Het klimaat, broeikasgassen en wij...!
|
|
- Damian Boender
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Inhoud:! Het klimaat, broeikasgassen en wij...! DvhN Klimaatlezing, Groningen, 6 januari 2011! Prof.dr. Harro A.J. Meijer! Energy and Sustainability Research Institute Groningen (ESRIG)! Rijksuniversiteit Groningen! -!!Onze energievoorziening, broeikasgassen en klimaat! -!!Groenland schrijft klimaatgeschiedenis! -!!Temperatuur en zeespiegel nu en in de toekomst! -!!Het Noordpoolgebied als kanarie!
2 Even ter inleiding: de poolgebieden! Het Noord- en Zuidpoolgebied zijn enorm verschillend!
3 3!
4 De universele declaratie van de rechten van de mens:! Artikel 25! Een ieder heeft recht op een levensstandaard, die hoog genoeg is voor de gezondheid en het welzijn van zichzelf en zijn gezin, waaronder inbegrepen voeding, kleding, huisvesting en geneeskundige verzorging en de noodzakelijke sociale diensten, alsmede het recht op voorziening in geval van werkloosheid, ziekte, invaliditeit, overlijden van de echtgenoot, ouderdom of een ander gemis aan bestaansmiddelen, ontstaan ten gevolge van omstandigheden onafhankelijk van zijn wil.!
5 Levensstandaard hoog genoeg.. : Bruto Nationaal Product! Wereldwijd: GDP gekoppeld aan energiegebruik!
6 Verbranding van fossiele brandstoffen levert CO 2 op! Voorbeelden uit ons dagelijks leven:! Gemiddelde hoeveelheden CO 2! Wasmachine!!1 kg per gemiddelde was! Computer!!70 g per uur!! elektrische oven!!600 g voor een cake of taart! warme douche!!3 kg voor 10 minuten! verwarming!!25 kg voor een koude winterdag! auto!!!20 kg voor een rit van 100 km! vliegtuig!!!2400 kg pp retour Amsterdam-Los Angeles! Opgeteld voor Nederland:! ruim kg CO 2 per persoon per jaar!!!
7 De menselijke productie van CO 2!
8 De basis van het aardse klimaat! Broeikasgassen zijn er van nature!!! Zonder broeikasgassen: " -20 C! Met broeikasgassen: " +15 C!
9 CO 2 concentratie in de lucht!
10 Hoeveel CO 2 is natuurlijk?!
11 Het temperatuurverloop van de laatste 150 jaar (1)! 1 wereldtemperatuur (land en oceaan) temperatuur anomalie ( C) Kunnen we dit begrijpen of modelleren?! Zien we hier het versterkte broeikaseffect???!
12 Het temperatuurverloop van de laatste 150 jaar (2)! Houdt de stijging op???!
13 Het klimaat in het verleden (be)grijpen! Gebruik "Natuurlijke archieven",! bijvoorbeeld de ijskappen op Groenland en Antarctica! De samenstelling van het water geeft klimaat-informatie! gletsjer! stroomlijn! ijskern! gelaagdheid! Schematische weergave van een ijskap!
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31 De geschiedenis van het klimaat! Dome Concordia, Europese ijskern op Antarctica! warmer! kouder! ! 18 O ( w.r.t. VSMOW) GISP2 ice core, summit, central Greenland calibrated age (before present) tijd in duizenden jaren geleden!
32 Einde van de laatste ijstijd! GISP2 ice core, summit, central Greenland kouder! warmer! gigantische klimaatverandering in minder dan een eeuw! Aantal jaren geleden!
33 De maximum uitbreiding van het landijs,! jaar geleden!
34 De laatste ijstijd eindigde zeer snel:! 5 graden temperatuurstijging in een eeuw!! Zou nu wereldwijd catastrofaal zijn:! - Voedselproductie, drinkwater, woongebieden,...! <20 cm/eeuw! 2-4 m/eeuw! zeespiegelstijging (m)! duizenden jaren geleden!
35 Gevolgen voor de! Noordzeekusten! in het verleden! De toekomst?!
36 Oorzaak van de grote klimaatveranderingen (ijstijden en tussenijstijden)! Milankovitch Theorie: Periodiciteit in de baan van de aarde" Excentriciteitsvariatie! Cyclus ca. 100 ka" Nutatie ( )! Cyclus ca. 41 ka" Precessie! Cycli ca. 18 en 23 ka" Verandering van zonnestralingsverdeling over de aarde met een vast ritme.! Dit ritme is herkenbaar in de klimaatgeschiedenis uit de ijskernen!
37 De "grote" klimaatveranderingen zijn begrepen:! Over jaar begint langzaam een volgende ijstijd.! Dus dit is voor de komende eeuw(en) niet aan de orde! Er zijn ook vele kleine(re), snelle(re) veranderingen in het klimaat.! Oorzaken:! (1)! Variaties in de zon: Zonnevlekken!!Inwerking op het klimaat is omstreden, en onbegrepen.!
38 Verdere oorzaken van klimaat-veranderingen/-schommelingen:! Vulkaan-uitbarstingen! Grootschalige weersystemen (El Niño)!
39 Variatie in de concentraties broeikasgassen in de atmosfeer! natuurlijk! ijstijd! Tussen-ijstijd! door de mens veroorzaakte extra emissies! ontbossing! fossiele brandstof!
40 Het temperatuurverloop van de laatste 150 jaar! 1 wereldtemperatuur (land en oceaan) temperatuur anomalie ( C) Terug naar onze vraag:! Zien we hier het versterkte broeikaseffect???!
41 Met behulp van deze kennis kwantificeren van "bekende" klimaat-effecten de afgelopen eeuw! 0.4 Mondiale temperatuureffecten (van Dorland, KNMI) relatieve temperatuurverandering ( C) el Niño! zon! som! vulkanen!
42 Vergelijk de som van "bekende" effecten met het echte temperatuursverloop! 0.6 relatieve temperatuurverandering ( C) gemeten temperatuur! versterkte! broeikaseffect! som van bekende effecten!
43 observations! model without GHG! model with GHG!
44 Hoe zit het met de laatste 15 jaar?!
45 Klopt allemaal gewoon...! Lean&Rind, Geoph Res Lett 2009!
46 Voorspellingen voor de komende eeuw (IPCC AR4):! Temperatuurstijging aan het einde van de laatste ijstijd!!
47 In het Noordpoolgebied wordt de sterkste temperatuurstijging verwacht!
48 Effecten zijn inderdaad nu al duidelijk waarneembaar!
49 Zeeijsoppervlakte in de maand januari: !
50 De permafrostgrens schuift Alaska Chersky, Russia Qinghai-Xizang Highway bridge collapse Alaska
51 Waar in de zomer geen zeeijs meer is, verhevigt de kust-erosie! 2 uur later!
52 Zomersmelt rukt op op de Groenlandse ijskap!
53 verwachte zeespiegelstijging! Valt mee : er is lang niet zoveel landijs meer als tijdens de laatste ijstijd.! Echter: ALS Groenland eenmaal begint te smelten houdt het niet meer op!! Dat zou betekenen 3-6 m zeespiegelstijging in de komende eeuwen!
54
55
KLIMAATVERANDERING. 20e eeuw
KLIMAATVERANDERING 20e eeuw Vraag De temperatuur op aarde is in de afgelopen honderd jaar gestegen met 0.2-0.5 C 0.6-0.9 C Antwoord De temperatuur op aarde is in de afgelopen honderd jaar gestegen met
Nadere informatieklimaatverandering en zeespiegelstijging Klimaatverandering en klimaatscenario s Achtergronden Prof Dr Bart van den Hurk
Achtergronden Klimaatverandering en klimaatscenario s Prof Dr Bart van den Hurk Watis 06 hetmondiale klimaatprobleem? Klimaatverandering is van alle tijden Natuurlijke invloeden: Interne schommelingen
Nadere informatieKlimaatverandering. Klimaatverandering. Klimaatverandering. Klimaatverandering. Klimaatverandering 8-10-2012. Klimaatverandering
Zonne-energie 2012: prijs 21 ct per kwh; 2020 prijs 12 ct kwh Groen rijden; energiehuizen, biologisch voedsel Stimular, de werkplaats voor Duurzaam Ondernemen Stichting Stimular www.stimular.nl 010 238
Nadere informatieKlimaatveranderingstand. wetenschap. Prof Wilco Hazeleger
Klimaatveranderingstand van de wetenschap Prof Wilco Hazeleger Achtergrond Wetenschap kan nooit absolute zekerheden bieden Het klimaatsysteem is complex Beperkingen in kennis en waarnemingen Beleid wil
Nadere informatieKlimaatverandering in internationaal perspectief
Klimaatverandering in internationaal perspectief Gaan onze buurlanden uit van dezelfde verandering? Janette Bessembinder Stelling 1 Als de warme golfstroom tot stilstand komt, wordt het in Nederland minstens
Nadere informatieScenario s voor zeespiegelstijging. Caroline Katsman TU Delft / Vloeistofmechanica
Scenario s voor zeespiegelstijging Caroline Katsman TU Delft / Vloeistofmechanica Waarnemingen- wereldgemiddeld grondboringen Waarnemingen- wereldgemiddeld grondboringen reconstructie uit getijdestations
Nadere informatieBedreigingen. Broeikaseffect
Bedreigingen Vroeger gebeurde het nogal eens dat de zee een gat in de duinen sloeg en het land overspoelde. Tegenwoordig gebeurt dat niet meer. De mensen hebben de duinen met behulp van helm goed vastgelegd
Nadere informatieKlimaat in de 21 e eeuw
Klimaat in de 21 e eeuw Hoe verandert ons klimaat? J. Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Wat is klimaat(verandering)? Waargenomen klimaatverandering Wat verwachten we wereldwijd en voor Nederland Mogelijke
Nadere informatieKlimaatverandering Wat kunnen we verwachten?
Klimaatverandering Wat kunnen we verwachten? Yorick de Wijs (KNMI) Veenendaal - 09 05 2019 Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 1 Klimaatverandering Oorzaken en risico s wereldwijd Trends en
Nadere informatieKNMI 06 klimaatscenario s
KNMI 06 klimaatscenario s Stof tot nadenken? Opzet presentatie Klimaatverandering en het (versterkte) broeikaseffect Waargenomen klimaatverandering De nieuwe KNMI-klimaatscenario s Mogelijke effecten 1
Nadere informatieKlimaatverandering en klimaatscenario s in Nederland
Page 1 of 6 Klimaatverandering en klimaatscenario s in Nederland Hoe voorspeld? Klimaatscenario's voor Nederland (samengevat) DOWNLOAD HIER DE WORD VERSIE In dit informatieblad wordt in het kort klimaatverandering
Nadere informatieNNV-bestuursstandpunt over de samenhang tussen klimaatverandering en energiegebruik
NNV-bestuursstandpunt over de samenhang tussen klimaatverandering en energiegebruik Het klimaat is een complex systeem waarin fysische, chemische en biologische processen op elkaar inwerken. Die complexiteit
Nadere informatieFactsheet klimaatverandering
Factsheet klimaatverandering 1. Klimaatverandering - wereldwijd De aarde is sinds het eind van de negentiende eeuw opgewarmd met gemiddeld 0,9 graden (PBL, KNMI). Oorzaken van klimaatverandering - Het
Nadere informatieMAATSCHAPPIJ ONDERSCHAT ERNST EN TAAIHEID KLIMAATPROBLEEM
MAATSCHAPPIJ ONDERSCHAT ERNST EN TAAIHEID KLIMAATPROBLEEM De maatschappelijke discussie over klimaatverandering wordt onvoldoende scherp gevoerd. Er wordt nauwelijks nagedacht over de ernst van de problematiek
Nadere informatieKNMI 06 klimaatscenario s
KNMI 06 klimaatscenario s Hoe verandert ons klimaat? J. Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Wat is klimaat(verandering)? Het broeikaseffect Waargenomen klimaatverandering Klimaatscenario s Mogelijke
Nadere informatieNieuwe KNMIklimaatscenario s. Janette Bessembinder e.v.a.
Nieuwe KNMI klimaatscenario s Nieuwe KNMIklimaatscenario s 2006 2006 Janette Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Klimaatverandering Waargenomen veranderingen Wat zijn klimaatscenario s? Huidige en nieuwe
Nadere informatieKlimaatverandering. Opzet presentatie
Klimaatverandering Welke extremen kunnen we in de toekomst verwachten? J. Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Wat is klimaat(verandering)? Het broeikaseffect Waargenomen klimaatverandering Klimaatscenario
Nadere informatieEindexamen aardrijkskunde vwo 2008-II
Actieve aarde Opgave 7 Opheffing van gesteenten en ertsen in het Scandinavisch Hoogland Gebruik de bronnen 10 en 11 van het bronnenboekje. In de derde afbeelding (afbeelding C) van bron 10 zijn de cijfers
Nadere informatieKlimaatverandering. Opzet presentatie
Klimaatverandering Mondiaal en in Nederland J. Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Wat is klimaat(verandering)? Het broeikaseffect Waargenomen klimaatverandering Wat verwachten we wereldwijd/in Europa
Nadere informatie7. Klimaatkwis. Wie heeft de meeste vragen goed? De prijs: Plan van Aanpak van Kies Groen Licht
7. Klimaatkwis Wie heeft de meeste vragen goed? De prijs: Plan van Aanpak van Kies Groen Licht Werkwijze: allen staan, groene en rode kaartjes, fout = zitten 1. Wie maakte de film An inconvenient truth,
Nadere informatieKlimaatverandering. Urgentie in Slow Motion. Bart Verheggen ECN
Klimaatverandering Urgentie in Slow Motion Bart Verheggen ECN http://klimaatverandering.wordpress.com/ @Bverheggen http://ourchangingclimate.wordpress.com/ De wetenschappelijke positie is nauwelijks veranderd
Nadere informatieAKKademie Inagro 24 mei 2019
Site: geertnaessens.be Facebook: Geert Naessens Twitter: @GeertNaessens Youtube: https://www.youtube.com/c/geertnaessensweerma { AKKademie Inagro 24 mei 2019 Welkom Korte lezing vrijdag 24 mei 2019 Hoe
Nadere informatieKlimaatverandering. Opzet presentatie
Klimaatverandering Wat kunnen we in de toekomst verwachten? J. Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Wat is klimaat(verandering)? Het broeikaseffect Waargenomen klimaatverandering Wat verwachten we wereldwijd/in
Nadere informatieklimaatverandering Planet
klimaatverandering Planet 66 67 klimaatver andering De verandering van het klimaat wordt tegenwoordig gezien als de grootste milieudreiging in de wereld. Klimaatmodellen voorspellen op de lange termijn
Nadere informatieFactsheet klimaatverandering
Factsheet klimaatverandering 1. Klimaatverandering - wereldwijd De aarde is sinds het eind van de negentiende eeuw opgewarmd met gemiddeld 0,9 graden (PBL, KNMI). Oorzaken van klimaatverandering - Het
Nadere informatie23/11/2018. Hoelang is Hol-(Zee)land nog houdbaar?
Hoelang is Hol-(Zee)land nog houdbaar? Sybren Drijfhout (KNMI, Universiteit Utrecht & Southampton) De zeespiegel blijft nog eeuwen stijgen. Zelfs als Parijs wordt uitgevoerd is over 200 jaar stijging 3-4
Nadere informatieDuurzaamheid. Openbare wijkraad vergadering 15 nov 2018
Duurzaamheid Openbare wijkraad vergadering 15 nov 2018 Duurzaamheid Duurzaamheid Duurzame ontwikkeling is de ontwikkeling die aansluit op de behoeften van het heden zonder het vermogen van de toekomstige
Nadere informatieGeologische tijdschaal. AK 4vwo vrijdag 31 oktober. 11 Het klimaat door de tijd. inhoud
Hoofdstuk 1 Extern systeem en klimaatzones Paragraaf 11 t/m 14 inhoud Het klimaat door de tijd (par. 11) Het klimaat nu (par. 12) Het klimaat in de toekomst (par. 13) Klimaatbeleid (par. 14) AK 4vwo vrijdag
Nadere informatieDe Aarde Zweet, Leuven 28 november IPCC voorspelt klimaatverandering en verdere zeespiegelstijging. Hoe erg is dat? December 1,
De Aarde Zweet, Leuven 28 november 2009 IPCC voorspelt klimaatverandering en verdere zeespiegelstijging. Hoe erg is dat? 2 Het hangt er vanaf hoe het verder gaat 1 1972 1976 4 2 Publieke opinie: De ijstijd
Nadere informatieKNVWS Delft. Overzicht
Het klimaat in de afgelopen en komende 100 jaar KNVWS Delft 17 oktober 2017 Peter Siegmund KNMI Overzicht Het klimaat van de afgelopen 100 jaar: temperatuur, neerslag, diversen Het broeikaseffect Klimaatmodellen
Nadere informatieKlimaatverandering. Opzet presentatie
Klimaatverandering Wat kunnen we in Nederland verwachten? J. Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Wat is klimaat(verandering) en het broeikaseffect? Waargenomen klimaatverandering KNMI 06 klimaatscenario
Nadere informatieKlimaatverandering Is het tij nog te keren? Twello, 2 juni 2010
Klimaatverandering Is het tij nog te keren? Twello, 2 juni 2010 Reinier van den Berg Meteoroloog, klimatoloog Presentator, fotograaf, auteur Tornadojager MeteoGroup 2006 page 2 11 Mei 2000 Klimaatverandering
Nadere informatieBANANEN LANGS DE NOORDZEE antwoordblad
Opdracht 1 In het filmpje ging het over klimaatverandering. Bedenk samen drie voordelen en drie nadelen van klimaatverandering. Schrijf op: Voordelen 1. bijvoorbeeld warmere zomers in Nederland 2. bijvoorbeeld
Nadere informatieSamenvatting (Summary in Dutch)
Samenvatting (Summary in Dutch) Er is op het moment veel aandacht voor klimaatverandering en de gevolgen daarvan voor de mens. Wanneer we het over klimaatverandering in Nederland hebben, wordt meestal
Nadere informatieAlbert Klein Tank, Geert Lenderink, Bernadet Overbeek, Janette Bessembinder, KNMI
Klimaatverandering in Nederland Aanvullingen op de KNMI 06 scenario s Albert Klein Tank, Geert Lenderink, Bernadet Overbeek, Janette Bessembinder, KNMI De KNMI klimaatscenario s voor Nederland uit 2006
Nadere informatieIPCC voorspelt klimaatverandering en verdere zeespiegelstijging. Hoe erg is dat? November 15, 2009 2. Het hangt er vanaf hoe het verder gaat
Agri Business club Westland, 19 november 2009 IPCC voorspelt klimaatverandering en verdere zeespiegelstijging. Hoe erg is dat? November 15, 2009 2 Het hangt er vanaf hoe het verder gaat November 15, 2009
Nadere informatieLes Koolstofkringloop en broeikaseffect
LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Basisles Koolstofkringloop en broeikaseffect Werkblad Les Koolstofkringloop en broeikaseffect Werkblad Zonlicht dat de aarde bereikt, zorgt ervoor dat het aardoppervlak warm
Nadere informatie1. Waarnemingen van klimaatverandering
Klimaatverandering 2013: Wetenschappelijke elementen (5 de evaluatierapport van het IPCC deel 1) Belangrijkste boodschappen van de Samenvatting voor beleidsmakers De bijdrage van werkgroep I van het IPCC
Nadere informatieDe KNMI 14 klimaatscenario s Ontwikkelingen De scenario s Voorbeelden
De KNMI 14 klimaatscenario s Ontwikkelingen De scenario s Voorbeelden Bart van den Hurk KNMI 2006 2009 2011 2014 KNMI 06 8 jaar verder IPCC 2007 en 2013 IPCC, 2007 IPCC, 2013 IPCC 2007 en 2013 IPCC, 2007
Nadere informatieDRAAIBOEK SESSIE HOOFD KLIMAATWIJZER
DRAAIBOEK SESSIE HOOFD KLIMAATWIJZER Introquiz uit de workshop Low Impact Lama 15 Korte quiz rond begrippen gelinkt aan klimaatverandering. Dit om de voorkennis van de deelnemers/leerlingen na te gaan
Nadere informatiePracticum: Hoezo Zeespiegelstijging?
Practicum: Hoezo Zeespiegelstijging? Op de Aarde wonen er ongeveer 6 446 131 400 mensen. In België wonen er 10 584 534. De meeste mensen wonen in de bergen / in de woestijn / in de nabijheid van water/
Nadere informatieWerkstuk Aardrijkskunde Opwarming van de aarde
Werkstuk Aardrijkskunde Opwarming van de aarde Werkstuk door een scholier 2725 woorden 5 maart 2008 6,4 141 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Inleiding: 1. Opwarming aarde 1.1 Wat is een klimaatsverandering
Nadere informatieZeespiegelstijging langs de Belgische Kust in de tweede helft van de 20 ste eeuw
Vlaamse Overheid Agentschap voor Maritieme Dienstverlening en Kust Afdeling kust Vlaamse Hydrografie Oceanografisch Meteorologisch Station Zeespiegelstijging langs de Belgische Kust in de tweede helft
Nadere informatieklimaatverandering en voedsel
klimaatverandering en voedsel Parijs; wat is er afgesproken en gaat het lukken? Wat betekent dit voor landbouw en voeding? Energie transitie als voorbeeld voor producent en consument Duurzaamheid als paradigma.
Nadere informatiePraktische opdracht Economie Broeikaseffect
Praktische opdracht Economie Broeikaseffect Praktische-opdracht door S. 1631 woorden 7 april 2015 4 4 keer beoordeeld Vak Methode Economie Praktische economie De economische kijk op het broeikaseffect.
Nadere informatieWereldwijde uitstoot CO2 dit jaar
1 van 5 7-12-2018 06:32 volkskrant.nl Wereldwijde uitstoot CO2 dit jaar weer toegenomen 6-8 minuten IJsklif in West-Groenland. Beeld Credit: Sarah Das / Woods Hole Oceanographic Institution De stijging
Nadere informatieThe Day After tomorrow... Waarom wachten
The Day After tomorrow... Waarom wachten als we vandaag kunnen reageren? The Day After Tomorrow, de film van Roland Emmerich (Godzilla en Independence Day), verschijnt op 26 mei 2004 op het witte doek.
Nadere informatieZeespiegelmonitor 2018
Zeespiegelmonitor 2018 Wat is de aanleiding van dit rapport? Jaarlijks rapporteren Deltares en HKV met de Zeespiegelmonitor over de zeespiegelstijging langs de Nederlandse kust. De zeespiegel en het getij
Nadere informatiePracticum: Hoezo Zeespiegelstijging?
Practicum: Hoezo Zeespiegelstijging? Op de Aarde wonen er ongeveer 6 446 131 400 mensen. In België wonen er 10 584 534. De meeste mensen wonen in de bergen / in de woestijn / in de nabijheid van water/
Nadere informatieLes bij klimaatverandering:
Les bij klimaatverandering: Lesdoelen: De leerlingen zijn aan het einde van de les meer te weet gekomen over het gevolg van de opwarming van de aarde. De leerlingen kunnen zich verplaatsen in kinderen
Nadere informatieet broeikaseffect een nuttig maar door de mens ontregeld natuurlijk proces
H 2 et broeikaseffect een nuttig maar door de mens ontregeld natuurlijk proces Bij het ontstaan van de aarde, 4,6 miljard jaren geleden, was er geen atmosfeer. Enkele miljoenen jaren waren nodig voor de
Nadere informatie5,9. Werkstuk door een scholier 2016 woorden 21 mei keer beoordeeld. Scheikunde. Broeikaseffect. Inhoudsopgave:
Werkstuk door een scholier 2016 woorden 21 mei 2007 5,9 37 keer beoordeeld Vak Scheikunde Broeikaseffect. Inhoudsopgave: Deelvragen: - Wat is de oorzaak van het broeikaseffect? - Wat zijn de gevolgen van
Nadere informatieKlimaateffectschetsboek West-en Oost-Vlaanderen NATHALIE ERBOUT ZWEVEGEM, 5 DECEMBER 2014
Klimaateffectschetsboek West-en Oost-Vlaanderen NATHALIE ERBOUT ZWEVEGEM, 5 DECEMBER 2014 Klimaateffectschetsboek Scheldemondraad: Actieplan Grensoverschrijdende klimaatbeleid, 11 september 2009 Interregproject
Nadere informatieSignalen van klimaatveranderingen
Signalen van klimaatveranderingen John van Boxel Klimaatwetenschappers waarschuwen dat de toenemende concentraties aan broeikasgassen een invloed zullen hebben op het klimaat op aarde. Gedurende de twintigste
Nadere informatieScenario s voor zeespiegelstijging Hoe komen ze tot stand en hoe (on-)zeker zijn ze?
Scenario s voor zeespiegelstijging Hoe komen ze tot stand en hoe (on-)zeker zijn ze? Caroline Katsman TU Delft / Vloeistofmechanica met dank aan: Hylke de Vries (KNMI), Aimée Slangen (CSIRO), Mark Carson
Nadere informatieSonEnergie, 25 maart 2019 Jacques Hagoort
SonEnergie, 25 maart 2019 Jacques Hagoort Klimaat & Klimaatverandering Gevolgen klimaatverandering Opwarming van de Aarde Broeikaseffect Klimaatmodellen An Inconvenient Truth VN - Akkoord van Parijs Nederlands
Nadere informatieKlimaat(les)marathon. Leren voor en over het klimaat
Klimaat(les)marathon Leren voor en over het klimaat DE ESSENTIE VAN KLIMAATVERANDERING CRASHCURSUS KLIMAATWETENSCHAP Prof. Dr. Wim Thiery INHOUD WAAROVER ZAL IK HET HEBBEN? - Wat is het klimaat? - Wat
Nadere informatie6,4. Werkstuk door een scholier 2086 woorden 22 juni keer beoordeeld. Aardrijkskunde
Werkstuk door een scholier 2086 woorden 22 juni 2011 6,4 37 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Inhoudsopgave Voorpagina Blz.1 Inhoud Blz.2 Inleiding Blz.3 Klimaatverandering Blz.4 Zeespiegelstijging Blz.5
Nadere informatieSamenvatting Aardrijkskunde Klimaatvraagstukken
Samenvatting Aardrijkskunde Klimaatvraagstukken Samenvatting door een scholier 1889 woorden 21 juni 2009 6,1 22 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde De Geo Samenvatting boek Klimaatvraagstukken :
Nadere informatieSamenvatting. Holocene klimaatvariabiliteit in de Noord-Atlantische regio: numerieke simulaties in vergelijking tot reconstructies.
xiii Samenvatting Holocene klimaatvariabiliteit in de Noord-Atlantische regio: numerieke simulaties in vergelijking tot reconstructies Dit proefschrift gaat over klimaatschommelingen tijdens het Holoceen
Nadere informatieInleiding. 1 www.deltawerken.com, Zeespiegelstijging.
Inhoudsopgave Inleiding... 2 De oorzaken van de relatieve zeespiegelstijging... 3 De zeespiegelstijging van de Noordzee... 8 De invloed van Nederland op de relatieve zeespiegelstijging van de Noordzee...
Nadere informatieScriptie Nederlands Het klimaat en haar veranderingen
Scriptie Nederlands Het klimaat en haar verand Scriptie door een scholier 3600 woorden 13 juni 2001 5,9 127 keer beoordeeld Vak Nederlands Inleidend woord, De komende jaren zullen in Nederland forse inspanningen
Nadere informatieDe IPCC-emissiescenario s
Bijlage 3 Toelichting op door de Deltacommissie gebruikte klimaatscenario s 78 Inleiding Deze bijlage heeft als doel een beknopte achtergrond te geven over klimaatscenario s en om de door de Deltacommissie
Nadere informatieSamenvatting Aardrijkskunde H1 paragraaf 6t/m 14
Samenvatting Aardrijkskunde H1 paragraaf 6t/m 14 Samenvatting door een scholier 1712 woorden 1 november 2008 7,2 27 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Begrippenlijst Ak Interglaciaal
Nadere informatieWadden in tijden van Klimaatverandering
Wadden in tijden van Klimaatverandering Lezingen Serie Waddenacademie 14 september 2015 Natuurcentrum Ameland Pier Vellinga Universiteit Wageningen, Voorzitter van het Nationaal Onderzoekprogramma Kennis
Nadere informatieKlimaatverandering in de 21 ste eeuw
Waterstaat Klimaatverandering in de 21 ste eeuw Reinout Boers KNMI [Dank aan Peter Siegmund, KNMI en Bart Verheggen, PBL] Inhoud Warmt de aarde op? Komt dat door de mens? Wat is het bewijs? Wat brengt
Nadere informatieOver de crisis niets dan goeds
Over de crisis niets dan goeds Wat is nodig? 1. Bewustwording en educatie 2. Vaststellen wat we van waarde vinden 3. Persoonlijk leiderschap Inhoud Inleiding Waarom dit boek? Uit de interviews Klankbeeld
Nadere informatieKlimaatverandering: Angst voor de Apocalyps? Feiten en verwachtingen
Klimaatverandering: Angst voor de Apocalyps? Feiten en verwachtingen symposium Klimaatstemming Hoogeschool Leiden vrijdag 9 juni 2017 Leo Meyer ClimateContact-Consultancy Natuurlijk broeikaseffect Natuurlijke
Nadere informatieWerkstuk Aardrijkskunde Broeikaseffect
Werkstuk Aardrijkskunde Broeikaseffect Werkstuk door een scholier 1310 woorden 20 juni 2006 6,2 45 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Het Broeikaseffect Inhoudsopgave Inleiding 1.0 Wat is het broeikaseffect?
Nadere informatieEvolutie van het klimaat in België
Hans Van de Vyver Koninklijk Meteorologisch Instituut 11 januari 2013 Introductie wetenschappelijke activiteiten MERINOVA-project: Meteorologische risico s als drijfveer voor milieukundige innovatie in
Nadere informatieAchtergrondinformatie toelichtingen bij ppt1
Achtergrondinformatie toelichtingen bij ppt1 Dia 1 Klimaatverandering Onomstotelijk wetenschappelijk bewijs Deze presentatie geeft een inleiding op het thema klimaatverandering en een (kort) overzicht
Nadere informatieOpwarming van de aarde hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/52494
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 03 May 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/52494 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatieDeelvraag 1: Wat zijn de oorzaken van klimaatverandering en wat houdt klimaatverandering in?
Profielwerkstuk door een scholier 2470 woorden 27 maart 2008 6,1 24 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Deelvraag 1: Wat zijn de oorzaken van klimaatverandering en wat houdt klimaatverandering in? Klimaatverandering
Nadere informatieIJs in een veranderend klimaat Samenvatting van de lezing in de specialistenserie Geologie 2011 van het Museon.
IJs in een veranderend klimaat Samenvatting van de lezing in de specialistenserie Geologie 2011 van het Museon. Peter Kuipers Munneke (p.kuipersmunneke@uu.nl) Instituut voor Marien en Atmosferisch onderzoek
Nadere informatieWerkstuk ANW Broeikaseffect
Werkstuk ANW Broeikaseffect Werkstuk door een scholier 2743 woorden 25 maart 2004 6,9 77 keer beoordeeld Vak ANW Inleiding Ik heb gekozen voor het onderwerp het broeikaseffect, omdat ik het milieu belangrijk
Nadere informatieVeranderingen in het klimaat
Veranderingen in het klimaat Antwoorden op veelgestelde vragen over natuurwetenschappelijke aspecten van klimaatverandering Paul Crutzen, Gerbrand Komen, Koos Verbeek, Rob van Dorland en Aad van Ulden
Nadere informatieNOORDZEE SYMPOSIUM 2007
NOORDZEE SYMPOSIUM 2007 Wat leren de oceanen ons over klimaatsverandering? Dr Wouter Rommens UNESCO/IOC Project Office for IODE VLIZ Inhoud Inleiding: IOC, IODE, databeheer en klimaatverandering Veranderende
Nadere informatieAntarctisch alarm. Michiel van den Broeke. Woudschotenconferentie, 17 december 2005
Woudschotenconferentie, 17 december 2005 Antarctisch alarm Michiel van den Broeke Universiteit Utrecht, Instituut voor Marien en Atmosferisch Onderzoek (IMAU) Terugtrekken van gletsjers leidt tot zeespiegelstijging
Nadere informatieHET BROEIKASSEFFECT / DE STRALINGSBALANS / OPWARMING AARDE
HET BROEIKASSEFFECT / DE STRALINGSBALANS / OPWARMING AARDE 1. De zon = bron van energie. Doc 1: ons zonnestelsel Opgepast: de planeten zijn op schaal getekend. De afstanden niet! Iedereen kent wel onze
Nadere informatieGevolgen IJsafsmelting Poolgebieden voor Zeespiegelrijzing. Bert Vermeersen
Gevolgen IJsafsmelting Poolgebieden voor Zeespiegelrijzing Bert Vermeersen Regionale Zeespiegelverandering voor de komende 40 jaar? Relatieve zeespiegelverandering t.g.v. continentale ijsmassaverandering
Nadere informatieOpwarming van de aarde
Leerlingen Opwarming van de aarde 8 Naam: Klas: In dit onderdeel kom je onder andere te weten dat er niet alleen een broeikaseffect is, maar dat er ook een versterkt broeikaseffect is. Bovendien leer je
Nadere informatieAarde Water Kooldioxide (CO2)
15 Oktober 2009 Lezing Rotary: Klimaat veranderingen Beste Vrienden Anderhalf jaar geleden kreeg ik een boek aangereikt met als titel De laatste generatie van Fred Pearce. In de vakantie van 2008 heb ik
Nadere informatieKlimaatverandering en onze voedselzekerheid
Klimaatverandering en onze voedselzekerheid Prof. Dr. Martin Kropff Rector Magnificus Wageningen University Vice-president Raad van Bestuur Wageningen UR Ons klimaat verandert Ons klimaat verandert Oplossingsrichtingen
Nadere informatieeconomische mogelijkheden sociale omgeving ecologisch kapitaal verborgen kansen
economische mogelijkheden sociale omgeving ecologisch kapitaal verborgen kansen REDD+ een campagne voor bewustwording van suriname over haar grootste kapitaal Wat is duurzaam gebruik van het bos: Duurzaam
Nadere informatieDe menselijke maat in het klimaat
De menselijke maat in het klimaat Salomon Kroonenberg Abraham Hondius, schaatsen op de Theems, 1676 De temperatuur stijgt, De zeespiegel stijgt, want CO2 stijgt, zegt IPCC 2013 Hoe erg is dat? Het hangt
Nadere informatieZeespiegelstijging door klimaatverandering
Zeespiegelstijging door klimaatverandering Wat weten we? En wat kunnen we verwachten? De stemming in de media Zeespiegel bij Nederlandse kust vorig jaar hoger dan ooit (NOS) Zeespiegel stijgt steeds sneller
Nadere informatieTipping points on ice Een Geo Future Module over landijs
Tipping points on ice Tipping points on ice Een Geo Future Module over landijs Drs. Rob Adriaens, KNAG & CSG Het Streek Prof. Dr. Michiel van den Broeke, dr. Tine Béneker, NESSC, Universiteit Utrecht 0
Nadere informatieKlimaatverandering. Oorzaken van klimaatverandering. Hoe ontstaan klimaatveranderingen? Aarde snel warmer. Vak ANW. Type verslag Praktische opdracht
Klimaatverandering Vak ANW Type verslag Praktische opdracht Onderwerpen Klimaatverandering 6.8 / 10 103 stemmen niveau 4e klas havo anoniem 5 juni 2002 Oorzaken van klimaatverandering Hoe ontstaan klimaatveranderingen?
Nadere informatieWordt de klimaatsverandering veroorzaakt door de mens, of is het een natuurlijk proces?
Werkstuk door een scholier 1718 woorden 9 februari 2009 5,3 20 keer beoordeeld Vak ANW Inleiding. De aarde warmt op. Daarover gaat deze praktische eindopdracht van ANW. Dit verslag gaat over klimaatverandering.
Nadere informatieKlimaat vs. Milieu. Een aanzet tot sterkere klimaatcommunicatie
Klimaat vs. Milieu Een aanzet tot sterkere klimaatcommunicatie P. Boussemaere Oostende 3 mei 2019 Klimaat vs. Milieu Een aanzet tot sterkere klimaatcommunicatie De probleemstelling in 15 minuten Welke
Nadere informatieKlimaat, -verandering en -scenario s
Klimaat, -verandering en -scenario s Janette Bessembinder et al. Opzet presentatie Wat is klimaat en klimaatverandering Waargenomen veranderingen Klimaatscenario s Klimaatdienstverlening 1 Wat is klimaat?
Nadere informatieKooldioxide en het klimaat
Kooldioxide en het klimaat 039 1 Kooldioxide en het klimaat Inleiding Kooldioxide (CO 2 ) is een kleurloos, onbrandbaar en reukloos gas met een zwak zure smaak dat van nature aanwezig is in de atmosfeer.
Nadere informatieWaddengebied in tijden van klimaatverandering
Waddengebied in tijden van klimaatverandering Oerol college cyclus Terschelling 14 Juni 2016 Pier Vellinga Universiteit Wageningen Vrije Universiteit Nationaal Onderzoekprogramma Kennis voor klimaat (2007-2015)
Nadere informatieSysteem aarde en het klimaat Wolfgang Schlager
Systeem aarde en het klimaat Wolfgang Schlager Kennis van de aarde als systeem van lagen en kringlopen nu uitstekende basis voor aardwetenschappelijk onderwijs en voorspellingen Meten is weten Guessing
Nadere informatieKustlijn van de Noordzee
International Wadden Sea School www.iwss.org 150.000 jaar geleden - 150.000 jaar geleden was het hele Noordzeebekken bedekt met een dikke ijslaag: dit was de Saale ijstijd. - Alle zeewater was in gletsjers
Nadere informatieBroeikasgassen, klimaat en meten: hoe, wat en waarom van ICOS-nl.
Broeikasgassen, klimaat en meten: hoe, wat en waarom van ICOS-nl. Bij de verbranding van fossiele brandstoffen komt het gas kooldioxide vrij. Sinds de industriële revolutie is daardoor de hoeveelheid kooldioxide
Nadere informatieKLIMAATVRAAGSTUKKEN SAMENVATTING
KLIMAATVRAAGSTUKKEN SAMENVATTING Hoofdstuk 1 Paragraaf 1 Paleoklimatologie: een wetenschap die probeert in inzicht te krijgen in vroegere klimaten Er zijn verschillende manieren om klimaten te reconstrueren.
Nadere informatieKlimaatprojecties voor de Benelux
Klimaatprojecties voor de Benelux STUDIEDAG De Schelde in 2050 Antwerpen, 6 oktober 2004 Jules J. Beersma Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut (KNMI) Postbus 201 3730 AE De Bilt Nederland Tel.
Nadere informatieSamenvatting Aardrijkskunde H.2 tot paragraaf 8
Samenvatting Aardrijkskunde H.2 tot paragraaf 8 Samenvatting door Anouk 747 woorden 19 januari 2018 6,3 7 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand H.2 Klimaat 1 De stralingsbalans van de aarde
Nadere informatieKlimaat en klimaatveranderingen
Klimaat en klimaatveranderingen De belangrijkste feiten op een rij Inleiding De laatste jaren was het erg warm, niet alleen in ons land maar ook wereldwijd. Het afwijkende weer roept veel vragen op, zeker
Nadere informatie