Plastics: Mondiaal en lokaal probleem

Transcriptie

1 Plastics: Mondiaal en lokaal probleem Lisbeth Van Cauwenberghe Prof. Dr. Colin Janssen

2 Plastic, een succesverhaal! 1850 Celluloid st plastic bumpers 1939 Nylon 1907 Bakeliet 2013 Plastic protheses Plastic: Mondiaal en lokaal probleem 2

3 Plastic, een succesverhaal? Globale jaarlijkse plastic productie Geschat dat jaarlijks ~10% van de totale productie in oceanen en zeeën terecht komt Kim Preston, 2012 PlasticsEurope, 2013 Plastic: Mondiaal en lokaal probleem 3

4 Plastic, een succesverhaal? Schatting voor de Noordzee: ton per jaar Schatting van 1995!! 70% zinkt 15% drijft 15% strandt Hawaii km Brussel Plastic: Mondiaal en lokaal probleem 4

5 Garbage patches Hoge concentratie van plastics gevormd in het kalme centrum van een oceanische gyre Capt. Charles Moore 1997 Kleine plastic fragmenten Plastic: Mondiaal en lokaal probleem 5

6 Garbage patches Meest vervuilde strand ter wereld? Kamilo Beach, Hawaii Roz Savage, 2011 In het midden van de Noord Pacifische Gyre Oceanconservancy.org Plastic: Mondiaal en lokaal probleem 6

7 1. Verstrikking Effecten: - Verdrinking - Verwondingen - Verminderde mobiliteit Verhongering Niet aan predatoren kunnen ontsnappen Plastic: Mondiaal en lokaal probleem 7

8 2. Inname Effecten Verwondingen (intern en extern) Maagzweren Verminderde opnamecapaciteit Gevoel van verzadiging verhongering Blokkage van spijsverteringsstelsel (slokdarm, maag, darmen) verhongering Aantasting duikvermogen Jan Haelters Plastic: Mondiaal en lokaal probleem 8

9 2. Inname Zeevogels Noordse Stormvogel (Fulmarus glacialis) Indicatorsoort: Maaginhoud graadmeter voor hoeveelheid zwerfvuil op zee : ~90% bevatten plastics ~12 stukken plastic per vogel : ~95% bevatten plastic ~34 stukken plastic per vogel van Franeker et al. (2011) Plastic: Mondiaal en lokaal probleem 9

10 2. Inname Zeevogels Noordse Stormvogel (Fulmarus glacialis) Vertaling naar menselijk formaat Stormvogel 0.31 gram plastic Mens (70 kg) 31 gram plastic IMARES, 2012 Plastic: Mondiaal en lokaal probleem 10

11 3. Beïnvloeding van de zeebodem ± 70% van mariene afval op de zeebodem Beïnvloedt de gasuitwisseling tussen water en sediment hypoxie of anoxie Vorming van (artificiële) harde substraten waar er eerder geen waren Veranderingen van bestaande ecosystemen Barnes et al. (2009) Plastic: Mondiaal en lokaal probleem 11

12 4. Verspreiding van invasieve soorten Drijvend plastic kan een hele variatie aan organismen bevatten Via de zeestromingen kunnen ze vastgehechte organismen introduceren in gebieden waar deze eerder nog niet voorkwamen Verstoring van bestaande ecosystemen Plastic: Mondiaal en lokaal probleem 12

13 5. Niet-selectief strand ruimen Accumulatie van natuurlijk materiaal langs de hoogwaterlijn Rijk aan diverse mariene en terrestrische ongewervelden Foerageerplaats voor voornamelijk zeevogels en zoogdieren Raakt vervuild met marien zwerfvuil Machinaal reinigen = niet-selectief Beschadiging van dit ecosysteem Plastic: Mondiaal en lokaal probleem 13

14 6. Transfer van toxicanten Plastic als een spons en als een bron Plastic werkt als een spons voor giftige stoffen aanwezig in het zeewater POP s (Persistente Organische Polluenten) Concentraties op het plastic kunnen tot een miljoen maal hoger zijn dan het omringende zeewater! POP Plastic fragment Plastic: Mondiaal en lokaal probleem 14

15 6. Transfer van toxicanten Plastic als een spons en als een bron Plastic bevat gevaarlijke stoffen die tijdens het productieproces toegevoegd worden Stof Toxiciteit Ftalaten Weekmakers Endocrien verstoorder Bisphenol A Additief gebruikt in polycarbonaat en epoxy harsen Endocrien verstoorder (oestrogeen) PBDE Vlamvertragers Neurotoxine & endocrien verstoorder Vinyl chloride Monomeer van PVC Carcinogeen Plastic: Mondiaal en lokaal probleem 15

16 Impacten op de mens 1. Economische impacten Getroffen sectoren: Gemeentes, Touristische sector, Visserij, (Jacht)Havens 2. Gezondheid en veiligheid Plastic: Mondiaal en lokaal probleem 16

17 Een onzichtbare bedreiging Plastic afval Microplastics Kleine plastic partikels (< 1mm) Synthetische kledij Huishoudelijk afvalwater Cosmetica Plastic: Mondiaal en lokaal probleem 17

18 Onzichtbaar, maar zeker niet afwezig Zeebodem Macro: 0.1 to 1.7 kg/km² Micro: 108 to 166 kg/km² Zee-oppervlak Macro: < to 4.5 kg/km² Micro: 6 to 27 kg/km² Strand Macro: 0.5 to 50 kg/km Micro: 7 to 34 kg/km Plastic: Mondiaal en lokaal probleem 18

19 Microplastics Waarom een gevaar? Andere doelorganismen Invertebraten (basis voedselketen!) Microplastics Zandkorrels Plastics: Mondiaal en lokaal probleem 19

20 Inname van microplastics Inname door organismen aan de basis van de voedselketen Mogelijke transfer van polluenten op microplastics naar organismen Transfer van opgenomen microplastics doorheen de voedselketen (van prooi naar predator) Mogelijk transfer van opgenomen partikels naar de weefsels van organismen. Plastics: Mondiaal en lokaal probleem 20

21 Plastics op ons bord?! In de weefsels van gekweekte mosselen: 0.2 to 0.4 partikels per gram In de weefsels van gekweekte oesters: 0.3 to 0.6 partikels per gram 1 portie 300 g vlees = 100 microplastics 1 portie 6 oesters = 50 microplastics Wat betekent dit voor de consumenten van zeevruchten? Plastic: Mondiaal en lokaal probleem 21

22 Toekomst? Plastic is nog jong. Nog maar een aantal decennia aanwezig in de zeeën en oceanen Zeer lange degradatietijden Plastic zak: jaar Sixpack ring : 400 jaar Plastic fles: 450 jaar Vislijn: 600 jaar Toename in microplastic concentratie verwacht in de toekomst! Plastics: Mondiaal en lokaal probleem 22