Raadsvoorstel. Onderwerp. : Verordening Winkeltijden Roerdalen 2009 Onderbouwing i.v.m. gebruik toerismebepaling. Indiener agendapunt

Transcriptie

1 Raadsvoorstel Onderwerp Indiener agendapunt : Verordening Winkeltijden Roerdalen 2009 Onderbouwing i.v.m. gebruik toerismebepaling : Het college van burgemeester en wethouders, portefeuillehouder: Herman Nijskens Gevraagd besluit : 1) vast te stellen de bevestiging van artikel 10 Verordening winkeltijden Roerdalen 2009; 2) vast te stellen de, als bijlage bij dit besluit gaande onderbouwing voor het gebruik van artikel 10 Verordening winkeltijden Roerdalen 2009; 3) dat voornoemde besluiten, 1 en 2 in werking treden per 1 januari Bijlagen Bijlage(n) ter inzage Consequenties : 1) Raadsbesluit; 2) Onderbouwing bij Verordening winkeltijden Roerdalen 2009; 3) Verordening winkeltijden Roerdalen : 1) Onderzoeksrapportage: Onderbouwing voor aangescherpte toerismebepaling Winkeltijdenwet, I&O Research, november 2011; 2) Onderzoeksrapportage: Economische gevolgen beoogde aanpassing Winkeltijdenwet, CPB Document, september : Het bevestigen van het gebruik van de toerismebepaling (artikel 10 van de Verordening winkeltijden Roerdalen 2009) en het toevoegen van de onderbouwing aan de verordening heeft geen directe (financiële) consequenties. Wil de gemeente in 2012 gebruik blijven maken van de toerismebepaling van de Winkeltijdenwet (Wtw), dan moet nu, met voorliggend besluit geanticipeerd worden op een doorgevoerde aanpassing van de Wtw. Feitelijk veranderd niets. 1

2 Samenvatting: Op 1 januari 2011 is de wijziging Winkeltijdenwet (Wtw, 1996) in werking getreden. De wetswijziging is bedoeld om oneigenlijk gebruik van de toerismebepaling, onderdeel van de Wtw van 1996 (Wtw - art. 3, lid 3, onder a) te voorkomen. Door deze wetswijziging voldoet de huidige Verordening winkeltijden Roerdalen 2009 niet meer aan de wet. Gemeenten, zoals Roerdalen, die reeds gebruik maken van de toerismebepaling moeten voor 1 januari 2012 hun winkeltijdenverordening voorzien van een onderbouwing opnieuw vaststellen. Alleen dan voldoet de Verordening winkeltijden Roerdalen 2009, met toerismebepaling na 1 januari 2012 nog aan vigerende wetgeving. Gebruik van de toerismebepaling mag alleen als onderbouwd kan worden dat de gemeente Roerdalen daadwerkelijk een toeristische gemeente is en diverse belangen zijn afgewogen. Door middel van onderzoek, uitgevoerd in opdracht van de gemeente door I&O Research (zie bijlage 1, ter inzage) is vast komen te staan dat de gemeente een toeristische gemeente is, waarbij het toerisme substantieel van omvang is en autonoom van aard (Wtw art. 3, lid 3 onder a). Na deze constatering zijn de bij wet genoemde belangen (Wtw art. 3, lid 6, onder a, b, en c) afgewogen. Uit hetzelfde onderzoek, en onderzoeksgegevens van het CPB (zie bijlage 2, ter inzage) is gebleken dat er voldoende draagvlak is om de huidige situatie (winkels mogen elke zondag open zijn) in stand te laten. De verordening zelf behoeft daarmee niet gewijzigd te worden vastgesteld. Wel moet de gemeenteraad bevestigen dat gebruik van de toerismebepaling kan worden doorgezet. Daarnaast is het aan de gemeenteraad om de noodzakelijke onderbouwing toe te voegen aan de verordening. Toelichting op het voorstel: Aan- en inleiding Wijziging van de Winkeltijdenwet (Wtw), met het oog op inkadering van de bevoegdheid om vrijstelling te verlenen of een ontheffingsbevoegdheid toe te kennen in verband met de toeristische aantrekkingskracht van de desbetreffende gemeente. Voorafgaand aan deze wetswijziging kon, zonder onderbouwing of verdere afweging de gemeente een gebied binnen de, of de gehele gemeente aanwijzen als toeristisch gebied (toerismebepaling). Hierdoor mochten winkels (naast de 12 reguliere koopzondagen) elke zondag hun deuren openen. De gemeente Roerdalen heeft in 2009 gebruik gemaakt van deze mogelijkheid en op basis van de toerismebepaling winkeliers de mogelijkheid gegeven elke zondag de deuren te openen. De bewuste wetswijziging is van kracht sinds 1 januari Door middel van het overgangsrecht hebben gemeenten de mogelijkheid gekregen om het jaar 2011 te gebruiken om hun verordening in overeenstemming te brengen met de wet. Wil de gemeente na 1 januari 2012 nog gebruik maken van de toerismebepaling dan moet voor die datum onderbouwd zijn dat het toerisme in Roerdalen substantieel in zijn omvang en autonoom van aard is. Is dit het geval dan moet een belangenafweging volgen waarbij economische belangen, het belang van de zondagrust, het belang van de openbare orde en leefbaarheids en veiligheidsbelangen betrokken zijn. Voorliggend stuk beschrijft de werkzaamheden die zijn uitgevoerd om tot de nodige onderbouwing te komen van het gebruik van de toerismebepaling met het doel om de 2

3 toerismebepaling, ook na 1 januari 2012 te kunnen blijven toepassen. Tevens wordt in deze onderbouwing de samengestelde motivering op hoofdlijnen uiteengezet. Wat willen we bereiken? Het behouden van de mogelijkheid voor winkels om elke zondag open te mogen zijn ter ondersteuning van de aantrekkelijkheid van Roerdalen voor toeristen en recreanten. Wat gaan we daarvoor doen? Aan de winkeltijdenverordening van 2009 wordt een onderbouwing toegevoegd met daarin een motivering van het juist gebruiken van de toerismebepaling, als ook een belangenafweging. Kader Het afwegingskader behorend tot de materie die centraal staat in dit raadsvoorstel wordt gevormd door de Winkeltijdenwet enerzijds, en anderzijds de Verordening winkeltijden Roerdalen Winkeltijdenwet (Wtw) (per 1 januari 2011) De gemeenteraad kan vrijstelling verlenen op de verplichte zondagssluiting (art. 3, lid 3, onder a Wtw), ten behoeve van de hele gemeente of een gedeelte daarvan, mits er sprake is van toerisme met een substantiële omvang buiten de verkoopactiviteiten van de winkels (geen kooptoerisme). In Roerdalen is dit het geval (zie bijlage 1: Onderzoeksrapportage I&O Research). Bij wet is er niet voor gekozen de grootte van het toeristisch gebied af te bakenen. De gemeente kan zelf bepalen of zij deelgebieden of de hele gemeente aanduidt als toeristisch gebied. Een rechterlijke uitspraak over de zondagopenstelling van het winkelcentrum Alexandrium in Rotterdam heeft bevestigd dat als één of meerdere gebieden van de gemeente bekend staan als toeristische trekpleister, de gehele gemeente mag worden aangewezen als toeristisch gebied, dit om rechtsongelijkheid binnen een gemeente te voorkomen. Voorgaande vastgesteld hebbende moet voorts, om gebruik te kunnen maken van de vrijstellingsmogelijkheid op basis van de toerismebepaling een belangenafweging (art. 3, lid 6, onder a, b en c) plaatshebben, waarbij de volgende belangen worden meegenomen; Werkgelegenheid en economische bedrijvigheid gemeente, waaronder mede wordt begrepen het belang van winkeliers met weinig of geen personeel en van winkelpersoneel; De zondagrust in de gemeente; De leefbaarheid, de veiligheid en de openbare orde in de gemeente. De motiveringsplicht gepaard gaande met gebruik van de toerismebepaling is vastgelegd in artikel 3, lid 7 Wtw. Verordening winkeltijden Roerdalen 2009 In artikel 10 van de verordening is de toerismebepaling toegepast. Deze is van kracht verklaard op de gehele gemeente en voor het gehele jaar. Onderbouwing van de toerismebepaling (bijlage 2) De onderbouwing van de toerismebepaling bestaat uit twee (hoofd-)componenten. In de eerste plaats wordt onderbouwd dat het toerisme in de gemeente Roerdalen substantieel 3

4 in zijn omvang is en autonoom van aard (onderdelen 1 en 2 van bijlage 2). Het tweede deel bestaat uit het enerzijds inventariseren en omschrijven van de belangen (onderdelen 3 en 4 van bijlage 2) en anderzijds de belangenafweging (onderdeel 5 van bijlage 2). Toerisme substantieel en autonoom Roerdalen kent een relatief groot en divers toeristisch-recreatief aanbod. Dit blijkt uit onderzoekscijfers, zoals vastgelegd in de onderzoeksrapportage van I&O Research (zie bijlage 3). Zowel op het gebied van natuur als cultuur heeft de gemeente iets bijzonders te bieden. In de gemeente is een aantal unieke toeristische trekpleisters c.q. voorzieningen aanwezig, op grond waarvan de gemeente Roerdalen zich onderscheidt van andere gemeenten. Naast de genoemde trekpleisters bestaat in de gemeente Roerdalen een divers aanbod aan verblijfaccommodaties (hotels, B&B, recreatieparken, (mini-) campings). Het toeristisch-recreatieve aanbod in de gemeente Roerdalen wordt uitvoerig gepromoot. Deze toeristische trekpleisters maken al sinds jaar en dag onderdeel uit van deze gemeente en trekken ieder jaar honderdduizenden toeristen. Toeristen kwamen al in grote getale naar de vele toeristische voorzieningen in de gemeente Roerdalen voordat de Verordening winkeltijden Roerdalen 2009 zondagopenstelling, op meer dan 12 zondagen per jaar mogelijk maakte. Daaruit blijkt dat de toeristisch-recreatieve sector een substantiële omvang kent en een autonome aantrekkingskracht heeft op toeristen. Zondagopenstelling ondersteunt daarmee de toeristische aantrekkingskracht van de gemeente. Belangen en belangenafweging Om de belangen te kunnen afwegen is een literatuuronderzoek uitgevoerd, een inwonersenquête (o.b.v. steekproef) gehouden en is een brief met enquêteformulier gestuurd aan alle winkeliers met het verzoek het enquêteformulier ingevuld te retourneren. Daarnaast is er gesproken met de Politie Midden Limburg. Economische belangen In de gemeente Roerdalen is sprake van relatief veel economische bedrijvigheid in de R&T sector (zie figuur 1). 1 op de 12 banen in Roerdalen is een baan in de toeristischrecreatieve sector. Qua omzet is de sector met 41 miljoen euro omzet, na de agrarische sector de belangrijkste sector in de gemeente. Het economische belang van de sector voor Roerdalen spreekt dan ook voor zich. Uit onderzoek blijkt dat zondagopenstelling een gunstig effect heeft op de werkgelegenheid (op de langere termijn). 40 procent van de ondernemers stelt dat er meer personeel aangetrokken moet worden door het open stellen van de winkel op zondagen. In het bijzonder is de gepeilde reactie van de winkeliers met weinig of geen personeel als volgt geweest. Kleine winkeliers zijn in meerderheid tegenstander van permanente zondagopenstelling. Zij denken dat de kosten van het open stellen van de winkel op zondag meer kosten dan opbrengsten met zich meebrengt. Tevens denken zij dat het concurreren met het grootbedrijf/supermarkten moeilijker wordt door de permanente zondagopenstelling. Zondagrust Bij de voornoemde enquête is ook expliciet gevraagd aan de inwoners in hoeverre de zondagrust als belangrijk wordt ervaren. Slechts 17 procent van de inwoners van de 4

5 gemeente Roerdalen geeft aan dat het op zondag winkelen de zondagrust schaadt en dat zij daarom geen gebruik (zullen gaan) maken van de zondagopenstelling. Daarnaast geeft 64 procent van de inwoners van Roerdalen aan op zondag te winkelen en dat als prettig te ervaren. Leefbaarheid, veiligheid en openbare orde Op basis van een interview met de Politie Midden Limburg kan geconcludeerd worden dat de huidige zondagopenstelling tot geen enkel probleem heeft geleid met betrekking tot de leefbaarheid, veiligheid en openbare orde, welke zou kunnen worden gewijd aan de zondagopenstelling. Gelet op de ervaringen uit het verleden is ook bij een toekomstige openstelling van winkels op zondag niet te verwachten dat zulks een negatief effect heeft op de leefbaarheid, veiligheid en openbare orde. Belangenafweging De economische belangen voor Roerdalen zijn groot, gezien de R&T sector een aanzienlijk deel uitmaakt van de totale bedrijvigheid in Roerdalen. Het is dan ook belangrijk, om als gemeente dit deel van de Roerdalense economie zo veel mogelijk te faciliteren. Het argument van kleine zelfstandigen om tegen de zondagopenstelling te zijn wordt door de gemeente niet onderschreven. Uit onderzoek van het Centraal Plan Bureau (CPB): Economische gevolgen beoogde aanpassing Winkeltijdenwet, september 2009, blijkt dat, met uitzondering van kleine speciaalzaken de kleine winkeliers een relatief groter gunstig effect mogen verwachten dan grootbedrijf/supermarkten. De argumentatie van het CPB slaat de gemeente hoger aan dan de argumentatie van de kleine zelfstandigen, waarvan het overgrote deel nooit op zondag open is. Tevens blijkt dat permanente zondagopenstelling, op de lange termijn een gunstig effect heeft op de werkgelegenheid. Het doel van de Wtw is onder meer het borgen van de zondagrust door zondagopenstelling van winkels te verbieden. Dit is de hoofdregel van de wet. Gelet op het kleine deel van de inwoners van Roerdalen dat tegenstander is van zondagopenstelling wegens strijd met het principe zondagrust, heeft dit belang slechts een klein gewicht in de weegschaal gelegd bij de belangenafweging. Belangrijk is dat een groot deel van de inwoners winkelen op zondag absoluut niet als een probleem ervaart. De gemeente stelt aanvullend dat het door winkeliers open stellen van de winkel op zondagen geen verplichting is. Het is altijd nog aan de winkelier om te bepalen of deze zijn winkel wel of niet openstelt op zondagen. Hetzelfde gaat op voor inwoners van de gemeente. Inwoners die niet op zondag willen winkelen zijn niet verplicht op zondagen een winkel te bezoeken. Alle winkeliers en inwoners kunnen zelf een belangenafweging maken bij het al dan niet openstellen van de winkel op zondag en/of het bezoeken van een winkel op zondag. De leefbaarheid, veiligheid en openbare orde is in de afgelopen tijd, dat winkeliers de mogelijkheid hadden om de winkel elke zondag open te stellen nooit in het geding geweest. Het is ook niet te verwachten dat dit, met doorzetting van de mogelijkheid tot permanente zondagopenstelling in de toekomst wel problemen zal opleveren. De gemeente is dan ook van mening dat met deze constatering voldoende is aangetoond dat de belangen, gepaard gaande met leefbaarheid, veiligheid en openbare orde in geen enkel geval geschaad worden door permanente zondagopenstelling. In Roerdalen is in het verleden de Verordening winkeltijden Roerdalen, 2009 vastgesteld. Daarin is heel Roerdalen aangewezen als toeristisch gebied. Daarmee kregen de 5

6 Roerdalense winkeliers de mogelijkheid om elke zondag open te zijn. Gedurende de periode dat de winkeliers de mogelijkheid hebben om op elke zondag open te gaan is praktisch geen wanklank gehoord, niet van ondernemers en niet van inwoners over (de mogelijkheid tot) zondagopenstelling. Zonder de wetswijziging (aanscherping toerismebepaling) van 2010 was er dan ook geen aanleiding om de vigerende verordening van 2009 te wijzigen. Tot slot wordt naar voren gebracht dat toerisme en recreatie behoort tot de speerpunten van Roerdalens (toekomstig) gemeentelijk beleid. Gezien het feit dat de gemeente Roerdalen een substantiële en autonome R&T sector kent is de gemeente dan ook voornemens om het gebruik van de wettelijke mogelijkheid, op basis van de toerismebepaling de regeling met betrekking tot permanente zondagopenstelling door te zetten. Rechtsbescherming Door de wijziging van de Winkeltijdenwet (Wtw) die per 1 januari 2011 in werking is getreden is het voor belanghebbenden mogelijk om op grond van artikel 10, tweede lid van de Winkeltijdenwet bezwaar en beroep in te stellen tegen een bij verordening verleende vrijstelling of ontheffing in verband met op de gemeente gericht toerisme. Voorliggend raadsbesluit is daarmee in directe zin appelabel en zal derhalve zes weken ter inzage worden gelegd. Op grond van artikel 6:4 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) geschiedt het maken van bezwaar bij het bestuursorgaan dat het besluit genomen heeft. Indien het bezwaar is gericht tegen een besluit, oftewel de vrijstelling op grond van artikel 10 van de model-wtw, dan is bezwaar mogelijk bij de gemeenteraad. Het is immers de raad die de vrijstelling verleent. Communicatie Een algemeen verbindend voorschrift dat niet (op de juiste wijze) is bekendgemaakt treedt niet in werking en zal door een rechter onverbindend worden verklaard. Artikel 139 Gemeentewet bepaalt de bekendmaking van besluiten inhoudende algemeen verbindende voorschriften. Besluiten genomen op grond van artikel 3, derde lid, onder a, van de Wtw vallen onder de reikwijdte van artikel 139 Gemeentewet. Het besluit van de gemeenteraad zal derhalve worden gepubliceerd in de Trompetter. Daarbij zal vermeld zijn dat het besluit met bijbehorende stukken zes weken ter inzage zal liggen en belanghebbenden bezwaar kunnen aantekenen. St. Odiliënberg, 15 december 2011 Burgemeester en wethouders van Roerdalen, De secretaris, De burgemeester, J.J.W.M. L Ortije drs. C.A.M. Hanselaar van Loevezijn 6

7 7