Omgaan met onzekerheden op het raakvlak wetenschap beleid samenleving: ervaringen uit de PBL en IPCC praktijk

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Omgaan met onzekerheden op het raakvlak wetenschap beleid samenleving: ervaringen uit de PBL en IPCC praktijk"

Vera Timmermans
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Omgaan met onzekerheden op het raakvlak wetenschap beleid samenleving: ervaringen uit de PBL en IPCC praktijk NMDC Workshop Omgaan met Onzekerheden

8 Twee koude winters in Nederland ontkrachten nog niet het broeikaseffect. (A. Petersen, Volkskrant, 1 feb 2010) Winter van koudste sinds 1996 Relevante vragen: Hoe 'extreem' waren de winters (o.a. in sneeuwval)? Krijgen we minder (of meer...) sneeuw in de nabije/verre toekomst? Hoe past de koude in het 'Global Warming plaatje? Hoe kunnen we ons optimaal aanpassen aan veranderingen in extremen?

9 Elfstedentocht Tocht 15 keer georganiseerd in de periode Hoe is de kans op het houden van de tocht veranderd over de afgelopen eeuw? Hoe zal deze kans veranderen in de toekomst?

10 Elfstedentocht Chance for a marathon E t Year Annual chance for an 'Elfstedentocht' 95% confidence limits (approx.) Projecties voor 2050 voor vier scenario s: eens per 18, 29, 55 of 183 jaar Average return period (years)

11 Mondiale en regionale modellen Global model Regional model

12 Doel Leidraad Assistentie PBL ers Gericht op de volgende onderdelen van assessments: Probleemframing Stakeholderbetrokkenheid Graadmeterkeuze en beeldgebruik Toereikendheid van beschikbare kennis en methoden In kaart brengen en beoordelen van relevante onzekerheden Communicatie van onzekerheidsinformatie

13 Structuur Leidraad De Leidraad kent drie niveaus van detail: I. Mini-Checklist II. Quickscan Vragenlijst III. Toolcatalogus Onzekerheidsassessment II. Quickscan Hints & Acties-Lijst III. Gedetailleerde Leidraad

14 Typologie van onzekerheden: dimensies Locatie Onzekerheidsgraad statistische onzekerheid, scenario-onzekerheid, erkende onwetendheid Onzekerheidsaard kennisgerelateerde onzekerheid, variabiliteitgerelateerde onzekerheid Kwalificatie kennisbasis; onderbouwing zwak, redelijk, sterk Waardengeladenheid van keuzes gering, midden, groot

15 Typologie van onzekerheden: locaties Context aannames over systeemgrenzen en ecologische, technologische, economische, sociale en politieke context Expertbeschouwing narratives, storylines, adviezen Model modelstructuur, technisch model, modelparameters, modelinputs Data metingen, monitoring data, survey data Outputs indicatoren, uitspraken

17 + CONSENSUS OVER KENNIS _ CONSENSUS OVER WAARDEN + _ Gestructureerd probleem statistische onzekerheid Matig gestructureerd (middelen-consensus) probleem waardengeladenheid Matig gestructureerd (doelen-consensus) probleem methodologische onbetrouwbaarheid; erkende onwetendheid Ongestructureerd probleem erkende onwetendheid; methodologische onbetrouwbaarheid; waardengeladenheid

18 Funtowicz and Ravetz, Science for the Post Normal age, Futures, 1993

19 IPCC 2013: It is extremely likely that more IPCC than 2007: half of taking the observed into account increase all in uncertainties global average (including surface model temperature uncertainty): from largest 1951 part to of 2010 warming was caused is very by likely the due anthropogenic to anthropogenic increase greenhouse in greenhouse gasesgas concentrations and other anthropogenic forcings together. Warning: take into account uncertainty in climate simulation

20 Betrouwbaarheidsschaal IPCC

21 Onzekerheidstaal IPCC (Very) Low Confidence Medium Confidence (Very) High Confidence Stap 1 Betrouwbaarheid Likelihood assessment Stap 2 Waarschijnlijkheid About as likely as not (33 66%) Likely ( 66%) Very likely ( 90%) Extremely likely ( 95%) Virtually certain ( 99%) De inschatting van kansen is gebaseerd op statistische analyse van waarnemingen of modelresultaten, of beide, en een expertoordeel

22 Twee voorbeelden Each of the last three decades has been successively warmer at the Earth s surface than any preceding decade since In the Northern Hemisphere, was likely the warmest 30-year period of the last 1400 years (medium confidence). Ocean warming dominates the increase in energy stored in the climate system, accounting for more than 90% of the energy accumulated between 1971 and 2010 (high confidence). It is virtually certain that the upper ocean (0 700 m) warmed from 1971 to 2010, and it likely warmed between the 1870s and 1971.

23 Tekstvoorbeeld van het Intergovernmental Panel on Climate Change WG I (2007) Most of the observed increase in globally averaged temperatures since the mid-20th century is very likely due to the observed increase in anthropogenic greenhouse gas concentrations 12. (SPM) 12 Consideration of remaining uncertainty is based on current methodologies.

24 Voorbeeld van IPCC WG I 2007 (vervolg) Very likely betekent een kans >90%. Maar om welk soort waarschijnlijkheid gaat het hier? assessed likelihood, using expert judgement, of an of outcome an outcome or a result or a result Draft Final SPM

25 Voorbeeld van IPCC WG I 2013 Probabilistic estimates of quantified measures of uncertainty in a finding are based on statistical analysis of observations or model results, or expert both, and judgment. expert judgment. Draft Final SPM

26 Niet bang voor onzekerheid (Van Asselt en Petersen, red., 2003) Wetenschappelijke adviseurs moeten reflexief zijn Methoden voor omgaan met onzekerheden zijn hulpmiddelen, geen oplossingen Angst voor verlamming in beleid mag onzekerheidscommunicatie niet belemmeren Communicatie over onzekerheden tussen beleidsmakers en adviseurs is cruciaal

27 Omgaan met onzekerheid in beleid (I) (CPB/MNP/Rand Europe, 2007) Beleidsomgeving is complex Verschillende typen van onzekerheden Betekenis van deze onzekerheden voor beleidsmakers Keuzen in presentatie onzekerheden door beleidsadviseurs Vraag en aanbod onzekerheidsinformatie

28 Omgaan met onzekerheid in beleid (II) (CPB/MNP/Rand Europe, 2007) 1. Verlaat deficit -model 2. Wees tolerant ten aanzien van onzekerheid 3. Beschouw onzekerheidsinformatie ook als kennis 4. Onderscheid wetenschap, advies en beleid, maar breng geen rigide scheiding aan 5. Stel houdbaarheidsdatum van beleid vast

29 Omgaan met onzekerheid in beleid (III) (CPB/MNP/Rand Europe, 2007) 6. Doe extended peer review op kennisinput 7. Handhaaf ruimte voor dissidenten 8. Erken verschillende typen van onzekerheid (Weersta de druk tot kwantificeren van alle onzekerheid) 9. Institutionaliseer aandacht voor onzekerheid (leidraden, cursussen, functies,...) 10.Maak om de 4 jaar de balans op

Vergelijkbare documenten

Het klimaat verandert, wat nu?

Het klimaat verandert, wat nu? Lesley De Cruz, Rozemien De Troch Koninklijk Meteorologisch Instituut De Limburgse Klimaattop, 18 september 2017 De Cruz et al. (KMI) Klimaatverandering 20170918 1 / 23 1