Raadsvoorstel Onderwerp : Structuurvisie Roerdalen 2030 Indiener agendapunt Gevraagd besluit : Het college van burgemeester en wethouders, portefeuillehouder(s): de heer C.T.G. Wolfhagen : 1. de zienswijzen geheel of gedeeltelijk gegrond respectievelijk geheel of gedeeltelijk ongegrond te verklaren zoals aangegeven overeenkomstig de overwegingen die zijn opgenomen in de bijlage Nota van Antwoord ; 2. het ontwerp van de Structuurvisie Roerdalen 2030 gewijzigd vast te stellen overeenkomstig het bepaalde in punt E van dit voorstel. Bijlage(n) : Nota van Antwoord Bijlage(n) ter inzage : Structuurvisie Roerdalen 2030 Consequenties : Zie Toelichting op het voorstel Toelichting op het voorstel A. Inleiding en aanleiding Met de Structuurvisie Roerdalen 2030 zet de gemeente Roerdalen een belangrijke stap richting de toekomst. In de Structuurvisie wordt de voorgestane ruimtelijke visie van de gemeente onderbouwd en vastgelegd. Tevens wordt aangegeven hoe die ruimtelijke visie kan worden gerealiseerd. Er zijn samengevat drie redenen waarom de gemeente Roerdalen de Structuurvisie heeft opgesteld: 1. een structuurvisie is op grond van de nieuwe Wet ruimtelijke ordening (Wro) verplicht; 2. een structuurvisie is een instrument om het Limburgs Kwaliteitsmenu (LKM), dat de provincie Limburg heeft overgedragen aan de gemeenten, te verankeren;
3. een structuurvisie biedt het noodzakelijke inzicht in de ruimtelijke ontwikkelingen, de onderlinge samenhang hiertussen en de keuzes die moeten worden gemaakt in de nieuwe bestemmingsplannen voor de Kernen en het Buitengebied. B. Aanpak en Nota van Bouwstenen Bij het opstellen van de Structuurvisie is de interactie en communicatie met de politiek, het ambtelijk apparaat, diverse organisaties en bevolking een wezenlijk onderdeel geweest. De gemeenteraad is vroegtijdig betrokken bij de Structuurvisie. De bewoners zijn in de gelegenheid gesteld te reageren via een inloopavond en inspraakreacties. Daarnaast is gebruik gemaakt van de gegevens die zijn verzameld bij de consultatie van de bewoners tijdens het opstellen van de Toekomstvisie 2020. Verder is een klankbordgroep ingesteld, waar circa 25 organisaties en overheidsinstanties aan hebben deelgenomen. Via deze aanpak zijn gegevens verkregen over de verschillende belangen en is draagvlak gecreëerd voor elkaars standpunten. Ten behoeve van de Structuurvisie is een Nota van Bouwstenen opgesteld. Die Nota bevat een inventarisatie en analyse van de ruimtelijke en maatschappelijke ontwikkelingen die van belang zijn voor de toekomst van de gemeente. Het resultaat is een beeld van de belangrijkste ruimtelijke uitgangspunten en uitdagingen. Dit resultaat is het DNA ofwel de kernwaarden van de gemeente. Het vormt het vertrekpunt voor de visie en keuzes die in de Structuurvisie worden gemaakt. Samengevat zijn de meest belangrijke ruimtelijke en maatschappelijke ontwikkelingen: 1. individualisering van de samenleving, waardoor volgzaamheid, gemeenschapszin en traditie plaats hebben gemaakt voor zelfontplooiing en emancipatie. 2. krimp (vergrijzing, ontgroening, verdunning), waardoor er leegstand ontstaat, de voorzieningen en accommodaties moeilijk in stand kunnen worden gehouden en er een verschuiving optreedt naar meer vraag naar levensloopbestendige woningen en welzijn/zorg. 3. mobiliteit en digitalisering, waardoor mensen bereid zijn een steeds grotere afstand af te leggen om te winkelen en te recreëren, maar tegelijkertijd steeds vaker vanuit thuis via internet werken, hun sociale contacten per e-mail onderhouden en voorzieningen en producten digitaal afnemen. 4. schaalvergroting, in de detailhandel en agrarische sector), die samengaat met grotere concurrentie, intensivering en automatisering en een toenemend aantal leegstaande gebouwen en verrommeling.
5. duurzaamheid en klimaat, waardoor (agrarische) productieprocessen en leefpatronen moeten worden aangepast om zuinig om te gaan met grondstoffen en de uitstoot van CO2 te verminderen; 6. recreatie en toerisme, waardoor er meer belangstelling is voor een dagje uit of korte vakantie in een unieke omgeving; 7. economische recessie, waardoor een verschuiving is opgetreden van groeidenken naar inzetten op kwaliteit. C. Visie en gemaakte keuzes Centraal in de Structuurvisie, staat de ontwikkeling van een mooie, aantrekkelijke, karakteristieke en levendige gemeente. Er wordt gewoond, gewerkt en geleefd in leefbare kernen en een landschappelijk en natuurlijk waardevol buitengebied. De kernen en het buitengebied zijn aantrekkelijk en toegankelijk voor de inwoners en bezoekers van de gemeente. Er worden mogelijkheden geboden om deze doelstelling te bereiken. De beschreven ruimtelijke en maatschappelijke ontwikkelingen hebben grote gevolgen op de kwaliteit van de leefomgeving. Er moeten keuzes worden gemaakt als de gemeente Roerdalen de doelstelling wil realiseren. Op die manier is de gemeente voorbereid op de toekomst. Samengevat zijn de meest belangrijkste keuzes: 1. een woning bouwen is een woning slopen: de bestaande planvoorraad woningen (860 Woonvisie MLO) is, gezien de krimp, meer dan voldoende. Om leegstand te voorkomen en de woningprijs op peil te houden, mag, met uitzondering van de kern Melick, bovenop de planvoorraad geen nieuwbouw meer plaatsvinden. In verband met de krimp moet er rekening worden gehouden met het verminderen van de planvoorraad en worden bouwtitels in bestemmingsplannen en bouwvergunningen, waarvan geen gebruik is gemaakt, niet automatisch gehandhaafd. Vervanging van woningen via het principe een bouwen, een slopen kan wel. 2. voorzieningen en accommodaties: de krimp (vergrijzing, ontgroening, verdunning) heeft niet alleen gevolgen voor de woningmarkt, maar ook op het instandhouden van voorzieningen en accommodaties. Daarom kiest de gemeente voor een differentiatie per dorp en voor het clusteren en verbinden van voorzieningen en accommodaties. Ook zijn slimme combinaties kansrijk, bijvoorbeeld het toegankelijk maken van toeristische voorzieningen voor de inwoners van Roerdalen. 3. kwaliteit leefomgeving: het is mooi en prettig wonen in de karakteristieke kernen en buurtschappen van de gemeente Roerdalen. Maar krimp, in bijvoorbeeld de vorm van leegstand, heeft negatieve
effecten om de kwaliteit van de leefomgeving. Door leegstaande gebouwen te slopen en te transformeren en te investeren in de kwaliteit van de openbare ruimte kan de kwaliteit van de leefomgeving worden verbeterd. 4. begeleiden en samenwerken: om de krimp effectief aan te pakken moet worden ingezet op het begeleiden in plaats van bestrijden van krimp. Ervaringen uit andere krimpgebieden heeft geleerd, dat bouwen tegen de krimp in, uiteindelijk leidt tot meer problemen. Het begeleiden van de krimp in combinatie met lokale en regionale samenwerking is een effectiever middel om de leefbaarheid in de kernen te behouden. 5. cultuurhistorische, landschappelijke en natuurlijk waarden: de rijke cultuurhistorie en de landschappelijke en natuurlijke waarden behoren tot het DNA van de gemeente Roerdalen. De cultuurhistorie en het mooie buitengebied zijn het visitekaartje voor de gemeente. Het is van groot belang voor de eigen inwoners en voor het toeristisch-recreatief imago van de gemeente. Daarom wordt enerzijds ingezet op het behouden en verbeteren en anderzijds op het beter toegankelijk en beleefbaar maken van de cultuurhistorie en landschappelijke en natuurlijke waarden. Met het oog hierop worden meer mogelijkheden aan landgoedeigenaren geboden. 6. economische dragers: de agrarische sector is belangrijk voor de gemeente Roerdalen, maar de noodzakelijke schaalvergroting heeft naast economische ook ruimtelijke effecten. Daarom kiest de gemeente voor een twee-sporenbeleid. Aan de ene kant wordt agrarische bedrijven onder voorwaarden ruimte geboden voor ontwikkeling. Die ruimte voor ontwikkeling is het grootst in het Landbouwontwikkelingsgebied (LOG) nabij Montfort. Verder wordt onder voorwaarden ook medewerking verleend aan een onbebouwde bouwkavel, aansluitend aan de bebouwde bouwkavel, voor teeltondersteunende voorzieningen (tov s), die tijdelijk en lager zijn dan 1,5 m. Daarnaast is het gebruik van landbouwfolie voor bijvoorbeeld asperges overal toegestaan. Aan de andere kant kiest de gemeente voor verdere versterking en ontwikkeling van het recreatief-toeristische aanbod binnen de kernwaarden rust, ruimte en recreatie. Hiermee wordt niet bedoeld dat uitsluitend kleinschalige en extensieve recreatie en toerisme is toegestaan. Er wordt wel mee bedoeld, dat recreatief-toeristische ontwikkelingen worden getoetst aan het criterium maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO). Ook recreatie en toerisme in De Meinweg wordt niet uitgesloten, mits dit geen negatieve invloed heeft op landschaps- en natuurwaarden. Bovendien draagt passende recreatie en toerisme in de natuur ook bij aan het draagvlak voor behoud ervan. Voor recreatief-toeristische alsook agrarische ontwikkelingen geldt in zijn algemeenheid, dat de ruimte voor ontwikkeling afhankelijk is van de aard en omvang, de kernwaarden van de omgeving en mate van compensatie van de omgevingskwaliteit. 7. ontsluiting en bereikbaarheid: In alle situaties geldt, dat, mede als gevolg van de mobiliteit en digitalisering, de bereikbaarheid van voorzieningen en accommodaties belangrijker is dan de nabijheid. De wegenstructuur functioneert momenteel goed en er worden voor de toekomst geen
aanzienlijke problemen verwacht. De aandacht gaat daarom uit naar het handhaven en optimaliseren van de wegenstructuur voor inwoners en bezoekers. D. Realisering van de Structuurvisie en het RKM Realisering van de in de Structuurvisie opgenomen doelstelling gebeurt als volgt: 1. De Structuurvisie fungeert als een kompas. Dat betekent dat ruimtelijke ontwikkelingen aan de Structuurvisie worden getoetst. De beschreven kernwaarden en gemaakte keuzes geven vervolgens de richting aan. Die richting is leidend. De vertaling in de door de gemeenteraad vast te stellen bestemmingsplannen is bindend. 2. Daarnaast zijn de ruimtelijke ontwikkelingen vertaald naar plannen en projecten in het Roerdalens Kwaliteitsmenu (RKM). Ook hiermee wordt uitvoering gegeven aan de Structuurvisie: a) Het RKM is de lokale opvolger van het Limburgs Kwaliteitsmenu (LKM), dat de provincie Limburg overdraagt aan de gemeenten. Het RKM neemt de basisprincipes uit het LKM over. Dat betekent dat de ruimtelijke ontwikkelingen in bijlage 2B-I op hun eigen merites worden getoetst. Als de ruimtelijke ontwikkeling aanvaardbaar is, moet het verlies aan omgevingskwaliteit worden gecompenseerd door een goede landschappelijke en ruimtelijke inpassing en een voorziening voor de opvang van hemelwater. Op deze wijze worden de aantrekkelijke kernen en het buitengebied behouden en versterkt. b) Daarnaast verplicht het LKM in voorkomende gevallen tot een extra en dus een aanvullende kwaliteitsbijdrage als de ruimtelijke ontwikkeling meer invloed heeft op de omgeving en daarmee ook het verlies aan omgevingskwaliteit groter is. Deze aanvullende kwaliteitsbijdrage wordt in het RKM in een aantal gevallen op een eigen en specifiek op de gemeente afgestemde wijze ingevuld. De aanvullende kwaliteitsbijdrage wordt ingezet om de in bijlage 2B-II opgenomen plannen en projecten te realiseren. Op deze wijze kan worden geïnvesteerd in een mooie, aantrekkelijke en levendige gemeente voor inwoners en bezoekers. De voordelen van het RKM voor de initiatiefnemer van een ruimtelijke ontwikkeling in vergelijking met het LKM zijn: 1. het RKM is (vaak) financieel voordeliger voor de initiatiefnemer; 2. het RKM verplicht niet tot aanleg nieuwe natuur (wel landschappelijke en ruimtelijke inpassing); 3. geen (jaarlijks) terugkerende onderhoudskosten nieuwe natuur;
4. het RKM maakt onderscheid voor uitbreiding van bijvoorbeeld een loods of tov s; 5. het RKM is praktisch en makkelijker uitvoerbaar; 6. het RKM is vooraf al duidelijk en transparant. E. Procedure en ingekomen zienswijzen Het ontwerp van de Structuurvisie Roerdalen 2030 is van 6 december 2011 tot en met 16 januari 2012 ter inzage gelegd. Tevens is het ontwerp op www.roerdalen.nl gepubliceerd. Gedurende de termijn heeft een ieder schriftelijk of mondeling een zienswijze naar voren kunnen brengen. Verder is op 13 december 2011 in het gemeentehuis in Sint Odiliënberg een informatieavond gehouden over de Structuurvisie. Op deze avond is de Structuurvisie toegelicht en is een ieder in de gelegenheid gesteld vragen te stellen. In totaal zijn er bijna 100 zienswijzen ingediend. Een beperkt aantal zienswijzen is per e-mail ingediend. Gelet op het bepaalde in de Inspraakverordening en Afdeling 2.3 Awb zijn geen zienswijzen per e-mail toegestaan. Omdat echter onvoldoende duidelijk is gepubliceerd, dat uitsluitend schriftelijke of mondelinge zienswijzen mogen worden ingediend, zijn ook de zienswijzen per e-mail in behandeling genomen. De zienswijzen zijn zakelijk samengevat en geanonimiseerd opgenomen in de bijlage Nota van Antwoord. Tevens is daarbij een reactie van het college opgenomen, waaruit blijkt of wordt tegemoet gekomen aan de zienswijzen en de Structuurvisie eventueel wordt aangepast. F. Voorgesteld besluit Gezien het bovenstaande stellen wij u voor: 1. de zienswijzen geheel of gedeeltelijk gegrond respectievelijk geheel of gedeeltelijk ongegrond te verklaren zoals aangegeven overeenkomstig de overwegingen die zijn opgenomen in de bijlage Nota van Antwoord ; 2. het ontwerp van de Structuurvisie Roerdalen 2030 gewijzigd vast te stellen overeenkomstig het bepaalde in punt E van dit voorstel. St. Odiliënberg, 16 februari 2012 Burgemeester en wethouders van Roerdalen, De secretaris, De burgemeester, J.J.W.M. L Ortije drs. C.A.M. Hanselaar - van Loevezijn