Stadsrekening 2012. Stadsrekening

Stadsrekening 2012 Stadsrekening

Stadsrekening 2012

Voorwoord De Stadsrekening 2012 bestaat uit twee onderdelen: Het Jaarverslag en de Jaarrekening. In deze Stadsrekening zijn de programmaverantwoordingen samengevat in een verantwoording per portefeuillehouder, de zogenoemde bestuursagenda. Dit jaar is de uitgebreide verantwoording over de dingen die in Nijmegen zoal gedaan zijn en waarover in de Stadsrekening verantwoording wordt afgelegd, uitgebracht als web versie. Dit biedt de mogelijkheid om vanuit de programma s in te zoomen op de onderliggende producten. Verder zijn de uitgebreide toelichtingen in de paragrafen, zoals bijvoorbeeld inzicht in de stand van zaken per investering in de web versie opgenomen. Ook zijn diverse beleidsdocumenten benaderbaar via een link vanuit de Stadsrekening, waardoor de achtergrond informatie direct beschikbaar is. Voor de voorliggende Stadsrekening hebben wij gekozen voor een beknoptere versie van de Stadsrekening dan u gewend bent, maar waarin wel alle van belang zijnde informatie is opgenomen. Om die reden is dan ook afgezien van een separate Stadsrekening in Vogelvlucht. Het College van Burgemeester en Wethouders van Nijmegen 3

4

Inhoudsopgave SAMENVATTING 7 SAMENSTELLING VAN HET BESTUUR 11 1. NIJMEGEN IN CIJFERS 2012 17 2. NIJMEGEN FINANCIEEL 2012 19 3. BESTUURSAGENDA 34 3.1 Openbare orde & Veiligheid, Burger & Bestuur, Communicatie, Citymarketing en Externe betrekkingen 35 3.2 Ruimtelijke ontwikkeling Waalsprong, Wonen, Klimaat & Energie en Groen & Water 45 3.3 Stedelijke ontwikkeling, Cultuurhistorie, Maatschappelijk vastgoed en P&O 57 3.4 Financiën, Economie & Toerisme en Stadsregio 69 3.5 Zorg & Welzijn en Sport 77 3.6 Werk & Inkomen, Openbare ruimte en Wijken 85 3.7 Cultuur, Mobiliteit en Onderwijs 95 4. PARAGRAFEN 108 4.1 Investeringen 109 4.2 Lokale heffingen 112 4.3 Bedrijfsvoering 119 4.4 Verbonden partijen 133 4.5 Onderhoud Kapitaalgoederen 146 4.6 Grondbeleid 155 4.7 Weerstandsvermogen 164 4.8 Financiering 170 4.9 Begrotingsrechtmatigheid 175 5 BALANS 177 6 PROGRAMMAREKENING 181 7 GRONDSLAGEN VOOR WAARDERING EN RESULTAATBEPALING 184 8 TOELICHTING OP DE BALANS 189 9 NIET UIT DE BALANS BLIJKENDE VERPLICHTINGEN 204 10 OVERZICHT ALGEMEN DEKKINGSMIDDELEN 206 BIJLAGE 207 I Sisa bijlage 209 II Reserves 215 III Subsidies 220 IV Lijst met afkortingen 230 5

6

Samenvatting Uitgangspunt bij de verantwoording over 2012 is het Coalitieakkoord Werken aan een duurzame toekomst waarin de coalitie een duurzaam, sociaal en economisch sterk Nijmegen voor ogen staat. Intussen zijn de tegenslagen die Nijmegen moet opvangen nog groter dan al voorzien was bij aanvang van de collegeperiode in 2010. De economische crisis die begon in 2008 houdt nog steeds aan. Het rijk voert ombuigingen door die gepaard gaan met meer taken maar veel minder inkomsten voor de gemeente. De vastgelopen woningmarkt resulteert in grote tegenvallers op de grondexploitatie. Nijmegen is daarom met omvangrijke ombuigingen en bezuinigingen bezig. De feitelijke realisatie van de bezuinigingsopgaven in 2012 is goed verlopen. Van de geplande bezuiniging van ruim negen miljoen euro is 98% gerealiseerd. Daarnaast is op de planexploitaties een verlies genomen van 18,3 miljoen euro. Dit bedrag is onttrokken aan de bedrijfsreserve die ook speciaal voor fluctuaties in planexploitaties bedoeld is. Hiermee is een groot nadelig resultaat van het programma grondbeleid geneutraliseerd. De jaarrekening als geheel komt daarmee uit op een voordelig resultaat van 4,8 miljoen euro met een goedkeurende verklaring van de accountant. Ondanks de crisis verandert de skyline van Nijmegen wel. De stadsbrug ligt klaar om ingevaren te worden en later in 2013 te worden geopend. De infrastructuur is aangepast, en ook het Waalfront krijgt een gezicht. De bouwplannen voor de Waalsprong en voor het Waalfront zijn wel bijgesteld. Eind 2012 is de ontvlechting gestart van het samenwerkingsverband van publieke en private partijen in de Grondexploitatiemaatschappij (GEM) Waalsprong. De gemeente Nijmegen wordt enig participant en kan daarmee in de toekomst zelfstandig beslissen over de verdere ontwikkeling van de Waalsprong. 7

Ruimte voor de Waal met de dijkteruglegging bij Lent is gestart. In 2012 zijn in Nijmegen 1.250 woningen gebouwd. Nijmegen heeft in 2012 werk gemaakt van zogeheten social return in aanbestedingen. Zo bestond bij de bouw van de Keizer Karelgarage vijf procent van het personeel uit werkzoekenden met een bijstandsuitkering. Op het gebied van zorg en welzijn is gewerkt aan een structuur voor wijkgerichte zorg en welzijn en zijn er Sociale Wijkteams gestart. Ook is een begin gemaakt met een regionaal werkbedrijf voor bemiddeling naar regulier werk. Met werkcorporaties en social return geeft Nijmegen bijstandsgerechtigden een kans op werk. Nijmegen heeft als doelstelling om in 2045 energieneutraal te zijn met een energiebesparing van 50% en de benodigde energie duurzaam opgewekt. Power2Nijmegen is in 2012 van start gegaan als een proces met veel Nijmeegse bedrijven, instellingen en burgers om Nijmegen energieneutraal te maken. De stads- en streekbussen rijden op groen gas, afkomstig van ons GFT-afval. De ARN heeft hiervoor een vergistingsinstallatie gebouwd. De werkgelegenheid in Nijmegen is iets gedaald. Dankzij de grote, redelijk stabiele cluster van bedrijven en instellingen in het onderwijs en de gezondheidszorg is Nijmegen minder gevoelig voor conjuncturele schommelingen. Binnen de economische speerpunten health, energie & milieu technologie, semiconductors en toerisme is nog een groei in arbeidsplaatsen gerealiseerd. In het economisch profiel van Nijmegen als kennisstad met innovatieve bedrijven past uitstekend de gerealiseerde start van Novio Tech Campus en het begin van de bouw van het Heinz innovation Center. Behalve als kennisstad is Nijmegen ook doelbewust neergezet als historische stad, bijvoorbeeld met de Vrede van Nijmegen Penning voor Umberto Eco. Met de Wijkenkaravaan is de participatie van bewoners vergroot bij het tot stand komen van een nieuwe Stadsvisie 2020. Participatie is ook de basis van de nieuwe visie op de openbare ruimte in de stad. Op het gebied van Integrale Veiligheid zijn doelstellingen vastgelegd voor de vermindering van criminaliteit, geweld en agressie, de aanpak van overlast en ernstige verloedering, bijzondere veiligheidsprojecten en het veiligheidshuis. De zichtbaarheid van politie en toezichthouders is verbeterd door de inzet van straatcoaches en Veiliger Wijk Teams. 8

Het parkeeraanbod in het stadscentrum is vergroot met de nieuwe Keizer Karelgarage. In de stad zijn nieuwe parkeerautomaten geplaatst. Voor het openbaar vervoer is een nieuwe concessie van start gegaan. Dit ging gepaard met een omvangrijke lijnwijziging en aanpassingen van bushaltes en busbanen. Het netwerk van hoogwaardige snelfietsroutes is met verschillende fietsverbindingen uitgebreid. In Nijmegen-Noord is het Citadel College en sporthal De Triangel gerealiseerd. In 2012 is de omvorming van het peuterspeelzaalwerk in gang gezet, zodat in 2013 gestart kan worden met peuterarrangementen. Vanuit het jongerenloket hebben wij ons ingezet om voortijdige schoolverlaters weer naar de opleiding of aan het werk te krijgen. In 2012 kwam een nieuwe Cultuurvisie tot stand en is het besluit genomen om te stoppen met het ontwikkelen van een topsport- en innovatiepark TIP. Nijmegen gaat nu door met de ontwikkeling van Talent Centraal. Gestart is met de bouw van het Erica Terpstra zwembad. De focus op het gebied van sport is gelegd bij de maatschappelijke waarde van sport, sport als middel en een verbinding met zorg, welzijn en gezondheid. 9

10

Samenstelling van het bestuur De raad in Nijmegen heeft 39 leden. Het college bestaat uit de burgemeester en zes wethouders. De gemeentesecretaris is altijd aanwezig bij collegevergaderingen als adviseur. Vanaf 1 januari 2007 tot 1 februari 2012 was Thom de Graaf burgemeester van de Gemeente Nijmegen. Van 1 februari tot 21 mei is Wim Dijkstra waarnemend burgemeester geweest en vanaf 21 mei is Hubert Bruls burgemeester van de gemeente Nijmegen. De burgemeester is niet alleen voorzitter van de raad, maar ook van het Presidium. Uiteindelijk is de burgemeester hoofdverantwoordelijke voor het functioneren van de raad. De na de verkiezingen gevormde coalitie bestaat uit: GroenLinks, PvdA en D66. SAMENSTELLING COLLEGE In 2012 was de samenstelling van ons College Burgemeester mr. Th. C. (Thom) de Graaf tot 1 februari Van 1 februari tot 21 mei drs. W.J.A.(Wim) Dijkstra Vanaf 21 mei 2012 drs. H.M.F.(Hubert) Bruls Portefeuille: Openbare orde & Veiligheid, Burger & Bestuur, Communicatie en Citymarketing & Externe betrekkingen Wethouder de heer J.W.M. (Jan) van der Meer, GroenLinks, 1e waarnemer Portefeuille: Ruimtelijke Ontwikkeling Waalsprong, Wonen, Klimaat & Energie en Groen & Water 11

Wethouder mevrouw J.G. (Hannie) Kunst, PvdA, 2e waarnemer Portefeuille: Stedelijke Ontwikkeling, Cultuurhistorie, Maatschappelijk Vastgoed en P&O Wethouder de heer B.G. (Bert) Jeene, D66, 3e waarnemer Portefeuille: Financiën, Economie & Toerisme en Stadsregio Wethouder de heer L.C.M. ( Bert) Frings, GroenLinks, 4e waarnemer Portefeuille: Zorg & Welzijn, Sport Wethouder de heer (Turgay). Tankir, PvdA, 5e waarnemer Portefeuille: Werk & Inkomen, Openbare Ruimte en Wijken Wethouder de heer H.A.M. (Henk) Beerten, D66, 6e waarnemer Portefeuille: Cultuur, Mobiliteit en Onderwijs Gemeentesecretaris de heer B. (Berend) van der Ploeg 12

SAMENSTELLING GEMEENTERAAD 2012 Hieronder vindt u een kort overzicht van de zetelverdeling in de Raad Politieke partij zetelverdeling Partij van de Arbeid 8 GroenLinks 7 D66 6 Socialistische partij 5 VVD 4 De Nijmeegse Fractie 4 Gewoon Nijmegen 2 CDA 1 Verenigde Senioren Partij 1 Fractie Witsenhuijsen 1 Totaal 39 PvdA (8) de heer R.S. Zwart, fractievoorzitter mevrouw A. Arzbach mevrouw H. de Baedts-El Karouni de heer M. van der Gaag mevrouw J.M. Hendrix de heer F. Heukelom de heer M. Janssen de heer M.J.M. van Nijnatten GL (7) de heer N.P. Vergunst, fractievoorzitter mevrouw I. Aksakal de heer P.H.J. Boekhorst de heer P.R. Oomen de heer M.L.H.J. Nooijen de heer J. Reinhoudt de heer M.F. Zouay D66 (6) de heer R.A.A. Jetten, fractievoorzitter mevrouw R.M.G. Brouwer de heer. T.F.A. van Elferen mevrouw C.B.M. Lamers mevrouw A.M. van Putten de heer P.de Wit 13

SP (5) de heer J.W.H. van Hooft jr., fractievoorzitter mevrouw S. Akdemir mevrouw R. Helmer de heer C. van Norel de heer B.J.H.M. Velthuis VVD (4) de heer H.S. Veldman, fractievoorzitter de heer P. Huliselan de heer F.A.J. Peters de heer K.W.A. Wools De Nijmeegse Fractie (4) de heer H.B.W. van Hees, fractievoorzitter de heer J.A.R. Brom de heer L.J.F.P. Busschops de heer A.H.W. Hillen Gewoon Nijmegen (2) de heer J.L.J. Janssen, fractievoorzitter de heer R.A.P. Klein Hemmink CDA (1) mevrouw C.B.A. Teunissen, fractievoorzitter Verenigde Senioren Partij (1) de heer M.J.I. Hulskorte, fractievoorzitter Fractie Witsenhuijsen (1) mevrouw S.Y.R. Witsenhuijsen De gemeenteraad bestaat uit 11 vrouwen en 28 mannen. 14

15

1 Nijmegen in cijfers 16

Nijmegen in cijfers 2012 2011 BEVOLKING OP 31 DECEMBER totaal 165.246 164.265 Geslacht mannen 79.117 78.613 vrouwen 86.129 85.652 Leeftijd 0-14 jarigen 23.854 23.714 15-65 jarigen 118.439 118.413 Ouder dan 65 jaar 22.953 22.138 Huishoudens totaal 68.855 68.427 alleenwonend 25.434 25.251 (Echt)paar zonder kinderen 18.960 18.969 (echt)paar met kinderen 15.487 15.424 Een ouder gezin 4.851 4.725 overig 4.123 4.058 Etniciteit Nederland 124.089 123.662 Suriname 1.523 1.519 Antillen/Aruba 2.066 2.045 Turkije 5.313 5.288 Marokko 3.500 3.440 Overig 28.755 28.311 Wonen Aantal woningen 71.774 71.083 Onderwijs MBO studenten 11.137 10.473 HBO studenten 20.113 19.248 WO studenten 18.730 18.720 Waarvan Nijmeegse student MBO 2.425 2.674 HBO 3.868 3.929 HBO 7.764 8.302 17

2Nijmegen financieel 2012 18

Nijmegen financieel 2012 In dit hoofdstuk wordt beschreven hoe Nijmegen er in 2012 financieel voorstaat. We gaan in op het behaalde financiële resultaat en de analyse ten opzichte van de begroting, de verwachting bij de voorjaarsnota en het geprognosticeerde resultaat bij de najaarsnota. Daarnaast behandelen we de vermogenspositie ultimo 2012 en geven een doorkijk naar het weerstandsvermogen voor de komende jaren. Tenslotte geven we een analyse van de personeelskosten en inhuur alsmede de gerealiseerde bezuinigingen in 2012. FINANCIËLE ANALYSE De begroting 2012 sloot met een voordelig saldo van 258.000. In de voorjaarsnota is een nadeel van 6,3 miljoen gemeld en verwerkt in de cijfers. De nadelen uit de voorjaarsnota hadden onder meer betrekking op 2,6 miljoen nadeel gemeentefonds, 1,6 miljoen nadeel CAO gemeentepersoneel, 2,5 miljoen nadeel bij Werk en Inkomen en daartegenover 1,7 miljoen voordeel door lagere rente. Daarnaast waren er risico s gemeld bij Werk &Inkomen, de individuele voorzieningen Wmo, bij het gemeentefonds en verwachte frictiekosten. Als gevolg van deze uitkomsten is in de loop van het jaar een zorgvuldig financieel beleid gevoerd teneinde in het najaar en bij deze rekening met een zo gunstig mogelijk resultaat te komen. Dat heeft geresulteerd in een positieve melding bij de najaarsnota van ruim 2 miljoen. Hiermee werd het geprognosticeerd tekort teruggebracht naar 4,1 miljoen. Ook de risico s zijn gereduceerd in de loop van 2012. De meevallers in de najaarsnota hadden betrekking op het programma Werk en Inkomen wegens vrijvallende reintegratiegelden van 1,1 miljoen, de belastinginkomsten waren 1,2 miljoen hoger dan verwacht en bij treasury is het voordeel weer verder bijgesteld met 1,3 miljoen. Bij de individuele voorzieningen Wmo werd een hogere bijdrage van 0,6 miljoen ontvangen en voor ondergrondse glascontainers werd 0,6 minder uitgegeven. Tegenover deze voordelen stond een fors nadeel op parkeren van 1,7 miljoen met een risico ten aanzien van de verwachting voor het eindresultaat bij parkeren. 19

In de najaarsnota is ook tot een aantal budgetoverhevelingen naar 2013 besloten tot een bedrag van 1,1 miljoen. Naast de najaarsnota is de risiconota Ontwikkelingsbedrijf 2012 door de Raad vastgesteld en hierbij is besloten om een bedrag van 5 miljoen als verwacht verlies te voorzien voor het project Waalfront en tevens is besloten tot een vrijval van middelen uit het project stadsbrug, eveneens tot een bedrag van 5 miljoen, zodat per saldo de ABR op hetzelfde niveau bleef. Verder zijn de parameters en uitgangspunten voor het scenario van het ontwikkelbedrijf vastgesteld. Van de raming bij de stadsbegroting van ongeveer 0,2 miljoen tekort, via voorjaarsnota 6,3 miljoen nadelig, naar najaarsnota sluitend met een nadeel van 4,1 miljoen laat de rekening nu een resultaat zien van 13,5 miljoen negatief. Bij dit negatieve saldo moet echter de opmerking gemaakt worden dat de negatieve resultaten van de planexploitaties uit het programma grondbeleid (ontwikkelingsbedrijf) afgewenteld zullen worden op de daarvoor bestemde bedrijfsreserve (de ABR). Om die reden wordt het programma grondbeleid, inzake planexploitaties, afzonderlijk vermeld. Formeel wordt de afwikkeling van genoemd verlies bij grondbeleid geregeld via de zogenaamde tweede winstbestemming. In onderstaand overzicht is ten behoeve van de inzichtelijkheid aangegeven welk bedrag aan de ABR onttrokken wordt. Uiteindelijk resteert dan een voordelig saldo op programma s van 4,8 miljoen. Onderstaan wordt een overzicht gegeven van de programmaresultaten en de afwijking ten opzichte van de dynamische begroting. De dynamische begroting wil zeggen de begroting met inachtneming van de begrotingswijzigingen tot en met 31 december 2012. Het gaat hier over de nadelige saldi per programma. Alleen het programma bestuur en middelen heeft een positief saldo omdat hier de opbrengsten gemeentefonds en de belastingopbrengsten zijn verantwoord. Voor de programma s met een afwijking van ongeveer één miljoen of meer wordt hieronder een korte toelichting gegeven. 20

Programma In 1.000 Dynamische begroting 2012 Realisatie 2012 afwijking Dienstverlening en burgerzaken -3.607-3.365 242 V Wonen -1.913-969 944 V Klimaat en Energie -6.546-6.166 379 V Ruimte & cultuurhistorie -6.337-7.945-1.607 N Grondbeleid programmakosten -3.985-4.740-755 N Bestuur & Middelen 262.110 266.266 4.156 V Zorg & Welzijn -62.662-59.933 2.730 V Werk & Inkomen -38.870-36.783 2.087 V Wijken -11.973-11.768 205 V Cultuur -19.465-19.114 351 V Mobiliteit -1.406-1.760-354 N Diverse programma s (excl grondbeleid) -109.308-108.908 400 V Totaal programma s exclusief planexploitaties -3.961 4.815V 8.776 V Planexploitaties voor verrekening ABR 18.289-18.289 N Totaal resultaat -3.961 13.474N 9.513N Onttrekking aan de ABR als tweede winstbestemming 18.289.18.289 V Totaal -3.961 N 4.815 V 8.776 V Programma Wonen Het voordelig resultaat op het programma wonen is vooral veroorzaakt door uitstel van woningbouwprojecten waarvan de uitvoering in 2013 plaats gaat vinden. Om de starters meer ruimte te geven op de woningmarkt is er een nieuwe tranche startersleningen en het nieuwe instrument Ik Bouw Betaalbaar (IBB) uitgezet. Als gevolg van de onduidelijkheden in het belastingregiem zijn deze leningen tijdelijk opgehouden, hetgeen voor 2012 een onderschrijding tot gevolg heeft. Programma Ruimte en Cultuurhistorie Het nadelig resultaat wordt voor 1,2 miljoen veroorzaakt door minder bouwleges. Dit heeft vooral te maken met een restitutie van eerder ontvangen bouwleges in verband met een ingetrokken bouwplan. Het overige is verklaarbaar door minder aanvragen voor grote bouwvergunningen en lagere bouwkosten. Programma Bestuur & Middelen Het voordelig saldo wordt voor 0,5 miljoen veroorzaakt door een hogere opbrengst OZB, precario en hondenbelasting en een lagere dotatie aan de voorziening oninbare belastingdebiteuren. Het bedrijfskostenresultaat van de gemeente wordt verantwoord op het programma middelen en blijkt 950.000 voordeliger te zijn dan was geraamd. Het voordeel op kapitaallasten van 1,7 miljoen was in de voorjaarsnota reeds benoemd, maar conform besluitvorming op stelpost opgenomen zodat het nu onderdeel uitmaakt van het rekeningresultaat. Verder zijn er diverse stelposten 21

opgenomen tot een bedrag van 1,2 miljoen waar geen aanspraak op gemaakt is en deze stelposten vallen nu vrij. Daarentegen was een negatieve stelpost van 1,8 miljoen opgenomen vooruitlopend op een verwacht positief rekeningresultaat. Per saldo een voordeel op stelposten van 1,1 miljoen. Verder is er een voordeel van 0.3 miljoen door het niet inzetten van de post onvoorzien. De afwikkelingen BTW levert een voordeel op van 0.5 miljoen, de vrijval van een deel van de transitoria 2011 eveneens een voordeel van 0.5 miljoen, en de afwikkeling van Triavium BV geeft een voordeel van 0.1 miljoen. Programma Zorg & Welzijn Door vooruit te lopen op verdergaande bezuinigingen is, net als vorig jaar, terughoudendheid betracht bij het verlenen van subsidies en het aangaan van nieuwe subsidierelaties. Dit levert een voordeel op van 483.000 (1,6% van het subsidiebudget). Ook zijn dit jaar subsidiegelden terugontvangen doordat subsidies die betrekking hebben op het voorgaande jaar definitief lager zijn vastgesteld; deze terugvorderingen leveren een voordeel op van 280.000. Bij de individuele voorzieningen Wmo zijn de lasten 1.565.000 lager. De afgelopen jaren zagen we stijgende kosten die we konden verklaren door de vergrijzing en de extra-muralisering van de zorg. Aan het einde van 2012 is echter geconsta teerd dat de kosten voor de individuele voorzieningen zijn gestabiliseerd. Aan de ene kant een daling van de kosten van de voorzieningen rolstoelen, woningvoorzieningen, vervoersvoorzieningen en PGB en aan de andere kant een afvlakkende groei voor de huishoudelijke hulp. Dit, samen met een toegenomen begroting voor de huishoudelijke hulp, heeft geleid tot het genoemde voordeel. Verder een voordeel op de baten door de hogere opgelegde eigen bijdrage op de verstrekte individuele voorzieningen. Programma Werk & Inkomen De voordelige afwijking van in totaal 2,1 miljoen is te verklaren door een incidentele bate van 1,9 miljoen vanwege meevallende ontvangen rijksmiddelen Op bijzondere bijstand heeft zich per saldo een nadeel van 0,7 miljoen voorgedaan vanwege met name hoge uitgaven kosten van beschermingsbewind. Verder heeft zich een voordeel van bijna 0,4 miljoen uit voorgaande jaren voorgedaan als gevolg van de afrekening project Mobiliteitscentrum 2009-2010 met de provincie Gelderland. Het restverschil van voordelig 0,5 miljoen bestaat uit een aantal kleinere voordelen. Programma Grondbeleid Het programma grondbeleid heeft een nadelig saldo van 23 miljoen. (4,7 miljoen programmakosten en 18,3 miljoen planexploitaties) Voor afwikkeling van diverse voor en nadelen op grondbeleid bestaat de reserve ABR en is in het overzicht de verrekening met de ABR dan ook meegenomen. De beoordeling van de planexploitaties heeft geleid 22

tot het vormen, dan wel wijzigen van voorzieningen teneinde verwachte tekorten op te kunnen vangen. Een positieve bijstelling van de voorziening met ongeveer 2 miljoen voor de Waalsprong door enerzijds het plangebied bedrijventerreinen in te perken en anderzijds een aantal infrastructurele werken over te brengen naar investeringen. Voor de verbonden partijen GEM Waalsprong is een bedrag van 11,7 voorzien, voor Bergerden een verhoging van de voorziening met 2,1 miljoen en voor het Waalfront is 5,3 miljoen opgenomen. Verder wordt als gevolg van de afspraken rondom de doordecentralisatie onderwijshuisvesting een afwaardering voorzien van 7 miljoen. Daarentegen is uit de planexploitatie stadsbrug een bedrag van 7 miljoen aan de ABR toegevoegd. ( 2 miljoen conform risiconota 2011 en 5 miljoen conform risiconota 2012) Verder zijn er nog wat minder grote effecten uit tussentijdse winstneming en afsluiten van planexploitaties. Voor een inhoudelijke onderbouwing wordt ook verwezen naar de VGP van april 2013. Diverse Programma s Dit betreft de saldi van overige programma s die gezien de geringere afwijkingen niet nader zijn toegelicht. ANALYSE VERMOGENSPOSITIE De vermogenspositie van de gemeente Nijmegen wordt bepaald door de stand van het eigen vermogen ultimo boekjaar. In de balans en de toelichting wordt inzicht gegeven in de mutaties binnen het eigen vermogen. Mutaties binnen het eigen vermogen worden verwerkt aan de hand van door de Raad genomen separate besluiten. In het navolgende geven we een korte weergave van de grootste mutaties binnen het eigen vermogen. Boekwaarde per 31-12-2012 31-12-2011 Algemene reserve 41.113 47.184 Bestemmingsreserve 78.999 80.108 Rekeningresultaat -13.475 3.239 Totaal 106.637 130.531 Het eigen vermogen is ten opzichte van 2011 met 24 miljoen afgenomen. Een belangrijke afname wordt veroorzaakt door afboekingen op de waarde van de grondexploitaties waardoor er een fors beslag op de ABR is gedaan. De overige afname in het eigen vermogen is opgebouwd uit een groot aantal posten, waarover in de (dynamische) begroting middels raadvoorstellen is besloten. Voor inzicht in de details van deze mutaties verwijzen wij naar de toelichting op de balanspost eigen vermogen. 23

ANALYSE WEERSTANDSVERMOGEN Het weerstandsvermogen geeft aan in welke mate de gemeente in staat is om het hoofd te bieden aan nadelen die kunnen ontstaan bij de uitvoering van onze gemeentelijke taken. Het gewenste weerstandsniveau wordt berekend met behulp van ons risicobeheersingssysteem. Wij kunnen met 95% zekerheid zeggen dat we, om deze risico s af te dekken een weerstandsvermogen nodig hebben van 21 miljoen. In onderstaande tabel staat het verloop van de Saldireserve weergegeven. De risico s uit de planexploitaties zijn bepaald op 85 miljoen. De ABR bereikt na besluitvorming bij deze Stadsrekening 2012 een niveau van 1,7 miljoen en is daarmee niet meer opgewassen tegen de risico s op de planexploitaties. Om die reden stellen wij voor om de ABR op te heffen en de risico s onder te brengen bij de Saldireserve. De Saldireserve beschouwen we als algemene buffer en we zorgen dat deze het niveau bereikt waarmee alle risico s afgedekt kunnen worden. In de VGP van april 2013 is de meerjarenraming van de ABR opgenomen. Deze mutaties in de ABR worden nu opgenomen in de Saldireserve. Naast de besluitvorming bij deze jaarstukken zijn er ook reeds een aantal besluiten genomen over de inzet van de Saldireserve in 2013 en volgende jaren. Onderstaand wordt op grond van de reeds genomen besluiten een geprognosticeerde stand van de Saldireserve in 2012 en volgende jaren gegeven. Verloop van de Saldireserve vanaf 2012: Ontwikkeling Saldireserve 2012 2013 2014 2015 2016 X 1 miljoen Stand 1 januari 47,2 47,4 45,5 50,2 57,8 Mutaties 2012-6,1 Bij dit raadsvoorstel te besluiten winstverdeling 2012 (beslispunt 2e,2f,3b) 6,3-3,0 Opheffen reserve Waalsprong (beslispunt 6) 0,5 Opheffen ABR (beslispunt 5) 1,7 Toevoegingen in de administratie* 5,2 6,2 6,2 7,4 Onttrekkingen in de administratie* -5,8-2,1-2,4-0,4 Claim toegankelijkheid gebouwen -0,4 Claim Natuurcentrum -1,5 ABR mutaties volgens VGP april 2013 1,9 0,6 3,8 2,0 Stand 31 december 47,4 45,5 50,2 57,8 67,3 *besluitvorming tot en met primitieve stadsbegroting 2013 verwerkt 24

Als we de risico s van de planexploitaties van in totaal 85 miljoen willen afdekken in de Saldireserve, voegen we ze bij de begrotingsrisico s in Naris. Als resultaat geeft Naris dat we dan in totaal 93 miljoen nodig hebben bij 95% zekerheid, om alle risico s af te dekken. Die stand wordt naar huidige inzichten in 2023 bereikt. Kijken we naar het totale weerstandsvermogen dan verwachten we dat, zonder optredende tegenvallers, op het einde van de planperiode van de GREX GEM Waalsprong het weerstandsvermogen gegroeid is tot 130 miljoen. Geconcludeerd kan worden dat op dit moment de aanwezige reserves niet voldoende zijn om de risico s op te vangen, wanneer deze zich allen gelijktijdig en nu voor zouden doen. Omdat dit niet waarschijnlijk is en een groei van de reserves berekend is, kan het weerstandsvermogen toch als voldoende worden beoordeeld. VOORSTEL TOT BESTEMMING VAN HET RESULTAAT Zoals eerder gesteld hebben wij over 2012 een resultaat behaald van negatief 13,5 miljoen. Voor dit resultaat doen wij in het bijbehorende raadsvoorstel een resultaatbestemmingsvoorstel. In onderstaande tabel is uiteengezet wat de stand is van de diverse reserves na verwerking van het resultaatbestemmingsvoorstel. Reserve Bedrag in duizenden Totaal eindstand reserve na besluitvorming s 1. Reserve ABR (onttrekking aan de reserve) -21.289 1.653 2. Reserve ISV (toevoeging) 1.310 2.029 3. Reserve toegankelijkheid gebouwen (onttrekking) -99 0 4. 1% regeling Beeldende kunst (toevoeging) 121 295 5. Budgetoverheveling naar 2013 inzake RTV 1 175 nvt 6. Onderuitputting kapitaallasten naar Saldireserve (toevoeging) 1.700 7.overheveling bijdrage Warmtenet naar 2013 3.000 8. Netto storting in de Saldireserve (toevoeging) 1.608 47.421 Subtotaal 13.474 Onderstaand volgt een korte toelichting op de afzonderlijke resultaatbestemmingsvoorstellen. Ad 1 Reserve ABR Het programma Grondbeleid heeft in 2012 een negatief saldo. Conform beleid worden tekorten op het product planexploitaties ten laste gebracht van de ABR. Wij stellen uw Raad derhalve voor om 21.289.000 te onttrekken aan de ABR. Dit bedrag bestaat uit 18.289.000 ten behoeve afwikkeling planexploitaties en 3.000.000 inzake Warmtenet. Besloten is om 3 miljoen beschikbaar te stellen voor het Warmtenet, alleen dit bedrag komt eerst in 2013 tot uitkering. Administratief wordt dit overgeheveld naar de Saldireserve en blijft beschikbaar voor het Warmtenet. 25

Ad 2 Toevoeging aan de reserve ISV In 2012 hebben wij minderuitgaven ten behoeve van de realisatie van de doelstellingen van ISV gedaan dan vooraf in de begroting aan gegeven, derhalve stellen wij Uw raad hierbij voor om de afwijkingen ten opzichte van de programmering tot een bedrag van 1.310.215 te storten in de reserve ISV, zodat de middelen beschikbaar blijven voor uitvoering van het programma. Ad 3 Vrijval reserve toegankelijkheid gebouwen In 2011 is besloten om deze reserve om te zetten in een voorziening. De voorziening is gevormd ten laste van het rekeningresultaat en nu kan de reserve vrijvallen. Ad 4 1% regeling beeldende kunst De voorbereidingen voor de aanschaf van een kunstwerk zijn in 2012 gestart en de feitelijke aanschaf zal in 2013 plaatsvinden. Om die reden stellen wij uw Raad voor de niet bestede middelen ad 121.000 over te hevelen naar volgend jaar. Ad 5 Budgetoverheveling naar 2013 Op het programma Cultuur is een overschot en deze middelen zijn nodig om de herhuisvesting van RTV Nijmegen1 te bekostigen. Om die reden stellen wij uw Raad voor om deze middelen over te hevelen naar 2013. Ad 6. Storting onderuitputting kapitaallasten in de Saldireserve Ten tijde van de Voorjaarsnota 2012 heeft uw Raad besloten om bij deze jaarrekening te beoordelen of dit bedrag aan de Reserve Strategische Investeringen toegevoegd wordt dan wel aan de Saldireserve. Gezien de financiële situatie en de bezuinigingsopdrachten waar we voor staan, stellen wij voor om deze onderuitputting kapitaallasten aan de Saldireserve toe te voegen. Ad 7. Storting in de Saldireserve Een bijdrage van 3 miljoen uit de Saldireserve aan het Warmtenet is in 2012 niet tot besteding gekomen, vandaar dat nu voorgesteld wordt dit bedrag door te schuiven naar 2013. Administratief voegen we dit bedrag toe aan de Saldireserve en houden het beschikbaar voor het Warmtenet. Ad 8. Storting in de Saldireserve Na verwerken van voornoemde voorstellen resteert een bedrag van 1.608.000 aan voordelig saldo. Voorgesteld wordt dit bedrag aan de Saldireserve toe te voegen. 26

WAAR KWAM HET GELD IN 2012 VANDAAN? In onderstaande grafiek is te lezen van welke bronnen het geld binnen kwam. Het gemeentefonds, de WWB vergoeding en doeluitkeringen maken zijn externe financieringsbronnen en deze zorgen voor bijna de helft van de gemeentelijke inkomsten. In de planexploitaties gaat ook een groot deel van het geld om. WAAR GING HET GELD IN 2012 NAAR TOE? Onderstaand is aangegeven aan welke programma s het geld uitgegeven werd. Grondbeleid en Werk en Inkomen zijn de grootste uitgavenposten. Onder Overigen zijn alle programma s samen genomen die per programma minder dan 2,5% van de gemeentelijke lasten vertegenwoordigen. 27

BEZUINIGINGEN Bij deze Jaarrekening wordt gerapporteerd over de verdere afwikkeling in het jaar 2012 naar de stand 31 december 2012. Tevens wordt kort teruggekeken naar de invulling van de bezuinigingen in het afgelopen jaar. Het beeld is dat de invulling in 2012 goed is verlopen. De opgave voor 2012 bedroeg in totaal 9,2 miljoen. Bij de Voorjaarsnota is een bedrag gereed gemeld van 5,4 miljoen, in de Najaarsnota een bedrag van 2,3 miljoen. Nu komt daar nog eens 1,3 miljoen bij. Meer precies betekent dit dat in 2012 van de totale opgave van 9.196.000 een bedrag van 9.020.000 gerealiseerd is, of te wel 98%. Voor een gering bedrag van 176.000 is dat in 2012 niet gelukt. In schema (bedragen x 1.000) 2012 2013 2014 2015 2016 Totaal van de opgaven vanaf het begin van deze raadsperiode (1-1-2010) tot nu aan 29.141 37.153 44.272 47.307 47.807 toe, d.w.z. tot en met de besluitvorming Stadsbegroting 2013. Gerealiseerd in 2010 7.808 8.277 8.887 8.887 8.887 Gerealiseerd in 2011 12.138 14.474 17.252 17.252 17.252 Stand 1 januari 2012 9.195 14.402 18.133 21.168 21.668 GEREALISEERD 2012: Gereed in de periode 1 jan 1 apr. 2012 (VJN) - aframen loonsom/ fte 0 0 0 0 0 - overige gereed 5.427 6.648 7.849 7.927 7.927 Gereed 1 april 1 sept (NJN) - aframen loonsom/ fte 300 600 600 600 600 - overige gereed 1.996 1.447 1.447 1.445 1.445 Gereed 1 sept 31 dec (Jaarrekening) - aframen loonsom/ fte 663 395 395 395 395 - overige gereed 634 283 308 313 313 Totaal gereed in 2012 9.020 9.373 10.599 10.680 10.680 Percentage gereed op 31 dec 98% 65% 58% 50% 49% Verlies in 2012 175 - - - - Resteert = stand 31 dec 2012 0 5.029 7.534 10.488 10.988 Verwerkte formatiereductie als gevolg van bezuinigingen, uitgedrukt in FTE 86,65 105,95 121,05 121,05 121,05 28

KOSTENPLAATSRESULTAAT 2012 Om de gemeente als organisatie te laten functioneren moeten er uiteraard kosten worden gemaakt. Dit betreft dan personeelskosten, huisvestingskosten en overige apparaatskosten. Deze kosten worden over de beleidsprogramma s, de investeringen en de grondexploitaties verdeeld. Getracht is de bedrijfsvoering kosten zo beperkt mogelijk te houden. Er wordt met name gestuurd op salariskosten en inhuur, aangezien deze kosten als beïnvloedbaar gekenmerkt kunnen worden. Onderstaand wordt een analyse gegeven van de loonsom en inhuur en daaruit moet geconstateerd worden dat de werkelijke loonkosten en inhuur hoger zijn dan was geraamd. Reden hiervoor is dat er ook meer personele lasten rendabel ingezet konden worden. Dat betekent bijvoorbeeld dat voor de uitvoering van extra projecten er extra loonkosten zijn gemaakt, maar deze kosten gedekt worden door bijdragen. Inzet personeel voor de dijkteruglegging is hier een voorbeeld van. Per saldo is er een voordelig resultaat op kostenplaatsen gerealiseerd van 950.000 PERSONEELSKOSTEN ALGEMEEN Een akkoord over de CAO voor gemeenteambtenaren 2011-2012 is uiteindelijk pas in april 2012 bereikt. In onze begroting hadden wij de nullijn aangehouden, echter in de CAO is overeengekomen dat de salarissen 2 maal met 1% stijgen, plus een eenmalige uitkering. Daarnaast zijn ook de pensioenlasten in 2012 sterk gestegen. Dit alles betekende dat we bij de voorjaarsnota 1,6 miljoen aan extra middelen van Uw Raad hebben ontvangen om deze loonstijging te kunnen bekostigen. SALARISKOSTEN De salariskosten van de gemeente Nijmegen bestaan uit de loonkosten en overige componenten (kosten jubilea, WW uitkeringen etc). Voor de analyse op de salariskosten wordt jaarlijks de ontwikkeling van de loonkosten en de bezetting beoordeeld. In de onderstaande tabel staan de begrote alsmede gerealiseerde loonkosten en fte weergegeven. Daarnaast zijn de herschikkers opgenomen. Een herschikker is een medewerker, die voornamelijk als gevolg van bezuinigingen geen functie meer heeft en waarvoor wij onze uiterste best doen om een passende functie te vinden. Jaar Begroting loonsom Realisatie loonsom meer uitgaven dan begroot Fte Begroot 31-12 Fte werkelijk 31-12 2011 114.065 116.503 2.438 1.925,4 1.907,0 2012 112.564 116.475 3.911 1.823,9 1.805,2 Verschil 101,5 101,8 29

De salariskosten worden door een veelheid van factoren beïnvloed. Dat maakt het lastig om het verschil in de uitgaven begroot en realisatie en het verschil tussen de jaren eenduidig te relateren aan de FTE s. Aangezien deze factoren zowel positieve als negatieve effecten met zich meebrengen, is een analyse op persoonsniveau uiteraard wel mogelijk, maar op totaalniveau leidt dit niet tot een zinvolle samenvatting. Om die reden wordt onderstaand een toelichting gegeven welke factoren allemaal een rol spelen bij de salariskosten. Begroten max-1 Binnen de gemeente Nijmegen werken wij als sinds een aantal jaren met een max-1 begroting. Dit betekent dat de loonsom wordt begroot op basis van toegestane formatie maal het salaris behorend bij het maximum van de schaal, verminderd met één anciënniteit. Voor herschikkers worden geen loonkosten geraamd. prijsverschillen Deze wijze van begroten kan in de realisatie leiden tot prijsverschillen, zowel positief als negatief. Bijvoorbeeld een startende ambtenaar zal lagere loonkosten dan geraamd met zich meebrengen en een ambtenaar die zijn maximale salaris heeft bereikt, brengt hogere loonkosten met zich mee. bezettingsverschillen In de begroting wordt uitgegaan van de toegestane formatie. De realisatie kan hiervan afwijken. Ook hier zowel positief als negatief. Bijvoorbeeld een bezuinigingsopdracht die in de loop van het jaar wordt gerealiseerd, brengt hogere kosten met zich mee. Terughoudend aannamebeleid en daardoor vacatures in plaats van bezetting, brengt lagere kosten dan begroot met zich mee. FORMATIE Als we kijken naar de formatie dan blijkt dat deze met ruim 101 fte is gedaald. Deze daling bestaat enerzijds uit uitbreidingen (54,9 fte) en anderzijds inkrimping (-156,7 fte). De uitbreiding met 54,9 fte is gebaseerd op bestuurlijke besluiten en bestaat uit: 35 fte Werk Staat voorop en Hatert Werkt 5 fte Aanpak overlast multiprobleem huishoudens; 6 fte Straatcoaches; 9 fte overige diverse kleine uitbreidingen De inkrimping met 156,7 fte is door invullen bezuiniging, beëindigen tijdelijke formatie en een klein deel overige inkrimpingen. 30

HERSCHIKKERS Zoals eerder gesteld is een herschikker een medewerker, die voornamelijk als gevolg van bezuinigingen geen functie meer heeft en waarvoor wij onze uiterste best doen om een passende functie te vinden. Zie onderstaande tabel om een inzicht te krijgen van het verloop van deze herschikkers in 2012: Herschikker Totaal fte 2012 Stand 31-12-2011 68 Instroom +7 Uitstroom -34 Stand 31-12-2012 41 FRICTIEKOSTEN Teneinde de in 2012 openstaande bezuinigingen te realiseren zijn 86,65 fte afgeraamd. Hiermee ontstond 2 miljoen aan zogenaamde frictiekosten. Dit betreffen tijdelijke kosten die ontstaan als gevolg van het invullen van een bezuiniging. Zodra personeel als gevolg van de bezuinigingen de status herschikker krijgt, dan wordt geen raming meer opgenomen in de begroting. De kosten die herschikkers toch nog met zich meebrengen moeten dan, zoveel als mogelijk, opgevangen worden binnen de normale exploitatie. In 2012 is veel aandacht besteed aan het zoveel mogelijk loonvormend werken van de zogenaamde herschikkers. Belangrijke opties hierbij zijn alvorens personeel in te huren, eerst intern te kijken of er gekwalificeerde mensen aanwezig zijn en deze voorkeur te geven boven externe inhuur. Hierbij kan gedacht worden aan werkzaamheden voor projecten, maar ook tijdelijk vervanging bij langdurige ziekte of als gevolg van zwangerschap. Ook zijn medewerkers buiten de gemeente gedetacheerd. Dit is ook één van de redenen waardoor er opbrengsten tegenover de kosten staan en er dus dekking is gevonden voor de frictiekosten. Het Mobiliteitsoverleg heeft hier een belangrijke rol in gespeeld en heeft tot positieve effecten geleid op zowel de afname van de inhuur als het vinden van dekking voor de frictiekosten. Dit Mobiliteitsoverleg betreft een intergemeentelijk overleg waarin zowel de inhuur als de beschikbare interne medewerkers worden besproken en indien mogelijk gekoppeld aan de openstaande taken. 31

INHUURKOSTEN Aangezien wij het belangrijk vinden om grip te hebben en te houden op de inhuur van de gemeente is er de afgelopen jaren veel aandacht geschonken aan het inzichtelijk krijgen van de inhuur en het nemen van maatregelen om deze inhuur tot een noodzakelijk minimum te beperken. Om die reden is er, alvorens er extern ingehuurd werd, altijd eerst gekeken naar interne oplossingen. Zo worden inhuurverzoeken eerst gemeentelijk besproken binnen het Mobiliteitsoverleg en indien mogelijk zo al ingevuld. Daarnaast hebben we ook prijsvoordelen kunnen behalen, door een zogenaamde payroll constructie en zo onze inhuur verder geoptimaliseerd. Belangrijk om te weten is dat alle inhuur gedekt is. Hieronder is het verloop vanaf 2009 tot en met 2012 goed te zien. Hieruit blijkt ook dat er een duidelijk dalende lijn is ingezet op de inhuur. 25.000.000 20.000.000 15.000.000 bedrag 10.000.000 5.000.000 0 2009 2010 2011 2012 jaren Inhuur wordt kritisch beoordeeld en alleen ingezet wanneer dit noodzakelijk is. Soms wordt er ingehuurd als tijdelijke vervulling van een vacature, soms omdat er voor een bepaald project specifieke kennis noodzakelijk is en zo zijn er nog een aantal criteria. In onderstaand overzicht staat weergegeven voor welke categorie er is ingehuurd. Bedragen in duizenden s Categorie begroting 2011 begroting 2012 realisatie 2011 realisatie 2012 Programma s 1.216 1.416 1.585 1.879 Kostenplaatsen 6.143 6.266 8.403 7.064 Planexploitatie s 0 0 2.967 3.114 Totale inhuur 7.359 7.682 12.955 12.057 32

Hieruit blijkt dat er in 2012 minder dan in 2011 is ingehuurd op de kostenplaatsen. Reden hiervan ligt ook weer in het eerder genoemde Mobiliteitsoverleg alwaar aan de voorkant is gestuurd op het inzetten van de interne medewerkers, indien mogelijk. De stijging van de inhuur op de planexploitatie hangt ook samen met de grote projecten die wij nu als gemeente Nijmegen uitvoeren, zoals de Oversteek en de Dijkteruglegging. 33

3 Bestuursagenda 34

Openbare orde & Veiligheid, Burger & Bestuur, Communicatie, Citymarketing en Externe betrekkingen Portefeuillehouder H. Bruls Veiligheid De veiligheid in een stad is het resultaat van de sociale, fysieke en economische ontwikkeling van de maatschappij. Sturing is dan ook complex. De gemeente heeft slechts invloed op een beperkt aantal factoren en kan slechts proberen deze positief te beïnvloeden, met name door de verbinding tussen domeinen en het koppelen van budgetten. Het gevoel van veiligheid wordt het meest beïnvloed door veelvoorkomende criminaliteit en ernstige overlast door jeugdigen of bekende randfiguren. Veelplegers spelen hierin vaak een hoofdrol en dus is de uitdaging om hun recidivegedrag aan te pakken. Dat vraagt intensieve samenwerking tussen gemeente, strafrechtpartners, zorg- en hulpverleners en soms ook de burger. Die samenwerking is per definitie integraal van opzet, een geolied netwerk is cruciaal. Vanuit het programma Veiligheid organiseren we vormen van (keten)samenwerking op het terrein van sociale en fysieke veiligheid in Nijmegen en adviseren het gemeentebestuur over de ontwikkeling daarvan. De gemeente is de regisseur van deze samenwerking. Daarnaast adviseren en ondersteunen we de burgemeester en zijn we verantwoordelijk voor de vergunningverlening van de APV en Bijzondere Wetten. Wat hebben we bereikt? Op 18 januari 2012 heeft de gemeenteraad het Beleidskader Integrale Veiligheid 2012-2015 vastgesteld. Hierin zijn doelstellingen vastgelegd voor de vermindering van criminaliteit, geweld en agressie, de aanpak van overlast en ernstige verloedering, bijzondere veiligheidsprojecten en het veiligheidshuis. Het veiligheidshuis is de kern van ons sociale veiligheidsbeleid. We hebben de procesregie van de multidisciplinaire samenwerking voor de ketenaanpakken jeugd, veelplegers en huiselijk geweld. We leveren de ketenmanager, die het middenmanagement van de betrokken partners erbij betrekt en committeert en verantwoordelijk is voor de rand- 35

voorwaarden. Vier ketenregisseurs focussen op het primaire proces. We ondersteunen het informatiebeheer in het veiligheidshuis. Deze aanpak reduceert maatschappelijke kosten voor veelvoorkomende overlast en criminaliteit en, minstens zo belangrijk, vergroot het veiligheidsgevoel bij inwoners. Daarnaast hebben we de zichtbaarheid van politie en toezichthouders verbeterd door de inzet van straatcoaches en Veiliger Wijkteams (VWT s). Zij zoeken het contact met wijkbewoners en investeren in communicatie en onderling vertrouwen. VWT s zijn een samenwerking tussen politie en Bureau Toezicht & Handhaving op wijkniveau. Sinds begin 2012 zijn VWT s actief in de wijken Hatert, Meijhorst en Neerbosch-Oost/Heseveld. Verder werken we ook aan een aantal zelfstandige veiligheidsprojecten: tijdelijk cameratoezicht, horecadeurbeleid, aanpak radicalisering en buurtbemiddeling. De kern van een succesvol integraal veiligheidsbeleid ligt in de samenwerking die met de maatschappelijke partners is opgebouwd. Een goede en effectieve samenwerking is dan ook ons belangrijkste resultaat. Is die samenwerking goed, dan worden de partners ook effectief in stelling gebracht om de gewenste resultaten te boeken. Met het veiligheidshuis hebben we die samenwerking succesvol opgebouwd en we bevinden ons in een positie waarin we dicht op alle relevante informatie zitten en snel kunnen bijsturen. Bij veel partners - justitie en politie, maar ook jeugdzorg vinden ingrijpende veranderingen plaats. Het vraagt onze voortdurende aandacht om al die ontwikkelingen te verwerken in het concept veiligheidshuis. De kwalitatieve en kwantitatieve inzet van organisaties die iets kunnen betekenen voor de veiligheid in de stad is toegenomen. Het gemeentebestuur van Nijmegen is ervan overtuigd dat de winst voor de komende jaren is te halen uit de samenwerking van die partners. De gemeente zal op zoveel mogelijk terreinen een ketenaanpak organiseren en regisseren. Goede voorbeelden daarvan zijn de veelplegeraanpak, de aanpak van huiselijk geweld en de aanpak van woonoverlast als gevolg van intimidatie. Ook de samenwerking tussen brandweer en politie is verbeterd met als symbool de geïntegreerde meldkamer. De brandweer is geregionaliseerd. Indicatoren Vergroten veilig heidsgevoel van de Nijmeegse burger Realisatie 2011 Doelstelling 2012 Realisatie 2012 1.1 Voelt zich vaak onveilig (in het algemeen) 25,4 <4% 1.2 Voelt zich soms/vaak/zelden onveilig <36% 18,8 1.3 Voelt zich vaak onveilig in de buurt 4% 3% Reductie van het aantal incidenten Realisatie 2011 Doelstelling 2012 Realisatie 2012 2.1 Aangiften bij de politie 13.757 <16.500 14.526 2.2 Meldingen bij de brandweer 656 < 1.816 1.495 36

Financiën Programma Veiligheid 1.000 Financiële lasten per product Begroting primitief 2012 Begroting dynamisch 2012 Rekening 2012 Verschil Bdyn - rek Openbare Orde & Veiligheid 1.795 1.258 1.267-8 Vergunningverlening & handhaving 230 230 230 0 Organisatie van de rampenbestrijding 410 410 393 16 Uitvoering. programma. Integrale Veiligheid 1.243 1.544 1.532 12 Pro actie Preventie Preparatie Brandweer 2.089 2.097 2.089 9 Repressie, Nazorg Brandweer 10.434 10.146 10.144 1 Totaal lasten programma 16.201 15.685 15.654 31 Financiële baten per product Openbare Orde & Veiligheid 349 227 236 9 Vergunningverlening & handhaving 0 0 0 0 Organisatie van de rampenbestrijding 0 0 0 0 Uitvoering. programma. Integrale Veiligheid 0 51 43-8 Pro actie Preventie Preparatie Brandweer 37 125 131 6 Repressie, Nazorg Brandweer 3 3 16 14 Totaal baten programma 389 406 426 20 Totaal programma 15.812 15.279 15.228 51 37

Citymarketing en Externe Betrekkingen We willen dat citymarketing en externe betrekkingen meerwaarde opleveren voor onze andere gemeentelijke programma s, voor maatschappelijke instellingen, bedrijven en burgers. We leveren een bijdrage aan een sterker vestigingsklimaat en streven naar een grotere betrokkenheid van Europa, rijk en provincie bij Nijmeegse plannen en ontwikkelingen met als effect inhoudelijke en financiële steun. Daarnaast willen we vaker en positief in het nieuws komen en streven we succesvolle evenementen na. We promoten Nijmegen niet alleen als historische stad, maar ook als een dynamische kennisstad, met veel (loop)sport, groen, cultuur en innovatieve bouwprojecten. We participeren actief in netwerken en onderhouden intensieve contacten met bedrijven, kennisinstellingen en andere organisaties. Zo leggen we de dwarsverbanden die voor lobby noodzakelijk zijn. Bij projecten die de gemeentegrenzen overschrijden werken we samen met lagere en hogere overheden, bedrijven en (kennis)instellingen op nationaal en internationaal niveau. Wat hebben we bereikt? Het belangrijkste project was de Stadsvisie 2020. Daarvoor zijn meerdere debatten georganiseerd, experts geconsulteerd en is in samenwerking met het programma Wijken een wijkenkaravaan georganiseerd. We hebben Nijmegen doelbewust neergezet als historische èn kennisstad, bijvoorbeeld door in samenwerking met de universiteit de Vrede van Nijmegen Penning toe te kennen aan Umberto Eco. Met het programma Nijmegen Omarmt de Waal laten we zien dat Nijmegen met de dijkteruglegging, de Oversteek, het Waalfront en de ontwikkeling van Nijmegen Noord zeer innovatief werkt, met respect voor de historische omgeving. Met de provincie Gelderland is een nieuw stad- en regiocontract gesloten, waarin toezeggingen staan voor de realisatie van belangrijke Nijmeegse projecten. Samen met de provincies Gelderland en Overijssel en de grotere steden is een aanvang gemaakt voor een nieuw programma voor de Europese Structuurfondsen. Ook in 2012 heeft Nijmegen zich een actieve partner getoond binnen de Euregio Rijn Waal. Dat heeft geleid tot interregionale financiering voor veel projecten in stad en regio. Als actief lid van de G32 heeft Nijmegen een bijdrage geleverd aan discussies over stedelijke vernieuwing, over het huurbeleid en over regionale samenwerking. In het Rijk van Nijmegen zijn op Nijmeegs initiatief gesprekken gevoerd over versterking van de intergemeentelijke samenwerking en de grote decentralisaties in het sociale domein. Ook in discussies over de toekomst van de Stadsregio na het aanstaande verlies van de WGR+ status heeft Nijmegen bij herhaling het voortouw genomen, met speciale aandacht voor de relatie met de provincie. Evenementen zijn een middel om Nijmegenaren te vermaken, te verrassen en te verbinden, maar versterken ook de aantrekkelijkheid van Nijmegen als woon- en vestigingsplaats en toeristische bestemming. Het evenementenbeleid is verder 38

ontwikkeld en in april 2012 heeft de raad de nota Event Full vastgesteld. Hiertoe zijn gesprekken met de wijken gevoerd en is een begin gemaakt met locatiegebonden evenementenbeleid. De aandacht voor de Nijmeegse evenementen was groot. De vierdaagse, de Zevenheuvelenloop, de Marikenloop, de Music Meeting en de Vrede van Nijmegen Penning werden ruim en positief besproken in de landelijke media. Nijmegen heeft veel kleinere evenementen waarmee de stad zich in culturele zin onderscheidt. Wintertuin, Boekenbal, Go Short, het Gebroeders van Limburgfestival, de popconcerten in Goffertpark, Valkhof en park Brakkenstein konden op een groot publiek uit Nijmegen en wijde omgeving rekenen. Een nationaal museum voor WO II is inmiddels een kansrijk project, dat voor financiering belangstelling van andere partijen heeft gewekt. In Brussel heeft Nijmegen zich succesvol gepresenteerd tijdens de Open Days als mede-initiatiefnemer van het Europese project Liberation Route dat van Normandië tot in Polen de geschiedenis 1944-45 van de bevrijding van Europa zichtbaar maakt. In 2012 vond de viering plaats van 400 jaar relaties Nederland Turkije. Hieraan is in Gaziantep en in Nijmegen ruim aandacht besteed. Er is een bestuurlijke delegatie naar Gaziantep gereisd en een Turkse delegatie hier ontvangen. In samenwerking met onder andere Lux is een cultureel programma ontwikkeld en uitgevoerd. De bezuiniging op de stedenbanden is in samenspraak met de stichtingen stedenband Masaya en Pskov en met de Adviesraad Gaziantep uitgewerkt. Financiën Programma city markering en externe betrekkingen X 1.000 Financiële lasten per product Begroting primitief 2012 Begroting dynamisch 2012 Rekening 2012 Verschil Bdyn - rek Coördinatie evenementen beleid 1.849 1.836 1.989-152 Stedenbanden 252 252 204 49 (Inter)nationale samenwerking &public affairs 1.257 2.012 1.813 199 Promotie 542 542 553-11 Totaal lasten programma 3.901 4.643 4.558 84 Financiële baten per product Coördinatie evenementen beleid 246 119 263 144 Stedenbanden 0 0 0 0 (Inter)nationale samenwerking &public affairs 202 777 561-216 Promotie 1 1 13 11 Totaal baten programma 448 896 836-60 Totaal programma 3.452 3.746 3.722 24 39