Algenbloeien in ondiepe kustsystemen: trends en risico s
|
|
- Casper Verbeke
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 VLIZ studiedag 24 mei 2011 Algenbloeien in ondiepe kustsystemen: trends en risico s Koen Sabbe Vakgroep Biologie Universiteit Gent
2 Intro Wat zijn micro-algen, algenbloeien en plaagalgen? Wat is de huidige situatie aan de Belgische kust wat betreft bloeien van (plaag)algen? Wat kunnen we verwachten in de toekomst: impact kustinrichting, global change,...?
3 Planten: de basis van voedselketens op land...
4 ... dankzij het proces van fotosynthese chlorofyl H CO 2 koolhydraten + O 2 vetten, eiwitten, DNA,... + voedingsstoffen (N, P,...) primaire productie
5 Micro-algen vervullen de rol van planten in de zee... micro-algen fytoplankton 50 % van totale PP op aarde!
6 ... en vormen er de basis van de mariene voedselketens
7 Enorme diversiteit Si Phaeocystis of schuimalg dinoflagellaten of pantserwieren diatomeeën of kiezelwieren
8 Algenbloeien: een natuurlijk fenomeen...
9 ...of onnatuurlijk, bv. veroorzaakt door eutrofiëring
10 Onschadelijke en schadelijke algenbloeien harmful algal blooms (HABs), red tides - plaagalgen
11 Onschadelijke en schadelijke algenbloeien Massale bloeien licht, zuurstof, schuimvorming (< schuimalg), verstoppen voedselapparaat of kieuwen,...
12 Onschadelijke en schadelijke algenbloeien Toxische algen: vooral dinoflagellaten en diatomeeën Productie van neurotoxines die accumuleren in schelpdieren en vis: amnesic shellfish poisoning (ASP), diarrhetic shellfish poisoning (DSP), paralytic shellfish poisoning (PSP),... Totale economische kost enorm: ± 860 miljoen per jaar (Europa)
13 Welke factoren veroorzaken algenbloeien? Licht - troebelheid licht Temperatuur CO 2 Voedingsstoffen: N, P, Si (CO 2 ) - eutrofiëring troebelheid Hydrodynamiek: mixing, troebelheid, aanvoer en uitwisseling voedingsstoffen, stratificatie... mixing Weer en klimaat... begrazing Begrazing N, P, Si
14 Stratificatie hogere temperatuur lagere hydrodynamiek mixing N, P, Si O 2 N, P, Si diatomeeën dinoflagellaten
15 Welke factoren veroorzaken algenbloeien? Margalef s mandala met normale sequentie (blauw) en red tide sequentie (rood)(aangepast van Boyd et al. 2010)
16 Algenbloeien aan de Belgische kust Belgische kust complexe hydrodynamiek, sterke mixing, troebel eutrofiëring (afkomstig van Schelde, Somme en Seine) Eutrofiëringsstatus Noordzee (voor 2002, Lenhart et al. 2010)
17 Algenbloeien aan de Belgische kust ruimtelijke en seizoenale complexiteit in stroming, troebelheid en zoutgehalte (Arndt et al. 2011)
18 Algenbloeien aan de Belgische kust Chlorofyll a concentrations of W01, W02, W03 ( ) concentration (µg/l) Nov-07 Dec-07 Jan-08 Feb-08 Mar1-08 Mar2-08 Mar3-08 Apr1-08 Apr2-08 Apr3-08 May1-08 May2-08 Jun-08 Jul-08 Aug-08 Sep-08 Oct-08 Dec1-08 Dec2-08 Jan-09 Mar1-09 Mar2-09 Mar3-09 Apr1-09 Apr2-09 Apr3-09 May1-09 May2-09 May3-09 Jun-09 Jul-09 Aug-09 Sep-09 Oct-09 Dec-09 Jan-10 Feb-10 Mar1-10 Mar2-10 Mar3-10 Apr1-10 Apr2-10 Apr3-10 May1-10 May2-10 Jun-10 Jul-10 Aug-10 Sep-10 Oct-10 W01 W02 W03
19 Algenbloeien aan de Belgische kust: Phaeocystis vs diatomeeën Dominantie van Phaeocystis en diatomeeën (> 90 %): relatief belang van beide groepen fluctueert van jaar tot jaar Si-limitatie Lancelot et al. (2007)
20 Algenbloeien aan de Belgische kust: Phaeocystis vs diatomeeën Phaeocystis-bloeien: nog niet helemaal begrepen... Van oorsprong natuurlijk fenomeen... maar toename door eutrofiëring (N en P afkomstig van Schelde, Somme en Seine) Relatief tekort aan Si veroorzaakt verschuiving naar Phaeocystis: N:Si idealiter 1, maar nu >>> 1 Ook duidelijke link met lange-termijn klimaatfenomenen (bv. Noord Atlantische Oscillatie - NAO) Kolonievorming!
21 Algenbloeien aan de Belgische kust: Phaeocystis vs diatomeeën gemodelleerde reconstructie voor Phaeocystis aantallen, N en P Lancelot et al. (2009)
22 Algenbloeien aan de Belgische kust: toxische bloeien Voorkomen van toxische algenbloeien Dinophysis, Gymnodinium, Prorocentrum, Alexandrium, Pseudo-nitzschia (PSP, DSP, ASP) Nederland en België: regelmatige overschrijding van grenswaarden voor toxische algen, met stopzetting oogsten en verkoop als gevolg.
23 Algenbloeien aan de Belgische kust: toxische bloeien Oorzaken van toxische algenbloeien complex en soortspecifiek! Eutrofiëring verstoring balans Si:N:P diatomeeën en toename toxiciteit Toename temperatuur Toename stratificatie
24 Algenbloeien aan de Belgische kust: toxische bloeien Waarden van indicator of coastal eutrophication potential met aanduiding gebieden met verhoogd risico op plaagalgen (Billen et al. 2011)
25 Algenbloeien aan de Belgische kust: toxische bloeien Toename van toxische algenbloeien wereldwijd Eutrofiëring Verspreiding door mens (ballastwater, aquacultuur) Verstoring mariene voedselweb door overbevissing global change Onbekende factoren, bv. polluenten?
26 Algenbloeien aan de Belgische kust: toxische bloeien
27 Algenbloeien aan de Belgische kust: toxische bloeien Verschuivingen in voorkomen van plaagalgen t.g.v. klimaatverandering (Hallegraeff 2010)
28 Algenbloeien aan de Belgische kust: toekomstscenario s? Erg complex, veel interacties (incl. positieve en negatieve terugkoppelingen), maar toch enkele scenario s...
29 global change precipitatie - runoff temperatuur pollutie (mest, riool, etc.) aquacultuur overbevissing kust-hydrodynamiek (reductie, luwtes) eutrofiëring verstoring nutriëntbalans lichtdoordringing klimaatsystemen (cf. NAO) wijziging ecosysteemstructuur baggerwerken pollutie (andere polluenten) stratificatie? plaagalgen
Donderdag 28-jan 6:30 8:27 11:54 12:54 15:34 17:23 19:20
Januari 2016 Vrijdag 1-jan 6:44 8:50 11:41 12:44 14:55 16:41 18:45 Zaterdag 2-jan 6:44 8:50 11:41 12:45 14:56 16:42 18:46 Zondag 3-jan 6:44 8:50 11:42 12:45 14:57 16:43 18:47 Maandag 4-jan 6:44 8:49 11:42
Nadere informatieInleiding tot de zuurstofcyclus
Inleiding tot de zuurstofcyclus Mieke Sterken (VLIZ) Inhoud Waarneming: zuurstofprofiel in de oceaan Verklaringen: Abiotisch: gaswisseling & mixing Abiotisch: temperatuur & druk Biotisch: oorsprong Biotisch:
Nadere informatieMilieu-effectenbeoordeling van het project ingediend door de AG Haven Oostende.
KONINKLIJK BELGISCH INSTITUUT VOOR NATUURWETENSCHAPPEN BEHEERSEENHEID MATHEMATISCH MODEL VAN DE NOORDZEE AFDELING BEHEER VAN HET MARIENE ECOSYSTEEM Milieu-effectenbeoordeling van het project ingediend
Nadere informatieIs er nog een toekomst voor de Europese paling?
Is er nog een toekomst voor de Europese paling? Onderzoeks- en beheersuitdagingen in de 21e eeuw Gregory Maes Dirk Schaerlaekens Laboratory of Animal Diversity & Systematics Katholieke Universiteit Leuven
Nadere informatieBepaling van de primaire impacten van globale klimaatsveranderingen
Bepaling van de primaire impacten van globale klimaatsveranderingen Dries Van den Eynde, Stéphanie Ponsar, José Ozer & Fritz Francken Beheerseenheid Mathematisch Model Noordzee Gulledelle 100, B-1200 Brussel
Nadere informatieBepaling primaire impacten van klimaatsveranderingen
Bepaling primaire impacten van klimaatsveranderingen Dries Van den Eynde, José Ozer, Stephanie Ponsar Beheerseenheid Mathematisch Model Noordzee Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen Gulledelle
Nadere informatieDiatomeeën en ander fytoplankton op het strand en in de zee. Aquatische Ecologie en Protistologie Sara Denayer
Diatomeeën en ander fytoplankton op het strand en in de zee. Aquatische Ecologie en Protistologie Sara Denayer 1. Inleiding Micro-algen: Epifytisch: op bomen, planten, wieren Epilytisch: op steen Op sediment:
Nadere informatieSamenstelling Levensloop Platina Fonds in 2015
Samenstelling Levensloop Platina Fonds in 2015 januari 813,401 535,514 1,568 1,350,482.89 10,416.12 februari 835,453 519,550 4,203 1,359,207.13 9,964.25 maart 877,904 524,371 3,271 1,405,545.28 10,002.50
Nadere informatieAantal warmtekrachtcertificaten verkocht aan minimumsteun
Statistieken Laatste aanpassing Aantal warmtekrachtcertificaten verkocht aan minimumsteun Dit document bevat gegevens betreffende de aantallen warmtekrachtcertificaten die aan netbeheerders werden verkocht
Nadere informatieWaterplanten en Waterkwaliteit
Waterplanten en Waterkwaliteit Leon van den Berg Moni Poelen Monique van Kempen Laury Loeffen Sarah Faye Harpenslager Jeroen Geurts Fons Smolders Leon Lamers Platform Ecologisch Herstel Meren Vrijdag 11
Nadere informatieLees eerst informatie 1 tot en met 7 en beantwoord dan vraag 40 tot en met 52. Bij het beantwoorden van die vragen kun je de informatie gebruiken.
De Waddenzee Lees eerst informatie 1 tot en met 7 en beantwoord dan vraag 40 tot en met 52. Bij het beantwoorden van die vragen kun je de informatie gebruiken. 2p 40 In de informatie worden biotische en
Nadere informatieGebruik van flow cytometrie voor bepaling van de fytoplanktongemeenschap
Gebruik van flow cytometrie voor bepaling van de fytoplanktongemeenschap Reinhoud de Blok 14 oktober 2016 Reinhoud.deblok@ugent.be Universiteit Gent: Wim Vyverman, Koen Sabbe Vlaams instituut voor de zee
Nadere informatiePraktijkproeven blauwalgenbestrijding in Noord-Brabant. Guido Waajen Miquel Lurling 3 november 2009
Praktijkproeven blauwalgenbestrijding in Noord-Brabant Guido Waajen Miquel Lurling 3 november 2009 Inhoud aanleiding, aanpak eerste voorlopige resultaten Aanleiding Eutrofiëring veel voorkomend probleem
Nadere informatieBijlage VMBO-KB. biologie CSE KB. tijdvak 1. Bijlage met informatie.
Bijlage VMBO-KB 2009 tijdvak 1 biologie CSE KB Bijlage met informatie. 913-0191-a-KB-1-b De Waddenzee - Informatie Lees eerst informatie 1 tot en met 5 en beantwoord dan vraag 37 tot en met 46. Bij het
Nadere informatieBijlage VMBO-GL en TL
Bijlage VMBO-GL en TL 2009 tijdvak 1 biologie CSE GL en TL Bijlage met informatie. 913-0191-a-GT-1-b De Waddenzee - Informatie Lees eerst informatie 1 tot en met 7 en beantwoord dan vraag 40 tot en met
Nadere informatieMariene virussen. Corina Brussaard NIOZ - Koninklijk Instituut voor Onderzoek der Zee & Universiteit van Amsterdam (UvA)
Mariene virussen Corina Brussaard NIOZ - Koninklijk Instituut voor Onderzoek der Zee & Universiteit van Amsterdam (UvA) Wat is een biologisch virus? 20-200 nm (miljoenste mm) diameter Bundeltje genetisch
Nadere informatieWaterbalans kuststreek Is het water aan de kust in balans?
Waterbalans kuststreek Is het water aan de kust in balans? Koen Foncke - Antea Group Onderzoeksopdrachten 1. De opdracht Wat? Inventarisatie gegevens Analyse gebruik, behoefte en aanbod water Prognose
Nadere informatieNatuurlijke toxinen in voedingsmiddelen: Fycotoxinen
186 1 Natuurlijke toxinen in voedingsmiddelen: Fycotoxinen door drs. C. Schlax wetenschapsjournaliste 1. Inleiding 186 3 2. Fycotoxinen 186 3 3. Paralytic Shellfish Poisons (PSP-toxinen) 186 4 4. Diarrhoeic
Nadere informatieVerzuimgegevens BVE 3e kwartaal 2014 t/m 2e kwartaal 2015
Printdatum : 5-10-2015 1/13 Aantal werknemers gemiddeld Aantal werknemers totaal Aantal fte Aantal fte BAPO Aantal fte ziek Aantal ziekmeldingen Aantal herstelmeldingen Aantal nul-verzuimers 49.100 58.155
Nadere informatieNieuwjaarsbijeenkomst 2017
Nieuwjaarsbijeenkomst 2017 Experiment Persoonsvolgende Zorg Zuid-Limburg Jaap Stappers Zorginkoper Verpleging en Verzorging 09-02-18 Agenda Prijseffect versus volume-effect Declaratiebedrag per cliënt
Nadere informatieKasstaat Contante verkopen feb-10
Kasstaat Contante verkopen feb-10 Kasstuk 1 tm 233 Afleverdatum: 1-28 februari 45 Villa 225,00 10.125,00 110 Lodge 180,00 19.800,00 78 Cabin 150,00 11.700,00 Bedrag exclusief omzetbelasting 41.625,00 Omzetbelasting
Nadere informatie9:45 Overzicht van de KNMI 06 klimaatscenario s. neerslag en potentiele verdamping. Aad van Ulden en Geert Lenderink
9:30 Inleiding ochtendvoorzitter Gerbrand Komen 9:45 Overzicht van de KNMI 06 klimaatscenario s Bart van den Hurk 10:15 Constructie van scenario s voor temperatuur, neerslag en potentiele verdamping Aad
Nadere informatieScenario: «Wanneer de zee schuimt»
B. Andersen and D. J. Patterson, National Center for Marine Algae and Microbiota (NCMA) Scenario: «Wanneer de zee schuimt» Benodigdheden: - 1 computer - Stemmethodes (indien je niet beschikt over de keypads
Nadere informatieDienstregeling 2015 KBS Sluis Klein Willebroek
regeling 2015 KBS Sluis Klein Willebroek lijst van : januari 2015 Sluis Klein Willebroek donderdag 01 jan - - - - 13:34-00:00 Nieuwjaar vrijdag 02 jan - - 11:06 18:06 02:12 14:36 07:00 zaterdag 03 jan
Nadere informatieDe bloei van het water, of hoe fytoplankton de wereld beheerst
De bloei van het water, of hoe fytoplankton de wereld beheerst Koen Sabbe & Wim Vyverman Onderzoeksgroep Protistologie en Aquatische Ecologie, Universiteit Gent Krijgslaan 281-S8, 9000 Gent; koen.sabbe@ugent.be;
Nadere informatieCOMPENDIUM VOOR KUST EN ZEE
COMPENDIUM VOOR KUST EN ZEE DRAAIBOEK voor de uitbouw van een geïntegreerd kennisdocument over de socio economische, ecologische en institutionele aspecten van de kust en zee in Vlaanderen en België COMPENDIUM
Nadere informatieIs de draagkracht van de Oosterschelde voor schelpdieren bereikt?
Is de draagkracht van de Oosterschelde voor schelpdieren bereikt? Pauline Kamermans, Wouter van Broekhoven, Luca van Duren, Sven Ihnken, Henrice Jansen, Jacco Kromkamp, Sairah Malkin, Tim Schellekens,
Nadere informatieErvaringen met de bestrijding van overlast door blauwalgen. Guido Waajen Waterschap Brabantse Delta 10 april 2008
Ervaringen met de bestrijding van overlast door blauwalgen Guido Waajen Waterschap Brabantse Delta 10 april 2008 Inhoud Inleiding op waterschap Gerstestro Actief biologisch beheer Mengen Combinatie van
Nadere informatiePlaagalgen in de Noordzee
Ministerie van Verkeer en Waterstaat Directoraat-Generaal Rijkswaterstaat Rijksinstituut voor Kust en Zee/RIKZ Plaagalgen in de Noordzee Rapport DGW-93.053 Louis Peperzak januari 1994 Rijkswaterstaat Rijksinstituut
Nadere informatieAantal groenestroomcertificaten verkocht aan minimumsteun
Statistieken Laatste aanpassing Aantal groenestroomcertificaten verkocht aan minimumsteun Dit document bevat gegevens betreffende de groenestroomcertificaten die werden verkocht aan de wettelijk vastgelegde
Nadere informatieTaak Splitsing Voortgang. Mijlpaal Samenvatting Projectsamenvatting. Externe taken Externe mijlpaal Deadline
Id naam Duur Begindatum Einddatum an '10 18 jan '10 25 jan '10 1 feb '1 d w d v z z m d w d v z z m d w d v z z m d 1 2 Start 1 dag woe 13-1-10 woe 13-1-10 3 Voorbereidende werkzaamheden (offertes, besluiten
Nadere informatieLimburg Waterproof Klimaat, water en landbouw
Limburg Waterproof Klimaat, water en landbouw Provincie Limburg Maastricht, 14 september 216 Joris Schaap, Profiel 214 heden Zelfstandig hydroloog en bodemkundige 28-214 Adviseur water in het landelijk
Nadere informatieEEN KWALITEITSLABEL VOOR HET SCHELDEWATER?
EEN KWALITEITSLABEL VOOR HET SCHELDEWATER? Zuurstof (% verzadiging) OMES DAG DE SCHELDE METEN, DE TOEKOMST WETEN? HOF VAN LIERE, 6 JUNI 2008 PERSMEDEDELING VAN HET KABINET VAN MINISTER VERA DUA VLAAMS
Nadere informatieC OMES EEN KWALITEITSLABEL VOOR HET SCHELDEWATER?
EEN KWALITEITSLABEL VOOR HET SCHELDEWATER? Zuurstof (% verzadiging) Afstand tot Vlissingen 14 12 8 6 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 25 26 27 28 9 8 7 6 5 4 3 2 1 5 OMES DAG DE SCHELDE METEN, DE TOEKOMST
Nadere informatieAugustus 2018 Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag Zaterdag Zondag
Augustus 2018 30-jul 31-jul 1-aug 2-aug 3-aug 4-aug 5-aug 6-aug 7-aug 8-aug 9-aug 10-aug 11-aug 12-aug 13-aug 14-aug 15-aug 16-aug 17-aug 18-aug 19-aug 20-aug 21-aug 22-aug 23-aug 24-aug 25-aug 26-aug
Nadere informatieDe Waddenzee - Informatie
De Waddenzee - Informatie Lees eerst informatie 1 tot en met 7 en beantwoord dan vraag 40 tot en met 52. Bij het beantwoorden van die vragen kun je de informatie gebruiken. Informatie 1 De Waddenzee R
Nadere informatieMarktoverzicht van de Belgische varkenssector 25 januari 2019
Marktoverzicht van de Belgische varkenssector 25 januari 2019 1 4 7 10 13 16 19 22 25 28 31 34 37 40 43 46 49 52 175 1/ Prijzen Nationale prijzen varkenskarkassen, gewogen gemiddelde S/E-klasse /100kg
Nadere informatieVerzuring van de Noordzee: oorzaken, gevolgen, en perspectief
Faculteit Geowetenschappen Departement Aardwetenschappen Nationaal Programma Zee- en Kustonderzoek (ZKO) Verzuring van de Noordzee: oorzaken, gevolgen, en perspectief Mathilde Hagens (Universiteit Utrecht)
Nadere informatieHoe proper is onze zee?
Hoe proper is onze zee? Colin Janssen Medewerking van M. Claessens en P. Roose Laboratorium voor Milieutoxicologie en Aquatische Ecologie Universiteit Gent Vervuiling een vlag die vele ladingen dekt? Vele
Nadere informatieEutrofiëring: van nutriënten tot algen
Probleemstelling: Eutrofiëring: van nutriënten tot algen Welke voedingsstoffen zijn belangrijk voor de groei van algen? Hoe ontstaat en wat betekent het schuim op onze stranden? Methode: Chemische analyse
Nadere informatieAantal groenestroomcertificaten verkocht aan minimumsteun
Statistieken Laatste aanpassing Aantal groenestroomcertificaten verkocht aan minimumsteun Dit document bevat gegevens betreffende de groenestroomcertificaten die werden verkocht aan de wettelijk vastgelegde
Nadere informatieSamenstelling Levensloop Platina Fonds in 2017 F_MNSALAFAE2A FONDS F_MNSALAFVE2A FONDS F_MNSALA /EUR
Samenstelling Levensloop Platina Fonds in 2017 F_MNSALAFAE2A FONDS F_MNSALAFVE2A FONDS F_MNSALA11520938/EUR Aandelenfonds Europa Obligatiefonds Europa LA LIAB januari 601,976 368,331 1,498 971,804.98 7,214.41
Nadere informatieKritische Prestatie Indicatoren Trendrapportage
Kritische Prestatie Indicatoren rapportage - 216 Een uitgave van CROW-NDOV Publicatiedatum: 14 maart 217 Aanleveren dienstregeling laatste 12 maanden 1. Dienstregeling (KV1) 3 correcties Opmerkingen: Tijdelijke/wijzigingen/in/de/dienstregeling,/zoals/omleidingsroutes,/moeten/3/dagen/voor/ingangsdatum/
Nadere informatieVerzuimgegevens BVE 1e kwartaal 2016 t/m 4e kwartaal 2016
Printdatum : 3-4-2017 1/13 Aantal werknemers gemiddeld 50.738 Aantal werknemers totaal 60.864 Aantal fte 38.268,7680 Aantal fte BAPO 1.066,3745 Aantal fte ziek 1.969,9406 Aantal ziekmeldingen 53.113 Aantal
Nadere informatieVerzuimgegevens BVE 1e kwartaal 2015 t/m 4e kwartaal 2015
Printdatum : 1-4-2016 1/13 Aantal werknemers gemiddeld 48.783 Aantal werknemers totaal 58.408 Aantal fte 36.852,1813 Aantal fte BAPO 1.285,7608 Aantal fte ziek 1.859,5814 Aantal ziekmeldingen 50.333 Aantal
Nadere informatiejanuari 2015 29 dec 30 31 1 jan 15 2 3 4 26 27 28 29 30 31 1 feb MAANDAG DINSDAG WOENSDAG DONDERDAG VRIJDAG ZATERDAG ZONDAG 09:15 vrijzwemmen
januari 2015 januari 2015 1 1 2 3 4 2 5 6 7 8 9 10 11 3 12 13 14 15 16 17 18 4 19 20 21 22 23 24 25 5 26 27 28 29 30 31 februari 2015 5 1 6 2 3 4 5 6 7 8 7 9 10 11 12 13 14 15 8 16 17 18 19 20 21 22 9
Nadere informatieWageningen IMARES Rendement mosselkweek. Jeroen Wijsman
Wageningen IMARES Rendement mosselkweek Jeroen Wijsman Studiedag vrijdag 25 februari 2011 Medewerking Jacob Capelle, Ilse de Mesel, Johan Jol, Emiel Brummelhuis, Jack Perdon, Aad Smaal Marnix van Stralen
Nadere informatieEffecten van toenemende warmte en CO 2 op het leven in zee
Effecten van toenemende warmte en CO 2 op het leven in zee Jack Middelburg Universiteit Utrecht Darwin Centrum voor Biogeologie Netherlands Earth System Science Centre 21 Oktober 2014 KNAW Oceaan in hoge
Nadere informatieAantal verhandelde groenestroomcertificaten en gemiddelde prijs
Aantal verhandelde groenestroomcertificaten en gemiddelde prijs 1. Inleiding Dit document bevat gegevens betreffende de verhandelde groenestroomcertificaten van 1/2006 tot. 2. Tabellen en grafiek Tabel
Nadere informatieBloei van de blauwalg
Bloei van de blauwalg Blooms like it hot was een kop in het wetenschappelijke tijdschrift Science in april 2008. De onderzoekers Hans Paerl en Jef Huisman wijzen daarmee op een toename van de algenbloei
Nadere informatieAantal uitgereikte groenestroomcertificaten
Statistieken Laatste aanpassing 03/10/2011 Aantal uitgereikte groenestroomcertificaten Dit document bevat de gegevens betreffende het aantal toegekende groenestroomcertificaten voor elektriciteit uit hernieuwbare
Nadere informatieN o t i t i e. Lactosebepalingen MPR Datum: Arnhem, 29 augustus 2006 Onze referentie: R&D/06.0108/MH/HWA Bijlage(n): -
Auteur: Horneman Betreft: Lactosebepalingen MPR Datum: Arnhem, 29 augustus 2006 Onze referentie: R&D/06.0108/MH/HWA Bijlage(n): - N o t i t i e Sinds begin 2006 worden resultaten van lactosebepalingen
Nadere informatieHoutverbranding in Vlaanderen: Hoe groot is het probleem? Jordy Vercauteren
Houtverbranding in Vlaanderen: Hoe groot is het probleem? Jordy Vercauteren Inhoud: Bijdrage aan PM in omgevingslucht? Emissiecijfers? Real life vs officiële testen? 2 Bijdrage aan PM in omgevingslucht?
Nadere informatiekwantum toeslag overige
Tabel 1: GEITENMELKPRIJSVERGELIJKING AUGUSTUS 2015 Melkprijzen in per 100 kg, excl. BTW voor standaardbedrijf met 800.000 kg per jaar, waarvan deze 75.360 kg met 3,72% vet en 3,26% eiwit per 100 kg melk
Nadere informatiebotten uit de zee. Anton Ervynck Vlaams Instituut voor het Onroerend Erfgoed
20.000 botten uit de zee Anton Ervynck Vlaams Instituut voor het Onroerend Erfgoed 1 staalname VIOE, eerste verwerking onderzoek Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen: Wim Van Neer en
Nadere informatieMaandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag Zaterdag Zondag
AUG 2015 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 Welkom in onze groep! 25 26 27 28 29 30 31 SEP 2015 1 2 3 4 5 6 7 8 Topotoets groep 6 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 aardrijkskunde
Nadere informatiePrimaire Productie in de Waddenzee
Workshop Onderzoek Mosselkweek Natuurbeheer 19 februari 2009 Primaire Productie in de Waddenzee ZKO-Draagkracht IN PLACE onderzoeksproject Katja Philippart Koninklijk Nederlands Instituut voor Zeeonderzoek
Nadere informatieGrowth and Functioning of the Microbial Plankton Community: Effects of Temperature, Nutrients and Light V.S. Brauer
Growth and Functioning of the Microbial Plankton Community: Effects of Temperature, Nutrients and Light V.S. Brauer Samenvatting 140 Plankton vormt de basis van de voedselketens in meren, zeeën en oceanen.
Nadere informatieAardbeiendag Impact op agrarisch bedrijf van veranderend weer. Interpolis. 11 januari Willem Snoeker sectormanager
Aardbeiendag 2017 Impact op agrarisch bedrijf van veranderend weer 11 januari 2017 Interpolis Willem Snoeker sectormanager AGENDA 1. Weersveranderingen/ weersinvloeden 2. Risico management / preventie
Nadere informatieACHTERGRONDDOCUMENT REFERENTIES EN MAATLATTEN FYTOPLANKTON TEN BEHOEVE VAN DE KADERRICHTLIJN WATER
ACHTERGRONDDOCUMENT REFERENTIES EN MAATLATTEN FYTOPLANKTON TEN BEHOEVE VAN DE KADERRICHTLIJN WATER Expertteams, 2007 M.S. van den Berg & R. Pot (redactie) COLOFON AUTEURS J.G. Baretta-Bekker (RWS), M.S.
Nadere informatieBlijven meeuwen in de toekomst op hun honger zitten?
Blijven meeuwen in de toekomst op hun honger zitten? Jochen Depestele & Eric Stienen Studiedag meeuwen aan de kust 23 februari 2016 Hoezo? Kamervragen voor Sharon Dijksma Staatssecretaris van Economische
Nadere informatieStand van zaken experiment persoonsvolgende bekostiging in Zuid-Limburg Effect op inkoop en wachtlijsten
Stand van zaken experiment persoonsvolgende bekostiging in Zuid-Limburg Effect op inkoop en wachtlijsten Caro Verlaan Manager zorginkoop Verpleging & Verzorging 30-06-17 Doelstellingen van het experiment
Nadere informatieDe financiële crisis: en de Nederlandse Antillen
De financiële crisis en de Nederlandse Antillen Presentatie door Eric Matto Bank van de Nederlandse Antillen voor het seminar De financiële crisis: oorzaken, gevolgen en aanpak 2 september 2009 Blijven
Nadere informatieInhoud. Nota in het kader van de coördinatieopdracht monitoring asielinstroom van het Agentschap Integratie en Inburgering
Nota in het kader van de coördinatieopdracht monitoring asielinstroom van het Agentschap Integratie en Inburgering Publicatiedatum: 25 augustus 2016 Inhoud Inleiding... 2 1. Asielaanvragen in België januari
Nadere informatieArbeidsmarkt Onderwijs
Nieuwsbrief OKTOBER 2010 Arbeidsmarkt Onderwijs Inleiding In dit nummer 1 Inleiding 1 Vlaanderen - Vraag 3 Vlaanderen - Aanbod 5 Brussel - Vraag 6 Brussel - Aanbod Elke maand schetsen we u aan de hand
Nadere informatieModelscenario s (deel II)
Turistika Dienst Economische Zaken Modelscenario s 2005-2012 (deel II) Amsterdam/Willemstad mei 2006 1 Turistika 2005-2012 1 2 3 4 5 6 Doelstellingen workshop Doelstellingen project Turistika I/O analyse:
Nadere informatieAUG 2015. activiteiten. Zondag Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag Zaterdag. 7 Zomervakantie. 4 Zomervakantie.
AUG 2015 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 Techniek SEP 2015 1 2 3 4 5 6 7 1930-2030 : Ouderavond groep 6, 7, 8 8 1930-2030 : Ouderavond groep 3, 4, 5
Nadere informatieAantal uitgereikte groenestroomcertificaten
Statistieken Laatste aanpassing 03/12/2012 Aantal uitgereikte groenestroomcertificaten Dit document bevat de gegevens betreffende het aantal toegekende groenestroomcertificaten voor elektriciteit uit hernieuwbare
Nadere informatieTechnische analyse voor gevorderden: vooruitblik 2012 Door René van Mourik & Pieter Kort
Technische analyse voor gevorderden: vooruitblik 2012 Door René van Mourik & Pieter Kort 17 januari 2012 Uw presentatoren René van Mourik Eigenaar van VDVM Research & Investment Consultancy Pieter Kort
Nadere informatieEvolutie van de antibioresistentie bij de voornaamste bacteriën in de productie van rundvee, varkens en pluimvee in België.
Evolutie van de antibioresistentie bij de voornaamste bacteriën in de productie van rundvee, varkens en pluimvee in België. Gerty Vanantwerpen, DGZ Marc Saulmont, ARSIA asbl Brussel, 27 juni 2018 Plan
Nadere informatiePERMANENT MEETSYSTEEM DAGTOERISME KUST:
PERMANENT MEETSYSTEEM DAGTOERISME KUST: Methodologie Met de steun van de Vlaamse regering, in het kader van het Kustactieplan 2000-2004 van de Vlaamse Minister van Toerisme. Oorsprong Voordien: enkel globale
Nadere informatieThermoregulatie bij honingbijen
Thermoregulatie bij honingbijen Hoe houd ik mijn huis warm in de winter? Frank van Langevelde & Coby van Dooremalen Wageningen University Resource Ecology Plant Research International Bees@wur Bijensterfte
Nadere informatieBloei van de blauwalg
Bloei van de blauwalg Blooms like it hot was een kop in het wetenschappelijke tijdschrift Science in april 2008. De onderzoekers Hans Paerl en Jef Huisman wijzen daarmee op een toename van de algenbloei
Nadere informatieCO2 footprint 1e helft 2016
01-01- t/m 30-06- Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Basisgegevens 2.1. Verantwoordelijkheden 2.2. Basisjaar 2.3. Rapportageperiode 3. Afbakening 3.1. Organisatorische grenzen 4. Berekeningsmethodiek
Nadere informatieBewoners. Noordzee. Introductie. Als de Noordzee een paspoort zou hebben dan zou het er zo uitzien:
Gemiddelde: diepte 94 meter Oppervlak: 572.000 km2 Bodem: hoofdzakelijk zand Bewoners van de Noordzee Introductie Als de Noordzee een paspoort zou hebben dan zou het er zo uitzien: De Noordzee is natuurlijk
Nadere informatieKlimaatsverandering en de mariene omgeving, ver van ons bed?
Klimaatsverandering en de mariene omgeving, ver van ons bed? JOHAN ROBBENS Studiedag Landbouw en Klimaat 17 april 2018, Melle Impact van klimaatsverandering op de zee Verzuring van oceanen Verhoging Temperatuur
Nadere informatieZes dolle weken.. Uitsluitend te boeken tussen 04 januari 2010 en 15 februari 2010! (Uitsluitend te boeken tussen 04 januari en 15 februari 2010)
Beste Seabourn Cruiseliefhebber, Cruise Plus wenst u in allereerste plaats een gelukkig Nieuwjaar en vooral een fantastische gezondheid toe. Wij wensen u opnieuw een mooi cruisejaar toe met Seabourn en
Nadere informatieRecente variaties in de temperatuur van het oceaanwater. Henk Dijkstra Instituut voor Marien en Atmosferisch Onderzoek Universiteit Utrecht
Recente variaties in de temperatuur van het oceaanwater Henk Dijkstra Instituut voor Marien en Atmosferisch Onderzoek Universiteit Utrecht De Global Warming Hiatus Mondiaal gemiddelde oppervlakte temperatuur
Nadere informatieSchieraalmigratie vanuit de Zwarte Sluispolder naar de Westerschelde. Johan Coeck, David Buysse, Ans Mouton
Schieraalmigratie vanuit de Zwarte Sluispolder naar de Westerschelde Johan Coeck, David Buysse, Ans Mouton 30 april 2015 Inleiding Inleiding Intrek glasaal: sinds jaren 80 sterke achteruitgang Europese
Nadere informatieJoachim Maes Katholieke Universiteit Leuven Laboratorium voor Aquatische Ecologie 03 december 2004
Het visbestand van de Zeeschelde: actuele toestand en trends op basis van vismonitoring Joachim Maes Katholieke Universiteit Leuven Laboratorium voor Aquatische Ecologie december Vismonitoring in het Schelde
Nadere informatieExternal Milestone. Manual Summary Rollup Split. Inactive Task. Inactive Milestone. Inactive Summary. Finish-only Project Summary.
ID Name Duration Start Finish Predecessors Mode 1 Exploitatie- en 538 days Tue 1-1-13 Thu 22-1-15 erfpachtovereenkomst 2 pstelling overeenkomsten 29 days Tue 1-1-13 Fri 8-2-13 4th Quarter 1st Quarter Aug
Nadere informatieAudimetrie April 2012
22 mei 22 Audimetrie April 22 Evolutie van de maandelijkse marktaandelen : Noorden De doelgroep 5 jaar en ouder In de maand april zien we een daling van 2. punten ten opzichte van maart voor Eén en een
Nadere informatieAantal uitgereikte groenestroomcertificaten
Statistieken Laatste aanpassing 01/04/2012 Aantal uitgereikte groenestroomcertificaten Dit document bevat de gegevens betreffende het aantal toegekende groenestroomcertificaten voor elektriciteit uit hernieuwbare
Nadere informatieIMARES Wageningen UR. Aanwijzing nieuwe productiegebieden: Onderbouwing monstername sanitair programma. M. Dedert, A. Blanco-Garcia, M.
Aanwijzing nieuwe productiegebieden: Onderbouwing monstername sanitair programma M. Dedert, A. Blanco-Garcia, M. Poelman Rapport C086/15 IMARES Wageningen UR (IMARES - Institute for Marine Resources &
Nadere informatieDe arbeidsmarkt onderwijs
De arbeidsmarkt onderwijs aan de start van een nieuwe economische cyclus 1 november 215 Bruno Lamelyn Meewerken aan de opvolging van de onderwijsarbeidsmarkt en acties om het lerarentekort te helpen oplossen
Nadere informatieFunctioneren van het voedselweb in het Eems estuarium onder gemiddelde en extreme omstandigheden
Functioneren van het voedselweb in het Eems estuarium onder gemiddelde en extreme omstandigheden Victor N. de Jonge, november 2013 Het Eems estuarium vormt ecologisch gezien één groot geheel, maar dat
Nadere informatieArbeidsmarkt Antwerpen JUNI 2018
Arbeidsmarkt Antwerpen JUNI 218 Hoofdstuk Titel 2 11,% Werkloosheidsgraad 1,% 9,% 8,% Definitie: aandeel nietwerkende werkzoekenden in de beroepsbevolking (werkend en werkzoekend) 7,% 6,% 5,% regio Werkloosheids
Nadere informatieWindenergie in Utrecht
Windenergie in Utrecht J.H. Fred Jansen Nationaal Kritisch Platform Windenergie (NKPW) www.nkpw.nl Conclusies Windenergie is geen noemenswaardig alternatief voor fossiele energie en levert geen noemenswaardige
Nadere informatie... Hoe ziet een Rijke Noordzee eruit?
... Hoe ziet een Rijke Noordzee eruit? Samen voor een gezonde zee!... Stichting De Noordzee is de onafhankelijke natuur- en milieuorganisatie die zich inzet voor een duurzaam gebruik van de Noordzee en
Nadere informatieArbeidsmarkt West-Vlaanderen JUNI 2018
Arbeidsmarkt West-Vlaanderen JUNI 218 Hoofdstuk Titel 2 jul/13 okt/13 jan/14 apr/14 jul/14 okt/14 jan/15 apr/15 jul/15 okt/15 jan/16 apr/16 jul/16 okt/16 jan/17 apr/17 jul/17 okt/17 jan/18 apr/18 Werkloosheidsgraad
Nadere informatieLomans Beheer B.V. CO2 footprint 1e helft 2018
CO2 footprint 1e helft 2018 01-01-2018 t/m 30-06-2018 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Basisgegevens 2.1. Verantwoordelijkheden 2.2. Basisjaar 2.3. Rapportageperiode 3. Afbakening 3.1. Organisatorische
Nadere informatieMaandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag Zaterdag Zondag
AUG 2015 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 SEP 2015 1 2 3 Dictee 1 Engels 4 5 6 7 8 9 10 Dictee 2 Engels 11 12 13 14 15 16 17 Dictee 3 Engels 18 19 20
Nadere informatie1 ma 31-dec di 1-jan wo 2-jan do 3-jan vr 4-jan. 2 ma 7-jan di 8-jan DB-stukken verzenden wo 9-jan do 10-jan vr 11-jan
di 25-dec Kerstreces wo 26-dec do 27-dec vr 28-dec 1 ma 31-dec di 1-jan wo 2-jan do 3-jan vr 4-jan 2 ma 7-jan di 8-jan DB-stukken verzenden wo 9-jan do 10-jan vr 11-jan 3 ma 14-jan di 15-jan wo 16-jan
Nadere informatieDe ecologische behoeften van het IJsselmeer en de Waddenzee. Peter M.J. Herman Waddenacademie, NIOZ
De ecologische behoeften van het IJsselmeer en de Waddenzee Peter M.J. Herman Waddenacademie, NIOZ Een blik over de dijk Wat zijn grote trends in ecologie IJsselmeergebied? Wat drijft deze trends? Hoe
Nadere informatieStand van zaken experiment persoonsvolgende bekostiging in Zuid-Limburg Effect op inkoop en wachtlijsten
Stand van zaken experiment persoonsvolgende bekostiging in Zuid-Limburg Effect op inkoop en wachtlijsten Caro Verlaan Manager zorginkoop Verpleging & Verzorging 22-05-17 Het experiment persoonsvolgende
Nadere informatieAgenda: Tuinwijk in het Zonnetje
Agenda: Tuinwijk in het Zonnetje 1) welkom & algemene introductie en uitgangspunten (Jan Willem) 2) voorbeeld en uitleg koopwoning (Steven) 3) toelichting huurwoningen (Steven) 4) informatie vanuit de
Nadere informatieExportstatistiek Bloemkwekerijprodukten FEBRUARI 2012
Exportstatistiek Bloemkwekerijprodukten FEBRUARI 212 NA KRIMP IN FEBRUARI STOKT EXPORT BLOEMEN EN PLANTEN OP KRAPPE PLUS VAN 1% TOT 915 MILJOEN In februari is de exportwaarde van bloemen en planten vanuit
Nadere informatieInvestInTrends Beleg veilig via uw eigen bank of broker! Nieuwe Methode Alle Resultaten Alle Signalen sinds 2008
InvestInTrends Beleg veilig via uw eigen bank of broker! Nieuwe Methode 2019 Alle Resultaten Alle Signalen sinds 2008 InvestInTrends.com 2008-2019 InvestInTrends - ALLE resultaten sinds 2008 Sinds januari
Nadere informatieDelta Scenario s. Sneakpreview: Storylines and the next generation scenario's, Free Huizinga en Arnout Feijt, KNMI
Prometheus stole fire, the symbol of knowledge, from Mount Olympus and gave it to mankind Delta Scenario s Planbureau voor de Leefomgeving, Centraal Planbureau, Deltares, KNMI, WUR-LEI Overzicht Deltascenario's
Nadere informatieModelscenario s 2006-2012 (deel III)
Turistika Modelscenario s 2006-2012 (deel III) CTB & DEZ Amsterdam/Willemstad okt. 2006 1 Turistika 2006-2012 1 2 3 4 5 Doelstellingen workshop Doelstellingen project Turistika Seizoenpatronen voor alle
Nadere informatie