Klimaatsverandering en de mariene omgeving, ver van ons bed?
|
|
- Damian de Winter
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Klimaatsverandering en de mariene omgeving, ver van ons bed? JOHAN ROBBENS Studiedag Landbouw en Klimaat 17 april 2018, Melle
2 Impact van klimaatsverandering op de zee Verzuring van oceanen Verhoging Temperatuur en impact op biodiversiteit Verandering in de mariene voedselketen Migratie van soorten Verhogen zeewaterspiegel Adaptatiemaatregelen- wat doen we eraan?
3 Impact van verzuring op de zee Verzuring Opnamecapaciteit van CO2 door de zee ph Afname: Oceaan: 0,0009 per jaar Noordzee 0,024 per jaar
4 Impact van verzuring op de zee Impact: koralen, mosselen, oesters. Moeilijker om schelp te vormen Lagere ph (= zuurder) Hogere oplosbaarheid van kalk Verlaagde biobeschikbaarheid van Zink & Ijzer- (essentiële nutriënten voor primaire producenten- Plankton Impact op voedselweb?
5 Impact T stijging op mariene voedselketen Lesje Biochemie Impact van T stijging, ph shift op een organisme Suboptimale condities Impact op energiebalans Energiebalans (Basaal)metabolisme Groei Voortplanting ENERGIE IN ENERGIE UIT Meer energie voor metabolisme Impact groei en voortplanting
6 Impact T stijging op mariene voedselketen Plankton Migratie van plankton uit warmere wateren naar Noorden Calanus finmarchicus Roeipootkreeftjes - zooplankton 200à250 km per decennium Is basis voedselketen
7 Impact T stijging op mariene voedselketen Plankton Migratie van plankton uit warmere wateren naar Noorden Calanus finmarchicus Roeipootkreeftjes - zooplankton 200à250 km per decennium Is basis voedselketen Bron: Planeetzee
8 Impact T stijging op mariene voedselketen Migratie van visbestanden Volgen zooplankton-voedsel Impact: suboptimaal omstandigheden versus migratie Impact op vispopulaties in Noordzee Verminderde stock Haring, Makreel, Kabeljauw, Tong Verhoogde stock Sardienen, Ansjovis, Zonnevis, Kleine pieterman
9 Klimaatverandering en verplaatsing van soorten (Vereenvoudigde voorstelling) Kabeljauw Tong Sardines Inktvissen Zeebaars Verminderde stock: Haring, Makreel, Kabeljauw, Tong Verhoogde stock: Sardines, Ansjovis, Zonnevis, Kleine pieterman
10 Klimaatverandering en migratie van soorten Invasieve ribkwal- Mnemiopsis leidyi Amerikaanse Langlobribkwal Since 2005/2006 first observations in 2 Seas area
11 MEMO Risk assessment and impact evalution of Mnemiopsis in the 2 seas areas MEER WETEN? Drie activiteiten Ruimtelijk en temporeel onderzoek Fysiologie van Mnemiopsis Plaats in voedselweb POSTER - Invasieve soorten en onze visserij LOCATIE DIER 68 TIMING 13u30 tot 16u Klimaatsverandering en dreiging van overlevende populaties
12 Migratie van soorten en opportuniteiten Blue Growth Exploratie van mariene rijkdom- onderzoekspiste Focus naar lokale soorten Algen * HAB * Valorisatiepotentieel van algen Polysacchariden Pigmenten. C-capture capaciteit (link naar feed)
13 Impact van T stijging op de zeespiegel Verhoging zeespiegel Laatste 50jaar Noordzee +1,7 C (Global 0,88 C) Stijging 8cm * Kustverdediging Opspuiten zand Verhoogde frequentie stormen
14 Impact van T stijging op de zeespiegel Verhoging zeespiegel Laatste 50jaar Noordzee +1,7 C (Global 0,88 C) Stijging 8cm
15 Impact van T stijging op de zeespiegel Kustverdediging Opspuiten zand Niet duurzaam
16 Adaptatie Ecologische Kustbescherming- Coastbusters Doel: Onderzoek naar het gebruik van biogene riffen om de kust te beschermen via het gebruik van innovatieve biostabilizatie methoden. Building with nature Opgroei van riffen in situ getest met gebruik van o.a. schelpkokerworm, mosselen & oesters, zeewieren en zeegras, via aquacultuur-technieken, Locatie: Broersbank- De Panne Project: 3 Jaar- 3M Vasthouden van zand en sediment
17 Adaptatie Ecologische Kustbescherming- Coastbusters
18 Adaptatie Maatregel voor verminderde CO2 uitstoot Technische verbeteringen met impact op klimaat IMO- 13 April 2018 Het akkoord dat de 172 landen van de Internationale Maritieme Organisatie (IMO, een agentschap van de Verenigde Naties) hebben gesloten, wordt als historisch bestempeld. De halvering van de uitstoot tegen 2050 is een significante vermindering en uiteindelijk is het de bedoeling om tot een volledig uitstootvrije scheepvaart te komen.
19 Adaptatie Maatregel voor verminderde CO2 uitstoot Technische verbeteringen met impact op klimaat Direct impact op energieverbruik en verminderde CO2 uitstoot Uitrusten van vloot met gasmotoren Energie-efficiënte visserij- gekoppeld aan een selectieve visserij aterpi ar m nie
20 Adaptatie Maatregel voor verminderde CO2 uitstoot Technische verbeteringen met impact op klimaat Direct impact op energieverbruik en verminderde CO2 uitstoot Uitrusten van vloot met gasmotoren Energie-efficiënte visserij- gekoppeld aan een selectieve visserij Boomkor Sumwing
21 Bedankt voor de aandacht! Johan Robbens PhD, MBA Visserij Ankerstraat 1 B-8400 Oostende Johan.Robbens@ilvo.vlaanderen.be
Klimaatsverandering: de impact op visserij en aquacultuur
Klimaatsverandering: de impact op visserij en aquacultuur Klim-O-dag Johan Robbens & Daan Delbare, Hans Polet Eenheid: Dier Onderzoeksdomein: ILVO-Visserij [Aquatisch Milieu en Kwaliteit] en [Visserij
Nadere informatieEffecten van toenemende warmte en CO 2 op het leven in zee
Effecten van toenemende warmte en CO 2 op het leven in zee Jack Middelburg Universiteit Utrecht Darwin Centrum voor Biogeologie Netherlands Earth System Science Centre 21 Oktober 2014 KNAW Oceaan in hoge
Nadere informatieTestproject Coastbusters vlak vóór De Rampe
Testproject Coastbusters vlak vóór De Rampe Geplaatst op 21 juli 2018door DE BLIEDEMAKER Hannelore Maelfait in de bar van de Pannevissers (de YCDP) Een BLIEDEMAKER is een eerste gevangen haring. Natuurlijk
Nadere informatieDe impact van de Amerikaanse ribkwal
De impact van de Amerikaanse ribkwal (Mnemiopsis leidyi) in de Zuidelijke Noordzee Sofie Vandendriessche, in naam van Lies VANSTEENBRUGGE Karl Van Ginderdeuren Lies.Vansteenbrugge@ilvo.vlaanderen.be Sofie.Vandendriessche@ilvo.vlaanderen.be
Nadere informatie... Hoe ziet een Rijke Noordzee eruit?
... Hoe ziet een Rijke Noordzee eruit? Samen voor een gezonde zee!... Stichting De Noordzee is de onafhankelijke natuur- en milieuorganisatie die zich inzet voor een duurzaam gebruik van de Noordzee en
Nadere informatieBEVRAGING LEDEN FMC MARIEN RUIMTELIJK PLAN
BEVRAGING LEDEN FMC MARIEN RUIMTELIJK PLAN De federale overheid heeft een oproep gelanceerd om voorstellen in te dienen in het kader van de herziening van het Marien Ruimtelijk Plan voor de periode 2020-2026.
Nadere informatieNOORDZEE SYMPOSIUM 2007
NOORDZEE SYMPOSIUM 2007 Wat leren de oceanen ons over klimaatsverandering? Dr Wouter Rommens UNESCO/IOC Project Office for IODE VLIZ Inhoud Inleiding: IOC, IODE, databeheer en klimaatverandering Veranderende
Nadere informatieActiviteiten Colruyt Group
Activiteiten Colruyt Group Waarom meedoen aan de Blauwe Cluster? Meerwaarde creëren Ecologie Maatschappij Economie = onze verantwoordelijkheid opnemen Geloof in duurzaam ondernemen Lange-termijngroei en
Nadere informatieHEBBEN WE AQUACULTUUR NODIG? HET EINDE VAN JACHT OP VIS
DEPARTMENT OF ANIMAL PRODUCTION LABORATORY OF AQUACULTURE & ARTEMIAREFERENCE CENTER HEBBEN WE AQUACULTUUR NODIG? HET EINDE VAN JACHT OP VIS PROF DR. IR. PETER BOSSIER Oceanen: primaire productiviteit Phytoplankton:
Nadere informatieKNMI 06 klimaatscenario s
KNMI 06 klimaatscenario s Hoe verandert ons klimaat? J. Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Wat is klimaat(verandering)? Het broeikaseffect Waargenomen klimaatverandering Klimaatscenario s Mogelijke
Nadere informatieDeel 3: het belang van koraal(riffen)
Lesstof Deel 1: het koraalrif Deel 2: het koraal Deel 3: het belang van koraal(riffen) Deel 4: de bedreigingen voor het koraal Deel 5: het beschermen van het koraal Deel 3: Het belang van het koraal Deze
Nadere informatieWageningen IMARES Harder en zeebaars
Harder en zeebaars Biologie en visserij in Nederland en Europa Tammo Bult, Floor Quirijns, Harriët van Overzee, Stijn Bierman is een samenwerkingsverband tussen Wageningen UR en TNO Harder en Zeebaars
Nadere informatieBijlage VMBO-GL en TL
Bijlage VMBO-GL en TL 2009 tijdvak 1 biologie CSE GL en TL Bijlage met informatie. 913-0191-a-GT-1-b De Waddenzee - Informatie Lees eerst informatie 1 tot en met 7 en beantwoord dan vraag 40 tot en met
Nadere informatieBIODIVERSITEIT. RECHTSTREEKSE BEDREIGING DOOR DE MENS VERsnippering, VER. ONRECHTSTREEKSE BEDREIGING DOOR DE MENS Klimaatsverandering
BIODIVERSITEIT RECHTSTREEKSE BEDREIGING DOOR DE MENS VERsnippering, VER ONRECHTSTREEKSE BEDREIGING DOOR DE MENS Klimaatsverandering DUURZAME ONTWIKKELING INTEGRAAL WATERBEHEER BIODIVERSITEIT Wat? Belang?
Nadere informatieHoe groot is het aanpassingsvermogen. van de Waddenzee?
Hoe groot is het aanpassingsvermogen van de Waddenzee? Han Olff Rijksuniversiteit Groningen Photo: Han Olff Foto Ruben Smit Meer uitstoot CO 2 en Mondiale Vermesting verzuring van de opwarming en vervuiling
Nadere informatieBijlage VMBO-KB. biologie CSE KB. tijdvak 1. Bijlage met informatie.
Bijlage VMBO-KB 2009 tijdvak 1 biologie CSE KB Bijlage met informatie. 913-0191-a-KB-1-b De Waddenzee - Informatie Lees eerst informatie 1 tot en met 5 en beantwoord dan vraag 37 tot en met 46. Bij het
Nadere informatieNoordzee-onderzoek: goede vaart! Peter M.J. Herman
Noordzee-onderzoek: goede vaart! Peter M.J. Herman Noordzee als duizendjarige cultuurvormer De geschiedenis leert dat Visbestanden met middeleeuwse schepen binnen een eeuw uit te putten waren Oesterbestanden
Nadere informatieDuurzaam werken op zee
Sarah Smith Tropen & Tropisch Belangrijke mariene ecosystemen Mangroven Zeegras Koraal Kwetsbaarheid Tropen: de gebieden rondom de evenaar tussen de keerkringen. www. commons.wikimedia.org Tropisch klimaat:
Nadere informatieVerzuring van de Noordzee: oorzaken, gevolgen, en perspectief
Faculteit Geowetenschappen Departement Aardwetenschappen Nationaal Programma Zee- en Kustonderzoek (ZKO) Verzuring van de Noordzee: oorzaken, gevolgen, en perspectief Mathilde Hagens (Universiteit Utrecht)
Nadere informatieLees eerst informatie 1 tot en met 7 en beantwoord dan vraag 40 tot en met 52. Bij het beantwoorden van die vragen kun je de informatie gebruiken.
De Waddenzee Lees eerst informatie 1 tot en met 7 en beantwoord dan vraag 40 tot en met 52. Bij het beantwoorden van die vragen kun je de informatie gebruiken. 2p 40 In de informatie worden biotische en
Nadere informatieWerkblad - Les 2 - Waterbouw en ecologie
BOUWEN MET DE NATUUR In Nederland proberen we de natuur te herstellen, maar de natuur kan zelf ook een handje helpen. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij de aanleg van de Marker Wadden, een eilandengroep in het
Nadere informatieBepaling primaire impacten van klimaatsveranderingen
Bepaling primaire impacten van klimaatsveranderingen Dries Van den Eynde, José Ozer, Stephanie Ponsar Beheerseenheid Mathematisch Model Noordzee Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen Gulledelle
Nadere informatieILVO. Duurzame visserij. Heleen Lenoir - De strandwerkgroep 21 februari 2015
Duurzame visserij Heleen Lenoir - De strandwerkgroep 21 februari 2015 Opbouw I. Problemen visserij II. Toolbox visserijbeheer III. De Noordzee visserijbestanden status IV. De Belgische visserij- boomkor
Nadere informatieBlijven meeuwen in de toekomst op hun honger zitten?
Blijven meeuwen in de toekomst op hun honger zitten? Jochen Depestele & Eric Stienen Studiedag meeuwen aan de kust 23 februari 2016 Hoezo? Kamervragen voor Sharon Dijksma Staatssecretaris van Economische
Nadere informatieTHEMA 2 ALLES WAT LEEFT. LES 1 Ecosystemen en voedselketens. Deze les gaat over: Bij dit thema horen ook: Ecosysteem de Noordzee Voedselketens
Powered by ESA NEMO NSO SPACE EXPO WNF THEMA 2 ALLES WAT LEEFT LES 1 Ecosystemen en voedselketens Deze les gaat over: Ecosysteem de Noordzee Voedselketens Bij dit thema horen ook: Les 2 Exoten in Nederland
Nadere informatieeconomische mogelijkheden sociale omgeving ecologisch kapitaal verborgen kansen
economische mogelijkheden sociale omgeving ecologisch kapitaal verborgen kansen REDD+ een campagne voor bewustwording van suriname over haar grootste kapitaal Wat is duurzaam gebruik van het bos: Duurzaam
Nadere informatieDe Waddenzee - Informatie
De Waddenzee - Informatie Lees eerst informatie 1 tot en met 7 en beantwoord dan vraag 40 tot en met 52. Bij het beantwoorden van die vragen kun je de informatie gebruiken. Informatie 1 De Waddenzee R
Nadere informatieWILFRIED VANDAELE Wenduine, 23 februari 2013. -tot laagwaterlijn: Vlaanderen -dieper in zee: België. Nu: tegen 100-jarige stormen
WILFRIED VANDAELE Wenduine, 23 februari 2013 2 -tot laagwaterlijn: Vlaanderen -dieper in zee: België Nu: tegen 100-jarige stormen 2100 Straks: tegen 1000-jarige stormen (bv. strand + dijk Wenduine) Plan
Nadere informatieWerkstuk Aardrijkskunde Broeikaseffect
Werkstuk Aardrijkskunde Broeikaseffect Werkstuk door een scholier 1310 woorden 20 juni 2006 6,2 45 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Het Broeikaseffect Inhoudsopgave Inleiding 1.0 Wat is het broeikaseffect?
Nadere informatieLOKALE ECOLOGISCHE KENNIS VAN DE VISSERIJ: PLADIJS IN EEN RUIMER PLAATJE
Bron: VLIZ Fotogalerij - Collectie Daniel Moeyaert, 2008 LOKALE ECOLOGISCHE KENNIS VAN DE VISSERIJ: PLADIJS IN EEN RUIMER PLAATJE An Vanhulle An Vanhulle Universiteit Gent Vakgroep Internationaal Publiekrecht,
Nadere informatieBepaling van de primaire impacten van globale klimaatsveranderingen
Bepaling van de primaire impacten van globale klimaatsveranderingen Dries Van den Eynde, Stéphanie Ponsar, José Ozer & Fritz Francken Beheerseenheid Mathematisch Model Noordzee Gulledelle 100, B-1200 Brussel
Nadere informatieBiologische respons op klimaatsverandering
Biologische respons op klimaatsverandering - maakt evolutie een verschil? Luc De Meester Impact klimaatsverandering op organismen Soortniveau Fysiologie Seizoenaliteit Verspreiding Evolutie Gemeenschappen
Nadere informatieLESINSTRUCTIE GROEP 5/6
LESINSTRUCTIE GROEP 5/6 Bij Samsam nr. 5 2017 De zee Burgerschap Samsam komt 5 x per jaar uit met een magazine, en een werkblad. Daarbij hoort een website met filmpjes en aanvullende informatie: samsam.net
Nadere informatieBewoners. Noordzee. Introductie. Als de Noordzee een paspoort zou hebben dan zou het er zo uitzien:
Gemiddelde: diepte 94 meter Oppervlak: 572.000 km2 Bodem: hoofdzakelijk zand Bewoners van de Noordzee Introductie Als de Noordzee een paspoort zou hebben dan zou het er zo uitzien: De Noordzee is natuurlijk
Nadere informatieZeg ken jij de mossel?
Zeg ken jij de mossel? Even voorstellen Wat kan de mossel? Hoe wordt de mossel gebruikt? Kwaliteit? Aad Smaal, Wageningen Universiteit ZAZ EXPERT MEETING 28 NOV 2017 De mossel Tweekleppig weekdier Zowel
Nadere informatieEcosysteem voedselrelaties
Ecosysteem ecologie Ecosysteem voedselrelaties Oceanen: voedselweb + energiestromen Ga naar Mypip.nl en open de oefening 3 voedselketen - voedselweb Doe de oefening en maak vervolgens de aangeleverde vragen.
Nadere informatieph-dynamiek Noordzee
Royal Netherlands Institute for Sea Research ph-dynamiek Noordzee historische metingen, inzichten en perspectief dr. Steven van Heuven (NIOZ) prof.dr. Gert-Jan Reichart (NIOZ) met bijdragen van: prof.dr.
Nadere informatieMilieu-effectenbeoordeling van het project ingediend door de AG Haven Oostende.
KONINKLIJK BELGISCH INSTITUUT VOOR NATUURWETENSCHAPPEN BEHEERSEENHEID MATHEMATISCH MODEL VAN DE NOORDZEE AFDELING BEHEER VAN HET MARIENE ECOSYSTEEM Milieu-effectenbeoordeling van het project ingediend
Nadere informatieBANANEN LANGS DE NOORDZEE antwoordblad
Opdracht 1 In het filmpje ging het over klimaatverandering. Bedenk samen drie voordelen en drie nadelen van klimaatverandering. Schrijf op: Voordelen 1. bijvoorbeeld warmere zomers in Nederland 2. bijvoorbeeld
Nadere informatieSleutelprocessen in een natuurlijke Waddenzee Han Olff & Theunis Piersma Rijksuniversiteit Groningen
Sleutelprocessen in een natuurlijke Waddenzee Han Olff & Theunis Piersma Rijksuniversiteit Groningen Growth of the world human population over last 10,000 yrs Campbell & Reese 2008 Hoofdthema s Sleutelprocessen
Nadere informatieDeel 4: de bedreigingen voor het koraal
Lesstof Deel 1: het koraalrif Deel 2: het koraal Deel 3: het belang van koraal Deel 4: de bedreigingen voor het koraal Deel 5: het beschermen van het koraal Deel 4: De bedreigingen voor het koraal Deze
Nadere informatieZeevisserij in beweging. Gepresenteerd door Jochen Depestele
Zeevisserij in beweging Naar een duurzame visserij Jochen Depestele,, Hans Polet, Els Vanderperren, Hendrik Stouten en Kris Van Craeynest,, ILVO-Visserij, Visserij, Oostende, België Gepresenteerd door
Nadere informatieMeervoudig ruimtegebruik op zee
Windturbineparken en aquacultuur Theo Reijs, senior adviseur Kader Ontwerp Nationaal Waterplan (min V&W, coördinerend), en daarbinnen Ontwerp Beleidsnota Noordzee (dec 2008) afstemming tussen gebruikers
Nadere informatieSALV Strategische Adviesraad voor Landbouw en Visserij ADVIES
SALV Strategische Adviesraad voor Landbouw en Visserij ADVIES advies naar aanleiding van de studie betreffende het opstellen van een lijst van potentiële Habitatrichtlijngebieden in het 26 maart 2010 2
Nadere informatieLEERLINGENBLAD VAN:... NAAR DE HAAIEN! DOE-HET-ZELF LES BASISONDERWIJS GROEP 7 & 8 EEN WERELD VOL WATER
LEERLINGENBLAD VAN:...... DOE-HET-ZELF LES BASISONDERWIJS GROEP 7 & 8 EEN WERELD VOL WATER 2 EEN WERELD VOL WATER Als je vanuit de ruimte naar de aarde kijkt zie je heel veel blauw. Dat komt omdat onze
Nadere informatiepaling onderzoek Prosea Eerste leerjaar
paling onderzoek Prosea Eerste leerjaar http://vistikhetmaar.nl/lesprogramma/paling-onderzoek/ Introductie op het lesprogramma Docent: Jerry Lust Contact: jerry@prosea.info PALING ONDERZOEK 2 / 15 Lesmodules
Nadere informatieILVO Klim-O-dag 20 april 2017
ILVO Klim-O-dag 20 april 2017 Klimaatonderzoek op ILVO: wie doet wat en waarom? 1 Programma 13.00 13.05 u Welkom Joris Relaes 13.05 13.15 u ELK wat en hoe? De coördinator legt uit. Sam De Campeneere 13.15
Nadere informatieBewoners van de Noordzee
Bewoners van de Noordzee Doel Materialen Vak Niveau Duur Werkwijze De leerlingen kunnen: verschillende groepen dieren noemen die in de Noordzee leven (vissen, anemonen, kwallen,kreeftachtigen); uitleggen
Nadere informatieOverzicht. Primaire effecten Secundaire effecten Indicatoren Kwantificatie Aanpassingsmaatregelen en evaluatie Conclusies
CLIMAR Overstromingsrisico s aan de kust en kustverdediging J. Reyns, T. Verwaest 25/05/2011 Centrum Staf Versluys, Bredene Overzicht Primaire effecten Secundaire effecten Indicatoren Kwantificatie Aanpassingsmaatregelen
Nadere informatieDE GRENZEN VAN HET LAND
DE GRENZEN VAN HET LAND DR. WIETEKE (LOUISE) WILLEMEN ASSISTANT PROFESSOR IN GEO-INFORMATION FOR ECOSYSTEM SERVICES NASA http://richiecarmichael.github.io/sat/index.html Mijn route Geo-onderzoek voor
Nadere informatieupspiral randerij -
meer nieuwe banen voor uw regio (100 den) meer grondstoffen meer biodiversiteit meer klimaatcontrole meer vruchtbare bodem meer schone lucht meer schoon water meer veerkracht meer gezondheid meer plezier
Nadere informatieExamentrainer. Vragen. De iep. De medicinale bloedzuiger
Examentrainer Vragen De iep De iep is een boomsoort die goed tegen luchtverontreiniging kan. De iep is dan ook in veel steden aangeplant. De boom komt ook veel in de kuststreken voor, omdat hij goed bestand
Nadere informatieImpact windenergie op Noordzeemilieu: kansen & bedreigingen
Impact windenergie op Noordzeemilieu: kansen & bedreigingen IRO/CEDA lezing Bert Wilbrink (ministerie EZK) Suzanne Lubbe (RWS) 12 maart 2019 Inhoud presentatie Visie overheid op ecologische impact bouw
Nadere informatieNaar een Veilige, Natuurlijke, Aantrekkelijke, Duurzame en Ontwikkelende Kust
Naar een Veilige, Natuurlijke, Aantrekkelijke, Duurzame en Ontwikkelende Kust OPGAVE : KLIMAATVERANDERING - KUSTVERDEDIGING veiligheidsniveau t.o.v. 1000j storm 2% 27% % lager % hoger 71% % verder onderzoek
Nadere informatieKlimaatverandering en klimaatscenario s in Nederland
Page 1 of 6 Klimaatverandering en klimaatscenario s in Nederland Hoe voorspeld? Klimaatscenario's voor Nederland (samengevat) DOWNLOAD HIER DE WORD VERSIE In dit informatieblad wordt in het kort klimaatverandering
Nadere informatieAdviescomité SEA. Is er al dan niet een strategische milieubeoordeling (SEA) vereist voor het ontwerp beleidsplannen mariene beschermde gebieden?
Directoraat-generaal Leefmilieu EUROSTATION Blok II 2 e verdieping Victor Hortaplein 40, bus 10 B 1060 BRUSSEL www.environment.fgov.be Secretariaat van het Adviescomité SEA: Sabine WALLENS t: + 32 2 524
Nadere informatiePraktische opdracht Economie Broeikaseffect
Praktische opdracht Economie Broeikaseffect Praktische-opdracht door S. 1631 woorden 7 april 2015 4 4 keer beoordeeld Vak Methode Economie Praktische economie De economische kijk op het broeikaseffect.
Nadere informatieDe meest revolutionaire momenten belicht, de momenten waarin iets gebeurde waardoor nieuwe dingen ontstonden.
De acht drempels van David Christian. De meest revolutionaire momenten belicht, de momenten waarin iets gebeurde waardoor nieuwe dingen ontstonden. De Big Bang. De sterren lichten op. Nieuwe chemische
Nadere informatieKlimaatverandering. Opzet presentatie
Klimaatverandering Wat kunnen we in Nederland verwachten? J. Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Wat is klimaat(verandering) en het broeikaseffect? Waargenomen klimaatverandering KNMI 06 klimaatscenario
Nadere informatieCLIMAR project EVALUATIE VAN DE IMPACTS VAN
EVALUATIE VAN DE IMPACTS VAN KLIMAATSVERANDERING EN AANPASSINGSMAATREGELEN VOOR MARIENE ACTIVITEITEN D. VAN DEN EYNDE, L. DE SMET, R. DE SUTTER, F. FRANCKEN, F. MAES, J. OZER, H. POLET, S. PONSAR, K. VAN
Nadere informatieLARA LANDBOUWRAPPORT Vlaamse overheid Departement Landbouw en Visserij
LARA LANDBOUWRAPPORT 2014 Vlaamse overheid Departement Landbouw en Visserij VIRA VISSERIJRAPPORT 2014 Vlaamse overheid Departement Landbouw en Visserij WELKOM Kristof Van Laere Sierteler LARA 2014 Dirk
Nadere informatieVeranderingen in plassen na invasies: voedselwebrelaties aan de hand van stabiele isotopen en vistrends
Veranderingen in plassen na invasies: voedselwebrelaties aan de hand van stabiele isotopen en vistrends Yvon Verstijnen Esther Lucassen Fons Smolders Arco Wagenvoort Gerard van der Velde Rien van der Gaag
Nadere informatieAquacultuur in Vlaanderen
Aquacultuur in Vlaanderen ILVO Daan Delbare Problematiek Problematiek Een geringe beschikbaarheid van productiegebieden (zeer korte kuststrook van 64 km, geen afgesloten baaien, competitie met andere gebruikers
Nadere informatieAlgenbloeien in ondiepe kustsystemen: trends en risico s
VLIZ studiedag 24 mei 2011 Algenbloeien in ondiepe kustsystemen: trends en risico s Koen Sabbe Vakgroep Biologie Universiteit Gent Intro Wat zijn micro-algen, algenbloeien en plaagalgen? Wat is de huidige
Nadere informatieGezonde visbestanden van de Belgische aanvoer
Instituut voor Landbouw en Visserijonderzoek Duurzaamheidsteam Eenheid: Dier - Visserij Ankerstraat 1 B-8400 Oostende, België Tel.: +32 59 342250 Fax: +32 59 330629 www.ilvo.vlaanderen.be Gezonde visbestanden
Nadere informatieKlimaateffectschetsboek West-en Oost-Vlaanderen NATHALIE ERBOUT ZWEVEGEM, 5 DECEMBER 2014
Klimaateffectschetsboek West-en Oost-Vlaanderen NATHALIE ERBOUT ZWEVEGEM, 5 DECEMBER 2014 Klimaateffectschetsboek Scheldemondraad: Actieplan Grensoverschrijdende klimaatbeleid, 11 september 2009 Interregproject
Nadere informatieInvloeden uit milieu. In ecologie bestuderen we alle relaties tussen organismen en hun milieu (leefomgeving)
Ecologie Thema1 Invloeden uit milieu In ecologie bestuderen we alle relaties tussen organismen en hun milieu (leefomgeving) Levende natuur Levenloze natuur = biotische factoren = abiotische factoren Niveau
Nadere informatieBiodiversiteit in Vlaanderen: de cijfers
Biodiversiteit in Vlaanderen: de cijfers Myriam Dumortier Natuurrapport www.natuurindicatoren.be www.nara.be www.inbo.be Haalt Vlaanderen de 2010-doelstelling? Biodiversiteit Verstoringen/bedreigingen
Nadere informatiePracticum: Hoezo Zeespiegelstijging?
Practicum: Hoezo Zeespiegelstijging? Op de Aarde wonen er ongeveer 6 446 131 400 mensen. In België wonen er 10 584 534. De meeste mensen wonen in de bergen / in de woestijn / in de nabijheid van water/
Nadere informatiekoraalrif infoblad Het koraalrif (met de koralen en alle andere dieren en planten die er leven) gaan we in dit infoblad uitgebreid bekijken.
infoblad koraalrif Op het strand vind je veel stukken steen, die de meeste mensen koraal noemen. Veel mensen denken dan ook dat koraal dood of levenloos is. Maar de stukjes koraal die je op het strand
Nadere informatieResultaten CLIMAR onderzoek Veilig wonen aan de Kust tot 2100
Resultaten CLIMAR onderzoek Veilig wonen aan de Kust tot 2100 Symposium Knokke-Heist 9 januari 2010 Toon Verwaest, Johan Reyns Waterbouwkundig Laboratorium Veilig wonen aan de Kust tot 2050 tot 2050 ~
Nadere informatieSustainable Tourism Duurzaam Toerisme. dr. Anja de Groene lector duurzaamheid en water Hogeschool Zeeland
Sustainable Tourism Duurzaam Toerisme dr. Anja de Groene lector duurzaamheid en water Hogeschool Zeeland Programma 15.15 uur: Inleiding duurzaam toerisme door Dr. Anja de Groene 15.35 uur: Cradle to Cradle
Nadere informatieWadden Sea Fish Haven: Development agenda for fish in the Wadden Sea and overview of species
Vis in de Waddenzee Ontwikkelagenda voor vis in de Waddenzee en overzicht van soorten Wadden Sea Fish Haven: Development agenda for fish in the Wadden Sea and overview of species Inleiding De Waddenzee
Nadere informatiePlastics: Mondiaal en lokaal probleem
Plastics: Mondiaal en lokaal probleem Lisbeth Van Cauwenberghe Prof. Dr. Colin Janssen Lisbeth.VanCauwenberghe@UGent.be Plastic, een succesverhaal! 1850 Celluloid 1970 1 st plastic bumpers 1939 Nylon 1907
Nadere informatieKlimaatverandering in internationaal perspectief
Klimaatverandering in internationaal perspectief Gaan onze buurlanden uit van dezelfde verandering? Janette Bessembinder Stelling 1 Als de warme golfstroom tot stilstand komt, wordt het in Nederland minstens
Nadere informatieSargasso zee en oceaan: mysterie aal (bijna) ontrafeld? Vissennetwerk_projectgroep Aalherstel 6 oktober 2011 J. Quak Sportvisserij Nederland
Sargasso zee en oceaan: mysterie aal (bijna) ontrafeld? Vissennetwerk_projectgroep Aalherstel 6 oktober 2011 J. Quak Sportvisserij Nederland Inleiding Een lange zoektocht. biologisch mysterie Sinds 1979
Nadere informatieThema 2 Planten en dieren
Naut samenvatting groep 7 Mijn Malmberg Thema 2 Planten en dieren Samenvatting Eten en gegeten worden Als je de leefomgeving van een plant of dier bestudeert, kijk je naar de levenloze natuur; dus naar
Nadere informatieBiobouwers en habitat-overstijgende interacties in kustecosystemen. Tjisse van der Heide
Biobouwers en habitat-overstijgende interacties in kustecosystemen Tjisse van der Heide Een biobouwer is een organisme dat zijn omgeving sterk verandert Jones et al., 1994 Biobouwers in kustecosystemen
Nadere informatiePrimaire Productie in de Waddenzee
Workshop Onderzoek Mosselkweek Natuurbeheer 19 februari 2009 Primaire Productie in de Waddenzee ZKO-Draagkracht IN PLACE onderzoeksproject Katja Philippart Koninklijk Nederlands Instituut voor Zeeonderzoek
Nadere informatieGrenzen verleggen in het Waddengebied. Maarten Hajer
Grenzen verleggen in het Waddengebied Maarten Hajer De Waddenzee versterken: ja, maar hoe? 2 Waar J.C. Bloem niet geldt 3 En dan: wat is natuur nog in dit land? Waddenzee van (inter)nationaal belang Grootste
Nadere informatieKlimaatscenario s voor Vlaanderen, en impact op de waterhuishouding
Vlaamse Klimaatconferentie: Adaptatie, 26.5.2011, Antwerpen Klimaatscenario s voor Vlaanderen, en impact op de waterhuishouding Johan Brouwers Dienst Milieurapportering - MIRA, Vlaamse Milieumaatschappij
Nadere informatieDe zee heeft jou nodig!
De zee heeft jou nodig! Je houdt van producten die uit de zee komen en die doen je goed. Maar de vangst en zelfs de kweek van bepaalde vissoorten heeft nare gevolgen: overbevissing, bedreiging met uitsterven,
Nadere informatieNL In verscheidenheid verenigd NL A8-0381/320. Amendement. Gabriel Mato namens de PPE-Fractie
11.1.2018 A8-0381/320 320 Artikel 10 lid 3 3. Niettegenstaande lid 1 is het in de Oostzee verboden drijfnetten aan boord te hebben of te gebruiken. Schrappen Het verbod op het gebruik van drijfnetten in
Nadere informatieklimaatverandering en voedsel
klimaatverandering en voedsel Parijs; wat is er afgesproken en gaat het lukken? Wat betekent dit voor landbouw en voeding? Energie transitie als voorbeeld voor producent en consument Duurzaamheid als paradigma.
Nadere informatieINFOfiche Langetermijnstrategie en Planning 2007
INFOfiche Langetermijnstrategie en Planning 2007 Instituut voor Landbouw en Visserijonderzoek Eenheid: Dier - Visserij Ankerstraat 1 B-8400 Oostende, België Tel.: +32 59 342250 Fax: +32 59 330629 www.dvz.be
Nadere informatieHoe proper is onze zee?
Hoe proper is onze zee? Colin Janssen Medewerking van M. Claessens en P. Roose Laboratorium voor Milieutoxicologie en Aquatische Ecologie Universiteit Gent Vervuiling een vlag die vele ladingen dekt? Vele
Nadere informatieHenrice Jansen, 27 Januari, schelpdierconferentie
Mosselkweek & Natuur KOMPRO Henrice Jansen, 27 Januari, schelpdierconferentie Aad Smaal, Pauline Kamermans, Karin Troost, Margriet v Asch, Marnix v Stralen, Jacob Capelle, Sander Glorius,..,.. Overzicht
Nadere informatieNAAR DE HAAIEN! LEERKRACHTENBLAD GROEP 7 & 8 DOE-HET-ZELF LES INFORMATIE VOORAF BEZOEKADVIES INHOUD TOTALE PAKKET
LEERKRACHTENBLAD GROEP 7 & 8 DOE-HET-ZELF LES INFORMATIE VOORAF Het doel van het les is de leerlingen op een leuke manier kennis te laten maken met het rijke leven in oceanen en zeeën. Daarbij leren de
Nadere informatieMariene virussen. Corina Brussaard NIOZ - Koninklijk Instituut voor Onderzoek der Zee & Universiteit van Amsterdam (UvA)
Mariene virussen Corina Brussaard NIOZ - Koninklijk Instituut voor Onderzoek der Zee & Universiteit van Amsterdam (UvA) Wat is een biologisch virus? 20-200 nm (miljoenste mm) diameter Bundeltje genetisch
Nadere informatieKlimaatverandering Wat kunnen we verwachten?
Klimaatverandering Wat kunnen we verwachten? Yorick de Wijs (KNMI) Veenendaal - 09 05 2019 Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 1 Klimaatverandering Oorzaken en risico s wereldwijd Trends en
Nadere informatieKan het agrarisch landschap fungeren als klimaatbuffer in het sterk verstedelijkt Vlaanderen?
Kan het agrarisch landschap fungeren als klimaatbuffer in het sterk verstedelijkt Vlaanderen? Jeroen DE WAEGEMAEKER Studiedag Werken aan een nieuw evenwicht tussen landbouw en klimaat 17 april 2018, Melle
Nadere informatiePersbericht 22/05/2017 Kick-off & persconferentie: Noordzee Aquacultuur
Persbericht 22/05/2017 Kick-off & persconferentie: Noordzee Aquacultuur Mosselen, zeewier, oesters en sint-jacobsschelpen van eigen (zee)bodem? Vlaamse aquacultuur neemt een vliegende start met twee geïntegreerde
Nadere informatieNoordzee 2050 gebiedsagenda
Noordzee 2050 gebiedsagenda MUST bijeenkomst Amsterdam Humans do not live @ sea Jeroen Vis g.a.j.vis@minez.nl www.noordzeeloket.nl Hoe gaan we met de (Noord)zee om? Een zee aan ruimte Geen zee te hoog
Nadere informatieSea First Foundation Educates to protect SEA FIRST FOUNDATION
SEA FIRST FOUNDATION Inhoudsopgave Wat is de Sea First Foundation?... 3 Beleidsverklaring... 3 Organisatie... 3 Wetenschappelijke Onderbouwd... 4 De jeugd heeft de toekomst... 4 Wat doet de Sea First Foundation?...
Nadere informatieT.OP Kustzone Ruimte Vlaanderen en gebiedsontwikkeling
T.OP Kustzone Ruimte Vlaanderen en gebiedsontwikkeling Stijn Vanderheiden Ruimte Vlaanderen Oostende, 21 september 2016 Vlaams ruimtelijk ontwikkelingsbeleid: 4 ambities 1. Nieuw beleidskader voor de lange
Nadere informatieLesbrief. biologie NATUUR EN MILIEU OPDRACHT 1 - MAASVLAKTE 2
Lesbrief Onderbouw voortgezet onderwijs - VWO NATUUR EN MILIEU De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per schip in Rotterdam binnen.
Nadere informatieEcologie van zoet-zoutovergangen
Ecologie van zoet-zoutovergangen Tim van Oijen Foto: www.hollandgroen.nl Opzet De Waddenacademie Paleogeografie waddengebied Typen zoet-zoutovergangen Abiotiek estuaria Ecologische waarde estuaria (habitat,
Nadere informatieProefproject Zeeuwse Tong: Jan Ketelaars, namens Stichting Zeeuwse Tong
Proefproject Zeeuwse Tong: 2009-2013 Jan Ketelaars, namens Stichting Zeeuwse Tong Stichting Zeeuwse Tong Stichting Zeeuwse Tong Focus: ontwikkeling van binnendijkse zoutwateraquacultuur de kweek van zeetong
Nadere informatieKlimaatportaal Vlaanderen Symposium Ecosysteemdiensten 4/2/2019 Johan Brouwers, Kris Cauwenberghs
Klimaatportaal Vlaanderen Symposium Ecosysteemdiensten 4/2/2019 Johan Brouwers, Kris Cauwenberghs Inhoud 1. Klimaatportaal Vlaanderen: https://klimaat.vmm.be 2. Enkele boodschappen uit het portaal effecten
Nadere informatieBijlag. Marien Ruimtelijk Plan Bijlagen Bijlage 3
Bijlag 1 Inhoud 1. Inleiding... 3 2. ter realisatie van algemene doelstellingen... 3 3. ter realisatie van de milieudoelstellingen... 3 4. ter realisatie van de veiligheidsdoelstellingen... 4 5. ter realisatie
Nadere informatie