Wind en regen in de toekomst - wat zeggen de KNMI'14 scenario's?

Vergelijkbare documenten
Nieuwe KNMIklimaatscenario s. Janette Bessembinder e.v.a.

De KNMI 14 klimaatscenario s Ontwikkelingen De scenario s Voorbeelden

klimaatscenarios klimaatscenarios De KNMI 06

Het klimaat verandert, wat nu?

De KNMI 14 klimaatscenario s Neerslag en neerslagextremen

Klimaatverandering Wat kunnen we verwachten?

Klimaatverandering in internationaal perspectief

Klimaatverandering en klimaatscenario s in Nederland

KNVWS Delft. Overzicht

De klimaatverandering: fabel of pure ernst?

Klimaatverandering. Opzet presentatie

Klimaatverandering. Opzet presentatie

Klimaatverandering. Opzet presentatie

klimaatverandering en zeespiegelstijging Klimaatverandering en klimaatscenario s Achtergronden Prof Dr Bart van den Hurk

9:45 Overzicht van de KNMI 06 klimaatscenario s. neerslag en potentiele verdamping. Aad van Ulden en Geert Lenderink

Klimaatverandering. Opzet presentatie

3 november Inleiding

Van klimaatscenario's naar klimaatverwachtingen: hoe betrouwbaar zijn klimaatmodellen? Geert Jan van Oldenborgh

Klimaat in de 21 e eeuw

Klimaatverandering & schadelast. April 2015

tijdreeksen voor de toekomst

KNMI 06 klimaatscenario s

KNMI 06 klimaatscenario s

Klimaatscenario s. Bart van den Hurk (KNMI/IMAU) HOVO klimaatscenario s

Veranderend weer en klimaatverandering

Klimaatscenario s, bandbreedtes en gebruik daarvan. Janette Bessembinder e.v.a.

Een academisch perspectief op de droogte van de zomer 2018

Climate impact on fish productivity: key mechanisms in North Sea plaice

Klimaat, -verandering en -scenario s

Evolutie van het klimaat in België

Klimaatveranderingstand. wetenschap. Prof Wilco Hazeleger

Het Weer in de Stad. Gert-Jan Steeneveld Met werk van Bert Heusinkveld, Reinder Ronda, Natalie Theeuwes, Jisk Attema, Roy Molenaar, Bert Holtslag

Studie uitgevoerd in opdracht van MIRA, Milieurapport Vlaanderen. Onderzoeksrapport

Zorg en Hoop 0.8. Nickerie 0.0 Hoogste waarde Kustgebied: Albina 18.0 Hoogste waarde Binnenland: Laduani 19.6

Daniël Duwaer Frans Slaats Iris Verboven Sanne Verhagen

Klimaat in de 21 e eeuw vier scenario s voor Nederland

Data rescue en analyse van historische klimaatwaarnemingen op het KNMI

Meteorologische gegevens,

Het Nationaal Meteorologisch Centrum is te bereiken op het tel no: / Mail adres:

Scenario s voor zeespiegelstijging. Caroline Katsman TU Delft / Vloeistofmechanica

Op weg naar de volgende generatie KNMI klimaatscenario s Albert Klein Tank et al.

KNMI 14. klimaatscenario s. voor Nederland

De PIN code van de wereld verandert... Amerikas Europa Afrika Azië

Memo. GASUNIE en NAM. Beste lezer,

Esther Lee-Varisco Matt Zhang

Klimaat Services. Opzet presentatie

KNMI next klimaatscenario s. Bernadet Overbeek Gé Verver

Meteorologische gegevens,

Meteorologische gegevens,

KLIMAATVERANDERING. 20e eeuw

MaxXfan Klimaatsontwikkelingen van de afgelopen decennia

Wordingsgeschiedenis van Noord-Holland 2000 v.chr zeegat Bergen / achtste eeuw n.chr strandwallen+dorpen

Het Klimaatdebat. 09/01/2013 Bart Strengers

WERKSESSIE Het klimaat verandert en de natuur verandert mee Meebewegen met een veranderende natuur

7,5. Samenvatting door Anne 867 woorden 12 april keer beoordeeld. Aardrijkskunde. paragraaf 2. klimaten wereldwijd.

KNMI next klimaatscenario s. Bernadet Overbeek Gé Verver

Leren voor de biologietoets. Groep 8 Hoofdstuk 5

23/11/2018. Hoelang is Hol-(Zee)land nog houdbaar?

Modelleren van turbulente warmte en vocht stromingen in de atmosfeer met behulp van warmtebeelden van het aardoppervlak.

Maandoverzicht van het weer in Nederland. augustus 2009

Maandoverzicht van het weer in Nederland. juli 2008

Prof. Gerbrand Komen. (ex-) Directeur Klimaatonderzoek KNMI. 12 Maart 2009 NNV Sectie Energie en Klimaat

Maandoverzicht van het weer in Nederland. juni 2008

Maandoverzicht van het weer in Nederland. mei 2008

Maandoverzicht van het weer in Nederland. augustus 2008

Maandoverzicht van het weer in Nederland. maart 2008

Maandoverzicht van het weer in Nederland. oktober 2008

Nederlandse droogteperiodes vanaf 1906 in beeld Bart Vreeken, Logboekweer.nl

Section Energy Technology Energy in Built Environment

Maandoverzicht van het weer in Nederland. februari 2008

Maandoverzicht van het weer in Nederland. september 2008

Kunnen we variaties in het klimaatsysteem begrijpen en voorzien?

KNMI 14. klimaatscenario s. voor Nederland

Maandoverzicht van het weer in Nederland. november 2014

Klimaat en kosmos. Broeikaseffect?

Het verband tussen alledaagse stress en negatief affect bij mensen met een depressie en de rol van zelfwaardering daarbij

Meteorologische gegevens,

Maandoverzicht van het weer in Nederland. december 2015

Klimaatverandering en de Wadden: bedreiging of een kans? Inauguratiesymposium Waddenacademie 1 en 2 december 2008 Leeuwarden

Lees de tekst hieronder. Er staan geen leestekens: geen hoofdletters, geen punten en geen komma s in het verhaal.

Stormvloedwaarschuwing in New Orleans

Future of the Financial Industry

Werkblad Naut Thema 5: Weer en klimaat

Het Effect van Verschil in Sociale Invloed van Ouders en Vrienden op het Alcoholgebruik van Adolescenten.

Maandoverzicht van het weer in Nederland

GEO Ecozones vervolg Systemen. Vandaag

-Klimaatverandering, klimaatscenario s en gevolgen voor beleid en beheer-

Bert Metz Oud-voorzitter IPCC Werkgroep Maatregelen Fellow, European Climate Foundation

Waar moet het heen? Wat is het doel? What works? (Andrews & Bonta, 2010) What works? Hoe kunnen we het risico per individu bepalen?

Klimaateffectschetsboek West-en Oost-Vlaanderen NATHALIE ERBOUT ZWEVEGEM, 5 DECEMBER 2014

Invloed van klimaatverandering op hydrologische extremen in het Vlaamse binnenland

Luchtkwaliteit: een Europees perspectief

Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt The role of mobility in higher education for future employability

NRC Infographic, Prinsjesdag

Albert Klein Tank, Geert Lenderink, Bernadet Overbeek, Janette Bessembinder, KNMI


ENQUETE. Inventarisatie van wensen m.b.t. gegevens over klimaatverandering. Retourneer deze enquête a.u.b. aan:

RISICOSIGNALERING Extreme kou

April opnieuw warm en zonnig: de seizoenen schuiven op

Transcriptie:

Wind en regen in de toekomst - wat zeggen de KNMI'14 scenario's? Andreas Sterl (KNMI) wind hurricanes (orkanen) regen zicht + mist weer van de toekomst

Achtergrond: CO 2 en temperatuurstijging

Stijging CO 2

Temperatuur AR5, Fig. SPM.1b

Carbon emissions for the four AR5-scenarios

Temperatuur: projecties RCP2.6 RCP8.5 hatching: signal/noise < 1σ stippling: signal/noise > 2σ + 90% agree on sign AR5, Fig. SPM- 5

KNMI 14 klimaatscenario s voor Nederland vertaling globale resultaten naar lokale/regionale schaal mogelijkheden voor toekomstig klimaat globale temperatuurstijging Gematigd Warm circulatieverandering Laag Hoog

Wind

Geostrophic winds - observed pressure triangle Aberdeen-Tyborøn-De Bilt => large variability, no trend

westerly wind index in English Channel Barriopedro et al. 2014

CMIP5 - literature Harvey et al. (2012) and Chang et al. (2012): Storm tracks (= stdv of 2-6 days bandpassed SLP) No changes over Europe Chang et al. (2012) find hints of changes higher up in the atmosphere Mizuta (2012): small changes in cyclone no + growth rate; differ between models Eichler et al. (2013): decrease of storm frequency + increase of intensity in Natl, but not North Sea Zappa et al. (2013): decrease in cyclone no. + frequency over most of Natl and Eur, but small (< 1%!) increase over British Isles general: insignificant changes of either sign

stormtrack (stdv of MSLP) percentage of models with response > 0.5 inter-ann. stdv Harvey et al. 2012

EC-Earth: projected change ann. mean Wspd 2071-2100 1976-2005 (col); 1976-2005 (contours). decrease, but statistically not significant

High winds EC-Earth rcp4.5 rcp8.5

Verandering jaar-maxima van de dagelijks gemiddelde windsnelheid gedurende 21de eeuw (rcp8.5) De Winter et al. 2013

Low winds EC-Earth rcp4.5 rcp8.5

Downscaling ann. max, 8 leden

RACMO - W 100 daily-max wspd differences in general not significant

Re-sampling changes of W 100 (daily-max) for the 4 scenarios and 2 time horizons => not consistent between scenarios mostly not significant

Wind directions

Maar... EC-Earth run bij hoge resolutie (25km), maar ongekoppeld: Toename van zware stormen, met name in het vroege najaar Haarsma et al. (2013), GRL Frequency distribution of 3-hourly 10m windspeed

Tropische stormen op de Noordzee?

Summary Wind Large variability (inter-annual, inter-decadal) No systematic changes in future for ordinary mid-latitude storms in GCM output or in downscaled RCM output Slight indication of less winds from the Northeast, more from the Southwest But: possible new source of storms: hurricanes!

Neerslag

Neerslag Incompleet beeld door incompleet waarnemingnetwerk Figure SPM.2

Neerslag: projecties RCP2.6 RCP8.5 Hatching: signal/noise < 1σ stippling: signal/noise > 2σ + 90% agree on sign AR5, Fig. SPM-8

Neerslagprojectie Nederland

Hevige neerslag nu en straks neerslag binnen 2 dagen ( Hupsel ) 2 graden warmer klimaat

Andere weerelementen zicht mist lichte toename lichte afname iets minder luchtverontreiniging iets minder luchtverontreiniging verdamping toename warmer droogte hagel + onweer bewolking toename toename afname in zomer in H-scenario s meer verdamping, minder zomer neerslag meer vocht => meer latente warmte meer droge oostenwind

Temperatuurscenario s

Temperatuurveranderingen WH, 2050

Weer van de toekomst (2050) winter (T en P) jaarlijkse gang van T

www.klimaatscenarios.nl