klimaatscenarios klimaatscenarios De KNMI 06
|
|
- Albert van den Pol
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 De KNMI 06 klimaatscenarios klimaatscenarios wat zijn ze? hoe worden ze gemaakt? waarin verschillen ze van de vorige? Bart van den Hurk, Geert Lenderink, Aad van Ulden, Janette Bessembinder, Franziska Keller, Henk vd Brink, Geert Jan van Oldenborgh, Albert Klein Tank, Wilco Hazeleger, Caroline Katsman
2 Wat zijn klimaatscenario s? 06 Geen verwachtingen maar What if projecties
3 Wat zijn klimaatscenario s? 06 Geen verwachtingen maar What if projecties Met de volgende kenmerken: Plausibel: redelijke kans dat ze in de toekomst kunnen voorkomen (geen zeer onwaarschijnlijke situaties) Intern consistent: de gemiddelden en extremen voor temperatuur, neerslag, etc. kunnen allemaal in hetzelfde klimaat voorkomen Relevant: sluiten aan op vragen van gebruikers voor impact studies
4 Relevante klimaatvariabelen 06 Niet mondiaal gemiddelde T maar locale T Niet gemiddelde T maar kans op vorstdagen, tropische dagen Niet jaargemiddelde neerslag maar apart voor zomer en winter Niet alleen gemiddelde neerslag maar extreme dagsommen in zomer en 10-daagse sommen in winter Niet een 1/ jr wind (want die is niet uit te rekenen) maar een soft extreme (1/jr) Niet alleen mediaan van z zee maar 90% waarden
5 Interne consistentie 06 Bepaal hoofdoorzaken van variabiliteit van het klimaat in de regio Advectie: windrichting bepaalt voor een belangrijk deel temperatuur, bewolking, neerslag, Locale processen met een locale historie: lost mist op? vormt zich diepe convectie? zeewindcirculatie? extra warm door uitdroging? extra koud door sneeuwdek? Bepaal veranderingen in beide tgv CO 2 Leg verbanden met locale variabelen om veranderingen locaal te vertalen
6 Werkwijze en bronmateriaal 06 AR4 GCM runs Locale waarnemingen z zee en wind neerslag en temperatuur PRUDENCE RCM runs
7 Indeling van de scenario s 06 De stuurvariabelen 1. Globale temperatuur Circulatie verandering Gematigd+ verandering Warm+ verandering + 1 C + 2 C Gematigd Warm Wereld Temperatuur niet wel Sterkte van west-circulatie 2. Sterkte van seizoensgemiddelde west-circulatie (niet voor z zee ) maand
8 Analyse van AR4 GCMs: 1: zeeniveau Verschillende bijdragen aan z zee : Uitzetting zeewater (thermosterisch) Verandering van opslag op land (eustatisch) Autonome trend volgend uit waarnemingen Thermosterisch: Mondiaal gemiddelde stijging: emissie scenario s pas na 2050 relevant (Klein) verschil tussen mondiaal en NO Atlantisch jaar T glob T glob zzee
9 Analyse van AR4 GCMs: 1: zeeniveau z zee = [(x t ±ε t ) + (x e ±ε e )] T glob (x = tijdafhankelijke z zee / T glob ) z zee / T glob Uiteindelijke scenario s: mediaan en 90% waarde behorend bij +2 en +4 C in 2100
10 Analyse van AR4 GCMs: 2: wind Waarnemingen: matige stormen op gematigde zone nemen in aantal af, extreem zware stormen nemen in sterkte toe. Analyse van AR4 runs in literatuur: idem (maar modellen presteren vrij slecht voor huidige klimaat) w 1/yr / T glob Modellen met en zonder duidelijke verandering in circulatie-statistiek NW Europa
11 Analyse van AR4 GCMs: 2: wind Methode Selecteer GCMs in mate van circ Kijk naar 1/yr wind in gebied rond Noordzee voor meerdere tijdvakken in 21 e eeuw Bereken w 1/yr / T glob Scenario s geven 10% en 90% waarden per T glob met en zonder circ
12 Analyse van AR4 GCMs: 2: wind Veranderingen zijn klein tov natuurlijke variabiliteit 1/yr gem De Bilt IJmuiden
13 Analyse van AR4 GCMs: 3: neerslag en temperatuur Evaluatie van circulatie (G-west) adh van ERA40 Kwaliteitslabel aan GCMs
14 Analyse van AR4 GCMs: 3: neerslag en temperatuur Hoe verandert T en p in Nederland als functie van T glob? P win & T win invloed van SST, circ T P sum & T sum idem, plus bodemdroogte T alg : <0.5 C/ C P win : ca 3%/ C P sum : zelfs teken varieert! DJF JJA p
15 Analyse van AR4 GCMs: 3: neerslag en temperatuur Locale downscaling: Dagwaarden ipv seizoensgemiddelden (Softe) extremen Aantal regendagen 10 PRUDENCE RCM s 8x HadAM3H (vrij droog in zomer, matige SST, sterke circ in zomer, minder in winter) 2x ECHAM4 (erg nat in winter en droog in zomer, sterke circ, sterker effect SST) Probleem: geen GCM run representatief voor circ 0 Gelukkig : ons RCM blijft in de zomer redelijk nat (kan gebruikt worden voor G- en W-scenario) in de winter spannen de RCM runs de GCM-variabiliteit redelijk op
16 Analyse van AR4 GCMs: 3: neerslag en temperatuur Downscaling met RCM s Bepaal relatie locale variabelen stuurvariabelen
17 Analyse van 4AR GCMs: 3: neerslag en temperatuur Analyse van 4AR GCMs: 3: neerslag en temperatuur Downscaling met RCM s Bepaal relatie locale variabelen stuurvariabelen Bepaal circulatie-afhankelijke en onafhankelijke regressie-coefficient x circ en x T Pas in de scenario s een regressie toe: var = x T T glob + x circ circ Weeg de RCM s per scenario om verschillen te vergroten
18 Analyse van AR4 GCMs: 3: neerslag en temperatuur Bepaling van extremen (via statistische downscaling) Uit vorige stap: p 50, p 99, die met een aangenomen schaling wordt vertaald naar p n
19 Analyse van AR4 GCMs: 3: neerslag en temperatuur Bepaling van extremen (via statistische downscaling) Uit vorige stap: p 50, p 99, die met een aangenomen schaling wordt vertaald naar p n Waargenomen tijdseries transformeren met p n Uit getransformeerde reeks afleiden: Herhalingstijden van extremen Aantal vorstdagen Lengte groeiseizoen
20 De scenario tabel 06 EMBARGO TOT 29 MEI 2006
21 Algemeen beeld 06 Extreme temperatuur verandert sterker dan gemiddelde, vooral als circulatie ook verandert Bij circulatieverandering vermindert het aantal regendagen in de zomer sterk, waardoor gemiddelde neerslag afneemt In winter neemt gemiddelde neerslag toe (afh van circulatie) Extreme neerslag neemt in zomer en winter toe Zeespiegelstijging neemt iets minder toe dan TAR 1/yr Wind neemt iets toe (maar niet significant)
22 Verschil met de oude scenario s
23 Verschil met de oude scenario s Scenario s met circ = 0 oude WB21-scenario s: Temperatuurstijging blijft iets achter Zomerneerslag verandert iets meer, winterneerslag iets minder Extreme 10d som winter en 1d som zomer verschilt veel minder van gemiddelde dan oude scenario Zeespiegelstijging (bovenmarge) iets minder Nieuwe circ scenario s Verandering in aantal natte dagen (zomer <) Minder neerslag en meer pot.verdamping in zomer (a la droge scenario)
24 Tijdschema 06 Komende 2 weken Externe review Half-eind april Brochure naar drukker WR gepubliceerd 29 mei Aanbieding aan staatssecretaris 6 & 7 juni Presentatie bij KvR 20 juni Wetenschappelijk symposium Zomer 2006 Wetenschappelijke artikelen/nota s in de planning: GL over RCM downscaling FK over statistische downscaling HvdB over windscenario s CK & WH over zeespiegelscenario s BvdH overzichtsartikeltje in KvR special issue
9:45 Overzicht van de KNMI 06 klimaatscenario s. neerslag en potentiele verdamping. Aad van Ulden en Geert Lenderink
9:30 Inleiding ochtendvoorzitter Gerbrand Komen 9:45 Overzicht van de KNMI 06 klimaatscenario s Bart van den Hurk 10:15 Constructie van scenario s voor temperatuur, neerslag en potentiele verdamping Aad
Nadere informatieklimaatverandering en zeespiegelstijging Klimaatverandering en klimaatscenario s Achtergronden Prof Dr Bart van den Hurk
Achtergronden Klimaatverandering en klimaatscenario s Prof Dr Bart van den Hurk Watis 06 hetmondiale klimaatprobleem? Klimaatverandering is van alle tijden Natuurlijke invloeden: Interne schommelingen
Nadere informatieNieuwe KNMIklimaatscenario s. Janette Bessembinder e.v.a.
Nieuwe KNMI klimaatscenario s Nieuwe KNMIklimaatscenario s 2006 2006 Janette Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Klimaatverandering Waargenomen veranderingen Wat zijn klimaatscenario s? Huidige en nieuwe
Nadere informatieKlimaatscenario s. Bart van den Hurk (KNMI/IMAU) HOVO klimaatscenario s
Klimaatscenario s Bart van den Hurk (KNMI/IMAU) Kijken in de toekomst? Een greep uit de onzekerheden Het klimaatsysteem is te complex om te bevatten waarnemingen van alle relevante processen en feedbacks
Nadere informatieKlimaatverandering. Opzet presentatie
Klimaatverandering Mondiaal en in Nederland J. Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Wat is klimaat(verandering)? Het broeikaseffect Waargenomen klimaatverandering Wat verwachten we wereldwijd/in Europa
Nadere informatieDe KNMI 14 klimaatscenario s Ontwikkelingen De scenario s Voorbeelden
De KNMI 14 klimaatscenario s Ontwikkelingen De scenario s Voorbeelden Bart van den Hurk KNMI 2006 2009 2011 2014 KNMI 06 8 jaar verder IPCC 2007 en 2013 IPCC, 2007 IPCC, 2013 IPCC 2007 en 2013 IPCC, 2007
Nadere informatieKlimaatverandering in internationaal perspectief
Klimaatverandering in internationaal perspectief Gaan onze buurlanden uit van dezelfde verandering? Janette Bessembinder Stelling 1 Als de warme golfstroom tot stilstand komt, wordt het in Nederland minstens
Nadere informatieKlimaatverandering. Opzet presentatie
Klimaatverandering Welke extremen kunnen we in de toekomst verwachten? J. Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Wat is klimaat(verandering)? Het broeikaseffect Waargenomen klimaatverandering Klimaatscenario
Nadere informatieKlimaatverandering. Opzet presentatie
Klimaatverandering Wat kunnen we in de toekomst verwachten? J. Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Wat is klimaat(verandering)? Het broeikaseffect Waargenomen klimaatverandering Wat verwachten we wereldwijd/in
Nadere informatieKlimaatscenario s, bandbreedtes en gebruik daarvan. Janette Bessembinder e.v.a.
Klimaatscenario s, bandbreedtes en gebruik daarvan Janette Bessembinder e.v.a. Opzet Waarom klimaatscenario s Bandbreedte extreme neerslag Transformatie Gebruik klimaatscenario s Klimaatscenario s Klimaatscenario
Nadere informatieKNMI 06 klimaatscenario s
KNMI 06 klimaatscenario s Stof tot nadenken? Opzet presentatie Klimaatverandering en het (versterkte) broeikaseffect Waargenomen klimaatverandering De nieuwe KNMI-klimaatscenario s Mogelijke effecten 1
Nadere informatieKlimaatverandering. Opzet presentatie
Klimaatverandering Wat kunnen we in Nederland verwachten? J. Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Wat is klimaat(verandering) en het broeikaseffect? Waargenomen klimaatverandering KNMI 06 klimaatscenario
Nadere informatieDe KNMI 14 klimaatscenario s Neerslag en neerslagextremen
De KNMI 14 klimaatscenario s Neerslag en neerslagextremen Geert Lenderink KNMI 26 mei 2014: presentatie KNMI14 scenario s De Basis: het 5de IPCC rapport van WG1 (2013) 1. Kennis m.b.t. globale klimaatverandering
Nadere informatieKlimaatverandering Wat kunnen we verwachten?
Klimaatverandering Wat kunnen we verwachten? Yorick de Wijs (KNMI) Veenendaal - 09 05 2019 Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 1 Klimaatverandering Oorzaken en risico s wereldwijd Trends en
Nadere informatieWind en regen in de toekomst - wat zeggen de KNMI'14 scenario's?
Wind en regen in de toekomst - wat zeggen de KNMI'14 scenario's? Andreas Sterl (KNMI) wind hurricanes (orkanen) regen zicht + mist weer van de toekomst Achtergrond: CO 2 en temperatuurstijging Stijging
Nadere informatieKlimaat in de 21 e eeuw
Klimaat in de 21 e eeuw Hoe verandert ons klimaat? J. Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Wat is klimaat(verandering)? Waargenomen klimaatverandering Wat verwachten we wereldwijd en voor Nederland Mogelijke
Nadere informatieENQUETE. Inventarisatie van wensen m.b.t. gegevens over klimaatverandering. Retourneer deze enquête a.u.b. aan:
ENQUETE Inventarisatie van wensen m.b.t. gegevens over klimaatverandering Binnen het BSIK-programma "Klimaat voor Ruimte" (website: http://www.klimaatvoorruimte.nl/) wordt veel aandacht besteed aan de
Nadere informatieVan klimaatscenario's naar klimaatverwachtingen: hoe betrouwbaar zijn klimaatmodellen? Geert Jan van Oldenborgh
Van klimaatscenario's naar klimaatverwachtingen: hoe betrouwbaar zijn klimaatmodellen? Geert Jan van Oldenborgh Inhoud Scenario's versus verwachtingen Betrouwbaarheid Seizoensverwachtingen Klimaatmodellen
Nadere informatieAlbert Klein Tank, Geert Lenderink, Bernadet Overbeek, Janette Bessembinder, KNMI
Klimaatverandering in Nederland Aanvullingen op de KNMI 06 scenario s Albert Klein Tank, Geert Lenderink, Bernadet Overbeek, Janette Bessembinder, KNMI De KNMI klimaatscenario s voor Nederland uit 2006
Nadere informatieKNMI'14 scenario's. Siebe Bosch WHITEPAPER CONVERSIE VAN DE NEERSLAGREEKS DE BILT ONDER DE '14-KLIMAATSCENARIO'S
HYDROCONSULT / WHITEPAPER KLIMAATSCENARIO'S KNMI'14 WHITEPAPER KNMI'14 scenario's CONVERSIE VAN DE NEERSLAGREEKS DE BILT ONDER DE '14-KLIMAATSCENARIO'S Siebe Bosch 1 HYDROCONSULT / WHITEPAPER KLIMAATSCENARIO'S
Nadere informatieKNMI 06 klimaatscenario s
KNMI 06 klimaatscenario s Hoe verandert ons klimaat? J. Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Wat is klimaat(verandering)? Het broeikaseffect Waargenomen klimaatverandering Klimaatscenario s Mogelijke
Nadere informatieKNMI next klimaatscenario s. Bernadet Overbeek Gé Verver
KNMI next klimaatscenario s Bernadet Overbeek Gé Verver Inhoud 1. Totstandkoming klimaatscenario s 2. Keuzes KNMI next scenario s 3. Afstemming met gebruikers 4. Vragenronde: wensen uit beleid Klimaatscenario
Nadere informatietijdreeksen voor de toekomst
Klimaatverandering, klimaatscenario s en tijdreeksen voor de toekomst J. Bessembinder J. Beersma, KNMI Opzet presentatie Definitie klimaat en klimaatscenario s Mondiale en regionale klimaatscenario s Relatie
Nadere informatieKlimaatverandering en klimaatscenario s in Nederland
Page 1 of 6 Klimaatverandering en klimaatscenario s in Nederland Hoe voorspeld? Klimaatscenario's voor Nederland (samengevat) DOWNLOAD HIER DE WORD VERSIE In dit informatieblad wordt in het kort klimaatverandering
Nadere informatieKlimaat, -verandering en -scenario s
Klimaat, -verandering en -scenario s Janette Bessembinder et al. Opzet presentatie Wat is klimaat en klimaatverandering Waargenomen veranderingen Klimaatscenario s Klimaatdienstverlening 1 Wat is klimaat?
Nadere informatieOp weg naar de volgende generatie KNMI klimaatscenario s Albert Klein Tank et al.
Op weg naar de volgende generatie KNMI klimaatscenario s Albert Klein Tank et al. Agenda waarom klimaatscenario s voor NL? hoe komen ze tot stand? wat veroorzaakt de spreiding in de klimaatprojecties?
Nadere informatieKNMI next klimaatscenario s. Bernadet Overbeek Gé Verver
KNMI next klimaatscenario s Bernadet Overbeek Gé Verver Inhoud 1. Totstandkoming klimaatscenario s 2. Keuzes KNMI next scenario s 3. Afstemming met gebruikers 4. Vragenronde: wensen uit beleid Klimaatscenario
Nadere informatieEvolutie van het klimaat in België
Hans Van de Vyver Koninklijk Meteorologisch Instituut 11 januari 2013 Introductie wetenschappelijke activiteiten MERINOVA-project: Meteorologische risico s als drijfveer voor milieukundige innovatie in
Nadere informatieSchaling neerslagstatistiek korte duren obv Stowa (2015) en KNMI 14
Schaling neerslagstatistiek korte duren obv Stowa (2015) en KNMI 14 Van: Jules Beersma (KNMI) (mmv Geert Lenderink en Adri Buishand) Aan: Paul Fortuin (RWS-WVL) 20161214 (definitief) Inleiding RWS-WVL
Nadere informatieKNMI: weer, klimaat en wateroverlast in bebouwd gebied
KNMI: weer, klimaat en wateroverlast in bebouwd gebied Janette Bessembinder et al. Opzet presentatie Wat is en doet het KNMI? Oorzaken wateroverlast in bebouwd gebied Waarnemen: hoe doen we dat? Waargenomen
Nadere informatie3 november 2014. Inleiding
3 november 2014 Inleiding In 2006 publiceerde het KNMI vier mogelijke scenario s voor toekomstige veranderingen in het klimaat. Het Verbond van Verzekeraars heeft vervolgens doorgerekend wat de verwachte
Nadere informatieKlimaatverandering & schadelast. April 2015
Klimaatverandering & schadelast April 2015 Samenvatting Het Centrum voor Verzekeringsstatistiek, onderdeel van het Verbond, heeft berekend in hoeverre de klimaatscenario s van het KNMI (2014) voor klimaatverandering
Nadere informatieWeer en water in de 21 e eeuw
Weer en water in de 21 e eeuw Een samenvatting van het derde ipcc klimaatrapport voor het Nederlandse waterbeheer Het derde klimaatrapport van het ipcc 1 Waargenomen veranderingen in de 2 e eeuw t De mondiale
Nadere informatieKNVWS Delft. Overzicht
Het klimaat in de afgelopen en komende 100 jaar KNVWS Delft 17 oktober 2017 Peter Siegmund KNMI Overzicht Het klimaat van de afgelopen 100 jaar: temperatuur, neerslag, diversen Het broeikaseffect Klimaatmodellen
Nadere informatieZeespiegelmonitor 2018
Zeespiegelmonitor 2018 Wat is de aanleiding van dit rapport? Jaarlijks rapporteren Deltares en HKV met de Zeespiegelmonitor over de zeespiegelstijging langs de Nederlandse kust. De zeespiegel en het getij
Nadere informatieKlimaat Services. Opzet presentatie
Klimaat Services J. Bessembinder Opzet presentatie Basis voor klimaat-services Voorbeelden confectie Voorbeelden maatwerk Basis confectie en maatwerk : tijdreeksen voor de toekomst Activiteiten binnen
Nadere informatieScenario s voor zeespiegelstijging. Caroline Katsman TU Delft / Vloeistofmechanica
Scenario s voor zeespiegelstijging Caroline Katsman TU Delft / Vloeistofmechanica Waarnemingen- wereldgemiddeld grondboringen Waarnemingen- wereldgemiddeld grondboringen reconstructie uit getijdestations
Nadere informatieToelichting maandoverzicht van het weer in Nederland
Bezoekadres Wilhelminalaan 10 3732 GK De Bilt Postbus 201 3730 AE De Bilt T 030-220 69 11 F 030-221 04 07 www.knmi.nl Toelichting maandoverzicht van het weer in Nederland 1 Inleiding In het Maandoverzicht
Nadere informatieKlimaatveranderingstand. wetenschap. Prof Wilco Hazeleger
Klimaatveranderingstand van de wetenschap Prof Wilco Hazeleger Achtergrond Wetenschap kan nooit absolute zekerheden bieden Het klimaatsysteem is complex Beperkingen in kennis en waarnemingen Beleid wil
Nadere informatieMemo. GASUNIE en NAM. Beste lezer,
Postadres: Postbus 201, 3730 AE De Bilt Bezoekadres: Wilhelminalaan 10 Telefoon 030-220 69 11, telefax 030-221 04 07 Memo GASUNIE en NAM Onderwerp Klimaatverandering en planning van capaciteit en volume
Nadere informatieWordingsgeschiedenis van Noord-Holland 2000 v.chr zeegat Bergen / achtste eeuw n.chr strandwallen+dorpen
Wordingsgeschiedenis van Noord-Holland 2000 v.chr zeegat Bergen / achtste eeuw n.chr strandwallen+dorpen Wordingsgeschiedenis van Noord-Holland Rond 800! veenpakket / 1350! eilanden met duinenrij 3 Landwinning
Nadere informatieMogelijke invloed van klimaatverandering op olieraffinaderijen. Auteurs: J. Bessembinder, F. Keller
Mogelijke invloed van klimaatverandering op olieraffinaderijen Auteurs: J. Bessembinder, F. Keller KNMI, november 2006 Inhoudsopgave Samenvatting en conclusies 3 1. Introductie 5 1.1 Aanleiding voor dit
Nadere informatieKNMI'14 Toelichting transformatie tijdreeksen (versie )
KNMI'14 Toelichting transformatie tijdreeksen (versie 6-10-2015) Dit document geeft een beknopte toelichting op het transformatie-programma voor tijdreeksen en enkele aanwijzingen voor het gebruik. Wilt
Nadere informatieXplorelab. hotspot zuidplaspolder. Klimaatverandering ACHTERGRONDSTUDIE
Xplorelab hotspot zuidplaspolder Klimaatverandering ACHTERGRONDSTUDIE provincie Zuid-Holland Xplorelab 2 Inhoud Inleiding Het Klimaat Historische Klimaatverandering Toekomstige Klimaatverandering Primaire
Nadere informatieKlimaatprojecties voor de Benelux
Klimaatprojecties voor de Benelux STUDIEDAG De Schelde in 2050 Antwerpen, 6 oktober 2004 Jules J. Beersma Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut (KNMI) Postbus 201 3730 AE De Bilt Nederland Tel.
Nadere informatieBepaling van de primaire impacten van globale klimaatsveranderingen
Bepaling van de primaire impacten van globale klimaatsveranderingen Dries Van den Eynde, Stéphanie Ponsar, José Ozer & Fritz Francken Beheerseenheid Mathematisch Model Noordzee Gulledelle 100, B-1200 Brussel
Nadere informatieKLIMAATEFFECTSCHETSBOEK. Tabel 2.1 Schematisch overzicht van de trends in klimaatvariabelen, behandeld in dit hoofdstuk 16A
KLIMAATEFFECTSCHETSBOEK Tabel 2.1 Schematisch overzicht van de trends in klimaatvariabelen, behandeld in dit hoofdstuk 16A Hoofdstuk 2 Primaire klimaateffecten 2 PRIMAIRE KLIMAATEFFECTEN Tabel 2.1 geeft
Nadere informatieNieuwe statistieken: extreme neerslag neemt toe en komt vaker voor
Nieuwe statistieken: extreme neerslag neemt toe en komt vaker voor Hans Hakvoort (HKV), Jules Beersma (KNMI), Theo Brandsma (KNMI), Rudolf Versteeg (HKV), Kees Peerdeman (Waterschap Brabantse Delta/STOWA)
Nadere informatieBodem & Klimaat. Op weg naar een klimaatbestendig bodembeheer
Bodem & Klimaat Op weg naar een klimaatbestendig bodembeheer Jaartemperaturen en warmterecords in De Bilt sinds het begin van de metingen in 1706 Klimaatverandering KNMI scenarios Zomerse dagen Co de Naam
Nadere informatieHet klimaat verandert, wat nu?
Het klimaat verandert, wat nu? Lesley De Cruz, Rozemien De Troch Koninklijk Meteorologisch Instituut De Limburgse Klimaattop, 18 september 2017 De Cruz et al. (KMI) Klimaatverandering 20170918 1 / 23 1
Nadere informatie-Klimaatverandering, klimaatscenario s en gevolgen voor beleid en beheer-
Klimaatverandering; wat komt er op ons af? -Klimaatverandering, klimaatscenario s en gevolgen voor beleid en beheer- Het klimaat in Nederland gaat veranderen. Op dit moment is dat nog niet te merken. De
Nadere informatieRISICOSIGNALERING Extreme kou
RISICOSIGNALERING Extreme kou Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut INLEIDING Extreme kou De temperatuur volgt een jaarlijkse cyclus die samenhangt met de zonnestand. Deze jaarlijkse cyclus is
Nadere informatieKlimaat in de 21 e eeuw vier scenario s voor Nederland
Postadres: Postbus 21, 373 AE De Bilt Bezoekadres: ilhelminalaan 1 Telefoon 3-22 6 911, Telefax 3-22 1 47 www.knmi.nl Meer informatie? Voor meer informatie over de nieuwe klimaatscenario s voor Nederland,
Nadere informatieVeranderend weer en klimaatverandering
Veranderend weer en klimaatverandering Mensen reageren op het weer. Trek je een T-shirt aan of wordt het een trui? Ga je met de tram omdat het regent, of neem je de fiets omdat het toch droog blijft? Is
Nadere informatieImpact van klimaatverandering op hydrologische extremen langs Vlaamse waterlopen
Impact van klimaatverandering op hydrologische extremen langs Vlaamse waterlopen P.Willems, O.Boukhris, J.Berlamont K.U.Leuven Afdeling Hydraulica i.s.m. KMI (P.Baguis, E.Roulin, G. Demarée) & IMDC (J.Blanckaert)
Nadere informatieMaxXfan Klimaatsontwikkelingen van de afgelopen decennia
Klimaatsontwikkelingen van de afgelopen decennia Geschreven door: Raymond van Benthem In opdracht van: Inleiding De jaren 1990, 1999 en 2000 voeren de lijst aan van warme jaren sinds 1901. Direct daarna
Nadere informatieKNMI 14. klimaatscenario s. voor Nederland
KNMI 14 klimaatscenario s voor Nederland 2 Inhoudsopgave Kerncijfers 6 KNMI 14-klimaatscenario s samengevat 7 Inleiding 8 KNMI 14-klimaatscenario s 8 Waarom nu nieuwe scenario s? 8 Scenario s plus natuurlijke
Nadere informatieKlimaatstatistieken van de Belgische gemeenten La Louvière (nis 55022)
Klimaatstatistieken van de Belgische gemeenten La Louvière (nis 5522) 1. Luchttemperatuur en neerslag............ 2 2. Wind op meter.................... 4 3. Zonnestraling en zonneschijnduur..........
Nadere informatieKlimaatscenario s voor Vlaanderen, en impact op de waterhuishouding
Vlaamse Klimaatconferentie: Adaptatie, 26.5.2011, Antwerpen Klimaatscenario s voor Vlaanderen, en impact op de waterhuishouding Johan Brouwers Dienst Milieurapportering - MIRA, Vlaamse Milieumaatschappij
Nadere informatieNieuwe statistiek voor extreme neerslag
Nieuwe statistiek voor extreme neerslag J.B. Wijngaard (KNMI) M. Kok (HKV LIJN IN WATER) A. Smits (KNMI) M. Talsma (STOWA) Samenvatting In dit artikel wordt de nieuwe statistiek voor extreme neerslaghoeveelheden
Nadere informatieKlimaatinformatie op maat. De juiste data voor elke sector
Klimaatinformatie op maat De juiste data voor elke sector Klimaatinformatie voor adaptatie De Nederlandse overheid, kennisinstellingen en bedrijven werken hard aan klimaatadaptatie: het aanpassen aan de
Nadere informatieEen academisch perspectief op de droogte van de zomer 2018
Een academisch perspectief op de droogte van de zomer 2018 Imme Benedict Bron: Jannes Wiersema Meteorologie en Luchtkwaliteit Vakgroep Wie ben ik? 2010 2013 BSc Bodem, water en atmosfeer 2013 2015 MSc
Nadere informatieBepaling primaire impacten van klimaatsveranderingen
Bepaling primaire impacten van klimaatsveranderingen Dries Van den Eynde, José Ozer, Stephanie Ponsar Beheerseenheid Mathematisch Model Noordzee Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen Gulledelle
Nadere informatieMeteorologische gegevens,
Bron: KNMI (2010, 2011). Indicator 30 november 2011 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Voor
Nadere informatieKNMI 14. klimaatscenario s. voor Nederland
KNMI 14 klimaatscenario s voor Nederland 2 Inhoudsopgave Kerncijfers 6 KNMI 14-klimaatscenario s samengevat 7 Inleiding 8 KNMI 14-klimaatscenario s 8 Waarom nu nieuwe scenario s? 8 Scenario s plus natuurlijke
Nadere informatieNOG MEER NATTIGHEID? Door John van Boxel en Erik Cammeraat
NOG MEER NATTIGHEID? Door John van Boxel en Erik Cammeraat Het jaar 1998 was in Nederland het natste van deze eeuw. De afgelopen jaren zijn we echter vaker geconfronteerd met grote neerslaghoeveelheden.
Nadere informatieMeteorologische gegevens,
Bron: KNMI (2003, 2009). Indicator 2 februari 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De
Nadere informatieDoel: voorkom regenwateroverlast!
http://bit.ly/2pjgadl Wereldtemperatuur 188-216 Ontwikkeling extreme neerslag Doel: voorkom regenwateroverlast! Masterclass klimaatadaptatie Kennemerland, 18 mei 217. Harry van Luijtelaar, Stichting RIONED
Nadere informatieImpact van klimaatverandering op hydrologie en de gevolgen voor overstromingen en watertekorten
Impact van klimaatverandering op hydrologie en de gevolgen voor overstromingen en watertekorten Katrijn Holvoet, Thomas Vansteenkiste, Wouter Vanneuville, Patrick Willems 09-03-2010 Gent Inhoud Situering
Nadere informatieNederlandse droogteperiodes vanaf 1906 in beeld Bart Vreeken, Logboekweer.nl
Nederlandse droogteperiodes vanaf 1906 in beeld Bart Vreeken, Logboekweer.nl 6 augustus 2018 Dit is een voorlopige versie. De methode kan nog verbeterd en de droogte van 2018 is nog niet ten einde. Commentaar
Nadere informatieKlimaatstatistieken van de Belgische gemeenten De Panne (nis 38008)
Klimaatstatistieken van de Belgische gemeenten De Panne (nis 388) 1. Luchttemperatuur en neerslag............ 2 2. Wind op 1 meter.................... 4 3. Zonnestraling en zonneschijnduur.......... 5
Nadere informatieKlimaatstatistieken van de Belgische gemeenten Poperinge (nis 33021)
Klimaatstatistieken van de Belgische gemeenten Poperinge (nis 3321) 1. Luchttemperatuur en neerslag............ 2 2. Wind op 1 meter.................... 4 3. Zonnestraling en zonneschijnduur..........
Nadere informatieKlimaatstatistieken van de Belgische gemeenten Antwerpen (nis 11002)
Klimaatstatistieken van de Belgische gemeenten Antwerpen (nis 112) 1. Luchttemperatuur en neerslag............ 2 2. Wind op 1 meter.................... 4 3. Zonnestraling en zonneschijnduur.......... 5
Nadere informatieKlimaatstatistieken van de Belgische gemeenten Kalmthout (nis 11022)
Klimaatstatistieken van de Belgische gemeenten Kalmthout (nis 1122) 1. Luchttemperatuur en neerslag............ 2 2. Wind op 1 meter.................... 4 3. Zonnestraling en zonneschijnduur..........
Nadere informatieKlimaatstatistieken van de Belgische gemeenten Retie (nis 13036)
Klimaatstatistieken van de Belgische gemeenten Retie (nis 1336) 1. Luchttemperatuur en neerslag............ 2 2. Wind op 1 meter.................... 4 3. Zonnestraling en zonneschijnduur.......... 5 4.
Nadere informatieKlimaatstatistieken van de Belgische gemeenten Leuven (nis 24062)
Klimaatstatistieken van de Belgische gemeenten Leuven (nis 2462) 1. Luchttemperatuur en neerslag............ 2 2. Wind op 1 meter.................... 4 3. Zonnestraling en zonneschijnduur.......... 5 4.
Nadere informatieKlimaatstatistieken van de Belgische gemeenten Kortrijk (nis 34022)
Klimaatstatistieken van de Belgische gemeenten Kortrijk (nis 3422) 1. Luchttemperatuur en neerslag............ 2 2. Wind op 1 meter.................... 4 3. Zonnestraling en zonneschijnduur.......... 5
Nadere informatieKlimaatstatistieken van de Belgische gemeenten Sint-Truiden (nis 71053)
Klimaatstatistieken van de Belgische gemeenten Sint-Truiden (nis 7153) 1. Luchttemperatuur en neerslag............ 2 2. Wind op 1 meter.................... 4 3. Zonnestraling en zonneschijnduur..........
Nadere informatieKlimaatstatistieken van de Belgische gemeenten Heusden-Zolder (nis 71070)
Klimaatstatistieken van de Belgische gemeenten Heusden-Zolder (nis 717) 1. Luchttemperatuur en neerslag............ 2 2. Wind op 1 meter.................... 4 3. Zonnestraling en zonneschijnduur..........
Nadere informatieKlimaatstatistieken van de Belgische gemeenten Brugge (nis 31005)
Klimaatstatistieken van de Belgische gemeenten Brugge (nis 315) 1. Luchttemperatuur en neerslag............ 2 2. Wind op 1 meter.................... 4 3. Zonnestraling en zonneschijnduur.......... 5 4.
Nadere informatieKlimaatstatistieken van de Belgische gemeenten Rochefort (nis 91114)
Klimaatstatistieken van de Belgische gemeenten Rochefort (nis 91114) 1. Luchttemperatuur en neerslag............ 2 2. Wind op 1 meter.................... 4 3. Zonnestraling en zonneschijnduur..........
Nadere informatieKlimaatstatistieken van de Belgische gemeenten Brussel (nis 21004)
Klimaatstatistieken van de Belgische gemeenten Brussel (nis 214) 1. Luchttemperatuur en neerslag............ 2 2. Wind op 1 meter.................... 4 3. Zonnestraling en zonneschijnduur.......... 5 4.
Nadere informatieKlimaatstatistieken van de Belgische gemeenten Oostende (nis 35013)
Klimaatstatistieken van de Belgische gemeenten Oostende (nis 3513) 1. Luchttemperatuur en neerslag............ 2 2. Wind op 1 meter.................... 4 3. Zonnestraling en zonneschijnduur.......... 5
Nadere informatieKlimaatstatistieken van de Belgische gemeenten Gent (nis 44021)
Klimaatstatistieken van de Belgische gemeenten Gent (nis 4421) 1. Luchttemperatuur en neerslag............ 2 2. Wind op 1 meter.................... 4 3. Zonnestraling en zonneschijnduur.......... 5 4.
Nadere informatieKlimaatstatistieken van de Belgische gemeenten Malmedy (nis 63049)
Klimaatstatistieken van de Belgische gemeenten Malmedy (nis 6349) 1. Luchttemperatuur en neerslag............ 2 2. Wind op 1 meter.................... 4 3. Zonnestraling en zonneschijnduur.......... 5
Nadere informatieKlimaatstatistieken van de Belgische gemeenten Wachtebeke (nis 44073)
Klimaatstatistieken van de Belgische gemeenten Wachtebeke (nis 4473) 1. Luchttemperatuur en neerslag............ 2 2. Wind op 1 meter.................... 4 3. Zonnestraling en zonneschijnduur..........
Nadere informatieKlimaatstatistieken van de Belgische gemeenten Mechelen (nis 12025)
Klimaatstatistieken van de Belgische gemeenten Mechelen (nis 1225) 1. Luchttemperatuur en neerslag............ 2 2. Wind op 1 meter.................... 4 3. Zonnestraling en zonneschijnduur.......... 5
Nadere informatieKNMI publicatie 221. Extreme klimaatverandering en waterveiligheid in Nederland J. Bessembinder (Ed.)
KNMI publicatie 221 Extreme klimaatverandering en waterveiligheid in Nederland J. Bessembinder (Ed.) april 2008 KNMI publicatie 221 De Bilt, 2008 P.O. Box Postbus 201 3732 GK De Bilt Wilhelminalaan 10
Nadere informatieKlimaatstatistieken van de Belgische gemeenten Ukkel (nis 21016)
Klimaatstatistieken van de Belgische gemeenten Ukkel (nis 2116) 1. Luchttemperatuur en neerslag............ 2 2. Wind op 1 meter.................... 4 3. Zonnestraling en zonneschijnduur.......... 5 4.
Nadere informatieMaandoverzicht van het weer in Nederland. juli 2008
Maandoverzicht van het weer in Nederland juli 2008 Juli 2008: Juli 2008: Warm, nat en een normale zonneschijnduur Voor een uitgebreide beschrijving van het weer in juli 2008 zie: http://www.knmi.nl/nederland-nu/klimatologie/maand-en-seizoensoverzichten/2008/juli
Nadere informatieMaandoverzicht van het weer in Nederland. augustus 2008
Maandoverzicht van het weer in Nederland augustus 2008 Augustus 2008: Augustus 2008: Normale temperatuur, somber en nat Voor een uitgebreide beschrijving van het weer in augustus 2008 zie: http://www.knmi.nl/nederland-nu/klimatologie/maand-en-seizoensoverzichten/2008/augustus
Nadere informatieMaandoverzicht van het weer in Nederland. maart 2008
Maandoverzicht van het weer in Nederland maart 2008 Maart 2008: Maart 2008: Normale temperatuur, zeer nat en aan de zonnige kant Voor een uitgebreide beschrijving van het weer in maart 2008 zie: http://www.knmi.nl/nederland-nu/klimatologie/maand-en-seizoensoverzichten/2008/maart
Nadere informatieMaandoverzicht van het weer in Nederland. augustus 2009
Maandoverzicht van het weer in Nederland augustus 2009 Augustus 2009: Warm en zonnig, gemiddeld over het land droog Voor een uitgebreide beschrijving van het weer in augustus 2009 zie: http://www.knmi.nl/nederland-nu/klimatologie/maand-en-seizoensoverzichten/2009/augustus
Nadere informatieMaandoverzicht van het weer in Nederland. juni 2008
Maandoverzicht van het weer in Nederland juni 2008 Juni 2008: Juni 2008: Warm, zonnig en gemiddeld over het land vrij droog Voor een uitgebreide beschrijving van het weer in juni 2008 zie: http://www.knmi.nl/nederland-nu/klimatologie/maand-en-seizoensoverzichten/2008/juni
Nadere informatieMaandoverzicht van het weer in Nederland. mei 2008
Maandoverzicht van het weer in Nederland mei 2008 Mei 2008: Mei 2008: Uitzonderlijk warm, zeer zonnig en vrij droog Voor een uitgebreide beschrijving van het weer in mei 2008 zie: http://www.knmi.nl/nederland-nu/klimatologie/maand-en-seizoensoverzichten/2008/mei
Nadere informatieMaandoverzicht van het weer in Nederland. oktober 2008
Maandoverzicht van het weer in Nederland oktober 2008 Oktober 2008: Oktober 2008: Vrijwel normale temperatuur, zonnig en gemiddeld over het land vrij nat Voor een uitgebreide beschrijving van het weer
Nadere informatieKLIMAATEFFECTSCHETSBOEK. Tabel 2.1 Schematisch overzicht van de trends in klimaatvariabelen, behandeld in dit hoofdstuk 18A
Tabel 2.1 Schematisch overzicht van de trends in klimaatvariabelen, behandeld in dit hoofdstuk 18A Hoofdstuk 2 Primaire klimaateffecten 2 PRIMAIRE KLIMAATEFFECTEN Tabel 2.1 geeft een schematisch overzicht
Nadere informatieExtreme neerslaggebeurtenissen nemen toe en komen vaker voor
Nieuwe neerslagstatistieken voor het waterbeheer: Extreme neerslaggebeurtenissen nemen toe en komen vaker voor 2015 10A In 2014 heeft het KNMI met het oog op klimaatverandering nieuwe klimaatscenario s
Nadere informatieWatergestuurd ruimtelijk beleid
Watergestuurd ruimtelijk beleid Noor van der Hoeven & Eric Koomen (Vrije Universiteit Amsterdam) In: H20, tijdschrift voor watervoorziening en waterbeheer 22: 14-16. Het klimaat verandert; de zeespiegel
Nadere informatieKlimaatverandering, waterhuishouding en adaptatienoden in Vlaanderen
Klimaatverandering, waterhuishouding en adaptatienoden in Vlaanderen enkele aanvullende beschouwingen prof. dr. ir. Patrick Willems K.U.Leuven Afdeling Hydraulica Toekomstig klimaat? huidig klimaat: gematigd
Nadere informatie