RIS.5260 Sociaal Jaarverslag Openbaar Onderwijs Emmen Sbao en SO/VSO Schooljaar 2009-2010 Sociaal Jaarverslag 2009-2010, Openbaar Onderwijs Emmen 1
Inhoudsopgave pagina Voorwoord 3 Organisatie openbaar onderwijs 4 Overlegstructuur 4 Medezeggenschap 5 Leerlingenaantal 6 Personeel 7 Scholing en ontwikkeling 9 Arbodienstverlening 12 Verzuim 12 BAPO 13 Bedrijfs Maatschappelijk Werk 14 Vertrouwenspersonen 15 Sociaal Medisch Team 16 Risico Inventarisatie & Evaluatie 16 Bedrijfs Hulp Verlening 16 Huisvesting 16 Bijlage 1: overzicht leerlingenaantal per school 19 Bijlage 2: gemeentekaart met vermelding openbare 20 scholen Sociaal Jaarverslag 2009-2010, Openbaar Onderwijs Emmen 2
Voorwoord In de CAO Primair Onderwijs is geregeld dat ieder schoolbestuur jaarlijks een Sociaal Jaarverslag opstelt. Daarin wordt gerapporteerd hoe men vorm geeft aan het sociaal beleid in meest brede zin en de voortgang daarvan. Met een sociaal jaarverslag legt een organisatie verantwoording af over het gevoerde beleid op het gebied van personeel en organisatie. Sociaal beleid omvat componenten zoals een beschrijving van de organisatie, van overlegstructuren en personeelsbeleid. Tot die laatste categorie behoren ook de beschrijving van Scholing en ontwikkeling Verzuim en Arbodienstverlening Welzijn en veiligheid Voor u ligt het Sociaal Jaarverslag van het Openbaar Onderwijs Emmen. Het verslag bestrijkt de periode schooljaar 2009-2010. De bekostiging door het Rijk vindt per 1 augustus plaats. De bedragen zijn gebaseerd op de teldatum daaraan voorafgaand (1 oktober 2008) en zijn voor het grootste deel ingezet op formatie. In dit schooljaar sprong er een aantal zaken uit: de start van een nieuwe basisschool in de wijk Delftlanden sluiting van de basisschool De Peel het fusietraject van drie scholen in Emmerhout de start van een andere benadering van het ziekteverzuimbeleid. Door de ontwikkeling van de bevolking van de gemeente Emmen zien we sinds 2008 een daling in het aantal kinderen dat gebruik maakt van het basisonderwijs. Deze trend zal zich de komende jaren voortzetten. Voor het bestuur is dit een uitdaging om hierop in te spelen, ook als het gaat om formatie. We hopen door middel van zorgvuldig personeelsbeleid en een natuurlijk verloop gedwongen ontslagen te kunnen voorkomen. Wij danken ieder die een bijdrage heeft geleverd aan dit verslag. Emmen, april 2011. M.H. Thalens-Kolker Wethouder Onderwijs Sociaal Jaarverslag 2009-2010, Openbaar Onderwijs Emmen 3
Organisatie openbaar onderwijs - Openbaar onderwijs: In de gemeente Emmen zijn in totaal 70 basisscholen, hiervan zijn er 32 openbaar. De gemeente Emmen is het schoolbestuur van het openbaar bestuur. De verantwoordelijkheden van gemeente en de afdeling onderwijs zijn vastgelegd in een mandaat verzamelbesluit. De verantwoordelijkheden van de afdeling en schooldirecties zijn vastgelegd in een management statuut. - Bestuur: De afdeling Onderwijs verricht schoolbestuurlijke taken namens het College van Burgemeester en Wethouders en is ondersteunend voor de scholen. Naast de ambtelijke afdeling zijn er twee bovenschoolse voorzieningen werkzaam ter ondersteuning van het scholenveld: ABC-project voor ondersteuning van ICT werkzaamheden en de Centrale Administratie voor ondersteuning van administratieve werkzaamheden. Overlegstructuur afdeling onderwijs met de scholen Een aantal malen per schooljaar vinden plenaire bijeenkomsten plaats: - het managementoverleg, alle schooldirecteuren, de bovenschools manager, beleidsmedewerkers en soms de wethouder van onderwijs zijn daarbij aanwezig. - Werk- en projectgroepen. De beleidsmedewerkers hebben zitting in een werk- of projectgroep waar ook een aantal directeuren deel van uitmaakt. Werk- en projectgroepen in schooljaar 2009-2010: - Werkgroep Financiën/Huisvesting - Werkgroep I.C.T. - Werkgroep Onderwijs - Werkgroep Personeelsbeleid - Projectgroep Imago - Projectgroep Krimp De projectgroep Imago buigt zich over de promotie van het openbaar onderwijs en de projectgroep Krimp houdt zich bezig met de gevolgen van het dalend leerlingaantal. Feiten en cijfers in schooljaar 2009-2010: Aantal bijeenkomsten bestuur (wethouder) afdelingshoofd en de bovenschools manager: 15 in totaal. Onderwerpen van gesprek waren: Bestuurlijk jaarplan, Management Development, huisvesting, passend onderwijs, functiemix, leerlingenprognoses en personele aangelegenheden. Er zijn vijf managementoverleggen (afdelingshoofd, bovenschools manager, beleidsmedewerkers en schooldirecteuren) geweest. Voor dit verslag van belang zijnde onderwerpen zoals studiedagen, formatie, planning, daling leerlingenaantal, bezuinigingen, imago, arbo en arbodienstverlening zijn aan de orde geweest. De werkgroepen vergaderen aansluitend op een managementoverleg. Afhankelijk van onderwerp vergaderen werkgroepen ook in de tussenliggende periode. Thema s die behandeld zijn in de werkgroep personeelsbeleid: algemeen profiel voor directeuren, 13 leerkrachten geplaatst in RDDF, gratificatiebeleid, beleid functiemix vastgesteld en beleid professionalisering en Beroepen in het onderwijs (BIO) uitgebreid met checklijsten voor onderwijs- en klassenassistenten. Sociaal Jaarverslag 2009-2010, Openbaar Onderwijs Emmen 4
In de provincie Drenthe is er het provinciaal collegiaal overleg van personeels(beleids)medewerkers. Het overleg is drie keer bijeen geweest. Thema s werden behandeld en kennis, informatie en ervaringen werden uitgewisseld.. Medezeggenschap Elke school heeft een Medezeggenschapsraad (MR) waarin zowel ouders als personeelsleden zitting hebben. De directeur is adviserend lid van de MR en heeft geen stemrecht. Afhankelijk van de te bespreken onderwerpen wordt advies of instemming gevraagd. Zowel de oudergeleding als de personeelsgeleding hebben afhankelijk van de onderwerpen verschillende rechten. De omvang van de MR is gerelateerd aan het leerlingenaantal van een school. Bovenschools is een Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad (GMR) actief. In deze raad zitten twee vertegenwoordigers van elke school, een personeelslid en een ouder. Gezien het grote aantal openbare scholen (33), is de GMR een groot orgaan. Zes weken voorafgaand aan de GMR vergadering is er agendaoverleg tussen vertegenwoordigers van het bestuur en het dagelijks bestuur van de GMR. In het schooljaar 2009-2010 kwam de GMR zes keer bijeen. Onderwerpen die aan de orde kwamen zijn: - Functiemix/functiedifferentiatie - Passend onderwijs - Management development - Zorgplan - Financieel verslag GMR - Bestuurlijk jaarplan 2010 - Financiering onderhoud gebouwen - Beleidsplan functiemix - Leerlingaantal in relatie met meerjarenbegroting - Tussenrapportage krimp leerlingenaantal - Stand van zaken zwakke tot zeer zwakke scholen - Stand van zaken imago openbaar onderwijs - Begroting en rekening GMR - Bovenschoolse begroting (bron: jaarverslag GMR) Sociaal Jaarverslag 2009-2010, Openbaar Onderwijs Emmen 5
Leerlingenaantal Sinds het begin van deze eeuw was er sprake van een stijgende trend van het leerlingenaantal in de gemeente Emmen. De stijging hield stand tot 2008. Vanaf 1 oktober 2009 (teldatum) tekent zich een daling af van 186 leerlingen ten opzichte van 1 oktober 2008. 2005 2006 2007 2008 2009 Verschil 08-09 % Openbare basisscholen 5.064 5.111 5.107 5.117 5.008-109 -2,13 Catamaran Speciaal basisonderwijs 202 185 178 178 181 3 1,69 Thriantaschool WEC (Wet op de Expertise Centra) 177 164 167 165 160-5 -3,03 Totaal 5.443 5.460 5.452 5.460 5.349-111 -2,03 Overzicht leerlingenaantal per school zie bijlage 1 Onderstaand schema geeft de deelname aan, van leerlingen aan het openbaar basisonderwijs, tot en met 2009. Vanaf 2010 zijn het prognoses uitgaande van een stabilisering van 48% marktaandeel van het totale leerlingenaantal in de gemeente Emmen. Van alle basisschoolleerlingen in Emmen gaat 25% naar p.c., 24% naar r.k en 3% naar overige (Vrije, Gereformeerde en Interconfessionele) basisscholen. 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 5064 5111 5107 5117 5008 4945 4786 4658 4545 De krimp of groei van een school wordt in eerste instantie bepaald door demografische ontwikkelingen (geboortecijfers), de planning tot woningbouw en het feit of er meer aanbieders van basisonderwijs in een gebied zijn. Deze cijfers dwingen tot bewust personeelsbeleid. Hiertoe is dan ook een aantal stappen gezet: - de werkgever voert aanname- en vervangingsbeleid waarbij geen formatieve verplichtingen ontstaan; - meer aandacht voor leerkrachten die voor 1950 geboren zijn vanwege de mogelijkheid tot FPU; daarnaast worden BAPO en diverse vormen van verlof gestimuleerd. In het voorjaar is er een voorlichtingsbijeenkomst georganiseerd voor personeelsleden met ondersteuning van het ABP. Sociaal Jaarverslag 2009-2010, Openbaar Onderwijs Emmen 6
Personeel Op 1 augustus 2009 waren bij het openbaar onderwijs in de gemeente Emmen: 545 medewerkers in dienst. Dit betreft directies, leerkrachten en OOP-ers (Onderwijs Ondersteunend Personeel dit zijn conciërges, administratief medewerkers, ICT medewerker, klassenassistenten, technisch assistent, psychologisch assistent, logopedisten en orthopedagogen). Salarisopbouw In de CAO Primair Onderwijs is één salarissysteem afgesproken met verschillende uitwerkingen. Eén salarisschaal voor onderwijzend ondersteunend personeel (schalen 03 t/m 11 in dit overzicht) en een salarisschaal voor onderwijzend personeel. Bijna 70% van het personeel is ingeschaald in schaal LA. Het overzicht is als volgt: Aantal 03 14 04 29 05 2 06 1 08 3 09 1 11 3 AA 15 AB 5 AC 3 DA 16 DB 11 DC 5 LA 376 LB 61 Totaal: 545 Gratificaties en jubilea uitkeringen In het schooljaar 2009-2010 zijn er 7 gratificaties en 19 jubilea uitkeringen uitgekeerd. Fiscale regelingen 99 personeelsleden hebben gebruik gemaakt van de fiets zakelijk regeling, 2 van een p.c.- privé lening, 17 van de levensloopregeling en 188 personeelsleden maken gebruik van de spaarloonregeling. Alleen personeelsleden met een vast dienstverband kunnen gebruik maken van deze regelingen. Invallers Naast vaste medewerkers waren invallers werkzaam. Het aantal invallers stabiliseert zich de laatste jaren rond de 80 leerkrachten. De beschikbaarheid is heel divers. Bij de aanmelding voor invalwerk stellen de meeste invalkrachten zich voltijds beschikbaar, na verloop van tijd wordt dit steeds meer deeltijd. Invalkrachten kunnen/willen niet altijd en overal ingezet worden, dit heeft te maken met de keuze die ze maken voor scholen waar ze zich beschikbaar voor stellen, in welke groepen ze willen werken, vervoersproblemen, het wel of niet hebben van een bevoegdheid zintuigelijke en lichamelijke oefening. Ook hebben sommigen een andere deeltijdbaan gekregen en zijn hierdoor voor minder uren inzetbaar. Sociaal Jaarverslag 2009-2010, Openbaar Onderwijs Emmen 7
De invallers vervingen bij (langdurige) ziekte en diverse vormen van verlof of tijdelijke uitbreiding. Ook bij vervanging is dikwijls sprake van deeltijd werken. Mannen en vrouwen. De PABO s worden al jaren door voornamelijk vrouwelijke studenten bezocht. Er werken dan ook steeds meer vrouwen in het basisonderwijs. In Emmen is 79% van de medewerkers in het primair onderwijs vrouw. (zie ook leeftijdsopbouw) Op directieniveau zien wij een omgekeerd beeld: 26 mannelijke directeuren en 7 vrouwelijke (79% en 21 %); adjunct-directeuren / plaatsvervangend directeur: 12 mannen en 10 vrouwen. Het verdient aanbeveling in elke schoolorganisatie zowel mannen als vrouwen te laten functioneren. Voor de sfeer onderling, maar zeker ook als referentie voor de kinderen is een heterogeen samengesteld team van groot belang. Leeftijdsopbouw 01-08-2009 mannen vrouwen Totaal % 0-24 jaar 1 16 17 3,12% 25-34 jaar 16 143 159 29,17% 35-44 jaar 22 82 104 19,08% 45-54 jaar 29 122 151 27,71% 55-59 jaar 27 46 73 13,39% 60-65jaar 18 23 41 7,52% Totaal 113 432 545 100% bron OSG Ruim 52 % van de medewerkers is jonger dan 45 jaar. Hiermee volgt Emmen de landelijke trend. Gezien de daling van het leerlingaantal en de naderende krimp zal het personeel in eerste instantie vergrijzen: mensen met de langste diensttijd blijven werken; voor nieuwe collega s is vooralsnog geen werk. Het schoolbestuur streeft ernaar de teruggang in formatie zoveel mogelijk op te vangen door middel van natuurlijk verloop Functioneringsgesprekken In de gesprekkencyclus met het personeel hebben de functionerings-, beoordelings- en ontwikkelgesprekken een vaste plek gekregen. In de Management Development trainingen van de schooldirecteuren is aandacht geweest voor de gesprekkencyclus, zowel voor de invoering als de praktijk. Met alle personeelsleden worden gesprekken volgens de gesprekkencyclus gevoerd. De cyclus heeft een termijn van vier jaar. Elk jaar dient minimaal één gesprek plaats te vinden. De bovenschools manager van de afdeling onderwijs voert deze gesprekken met de directeuren; de directeuren voeren die met hun teamleden. Elke schooldirecteur heeft een functionerings- of beoordelingsgesprek gehad. Een P.O.P. (Persoonlijk Ontwikkelings Plan) maakt hier deel van uit. Op grond daarvan kunnen mensen hun scholingsbehoefte kenbaar maken. Sociaal Jaarverslag 2009-2010, Openbaar Onderwijs Emmen 8
Scholing en ontwikkeling Dit hoofdstuk betreft de professionalisering op bovenschools niveau. In de jaarverslagen van de scholen staat de professionalisering op schoolniveau beschreven. Management Development In het kader van ontwikkeling wordt sinds 2008/2009 met de directeuren van onze scholen aan een Management Development (MD) programma gewerkt. Management development is het organisatieproces dat zorg draagt voor continuïteit en kwaliteit van het management van organisaties. Management Development is het geheel van maatregelen en activiteiten gericht op het werven, selecteren, aanstellen, begeleiden, overplaatsen en ontwikkelen van (toekomstige) managers. De focus ligt heel sterk op de ontwikkelingskant. De hoofddoelstellingen voor het MD traject met de directeuren zijn: - versterking van het wij gevoel; - werken aan en met een directeurenteam; - bouwen aan een cultuur van veiligheid, vertrouwen, je kwetsbaar durven opstellen, Meer delen met elkaar i.p.v. een cultuur die gericht is op 'beheersing en controle' (blauwdruk) - verbindingen leggen tussen de directeuren en de scholen - keuzes durven maken (prioriteren) - van buiten naar binnen' denken in plaats van van 'binnen naar buiten'. Bij de start van het MD-programma heeft elke directeur een 360 graden feedback laten afnemen. De 360 graden feedbackmethode is een proces van gestructureerd verzamelen, verwerken en bespreken van feedback vanuit meerdere perspectieven (mensen uit je naaste werkomgeving) ten behoeve van het verbeteren en beoordelen van zijn/haar competenties. De grootste gemene delers van de te ontwikkelen competenties zijn eruit gefilterd en hierbij is een passend programma ontworpen, waarbij er bewust veel gebruik wordt gemaakt van interne kracht en expertise. Er worden meer en meer verbindingen gelegd tussen directeuren en dus tussen scholen. Tijdens bijvoorbeeld een studietweedaagse stonden drie thema s centraal: functiemix, persoonlijke ontwikkeling en opbrengsten. Bij elk thema werd informatie gedeeld en de (vervolg)gesprekken hebben mede geleid tot een verdieping in de scholen. Opleidingen/cursussen Basisbekwaamheden Directeur Primair Onderwijs I/ Middenmanagement Deze opleiding biedt de gelegenheid tot ontwikkeling van de basisbekwaamheden voor leidinggevenden in het primair onderwijs. En bereidt voor op de taken die een directeur heeft. De eerste vier bekwaamheidseisen voor leidinggevenden in het primair onderwijs, geformuleerd door de NSA (Nederlandse Schoolleiders Academie) staan centraal. De duur van de opleiding is 12 maanden. Twee personen hebben de opleiding gevolgd. Sociaal Jaarverslag 2009-2010, Openbaar Onderwijs Emmen 9
Directeur Primair Basisonderwijs II. Leidinggevenden die al een basisjaar hebben gevolgd, kunnen instromen in de opleiding Directeur Primair Onderwijs. In deze opleiding is naast persoonlijke effectiviteit voor de bekwaamheid van leidinggevende aard ook organisatie effectiviteit van belang. De duur van de opleiding is 12 maanden. Twee personen hebben de opleiding gevolgd. Opleiding Master Special Educational Needs (SEN) Deze opleiding is voor leerkrachten en Interne Begeleiders die zich willen specialiseren op het terrein van onderwijszorg. Alle studenten volgen aan het begin van deze opleiding een basisdeel met thema s zoals visie en beleid op onderwijszorg, concepten en opvattingen in orthopedagogiek en orthodidactiek, basishouding communicatie - oplossingsgericht werken en leerprocessen in organisaties. Drie personen hebben de opleiding gevolgd Cursus Opleiding in school Stenden Hogeschool heeft deze cursus ontwikkeld voor leerkrachten en directies die zich willen verder scholen in het begeleiden van PABO-studenten. Eén leerkracht heeft de cursus gevolgd. Interne scholing handelingsgericht werken Deze scholing is op maat gemaakt voor de interne begeleiders van de reguliere basisscholen, SO Thriantaschool en de sbo De Catamaran. Centraa1 staan opbrengstgericht werken, ontwikkelingsperspectief, het opzetten van eigen leerlijnen en het pedagogisch klimaat. Vier bijeenkomsten zijn gevolgd door 35 interne begeleiders Cursussen op het terrein van zorg Het Samenwerkingverband 4.05 heeft een aantal cursussen op het terrein van zorg aangeboden aan de leerkrachten en interne begeleiders van onze scholen. Thema s van de cursussen waren kindpsychiatrische beelden, rekenen, lezen en gesprekken met kinderen. Ruim 250 leerkrachten hebben de cursussen gevolgd. Cursus Tussenschoolse opvang Voor de overblijfkrachten zijn vier cursussen van vijf dagdelen aangeboden. In deze cursus is aandacht besteed aan relevante thema s binnen TSO. Ruim 50 overblijfkrachten hebben de cursussen gevolgd. Bedrijfshulpverlening Op bovenschools niveau worden BHV cursussen (Brand en Levens Reddende Handelingen), georganiseerd; dit betreft zowel basis- als herhalingscursussen. Er zijn vier basiscursussen georganiseerd voor 36 deelnemers en 30 herhalingscursussen voor 328 deelnemers. Bewegingsonderwijs Gediplomeerde studenten die van de PABO komen zijn niet bevoegd om bewegingsonderwijs te geven. Gebruik makend van de door het schoolbestuur ingestelde regeling kan een personeelslid in aanmerking komen voor financiële vergoedingen voor het volgen van de opleiding bewegingsonderwijs. Van deze regeling hebben negen personeelsleden gebruik gemaakt. Sociaal Jaarverslag 2009-2010, Openbaar Onderwijs Emmen 10
Specifieke (eenmalige) bijeenkomsten Bijeenkomsten Taalcoördinatoren van de Taalpilotscholen Doel van de bijeenkomsten is het vergroten inhoudelijke kennis van taalcoördinatoren t.a.v. taal- en leesonderwijs en van vaardigheden t.a.v. interne coaching op het gebied van taal- en leesonderwijs in het eigen team. De vier bijeenkomsten zijn gevolgd door de taalcoördinatoren of leerkrachten met taken op het terrein van taal van de 11 Taalpilotscholen. Bijeenkomst Opbrengstgericht werken Voor de interne begeleiders en directieleden is er een bijeenkomst georganiseerd op het terrein van opbrengstgericht werken en werken met het leerlingvolgsysteem. Deze bijeenkomst is bijgewoond door alle scholen. Bijeenkomsten Professionele leergemeenschap Duurzaam Leren ( PLG) In het kader van het project Duurzaam Leren zijn er PLG s voor directies en interne begeleiders gestart. Ruim 100 scholen zijn hierbij betrokken. Doel van het project Duurzaam Leren is het verhogen van de (taal)opbrengsten door duurzame schoolontwikkeling. De PLG is gericht op ervaringen uitwisselen op het terrein van datagestuurd onderwijs, effectieve instructie en effectief taalonderwijs en inhoudelijke kennis opdoen. In Emmen is een PLG, waaraan vier scholen uit het openbaar onderwijs aan deelnemen. Netwerkbijeenkomsten Bijeenkomsten Preventieve Aanpak Taal (PAL) PAL is een leesproject voor schoolteams die de leesprestaties van hun leerlingen willen verbeteren. Vijf scholen participeren in PAL en hebben de vier netwerkbijeenkomsten gevolgd. VVE (Voor- en Vroegschoolse Educatie)-scholing onderbouw De leerkrachten van de onderbouw van alle scholen in de wijken/dorpen Nieuw-Amsterdam, Zwartemeer, Emmer-Compascuum, Klazienaveen en Nieuw-Amsterdam hebben in het kader van de overgang van voorschoolse voorziening naar het basisonderwijs gezamenlijke borging/scholingsbijeenkomsten gevolgd. Thema s waren specifieke programma s voor de peuter en kleuters en de doorgaande lijn. Er zijn drie bijeenkomsten georganiseerd. Fair VVE In november 2009 was de Fair voor alle professionals van de VVE projecten Vanzelfsprekend en Spraakmakend en scholen in de Veenkoloniën georganiseerd. Kennis en goede voorbeelden zijn gedeeld. Drie masterclasses van Kees Vernooij, Steven Pont, Christien Brons vonden plaats. Bijeenkomst DORR (Dagelijks Observeren, Registreren en Rapporteren) Er is een bijeenkomst georganiseerd voor de leerkrachten van de onderbouw en directies over het pakket DORR. Dit is een pakket voor het plannen van het onderwijsaanbod en registreren van opbrengsten in de onderbouw. Ruim 12 scholen hebben de bijeenkomst gevolgd. Scholingsdag Passen&Weten In april 2010 was de personeelsdag met als thema Passend Onderwijs. Er was een centrale inleiding van Henk Keesenberg en er werden 14 workshops gegeven, verzorgd door directies en leerkrachten van onze scholen en externen. De dag was gericht op ontmoeting en uitwisselen van informatie, kennis en ervaringen op het gebied van zorg en lesgeven. Sociaal Jaarverslag 2009-2010, Openbaar Onderwijs Emmen 11
Een groot aantal scholen hebben zich gepresenteerd op de Onderwijsmarkt. Ruim 500 personeelsleden waren op deze dag aanwezig. POVO-bijeenkomst Voor de bovenbouwleerkrachten en docenten van de onderbouw van het VO is een POVObijeenkomst georganiseerd met workshops op het terrein van schoolkeuzebegeleiding en onderwijsmogelijkheden. Arbodienstdienstverlening Het schoolbestuur is voor haar arbodienstverlening aangesloten bij Ardyn. Ardyn is een landelijk opererende arbodienst met veel ervaring in het onderwijs. In het voorjaar van 2009 heeft er een openbare aanbesteding plaatsgevonden voor de arbodienstverlening van het onderwijspersoneel in Emmen. Na de aanbestedingsprocedure werd Ardyn gekozen. Met de arbodienst is een overeenkomst voor twee jaar afgesloten. Bij Ardyn registreert men alle vormen van ziekteverzuim. De bedrijfsarts heeft preventieve en curatieve gesprekken met personeelsleden en case-managers. Daarnaast heeft de bedrijfsarts een begeleidende en adviserende rol. Verzuim Onze arbodienst Ardyn heeft een eigen verzuimanalyse over 2009-2010 samengesteld. Daarin wordt een bovenschoolse analyse gegeven van de verzuimgegevens. Uit de analyse valt op te maken dat over het schooljaar 2009-2010 voor het openbaar onderwijs Emmen in totaal sprake is van een gemiddeld verzuimpercentage van 6,6%. (schooljaar 2008-2009: 8,0%). Dit is een stap in de goede richting wat betreft de collectieve ambitie in het terugdringen van het ziekteverzuim, van 8% naar 4%. De verzuimpercentages van de scholen zitten tussen de 0,3 tot 13,1 %. Daarbij dient wel de aantekening te worden gemaakt dat bij een klein team dat wordt geconfronteerd met een personeelslid dat langdurig ziek is, al snel een hoog verzuimpercentage heeft. Ziekmeldingfrequentie Een belangrijke indicator voor het verzuimbeleid is de ziekmeldingfrequentie; hier betreft het kort, veelvuldig verzuim van individuele werknemers. Het gemiddelde is 1,5 melding per persoon per jaar. Bedraagt dit gemiddelde meer dan drie verzuimmeldingen per schooljaar per personeelslid, dan moet dit als een serieus signaal naar de werkgever gezien worden en volgt er een gesprek met de medewerker. De bovenschoolse meldingsfrequentie bedroeg in het schooljaar 2009-2010 gemiddeld 1,03. (schooljaar 2008-2009 gemiddeld 1,08) Uit de overzichten van Ardyn valt op te maken dat de grotere scholen een hogere ziekmeldingfrequentie hebben. Sociaal Jaarverslag 2009-2010, Openbaar Onderwijs Emmen 12
Naarmate werknemers ouder worden, steeg in de afgelopen jaren het ziekteverzuimpercentage. Nu zien we dat de groep 45-54 jarigen het hoogste verzuimpercentage heeft, terwijl in de leeftijdscategorie 55-64 jarigen een daling is te zien van maar liefst 4%. In de meldingsfrequentie zien we ook een verschuiving. Scoorden voorheen de jongere personeelsleden een hogere frequentie, nu is dat de leeftijdscategorie 35-44 jarigen. leeftijd Verzuim% 08-09 Meldingsfrequentie 08-09 Verzuim% 09-10 Meldingsfrequentie 09-10 -24 1,8% 1,46 4,0% 0,84 25-34 5,9% 1,16 6,0% 0,88 35-44 7,9% 0,83 5,7% 0,93 45-54 8,8% 0,76 8,5% 0,71 55-64 10,2% 0,65 6,2% 0,73 Het totaal verzuimpercentage (exclusief zwangerschapsverlof) in Emmen ligt op: Schooljaar 2003-04 2004-05 2005-06 2006-07 2007-08 2008-09 2009-2010 Verzuim% 7,8 6,7 7,4 7,0 7,5 8,0 6,6 Terwijl het landelijk ziekteverzuim bij Ardyn aangesloten scholen steeg met 0,4% naar 6,7%, zien we in Emmen juist een daling met 1,4% naar 6,6%. De voornaamste oorzaak van de daling in Emmen komt door: - het eigen regie model, minder afwachten, meer zelfregie: - van een aantal personeelsleden die langdurig ziek waren, is de arbeidovereenkomst ontbonden. Bevordering Arbeidsparticipatie Ouderen (BAPO) Wanneer een personeelslid 52 jaar is kan hij of zij gebruik maken van de BAPO-regeling: per schooljaar heeft men maximaal 104 uur extra verlof op de lesgevende taken. Vanaf de 56- jarige leeftijd kan dit verlof verdubbeld worden. De leerkracht heeft een eigen bijdrage van 35%. Voor het onderwijzend ondersteunend personeel geldt, afhankelijk van de hoogte van de salarisschaal, een percentage van 25%. Wanneer een personeelslid de eerste drie jaren zijn BAPO opspaart, en die in een later stadium opneemt, spreken we van flexibele BAPO. De opgenomen BAPO-uren worden ten gunste van de school ingezet. Van deze regeling maken 81 personeelsleden gebruik. Sociaal Jaarverslag 2009-2010, Openbaar Onderwijs Emmen 13
Bedrijfsmaatschappelijk werk De gemeente Emmen heeft een bedrijfsmaatschappelijk werker in dienst voor het personeel van het openbaar primair onderwijs. Zij voert hulpverlenings- en coachingsgesprekken en geeft medewerkers en leidinggevenden informatie en advies. De begeleiding door het bedrijfsmaatschappelijk werk is gericht op psycho-sociale problematiek, is werkgerelateerd en/of persoonlijk. Zij heeft een taakomvang van 19 uur per week. In verband met arbeidsongeschiktheid van de medewerker bedrijfsmaatschappelijk werk, is gedurende de periode februari tot en met juli gebruik gemaakt van bedrijfsmaatschappelijk werker van het GIMD (Gemeenschappelijk Instituut voor Maatschappelijke Dienstverlening). De hulpvragers kwamen grotendeels via een verwijzing van de bedrijfsarts (7) of op eigen initiatief (10) in contact met het bedrijfsmaatschappelijk werk. Een vijftal medewerkers werd verwezen door zijn/haar eigen leidinggevende. Vijf medewerkers verzuimden niet en namen uit preventief oogpunt contact op. De aard van de problematiek was zeer divers: stress, burnout, omgaan met verlies, communicatie, eigen/teamfunctioneren, stijl van leidinggeven, herstel en re-integratie in eigen (of ander) werk, belasting door mantelzorg, onbalans tussen werk en privé en persoonlijk. Ook het toezicht en beoordeling door de onderwijsinspectie van de scholen gaf voor meerdere medewerkers een verminderd gevoel van welzijn. In de hulpverlening aan de medewerkers heeft, na diens toestemming, veelal afstemming en overleg plaatsgevonden met de leidinggevenden, bedrijfsarts, personeelszaken en externe hulpverleners/verwijzers. Totaal Mannen Vrouwen Leerkracht /OOP-ers Leidinggevenden 2006-2007 27 2007-2008 43 5 38 38 5 2008-2009 40 3 37 36 4 2009-2010* 22 2 20 20 2 * tot februari 2010 bron: bedrijfsmaatschappelijk werk openbaar onderwijs Emmen Sociaal Jaarverslag 2009-2010, Openbaar Onderwijs Emmen 14
Vertrouwenspersonen Voor klachten, omschreven in de klachtenregeling, kunnen personeelsleden terecht bij twee vertrouwenspersonen die werkzaam zijn bij de welzijnsorganisatie Sedna. Aantal klachten in 2009: 3 Wijze van afhandeling: Waarvan: Schoolorganisatorische maatregelen/ nalatigheid schoolleiding/bestuur Pedagogisch didactisch handelen Ongewenst gedrag (pesten, seksuele intimidatie, agressie, geweld Seksueel misbruik binnen de school 2 1 In gesprek vertrouwenspersoon en klager Verwijzing naar: directeur school Bestuur openbaar onderwijs Landelijke klachtencommissie Externe hulpverleners overige Andere wijze te weten Nog niet afgehandeld 3 1 Totaal Aantal klachten in 2010: 2 Waarvan: Wijze van afhandeling: Schoolorganisatorische maatregelen/ nalatigheid schoolleiding/bestuur Pedagogisch didactisch handelen Ongewenst gedrag (pesten, seksuele intimidatie, agressie, geweld Seksueel misbruik binnen de school totaal 2 Bron: vertrouwenspersonen 1 1 In gesprek vertrouwenspersoon en klager Verwijzing naar: directeur school Bestuur openbaar onderwijs Landelijke klachtencommissie Externe hulpverleners overige Andere wijze te weten Nog niet afgehandeld 1 Advies om met contactper soon op school contact op te nemen Sociaal Jaarverslag 2009-2010, Openbaar Onderwijs Emmen 15
S.M.T. (Sociaal Medisch Team). Het S.M.T. is een overlegorgaan waarin de bedrijfsarts van Ardyn, de bovenschools manager, de beleidsadviseur, de maatschappelijk werkster en de personeelsconsulent en op (eigen) verzoek een schooldirecteur participeren. Men komt zes maal per jaar bijeen en bespreekt de stand van zaken aangaande (langdurig) zieke werknemers en eventueel bovenschoolse en schoolgerelateerde problemen. Binnen dit overleg worden de termijnen bewaakt waaraan men zich dient te houden bij langdurig verzuim (bijvoorbeeld opstellen re-integratieplan). R.I.&E. (Risico Inventarisatie & Evaluatie) De R.I.&E. is onderdeel van het Arbo-beleid binnen een organisatie. De school dient na een R.I.&E een plan van aanpak in. De uitvoering en controle op uitvoering van het plan van aanpak is een verantwoordelijkheid van het schoolbestuur en medezeggenschap. Eens in de vier jaar dient deze inventarisatie gedaan te worden. In Emmen heeft dat voor de laatste maal in 2004 plaatsgevonden. In het najaar van 2008 heeft een welzijnsonderzoek plaatsgevonden. Elke school heeft hierover een rapportage ontvangen die een handreiking boden voor een plan van aanpak. Eind 2010 zal een nieuwe R.I.&E plaatsvinden. B.H.V. (Bedrijfs Hulp Verlening) Elke school dient voldoende bedrijfshulpverleners te hebben. Tot voor kort gold de regel één hulpverlener op vijftig personen (leerlingen én personeelsleden). Dit aantal is door de rijksoverheid in het kader van de deregulering losgelaten; thans wordt het begrip voldoende gehanteerd. In Emmen is afgesproken het aantal 1 op 50 te blijven hanteren. De meeste scholen voldoen aan deze norm. Als scholen hier niet aan voldoen, komt dat doordat hier veel deeltijders werkzaam zijn of meerdere locaties heeft. De school dient ervoor te zorgen dat er elke dag voldoende BHV-ers aanwezig zijn. Huisvesting In het afgelopen jaar is een viertal zaken opgepakt en krijgt deels vervolg in 2011; - verbeteren speelomgeving scholen; - start risico-inventarisatie scholen en gymzalen; - start verbetering binnenklimaat in een tiental scholen; - duurzaam bouwen bij twee nieuwbouw scholen. - Verbeteren speelomgeving scholen: Bij verschillende scholen is door de jaren heen verpaupering ontstaan door achterstallig of matig onderhoud op het gebied van groen en grijs rondom schoolgebouwen. Sociaal Jaarverslag 2009-2010, Openbaar Onderwijs Emmen 16
In veel gevallen manifesteert zich dit in gebieden waar het niet duidelijk is wiens onderhoudsplicht het is om zaken in goede staat te houden. Vaak zijn dit gebieden waar fietsenstallingen, trafo s en bergingen vlakbij struiken en bomen staan. De omgeving is vaak niet afgeschermd door hekken en veelal met graffiti en zwerfafval vervuild. Vaak zijn het ook hangplekken van jeugd die meestal bij scholen ontstaan. Een en ander speelde bij een zevental scholen, waarvoor in samenwerking met de dienst gebied een plan is uitgewerkt. Dit plan heeft geleid tot een het opknappen van de omgeving soms in heel rigoureus, soms betrof het slechts kleinere ingrepen. De verharding en de beplanting evenals de hekken zijn weer in optimale conditie en in een veilige opstelling uitgevoerd. De scholen waar een en ander is uitgevoerd zijn: - OBS de Brink en OBS de Barg in Bargeres - locatie Waal en Iemenkorf van OBS de Kubus in Emmerhout - OBS de Dordtse Til in Nieuw Dordrecht - OBS de Iemenhof te Schoonebeek - OBS het Rietveld in de Rietlanden - Risico-inventarisatie scholen en gymzalen: De laatste inventarisatie en evaluatie stamden uit 2005 en dus wordt het tijd om een nieuw R, I & E uit te voeren op de scholen. Voor het eerst is de digitale versie van de zogenaamde Arbomeester op de scholen geïntroduceerd. In samenwerking met Ardyn is gekozen voor de digitale wijze voor het opstellen van een plan van aanpak voor de R.I&E. In hoofdzaak gaan de vragen over de veiligheid rondom de huisvesting en omgeving van scholen en gymzalen. Eind 2010 waren nagenoeg alle plannen ingevuld door de directies van de scholen. In 2011 worden de plannen getoetst, uitgewerkt en in een plan van aanpak voor alle scholen samengevat. - Verbetering binnenklimaat schoolgebouwen: In 2010 is door het ministerie en de gemeente een subsidie toegekend voor het verbeteren van het binnenklimaat. Hieraan ten grondslag ligt een plan van aanpak ter verbetering van het klimaat op scholen. Alleen gebouwen die vóór 1 januari 2004 gebouwd zijn, komen hiervoor in aanmerking. Na overleg met gemeente en andere schoolbesturen is voor Openbaar Onderwijs gekozen voor de volgende maatregelen: - het nog aanwezige enkele beglazingsysteem vervangen voor isolerende beglazing in combinatie met verbetering klepramen en hang- en sluitwerk buitengevels: - de bestaande traditionele TL-verlichting vervangen voor HF (hoogfrequent) verlichting: - daar waar vervanging van dakbedekking nodig is, deze in geïsoleerde versie uit te voeren: - de afgeschreven conventionele cv-ketels vervangen door een Hr-ketel. Genoemde maatregelen zullen los van verbetering binnenklimaat ook flink op energie bezuinigen. Behalve technische maatregelen is het nodig om de gedragslijn te verbeteren met betrekking tot ventileren en klimaat. Hiervoor zijn hulpmiddelen en advies van de GGD beschikbaar. Op 12 scholen is een CO2-indicator beschikbaar gesteld. Sociaal Jaarverslag 2009-2010, Openbaar Onderwijs Emmen 17
- Duurzaam bouwen: In 2010 zijn twee plannen om te komen tot nieuwbouw gerealiseerd, uitvoering van de bouw van deze scholen, respectievelijk OBS de Bente en SBO de Catamaran, volgt in 2011 en 2012. De scholen worden zeer duurzaam en energievriendelijk gebouwd. Hierdoor zijn de exploitatiekosten laag en de opzet is gericht om een uitstekend binnenklimaat te bewerkstelligen: - een radiatorloos gebouw - vloerverwarming/koeling - hoge isolatiewaarde van de gevels en de daken - gebruikmaken van aardwarmte, een systeem met zogenaamde warmtekoude opslag uit de bodem - hoogfrequent verlichting met daglicht- en aanwezigheidsindicatie Sociaal Jaarverslag 2009-2010, Openbaar Onderwijs Emmen 18
Bijlage: 1 Aantal leerlingen primair openbaar onderwijs in de Gemeente Emmen aantal leerlingen teldatum 1 oktober OPENBAAR 2005 2006 2007 2008 2009 1 Eenspan 218 227 229 240 238 2 Mr.Vegter 62 63 60 67 72 3 Esdoorn 87 92 101 108 116 4 Emmermeer 61 72 88 96 92 5 Montessori 230 240 230 233 200 6 Angelslo 457 434 423 424 407 Eekharst 47 46 46 45 0 7 Hasselbraam 162 152 153 158 179 8 Iemenkorf 162 153 145 146 176 9 Op t Veld 109 109 109 120 116 10 Brink 178 178 164 152 142 11 Barg 178 178 174 160 161 12 Rietveld 121 124 132 138 102 13 Vlonder 335 352 360 364 337 14 Lisdodde 509 528 556 556 575 15 Delftlanden 0 0 0 0 35 16 Meent 86 90 90 106 95 17 Bente 129 119 117 119 122 18 Runde 175 182 179 178 161 19 Dreef 61 59 63 61 60 20 Anbrenge 161 165 157 147 145 21 Peel 34 38 40 31 29 22 Planeet 93 93 92 93 95 23 Klobbestoek 35 32 38 35 32 24 Spil 99 98 95 95 95 25 Viersprong 171 167 171 157 158 26 Bascule 406 417 388 391 371 27 Dordtse Til 142 139 150 157 168 28 Mr.Halma 50 49 48 47 48 29 't Koppel 195 196 200 191 193 30 Dreske 66 66 57 47 39 31 Iemenhof 158 161 166 168 175 32 Swartemeer 87 92 86 87 74 totaal 5.064 5.111 5.107 5.117 5.008 speciaal ba.o. 2005 2006 2007 2008 2009 Catamaran 202 185 178 178 181 Reg.Exp.Centra 2005 2006 2007 2008 2009 Thriantaschool 177 164 167 165 160 Sociaal Jaarverslag 2009-2010, Openbaar Onderwijs Emmen 19
Sociaal Jaarverslag 2009-2010, Openbaar Onderwijs Emmen 20