Klimaatverandering Wat kunnen we verwachten?

Transcriptie

1 Klimaatverandering Wat kunnen we verwachten? Yorick de Wijs (KNMI) Veenendaal Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 1

2 Klimaatverandering Oorzaken en risico s wereldwijd Trends en toekomst in Nederland Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 2

3 Trends en toekomst in Nederland KNMI klimaatscenario s Temperatuur Neerslag Droogte Wind Rivieren Zeespiegel Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 3

4 KNMI Klimaatscenario s in opdracht van ministerie vertaling van IPCC projecties naar Nederland scenarios; hulpmiddel omgaan met onzekerheden generieke set voor brede groep gebruikers specials o.a. stad, extreme neerslag en zeespiegelstijging Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 4

5 Temperatuur en luchtstromen Temperatuur G versus W Gemiddeld +1 +1,5 C Warm +2 +3,5 C t.o.v Luchtstromen L versus H H: wind vaker uit het westen in winter zachter en natter Meer hogedrukgebieden en wind uit oosten in zomer warmer en droger Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 5

6 Trends en toekomst in Nederland KNMI klimaatscenario s Temperatuur Neerslag Droogte Wind Rivieren Zeespiegel Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 6

7 Temperatuur stijgt Sinds 1901 is de jaargemiddelde temperatuur in Nederland toegenomen met circa 2 C Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 7

8 Temperatuur Nederland in 2050 en 2085 Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 8

9 Trends en toekomst in Nederland KNMI klimaatscenario s Temperatuur Neerslag Droogte Wind Rivieren Zeespiegel Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 9

10 Neerslag neemt toe + 9% : 777 MM/JAAR : 847 MM/JAAR Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 10

11 Neerslag Nederland in 2050 en 2085 Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 11

12 Neerslag in zomer Lichte toename of Sterke afname WL 2050 WH cm + 1,4% - 13% Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 12

13 Meer extreme neerslag Zware buien komen vaker voor en worden heviger. Voorbeeld: 33 mm neerslag in een uur Vroeger: 1 keer in 25 jaar 33 mm per uur Nu: 1 keer in 15 jaar Herhalingstijd nu 1 keer in 15 jaar Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 13

14 Wat is 33 mm per uur? 23 juni 2016 Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 14

15 Meer extreme regen Intensiteit extreme buien neemt toe gedurende het hele jaar Maximum neerslag per uur in zomer (herhalingstijd 1 jaar) Nu 2050 WH 15 mm/uur 19 mm/uur Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut % Kockengen: 28 juli 2014: meer dan 100 mm in 1 dag

16 Trends en toekomst in Nederland KNMI klimaatscenario s Temperatuur Neerslag Droogte Wind Rivieren Zeespiegel Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 16

17 Geen trend in droogte Trend Zuid-Europa droger Noord-Europa natter Nederland op grensgebied meer/minder droogte Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 17

18 Toekomst: kans op meer droogte? Twee scenario s geven meer droogte, in twee verandert er weinig Droogte 2018 Neerslagtekort 309 mm Huidig klimaat: eens in de 30 jaar Hoog scenario in 2050: eens in de 15 jaar Laag scenario in 2050: de kans neemt nauwelijks toe Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut

19 Trends en toekomst in Nederland KNMI klimaatscenario s Temperatuur Neerslag Droogte Wind Rivieren Zeespiegel Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 19

20 Wind Grote variatie van jaar tot jaar Boven Noordzee: geen trend Jaarlijkse maximale windsnelheid in m/s boven zee berekend met klimaatmodel Boven land: afname van windsnelheid en aantal stormen sinds jaren 60. Niet door klimaatverandering, maar door toenemende bebouwing. Langs kust daalt windsnelheid niet. Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 20

21 Wind Geen systematische verandering in windsnelheid Wel onderzoek naar mogelijk nieuwe bronnen van stormen: orkanen van tropische origine Wat als.. Ophelia trof kust van Ierland (okt 2017) Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 21

22 Trends en toekomst in Nederland KNMI klimaatscenario s Temperatuur Neerslag Droogte Wind Rivieren Zeespiegel Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 22

23 Laag en hoog water Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 23

24 Rivierafvoeren Afvoer van de Rijn bij Lobith in 2050 extreem scenario: in de winter + 20%; in de zomer -20% alle scenario s: extremen nemen toe en komen vaker voor Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 24

25 Trends en toekomst in Nederland KNMI klimaatscenario s Temperatuur Neerslag Droogte Wind Rivieren Zeespiegel Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 25

26 Stijgende zeespiegel voor Nederlandse kust Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 26

27 Zeespiegel Noordzee en mondiaal Mondiaal versnelling gemeten: vorige eeuw circa 2 mm/jaar, gemiddeld over circa 3 mm/jaar, nu circa 4 mm/jaar Versnelling in de Noordzee kan nog niet worden vastgesteld vanwege de fluctuaties (ruis) in de metingen Zeespiegel voor Nederlandse kust Zeespiegel Mondiaal

28 Zeespiegel Nederland, 2050 en 2085 Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 28

29 Zeespiegelstijging, laatste inzichten KNMI 14 tot 1 meter in 2100 Met 4 C opwarming (RPC8.5) mogelijk zelfs tot 3 meter in 2100 Zeespiegelstijging in meters ten opzichte van 1995 Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 29

30 Landijs smelt steeds sneller Smelten en afkalven van landijs op de polen versterkt zichzelf wereldwijde zeespiegel stijgt steeds sneller Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 30

31 Samengevat: duidelijke ontwikkelingen Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 31

32 Samengevat: onzeker of nauwelijks wijziging Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 32

33 Vragen? Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 33

34 Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 34

35 Klimaatverandering Oorzaken en risico s wereldwijd Trends en toekomst in Nederland Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 35

36 IJstijden en interglacialen Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 36

37 Toename van broeikasgassen CO 2 Methaan Lachgas Concentraties overtreffen in hoge mate de pre-industriële waarden Toename van concentraties is hoofdzakelijk het gevolg van menselijke invloed Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 37

38 Broeikaseffect Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 38

39 Temperatuur aan aardoppervlak Wereldwijd gemiddeld Waargenomen en gemodelleerd met en zonder menselijke factoren Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 39

40 Menselijke factoren Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 40

41 Natuurlijke factoren Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 41

42 Natuurlijke factoren - + Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 42

43 Opwarming aarde Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 43

44 Hitte Neerslag extremen Droogte Bedreiging flora & fauna Overstromingen Voedselzekerheid Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 44