Klimaatverandering en de Wadden: bedreiging of een kans? Inauguratiesymposium Waddenacademie 1 en 2 december 2008 Leeuwarden
|
|
- Jeroen de Haan
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Klimaatverandering en de Wadden: bedreiging of een kans? Inauguratiesymposium Waddenacademie 1 en 2 december 2008 Leeuwarden
2 Overstromingsgebied bij NAP -6.0 m Waddenzee Markermeer A7 A9 A6 Amsterdam A2 Haarlem Noordwijk Utrecht M t.o.v. NAP A4 Noordzee A12 + 5m Druk op de toetsen Den Haag Delft A13 0m -5m
3 Overstromingsgebied bij NAP -5.0 m Waddenzee Markermeer A7 A9 A6 Amsterdam A2 Haarlem Noordwijk Utrecht M t.o.v. NAP A4 Noordzee A12 + 5m Druk op de toetsen Den Haag Delft A13 0m -5m
4 Overstromingsgebied bij NAP -4.0 m Waddenzee Markermeer A7 A9 A6 Amsterdam A2 Haarlem Noordwijk Utrecht M t.o.v. NAP A4 Noordzee A12 + 5m Druk op de toetsen Den Haag Delft A13 0m -5m
5 Overstromingsgebied bij NAP -3.0 m Waddenzee Markermeer A7 A9 A6 Amsterdam A2 Haarlem Noordwijk Utrecht M t.o.v. NAP A4 Noordzee A12 + 5m Druk op de toetsen Den Haag Delft A13 0m -5m
6 Overstromingsgebied bij NAP -2.0 m Waddenzee Markermeer A7 A9 A6 Amsterdam A2 Haarlem Noordwijk Utrecht M t.o.v. NAP A4 Noordzee A12 + 5m Druk op de toetsen Den Haag Delft A13 0m -5m
7 Overstromingsgebied bij NAP -1.0 m Waddenzee Markermeer A7 A9 A6 Amsterdam A2 Haarlem Noordwijk Utrecht M t.o.v. NAP A4 Noordzee A12 + 5m Druk op de toetsen Den Haag Delft A13 0m -5m
8 Overstromingsgebied bij NAP Waddenzee Markermeer A7 A9 A6 Amsterdam A2 Haarlem Noordwijk Utrecht M t.o.v. NAP A4 Noordzee A12 + 5m Druk op de toetsen Den Haag Delft A13 0m -5m
9 Overstromingsgebied bij NAP +0.5 m Waddenzee Markermeer A7 A9 A6 Amsterdam A2 Haarlem Noordwijk Utrecht M t.o.v. NAP A4 Noordzee A12 + 5m Druk op de toetsen Den Haag Delft A13 0m -5m
10 Overstromingsgebied bij NAP +1.0 m Waddenzee Markermeer A7 A9 A6 Amsterdam A2 Haarlem Noordwijk Utrecht M t.o.v. NAP A4 Noordzee A12 + 5m Druk op de toetsen Den Haag Delft A13 0m -5m
11 Ameland, 9 november 2007
12 Ameland, 9 november 2007 Vlieland, 9 november 2007
13 Breskens, 9 november 2007 Vlieland,99november november Noordwijk, Vlieland, 9 november Katwijk, november 2007
14 Breskens, 9 november 2007 Texel, 9 9november 2007 Noordwijk, november 2007 Vlieland, 9 november Katwijk, november 2007
15 Breskens, 9 november 2007 Vlieland, 9 november 2007
16 Breskens, 9 november 2007 Vlieland, 9 november Katwijk, november 2007
17 Breskens, 9 november november 2007 Vlieland, 9Noordwijk, november Katwijk, november 2007
18 Zandvoort, Breskens, 9 november november 2007 Vlieland, 9Noordwijk, november Katwijk, november 2007
19 Klimaatverandering?
20 Broeikaseffect Zonnestraling warmt de Aarde op De Aarde zendt (o.a.) de langgolvige straling terug naar de atmosfeer Broeikasgassen zoals CO2 (maar ook bvb H2O) absorberen deze langgolvige straling Temperatuur van het Aardoppervlak is daardoor nu +15 C i.p.v. -18 C
21 Svante Arrhenius (1896) Broeikasgassen warmen het klimaat op Arrhenius quantifies in 1896 the changes in surface temperature (approx. 5 C) to be expected from a doubling in CO2, based on the concept of glass bowl effect introduced in 1824 by Joseph Fourier
22 Many times we lose sight of the scale of the problem Annual current global emissions (without deforestation) 6.6 gigatons of carbon 24.2 gigatons of carbon dioxide Global reservoirs Atmosphere is 750 gigatons (carbon) Standing biomass is 650 gigatons (carbon) Terrestrial soils have 1500 gigatons (carbon) Increase in Atmosphere since pre-industrial period gigatons carbon Just 1 gigaton is a lot
23 One gigaton is More than the mass of all the humans on the planet More than the annual global production of iron and steel 2740 Empire State Buildings or 77 Empire State Buildings made out of solid lead 142,857,142 African elephants That s enough elephants stacked on top of each other to reach from Earth to the moon and halfway back
24 Veranderingen in koolstofdioxide concentraties tijdens IJstijden (boringen) en laatste honderd jaar (mondiale metingen) The past 100 years Carbon Dioxide Amount (ppmv) 350 Last Interglacial Last Ice Age x Years Before Present Source: IPCC,
25 Mondiale luchttemperatuur verandering warmste jaren warmste jaar 1998 (CRU, 2002)
26 Gemiddelde jaartemperatuur Nederland Significante stijging gemiddelde temperatuur voor de meeste Europese stations Grotere jaar-op-jaar variatie voor een regio dan op wereldschaal Wereld Wereld Nederland Nederland
27 Neerslag in Nederland Toename jaarneerslag door toename in herfst, winter en lente Gemiddelde 13 stations in Nederland
28 Temperature Time series W. Wadden Sea
29 Mean MHW, MSL and MLW at gauge Cuxhaven
30
31
32 Houdt de Waddenzee de zeespiegel bij? Bij verdrinken van de Waddenzee breken de golven minder af en die belasten de dijken op het vasteland dan meer. Daarnaast verdwijnt intergetijdegebied: negatief voor ecologie. Twee factoren zijn bepalend: Beschikbaarheid van zand: dat is er genoeg in de zeebodem. Transportduur van zand vanaf de kust en uit zee naar binnen door het water. Lijkt de meest beperkende factor. Transportduur is het langst bij de grootste kombergingsgebieden zoals achter Texel en Vlieland vergeleken met gebied achter Schiermonnikoog. In het verleden verdronken in Nederland grotere getijdebekkens bij stijgsnelheden groter dan 80 cm/eeuw. Waterdienst 32
33 Zeespiegelstijging rond 2050: 40 centimeter rond 2100: 65 tot 130 centimeter rond 2200: 2 tot 4 meter
34
35 Wadden Sea Bron: Roggema e.a. (2007)
36 Wadden Sea Bron: Roggema e.a. (2007)
37 Wadden Sea Bron: Roggema e.a. (2007)
38 Doemscenario s?
39 Zeespiegelstijging: Het is op dit moment onzeker of het Waddensysteem door natuurlijke aanwas van sedimenten een (te)snelle zeespiegwel kan bijhouden
40 De Waddenzee en klimaatverandering Warmer water in winter Zeespiegelstijging Afname gewicht schelpdieren e.d. Minder fourageer tijd bij eb Slechtere voortplanting Verandering Voedsel beschikbaarheid Vertrek en verblijf trekvogels Verandering Biodiversiteit
41 TOEKOMSTSCENARIO S Te zijn of te veranderen: dat is de kwestie
42 TOEKOMSTSCENARIO S
43 Integrated spatial-climate map Water storage to supply agriculture Living areas mainly on higher grounds or with innovative techniques Nature in lower, wetter areas New islands Space for climate buffers Salty agriculture and + aquaculture Use local energy potentials
Jan Heemskerk (2006) 53 Texelse Limericks
Jan Heemskerk (2006) 53 Texelse Limericks WADDENWETENSCHAP Prof.dr. Pavel Kabat Bestuursvoorzitter Waddenacademie 30 juli 2008 WAT WETEN WIJ VAN DE WADDEN? EEN BIJZONDER GEBIED VOOR MENS EN MILEU Het Regionaal
Nadere informatieKlimaatverandering, water en ruimte: Uitdagingen voor de Nederlandse Delta
Klimaatverandering, water en ruimte: Uitdagingen voor de Nederlandse Delta Prof Dr Pavel Kabat Wageningen UR 1 Overstromingsgebied bij NAP -6.0 m Waddenzee A9 Markermeer A7 Amsterdam Haarlem A6 A2 Utrecht
Nadere informatieKennis voor Klimaat en de Waddenzee
Kennis voor Klimaat en de Waddenzee Reflectie Waddenacademie en de functie ervan in de Kennishuishouding van het Waddengebied Hessel Speelman Amersfoort; 7 april 2011 Onderwerpen reflectieve presentatie
Nadere informatieKNMI 06 klimaatscenario s
KNMI 06 klimaatscenario s Hoe verandert ons klimaat? J. Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Wat is klimaat(verandering)? Het broeikaseffect Waargenomen klimaatverandering Klimaatscenario s Mogelijke
Nadere informatieKNMI 06 klimaatscenario s
KNMI 06 klimaatscenario s Stof tot nadenken? Opzet presentatie Klimaatverandering en het (versterkte) broeikaseffect Waargenomen klimaatverandering De nieuwe KNMI-klimaatscenario s Mogelijke effecten 1
Nadere informatieKlimaatverandering. Opzet presentatie
Klimaatverandering Mondiaal en in Nederland J. Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Wat is klimaat(verandering)? Het broeikaseffect Waargenomen klimaatverandering Wat verwachten we wereldwijd/in Europa
Nadere informatieKlimaatverandering. Opzet presentatie
Klimaatverandering Welke extremen kunnen we in de toekomst verwachten? J. Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Wat is klimaat(verandering)? Het broeikaseffect Waargenomen klimaatverandering Klimaatscenario
Nadere informatieKlimaatverandering in internationaal perspectief
Klimaatverandering in internationaal perspectief Gaan onze buurlanden uit van dezelfde verandering? Janette Bessembinder Stelling 1 Als de warme golfstroom tot stilstand komt, wordt het in Nederland minstens
Nadere informatieKlimaatverandering. Opzet presentatie
Klimaatverandering Wat kunnen we in Nederland verwachten? J. Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Wat is klimaat(verandering) en het broeikaseffect? Waargenomen klimaatverandering KNMI 06 klimaatscenario
Nadere informatieKlimaatverandering. Opzet presentatie
Klimaatverandering Wat kunnen we in de toekomst verwachten? J. Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Wat is klimaat(verandering)? Het broeikaseffect Waargenomen klimaatverandering Wat verwachten we wereldwijd/in
Nadere informatieKlimaatverandering Wat kunnen we verwachten?
Klimaatverandering Wat kunnen we verwachten? Yorick de Wijs (KNMI) Veenendaal - 09 05 2019 Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 1 Klimaatverandering Oorzaken en risico s wereldwijd Trends en
Nadere informatieKNVWS Delft. Overzicht
Het klimaat in de afgelopen en komende 100 jaar KNVWS Delft 17 oktober 2017 Peter Siegmund KNMI Overzicht Het klimaat van de afgelopen 100 jaar: temperatuur, neerslag, diversen Het broeikaseffect Klimaatmodellen
Nadere informatieKlimaat in de 21 e eeuw
Klimaat in de 21 e eeuw Hoe verandert ons klimaat? J. Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Wat is klimaat(verandering)? Waargenomen klimaatverandering Wat verwachten we wereldwijd en voor Nederland Mogelijke
Nadere informatieWadden in tijden van Klimaatverandering
Wadden in tijden van Klimaatverandering Lezingen Serie Waddenacademie 14 september 2015 Natuurcentrum Ameland Pier Vellinga Universiteit Wageningen, Voorzitter van het Nationaal Onderzoekprogramma Kennis
Nadere informatieHet klimaat verandert, wat nu?
Het klimaat verandert, wat nu? Lesley De Cruz, Rozemien De Troch Koninklijk Meteorologisch Instituut De Limburgse Klimaattop, 18 september 2017 De Cruz et al. (KMI) Klimaatverandering 20170918 1 / 23 1
Nadere informatieklimaatverandering en zeespiegelstijging Klimaatverandering en klimaatscenario s Achtergronden Prof Dr Bart van den Hurk
Achtergronden Klimaatverandering en klimaatscenario s Prof Dr Bart van den Hurk Watis 06 hetmondiale klimaatprobleem? Klimaatverandering is van alle tijden Natuurlijke invloeden: Interne schommelingen
Nadere informatieWind en regen in de toekomst - wat zeggen de KNMI'14 scenario's?
Wind en regen in de toekomst - wat zeggen de KNMI'14 scenario's? Andreas Sterl (KNMI) wind hurricanes (orkanen) regen zicht + mist weer van de toekomst Achtergrond: CO 2 en temperatuurstijging Stijging
Nadere informatieWadden in tijden van Klimaatverandering
Wadden in tijden van Klimaatverandering Lezingen Serie Waddenacademie 26 oktober 2015 Vlieland Pier Vellinga Universiteit Wageningen, Voorzitter van het Nationaal Onderzoekprogramma Kennis voor klimaat
Nadere informatieOpportunities for Collaborative Interdisciplinary Programs. James W. Jones Director, FCI
Opportunities for Collaborative Interdisciplinary Programs James W. Jones Director, FCI Outline Introduction: Motivation for the FCI Ongoing Projects Mechanisms Emerging Needs, Opportunities Closing Remarks
Nadere informatieNieuwe KNMIklimaatscenario s. Janette Bessembinder e.v.a.
Nieuwe KNMI klimaatscenario s Nieuwe KNMIklimaatscenario s 2006 2006 Janette Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Klimaatverandering Waargenomen veranderingen Wat zijn klimaatscenario s? Huidige en nieuwe
Nadere informatieHet Klimaatdebat. 09/01/2013 Bart Strengers
Het Klimaatdebat 1 De Klimaatwetenschap Brede overeenstemming over grote lijn en dat is in toenemende mate al decennia lang het geval De aarde warmt op en dat komt grotendeels door de mens. Wetenschap
Nadere informatieDealing with uncertainties in climate adaptation in the Netherlands
Dealing with uncertainties in climate adaptation in the Netherlands A case of Delta Committee Prof. Dr. Pavel Kabat Pavel.Kabat@wur.nl Wageningen University and Research Center, Netherlands Earth System
Nadere informatieWadden in tijden van Klimaatverandering
Wadden in tijden van Klimaatverandering Oerol College 2018 Kunst ontmoet Wetenschap Marc van Vliet / Pier Vellinga Pier Vellinga, hgl klimaat en Water Waddenacademie; hgl. klimaatverandering VU Amsterdam
Nadere informatieKlimaatadaptatie en het omgevingsplan provincie Groningen
Klimaatadaptatie en het omgevingsplan provincie Groningen Rob Roggema, Programmamanager klimaatadaptatie en ruimte, provincie Groningen r.roggema@provinciegroningen.nl Groenland Ice gletsjer 1860 tot nu
Nadere informatieKlimaatverandering. Urgentie in Slow Motion. Bart Verheggen ECN
Klimaatverandering Urgentie in Slow Motion Bart Verheggen ECN http://klimaatverandering.wordpress.com/ @Bverheggen http://ourchangingclimate.wordpress.com/ De wetenschappelijke positie is nauwelijks veranderd
Nadere informatieDe klimaatverandering: fabel of pure ernst?
De klimaatverandering: fabel of pure ernst? Rozemien De Troch 1,2 1 Koninklijk Meteorologisch Instituut; 2 Departement Fysica en Astronomie, UGent Praatcafé Beweging.net, 20 maart 2015, Drongen R. De Troch
Nadere informatieProf. Gerbrand Komen. (ex-) Directeur Klimaatonderzoek KNMI. 12 Maart 2009 NNV Sectie Energie en Klimaat
Prof. Gerbrand Komen (ex-) Directeur Klimaatonderzoek KNMI 12 Maart 2009 NNV Sectie Energie en Klimaat Jaargemiddelde temperatuur (afwijking van 1951-1980) in Nederland (rode lijn) en wereldgemiddeld (blauwe
Nadere informatieNNV-bestuursstandpunt over de samenhang tussen klimaatverandering en energiegebruik
NNV-bestuursstandpunt over de samenhang tussen klimaatverandering en energiegebruik Het klimaat is een complex systeem waarin fysische, chemische en biologische processen op elkaar inwerken. Die complexiteit
Nadere informatieWaddengebied in tijden van klimaatverandering
Waddengebied in tijden van klimaatverandering Oerol college cyclus Terschelling 14 Juni 2016 Pier Vellinga Universiteit Wageningen Vrije Universiteit Nationaal Onderzoekprogramma Kennis voor klimaat (2007-2015)
Nadere informatieLuchtkwaliteit: een Europees perspectief
Luchtkwaliteit: een Europees perspectief Conferentie Luchtkwaliteit Brussel, 5 december 2014 Dr Hans Bruyninckx Executive Director European Environment Agency EEA rapporten 2014 Luchtverontreiniging een
Nadere informatieKLIMAATVERANDERING. 20e eeuw
KLIMAATVERANDERING 20e eeuw Vraag De temperatuur op aarde is in de afgelopen honderd jaar gestegen met 0.2-0.5 C 0.6-0.9 C Antwoord De temperatuur op aarde is in de afgelopen honderd jaar gestegen met
Nadere informatieKlimaatveranderingstand. wetenschap. Prof Wilco Hazeleger
Klimaatveranderingstand van de wetenschap Prof Wilco Hazeleger Achtergrond Wetenschap kan nooit absolute zekerheden bieden Het klimaatsysteem is complex Beperkingen in kennis en waarnemingen Beleid wil
Nadere informatieHet klimaat, broeikasgassen en wij...!
Inhoud:! Het klimaat, broeikasgassen en wij...! DvhN Klimaatlezing, Groningen, 6 januari 2011! Prof.dr. Harro A.J. Meijer! Energy and Sustainability Research Institute Groningen (ESRIG)! Rijksuniversiteit
Nadere informatieThe City of Tomorrow TU-Delft, 9 maart 2018 Dirk Sijmons
The City of Tomorrow TU-Delft, 9 maart 2018 Dirk Sijmons 300.000 BP 400 BP- 100 AP 300.000 AP (?) 300 million years of fossil solar-energy burned up in 500 years http://www.nasa.gov/press/goddard/2014/november/nasa-computer-model-provides-a-new-portrait-of-carbon-dioxide/#.vgvn8nswven
Nadere informatieInvloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur
Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur M. Zander MSc. Eerste begeleider: Tweede begeleider: dr. W. Waterink drs. J. Eshuis Oktober 2014 Faculteit Psychologie en Onderwijswetenschappen
Nadere informatieKlimaatverandering en klimaatscenario s in Nederland
Page 1 of 6 Klimaatverandering en klimaatscenario s in Nederland Hoe voorspeld? Klimaatscenario's voor Nederland (samengevat) DOWNLOAD HIER DE WORD VERSIE In dit informatieblad wordt in het kort klimaatverandering
Nadere informatieHet veranderend klimaat
Het veranderend klimaat HOVO cursus 2009 College 2: Recente veranderingen in de atmosfeer Thomas Röckmann Institute for Marine and Atmospheric Research Utrecht (IMAU) Utrecht University Atmosfeer en klimaat
Nadere informatieKlimaatverandering. Klimaatverandering. Klimaatverandering. Klimaatverandering. Klimaatverandering 8-10-2012. Klimaatverandering
Zonne-energie 2012: prijs 21 ct per kwh; 2020 prijs 12 ct kwh Groen rijden; energiehuizen, biologisch voedsel Stimular, de werkplaats voor Duurzaam Ondernemen Stichting Stimular www.stimular.nl 010 238
Nadere informatieKlimaat(les)marathon. Leren voor en over het klimaat
Klimaat(les)marathon Leren voor en over het klimaat DE ESSENTIE VAN KLIMAATVERANDERING CRASHCURSUS KLIMAATWETENSCHAP Prof. Dr. Wim Thiery INHOUD WAAROVER ZAL IK HET HEBBEN? - Wat is het klimaat? - Wat
Nadere informatieUitwegen voor de moeilijke situatie van NL (industriële) WKK
Uitwegen voor de moeilijke situatie van NL (industriële) WKK Kees den Blanken Cogen Nederland Driebergen, Dinsdag 3 juni 2014 Kees.denblanken@cogen.nl Renewables genereren alle stroom (in Nederland in
Nadere informatieDesigning climate proof urban districts
Designing climate proof urban districts Presentation for Deltas in Times of Climate Change 2010 Jaap Kortman Laura van der Noort IVAM Maarten van Dongen Witteveen + Bos The Netherlands Presentation What
Nadere informatieDe KNMI 14 klimaatscenario s Ontwikkelingen De scenario s Voorbeelden
De KNMI 14 klimaatscenario s Ontwikkelingen De scenario s Voorbeelden Bart van den Hurk KNMI 2006 2009 2011 2014 KNMI 06 8 jaar verder IPCC 2007 en 2013 IPCC, 2007 IPCC, 2013 IPCC 2007 en 2013 IPCC, 2007
Nadere informatieKlimaat, -verandering en -scenario s
Klimaat, -verandering en -scenario s Janette Bessembinder et al. Opzet presentatie Wat is klimaat en klimaatverandering Waargenomen veranderingen Klimaatscenario s Klimaatdienstverlening 1 Wat is klimaat?
Nadere informatieDe Aarde Zweet, Leuven 28 november IPCC voorspelt klimaatverandering en verdere zeespiegelstijging. Hoe erg is dat? December 1,
De Aarde Zweet, Leuven 28 november 2009 IPCC voorspelt klimaatverandering en verdere zeespiegelstijging. Hoe erg is dat? 2 Het hangt er vanaf hoe het verder gaat 1 1972 1976 4 2 Publieke opinie: De ijstijd
Nadere informatieHydrogeologische maatregelen zelfvoorzienendheid in de Zuidwestelijke Delta, NL: GO-FRESH
Hydrogeologische maatregelen zelfvoorzienendheid in de Zuidwestelijke Delta, NL: GO-FRESH Gualbert Oude Essink Deltares/UU, The Netherlands More information: www.go-fresh.info Gezette stappen sinds 2004
Nadere informatieVERANDERENDE VERBINDINGEN ASSETMANAGEMENT VERBINDT NEDERLAND
VERANDERENDE VERBINDINGEN ASSETMANAGEMENT VERBINDT NEDERLAND Ing. Ed Smulders InterProAdvies Tilburg WATERWAYS Rijkswaterstaat, Provinces, Waterschappen (public) Value: EUR 10-100 bn RAILWAYS 1837 ProRail
Nadere informatieDe club van Rome had toch gelijk!
De club van Rome had toch gelijk! Bernard Dam MECS, Chemical Engineering, Faculty of Applied Science, Delft University of Technology 11 november 2009 Delft University of Technology Challenge the future
Nadere informatieKlimaatverandering Is het tij nog te keren? Twello, 2 juni 2010
Klimaatverandering Is het tij nog te keren? Twello, 2 juni 2010 Reinier van den Berg Meteoroloog, klimatoloog Presentator, fotograaf, auteur Tornadojager MeteoGroup 2006 page 2 11 Mei 2000 Klimaatverandering
Nadere informatieGeologische tijdschaal. AK 4vwo vrijdag 31 oktober. 11 Het klimaat door de tijd. inhoud
Hoofdstuk 1 Extern systeem en klimaatzones Paragraaf 11 t/m 14 inhoud Het klimaat door de tijd (par. 11) Het klimaat nu (par. 12) Het klimaat in de toekomst (par. 13) Klimaatbeleid (par. 14) AK 4vwo vrijdag
Nadere informatie5,9. Werkstuk door een scholier 2016 woorden 21 mei keer beoordeeld. Scheikunde. Broeikaseffect. Inhoudsopgave:
Werkstuk door een scholier 2016 woorden 21 mei 2007 5,9 37 keer beoordeeld Vak Scheikunde Broeikaseffect. Inhoudsopgave: Deelvragen: - Wat is de oorzaak van het broeikaseffect? - Wat zijn de gevolgen van
Nadere informatieKlimaatverandering en Ontwikkeling
Climate Klimaatverandering en Ontwikkeling BTC Infocyclus, 4 dec 2016 Julie Vandenberghe WWF Michel Roggo / WWF-Canon Index 1. Back to the basics: de wetenschap 2. Impact op het Zuiden 3. Internationale
Nadere informatieKlimaatsverandering en de mariene omgeving, ver van ons bed?
Klimaatsverandering en de mariene omgeving, ver van ons bed? JOHAN ROBBENS Studiedag Landbouw en Klimaat 17 april 2018, Melle Impact van klimaatsverandering op de zee Verzuring van oceanen Verhoging Temperatuur
Nadere informatieHolistic resilient delta design
Holistic resilient delta design Theory Practice Lessons A Holistic approach Den Haag New Orleans New York Rotterdam 1 Resilience is more than climate adaptation 100resilientcities.org 2 Bangladesh 3 Ecological
Nadere informatieGlastuinbouw draagt door hoge CO2-emissie flink bij aan Global Warming. Voor wie verstandig handelt!
Glastuinbouw draagt door hoge CO2-emissie flink bij aan Global Warming Trendsamenvatting Naam Definitie Scope Invloed: Impact Bronnen Global warming Global Warming, de opwarming van de aarde, is de stijging
Nadere informatieRust & Reuring Leven als Provincie in Energieland
Rust & Reuring Leven als Provincie in Energieland Rob Roggema, Provincie Groningen Keuning Congres, 14 Juni 2007 r.roggema@provinciegroningen.nl www.popgroningen.nl Grounds for Change: Energiepotenties
Nadere informatieBert Metz Oud-voorzitter IPCC Werkgroep Maatregelen Fellow, European Climate Foundation
Bert Metz Oud-voorzitter IPCC Werkgroep Maatregelen Fellow, European Climate Foundation FRDO Forum, Brussel, 13 november 2008 Het klimaat is al veranderd Schadelijke effecten treden reeds op Het klimaat
Nadere informatieDen Haag aan zee of in zee?
Den Haag aan zee of in zee? Risico van zeespiegelstijging onderschat Lennart van der Linde - Haags Milieucentrum januari 2013 1 Outline Gemeentelijke verwachting zeespiegelstijging Projectie KNMI (2006)
Nadere informatieBedreigingen. Broeikaseffect
Bedreigingen Vroeger gebeurde het nogal eens dat de zee een gat in de duinen sloeg en het land overspoelde. Tegenwoordig gebeurt dat niet meer. De mensen hebben de duinen met behulp van helm goed vastgelegd
Nadere informatieRecente variaties in de temperatuur van het oceaanwater. Henk Dijkstra Instituut voor Marien en Atmosferisch Onderzoek Universiteit Utrecht
Recente variaties in de temperatuur van het oceaanwater Henk Dijkstra Instituut voor Marien en Atmosferisch Onderzoek Universiteit Utrecht De Global Warming Hiatus Mondiaal gemiddelde oppervlakte temperatuur
Nadere informatie23/11/2018. Hoelang is Hol-(Zee)land nog houdbaar?
Hoelang is Hol-(Zee)land nog houdbaar? Sybren Drijfhout (KNMI, Universiteit Utrecht & Southampton) De zeespiegel blijft nog eeuwen stijgen. Zelfs als Parijs wordt uitgevoerd is over 200 jaar stijging 3-4
Nadere informatieHet Klimaatdebat. 09/01/2013 Bart Strengers
Het Klimaatdebat 1 De Klimaatwetenschap Brede overeenstemming over grote lijn en dat is in toenemende mate al decennia lang het geval De aarde warmt op en dat komt grotendeels door de mens. Wetenschap
Nadere informatieDe PIN code van de wereld verandert... Amerikas Europa Afrika Azië
Naar een klimaatbestendige akkerbouw Cees van den Bos 15 november 2018 De PIN code van de wereld verandert... Vandaag 2100 2050 Amerikas Europa Afrika Azië 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 Akkerbouwland is niet evenredig
Nadere informatieCHROMA STANDAARDREEKS
CHROMA STANDAARDREEKS Chroma-onderzoeken Een chroma geeft een beeld over de kwaliteit van bijvoorbeeld een bodem of compost. Een chroma bestaat uit 4 zones. Uit elke zone is een bepaald kwaliteitsaspect
Nadere informatieSonEnergie, 25 maart 2019 Jacques Hagoort
SonEnergie, 25 maart 2019 Jacques Hagoort Klimaat & Klimaatverandering Gevolgen klimaatverandering Opwarming van de Aarde Broeikaseffect Klimaatmodellen An Inconvenient Truth VN - Akkoord van Parijs Nederlands
Nadere informatieKoolstofcyclus in de zee. Stefan Schouten. NIOZ is part of the Netherlands Organisation for Scientific Research (NWO)
Koninklijk Royal Netherlands Nederlands Institute Instituut for voor Sea Research Zeeonderzoek Koolstofcyclus in de zee Stefan Schouten NIOZ is part of the Netherlands Organisation for Scientific Research
Nadere informatieEsther Lee-Varisco Matt Zhang
Esther Lee-Varisco Matt Zhang Want to build a wine cellar Surface temperature varies daily, seasonally, and geologically Need reasonable depth to build the cellar for lessened temperature variations Building
Nadere informatieGevolgen IJsafsmelting Poolgebieden voor Zeespiegelrijzing. Bert Vermeersen
Gevolgen IJsafsmelting Poolgebieden voor Zeespiegelrijzing Bert Vermeersen Regionale Zeespiegelverandering voor de komende 40 jaar? Relatieve zeespiegelverandering t.g.v. continentale ijsmassaverandering
Nadere informatieClimate impact on fish productivity: key mechanisms in North Sea plaice
Climate impact on fish productivity: key mechanisms in North Sea plaice A.D. Rijnsdorp, R. van Hal, M. Hufnagl, R.D.M. Nash, A. Schroeder, L.R. Teal, I. Tulp, R. Witbaard, D. Beare, H.W. van der Veer Wageningen
Nadere informatieKlimaatwetenschap De realiteit van een opwarmende aarde. Prof. Nicole van Lipzig
Klimaatwetenschap De realiteit van een opwarmende aarde Prof. Nicole van Lipzig OPEN LEZING IN HET KADER VAN DE KLIMAATTOP IN KOPENHAGEN 17 November 2009 INHOUD De mens be nvloedt het systeem aarde De
Nadere informatieMeteorologische gegevens,
Bron: KNMI (2010, 2011). Indicator 30 november 2011 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Voor
Nadere informatieMeteorologische gegevens,
Bron: KNMI. Indicator 1 april 2014 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. In 2013 bedroeg de
Nadere informatieWadden in tijden van Klimaatverandering
Wadden in tijden van Klimaatverandering Lezingen serie Waddenacademie Volksuniversiteit Fryslan 18 maart 2015 Leeuwarden Pier Vellinga Universiteit Wageningen en Vrije Universiteit Amsterdam, Voorzitter
Nadere informatieYOERI RENDERS WAT IS DE INVLOED VAN LICHT OP LEVENDE ORGANISMEN
YOERI RENDERS WAT IS DE INVLOED VAN LICHT OP LEVENDE ORGANISMEN EXPLORENTIS Ontwikkelingsbedrijf met focus op smart led technology ABOUT US PROLUCENT Multi-spectrale verlichting in de kippen sector LUCENTI
Nadere informatieGroningen, 15 juni 2009. Klimaatverandering: Dreiging of Uitdaging. Reinier van den Berg. Palmbomen of pinguins
Groningen, 15 juni 2009 Klimaatverandering: Dreiging of Uitdaging Palmbomen of pinguins Reinier van den Berg Meteoroloog, klimatoloog Presentator, fotograaf, auteur Tornadojager page 2 1 11 Mei 2000 2
Nadere informatieKlimaatneutraal bouwen in de praktijk. 1. Uitdaging klimaat. klimaatverandering
Klimaatneutaal bouwen in de praktijk Chiel Boonstra directeur De uitdaging van het klimaat Wat is klimaatneutraal bouwen Waarom passief bouwen Projectvoorbeelden BergenopZoom, oktober 9. Uitdaging klimaat
Nadere informatieDuurzaamheid. Openbare wijkraad vergadering 15 nov 2018
Duurzaamheid Openbare wijkraad vergadering 15 nov 2018 Duurzaamheid Duurzaamheid Duurzame ontwikkeling is de ontwikkeling die aansluit op de behoeften van het heden zonder het vermogen van de toekomstige
Nadere informatieOpgave 2 Geef een korte uitleg van elk van de volgende concepten: De Yield-to-Maturity of a coupon bond.
Opgaven in Nederlands. Alle opgaven hebben gelijk gewicht. Opgave 1 Gegeven is een kasstroom x = (x 0, x 1,, x n ). Veronderstel dat de contante waarde van deze kasstroom gegeven wordt door P. De bijbehorende
Nadere informatiePROJECT INFORMATION Building De Meerlanden Nieuweweg 65 in Hoofddorp
BT Makelaars Aalsmeerderweg 606 Rozenburg Schiphol Postbus 3109 2130 KC Hoofddorp Telefoon 020-3 166 166 Fax 020-3 166 160 Email: info@btmakelaars.nl Website : www.btmakelaars.nl PROJECT INFORMATION Building
Nadere informatieDe beste prijs / kwaliteit verhouding in tijd, rekening houdend met de Product Life Cycle
De beste prijs / kwaliteit verhouding in tijd, rekening houdend met de Product Life Cycle Presentatie is gericht op Projective Capacitive Touchscreens (PCAP) Voorstellen 20 jaar ervaring in de touchscreen
Nadere informatieLes bij klimaatverandering:
Les bij klimaatverandering: Lesdoelen: De leerlingen zijn aan het einde van de les meer te weet gekomen over het gevolg van de opwarming van de aarde. De leerlingen kunnen zich verplaatsen in kinderen
Nadere informatieDuurzame melkveehouderij
Duurzame melkveehouderij Wiepk Voskamp, Lector Duurzame melkveehouderij Hogeschool VHL 19 November 2014 Wageningen UR Hogeschool VHL Nordwin College DTC LTO Friesland Campina Provincie Friesland Gemeente
Nadere informatieOmgaan met onzekerheden op het raakvlak wetenschap beleid samenleving: ervaringen uit de PBL en IPCC praktijk
Omgaan met onzekerheden op het raakvlak wetenschap beleid samenleving: ervaringen uit de PBL en IPCC praktijk NMDC Workshop Omgaan met Onzekerheden Twee koude winters in Nederland ontkrachten nog
Nadere informatieBusiness as an engine for change.
Business as an engine for change. In the end, the success of our efforts will be measured against how we answered what we have found to be the fundamental question: how do we love all the children, of
Nadere informatieIssues in PET Drug Manufacturing Steve Zigler PETNET Solutions April 14, 2010
Issues in PET Drug Manufacturing Steve Zigler PETNET Solutions April 14, 2010 Topics ANDA process for FDG User fees Contract manufacturing PETNET's perspective Colleagues Michael Nazerias Ken Breslow Ed
Nadere informatieBANANEN LANGS DE NOORDZEE antwoordblad
Opdracht 1 In het filmpje ging het over klimaatverandering. Bedenk samen drie voordelen en drie nadelen van klimaatverandering. Schrijf op: Voordelen 1. bijvoorbeeld warmere zomers in Nederland 2. bijvoorbeeld
Nadere informatieRegionale maatregelen voor adaptatie aan klimaatverandering in de zoetwatervoorziening in NL INLEIDING
Regionale maatregelen voor adaptatie aan klimaatverandering in de zoetwatervoorziening in NL INLEIDING Ad Jeuken, Climate proof fresh water supply (CPFWS) Inhoud Onderzoek vanuit kennis voor klimaat De
Nadere informatieBiomassa, ruimte en klimaat Beoordeling ruimtelijke gevolgen stimulering biobrandstoffen; gezamenlijk eindproduct IC2, IC3 en ME04
Biomassa, ruimte en klimaat Beoordeling ruimtelijke gevolgen stimulering biobrandstoffen; gezamenlijk eindproduct IC2, IC3 en ME04 Dr. Tom Kram (PBL) Dr. Eric Koomen (VU-RE) Dr.Ir. Bert Annevelink (WUR
Nadere informatie6,4. Werkstuk door een scholier 2086 woorden 22 juni keer beoordeeld. Aardrijkskunde
Werkstuk door een scholier 2086 woorden 22 juni 2011 6,4 37 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Inhoudsopgave Voorpagina Blz.1 Inhoud Blz.2 Inleiding Blz.3 Klimaatverandering Blz.4 Zeespiegelstijging Blz.5
Nadere informatieKlimaatverandering, kansen voor agrarische ondernemers
Klimaatverandering, kansen voor agrarische ondernemers Nationale Najaarsconferentie POP 3 Workshop Klimaatverandering en Landbouw Utrecht, 17 Nov. 2016 door Pier Vellinga Wetenschappelijk directeur Kennis
Nadere informatieZoet is goed maar een beetje zout smaakt beter door Pier Vellinga *) Spaarwater eindsymposium Schouwburg de Harmonie, Leeuwarden, 12 maart 2019
Zoet is goed maar een beetje zout smaakt beter door Pier Vellinga *) Spaarwater eindsymposium Schouwburg de Harmonie, Leeuwarden, 12 maart 2019 Presentatie in drie delen: 1. Het klimaat verandert; wat
Nadere informatieEvolutie van het klimaat in België
Hans Van de Vyver Koninklijk Meteorologisch Instituut 11 januari 2013 Introductie wetenschappelijke activiteiten MERINOVA-project: Meteorologische risico s als drijfveer voor milieukundige innovatie in
Nadere informatieProduct naam: MM01315
Product naam: MM01315 Specificaties MM01315 : Groep rmatuur Soort Buiten rmaturen Levensduur L90 15.000u R 82 Wattage 15W Beschermingsgraad IP65 Lichtkleur 2700K (warmwit) Lengte 518mm Fitting Diameter
Nadere informatieMeetkunde en Lineaire Algebra
Hoofdstuk 1 Meetkunde en Lineaire Algebra Vraag 1.1 De samenstelling van rotaties in het vlak is commutatief. Vraag 1.2 De samenstelling van de orthogonale spiegelingen t.o.v. twee gegeven vlakken in de
Nadere informatieMysteries van het Rijnland. Gilles Erkens e.a.
Mysteries van het Rijnland Gilles Erkens e.a. Inleiding Onderzoekspartners Hoffmann Van der Meulen Dambeck Inleiding de Rijn-Maas delta Problemen in de Rijndelta Bodemdaling Zeespiegelstijging Afvoer bij
Nadere informatieExperiences with ATES applications in Belgium Operational results and energy savings
Experiences with ATES applications in Belgium Operational results and energy savings H.Hoes 1 Klik om ATES het opmaakprofiel system results van de Monitoring within Energy Demonstration Program to 30%
Nadere informatieKlimaatverandering: Angst voor de Apocalyps? Feiten en verwachtingen
Klimaatverandering: Angst voor de Apocalyps? Feiten en verwachtingen symposium Klimaatstemming Hoogeschool Leiden vrijdag 9 juni 2017 Leo Meyer ClimateContact-Consultancy Natuurlijk broeikaseffect Natuurlijke
Nadere informatieLED terrein en straatverlichting
Met OSRAM LED ML-A1-30 54010030 Niet verstelbaar opschuif armatuur AC100~240V / 50~60Hz / 32W 28W / 24 OSRAM LED s 1.950 lumen ML-A1-60 54010060 AC100~240V / 50~60Hz / 67W 59W / 54 OSRAM LED s 4.150 lumen
Nadere informatieAgenda: Rotary Industry Group
KiC MPI 21juni 2018 Rotary Industry Group Agenda: a) Korte introductie: wie zijn wij wat doen wij? b) Nieuwe ontwikkelingen binnen Rotary Industry Group c) Contactloze magnetische koppeling d) Business
Nadere informatieHet Effect van Verschil in Sociale Invloed van Ouders en Vrienden op het Alcoholgebruik van Adolescenten.
Het Effect van Verschil in Sociale Invloed van Ouders en Vrienden op het Alcoholgebruik van Adolescenten. The Effect of Difference in Peer and Parent Social Influences on Adolescent Alcohol Use. Nadine
Nadere informatie