Startnotitie voor het Stedenbouwkundig Programma van Eisen Hogewegzone Gemeente Amersfoort

Startnotitie voor het Stedenbouwkundig Programma van Eisen Hogewegzone Gemeente Amersfoort gemeente Amersfoort, 5 november 2008

Inhoud 1. Aanleiding 3 2. Inleiding 4 3. De Groene Poort 7 4. Overige kaders 16 5. Samenwerkingsvorm 17 7. Vervolgtraject en planning 19 Bijlage Communicatie en participatie 21 2

1. Aanleiding Op 24 juni 2008 is door de gemeenteraad de Groene Poort vastgesteld als voorkeursmodel voor de Hogewegzone. In de vervolgfase zal dit voorkeursmodel uitgewerkt worden tot een Stedenbouwkundig Programma van Eisen (SPvE). In het raadsbesluit is verder opgenomen dat vooruitlopend op dit SPvE een startnotitie ter besluitvorming voorgelegd dient te worden. Onderhavige notitie is de bedoelde startnotitie. De startnotitie is de basis voor het Stedenbouwkundig Programma van Eisen (SPvE). In de startnotitie zijn de kaders en voorwaarden voor de verdere uitwerking van het voorkeursmodel de Groene Poort opgenomen. De verdere planvorming zal binnen deze kaders en voorwaarden plaatsvinden. 3

2. Inleiding Amersfoort Vernieuwt! In Amersfoort willen we dat het in elke wijk prettig wonen en werken is. Om dat doel te bereiken, pakken we de situatie in enkele wijken aan. Dat doen we via verschillende Amersfoort Vernieuwt projecten. Daarmee maken we van de wijken Liendert - Rustenburg, Randenbroek - Schuilenburg, Kruiskamp en de Hogewegzone binnen 12 jaar plezierige woonwijken voor iedereen. Plezierig om in te wonen met een uitstraling om trots op te zijn! Samenwerking Amersfoort Vernieuwt gaat uit van een totaalaanpak. Er is aandacht voor de omgeving, dus bijvoorbeeld voor verbetering van woningen, winkels, sportvoorzieningen, milieu en groen. Maar ook onderwerpen die te maken hebben met samenleven komen aan bod. De AV teams (Aanspreken en Vooruithelpen) bezoeken bijvoorbeeld de wijkbewoners en buurtvaders hebben contact met de jongeren in de wijk. Amersfoort Vernieuwt probeert daarnaast een positieve wijkeconomie te stimuleren. Dit gebeurt ondermeer met projecten die de werkgelegenheid in de wijk vergroten. Een voorbeeld hiervan is hulp voor en door bewoners uit de wijk met de opstart van eigen bedrijfjes. Betrokkenheid van bewoners, wijkpartners en belangengroepen is heel belangrijk binnen Amersfoort Vernieuwt. Samenwerking met hen staat dan ook voorop. Hogewegzone Vernieuwt! Het project Hogewegzone maakt onderdeel uit van Amersfoort Vernieuwt. Het gebied ligt tussen de wijken Liendert / Rustenburg en Randenbroek / Schuilenburg en biedt door het realiseren van woningen en voorzieningen kansen voor de opwaardering van deze wijken. Binnen Amersfoort Vernieuwt is realisatie van een verschuiving van 10 tot 15% van goedkope sociale woningbouw naar het middensegment de bedoeling. De Hogewegzone kan hier aan bijdragen. Het project biedt ook kansen voor het opwaarderen van één van de belangrijkste entrees naar de stad. Op 23 mei 2006 is de Startnotitie voor de Hogewegzone in de gemeenteraad behandeld. Hierin worden de volgende ambities genoemd voor de Hogewegzone: Ingezet wordt op een Stadsentree met allure; Een optimale verkeerskundige doorstroming op de Hogeweg; Het woonprogramma gaat uit van een stedelijk woonmilieu met een zo hoog mogelijke dichtheid. Daarmee kan ook worden voldaan aan het principe van eerst vervangend bouwen, dan pas slopen; De kwaliteit van de bebouwing zal hoog zijn. Het zwembad wordt een blikvanger bij de entree van de stad. Uitwerking van een stedenbouwkundig alternatief met een minder stedelijke ambitie d.w.z met een lagere dichtheid. Participatietraject Op basis van de opdracht van de raad is gestart met het participatietraject op 28 augustus 2006. Het participatietraject bestaat uit 2 delen. Het eerste deel vormt een aantal bijeenkomsten met de participatiegroep. Het tweede deel bestond uit een stadsbrede consultatieronde over de twee uitgewerkte modellen. Tijdens bijeenkomsten met de participatiegroep zijn twee stedenbouwkundige modellen uitgewerkt en vervolgens ambtelijk verder doorgerekend. Eind december 2007 had het college het voornemen om een keuze te maken uit de voorstellen. De raad heeft door middel van een motie het college de opdracht gegeven om het participatietraject conform eerdere afspraken met beide modellen af te ronden middels de stadsbrede consultatieronde. De bijeenkomsten met de participatiegroep zijn uiteindelijk afgesloten met een bijeenkomst met een aantal raadsleden. Tijdens de bijeenkomst zijn de raadsleden geïnformeerd over het verloop van het participatietraject. Vervolgens heeft de stadsbrede consultatieronde plaatsgevonden. 4

Stedenbouwkundige modellen Tijdens bijeenkomsten met de participatiegroep zijn twee stedenbouwkundige modellen uitgewerkt: het Groene Poortmodel en het Stadsparkmodel. De Groene Poort is meer bebouwd, het Stadspark is minder dicht en stedelijk. De Groene Poort biedt meer kansen voor woningen, voorzieningen en is financieel beter haalbaar. Het Stadspark biedt meer kansen voor speelvoorzieningen, milieu en groen en bevat minder woningen. Hieronder zijn beide stedenbouwkundige modellen weergegeven: De Groene Poort Het Stadspark Afweging Positieve aspecten aan het Stadspark model zijn de groene uitstraling, afstemming van het zwembad en het park en aansluiting met het waterwingebied. Verder levert het een beter verblijfsgebied op aan de kant van Liendert omdat de bebouwing verder van de weg staat. De meerderheid van de respondenten van de stadsbrede consultatieronde geven de voorkeur aan dit model. De belangrijkste minpunten van het Stadsparkmodel zijn dat er minder woningen worden gerealiseerd en daardoor ook minder sociale huurwoningen (circa 210). Hiermee levert dit model een kleinere bijdrage aan de hoofddoelstellingen van het programma Amersfoort Vernieuwt. Dit model heeft forse nadelige financiële consequenties voor de gemeente. Model Groene Poort biedt zowel kwalitatief als kwantitatief meer ruimte voor herhuisvesting en het AV uitgangspunt eerst bouwen dan slopen. In dit model worden ook meer sociale huurwoningen (circa 250) en meer eengezinswoningen gebouwd. Verder is in dit model sprake van een betere inpassing van voorzieningen. Het zwembad wordt direct vanaf de Hogeweg ontsloten en de voorzieningen liggen op een natuurlijke wijze tussen de huidige wijken Liendert en Schuilenburg. Dit biedt kansen voor versterking van de sport- en verzorgingsgerelateerde voorzieningen (zie BROrapport) en het stimuleren van wijkeconomie. Alles overwegend is de conclusie dat het model Groene Poort op de beste manier een bijdrage levert aan de doelstellingen van het project en Amersfoort Vernieuwt en invulling geeft aan de opdracht van de raad. Raadsbesluit De gemeenteraad heeft op 24 juni 2008 het volgende besluit genomen over de Hogewegzone: 1. Als richting voor de verdere uitwerking en invulling is gekozen voor: de Groene Poort. Dit model wordt in het volgende hoofdstuk nader beschreven. de voorgestelde financiële afspraken en dekkingsvoorstellen. Het exploitatietekort van de Groene Poort (ca. 7 miljoen euro) komt ten laste van de Alliantie. de beschreven samenwerkingsvorm en het uitwerken daarvan in een intentie- en samenwerkingsovereenkomst met de Alliantie (zie hoofdstuk 5). 5

2. Het college is opgedragen om op korte termijn tot afspraken te komen met Rijkswaterstaat opdat binnen vier jaar er afdoende maatregelen op de A28 zijn getroffen voor de doorstroming van het verkeer op de Hogeweg. 3. Vooruitlopend op het stedenbouwkundig plan wordt een startnotitie ter besluitvorming voorgelegd. Kaders gemeenteraad Bij de vaststelling van het voorkeursmodel zijn door de gemeenteraad de hieronder staande kaders aangegeven. de inpassing van het zwembad inclusief sporthal (oppervlak en hoogte) in haar omgeving met de Spreeuwenstraat (min. 20 meter gevelafstand), de buurtas en het Waterwingebied zal zorgvuldig worden uitgewerkt; betere verkeersafwikkeling in het gebied, bij de buurtas en naar de Hogeweg zelf richting A-28 en binnenstad; de doorstroming op de Hogeweg moet gewaarborgd worden; de invoegstrook moet lang genoeg zijn; de verkeersafwikkeling rondom het zwembad moet adequaat worden vorm gegeven; goede fietsroutes en aansluiting op het openbaar vervoer netwerk; slimme vormgeving van de fysieke omgeving om zo ruim mogelijk binnen de wettelijke normen voor geluid en fijnstof te blijven; bij de woningen en het voorzieningencluster een levendige, veilige openbare ruimte, met een goed verblijfsklimaat voor ontmoeting en wonen; mogelijkheden zoeken voor doortrekken van het Waterwingebied naar het groengebied Randenbroek-Schuilenburg, ecologisch en recreatief/toeristisch (fietsen, wandelen); een ecologische verbindingszone tussen waterwingebied en Valleikanaal; een robuuster groen plein aan de Schuilenburgzijde; mooie zichtlijnen van de stadsentree richting de binnenstad; aan beide zijden van de Hogeweg voldoende parkeerruimte voor eigen gebruik van de bewoners, privébezoekers en gebruikers van de voorzieningen; de sociale opgaven voor dit gebied, zoals woonmilieu, ontmoetingsfunctie, hostel, wonen voor grote gezinnen, senioren en starters; voldoende speelmogelijkheden voor kinderen; aandacht voor de afvalopslag in relatie tot het hoogwaardige stedelijk woonmilieu (ondergronds of inpandig); Bij de uitwerking van het SPvE wordt een parkeernorm van 1,75 à 1,8 plek per woning gehanteerd. In het plangebied wordt een parkeerregime ingevoerd. 6

3. De Groene Poort De Groene Poort neemt de diverse identiteit van de deelgebieden als uitgangspunt en zet het karakter van de deelgebieden door in de plannen voor de Hogewegzone. Daardoor ontstaat een opeenvolging van ruimtelijke sferen, als een sjasliek, waar de Hogeweg doorheen prikt. Deze ruimtelijke eenheden zijn het Valleikanaal, de woonwijken, de buurtas en het zwembad aan het waterwingebied. Het stedenbouwkundig concept is hieronder weergeven: 7

Een mogelijke uitwerking van het stedenbouwkundig concept is hieronder weergegeven. 8

Valleikanaal Langs het Valleikanaal komt een compositie van torens. De torens zijn in volume en gevelafwerking aan elkaar verwant, maar ook divers. Tussen de torens ligt publieke ruimte die oploopt naar een voetgangersbrug over de Hogeweg. Bij de uitwerking wordt aandacht besteed aan de effecten van de bouwhoogtes op het mogelijke windtunneleffect en op de slagschaduwen. Aan het Valleikanaal wordt een strook gereserveerd als ecologische zone. Voor de inrichting van deze zone wordt gedacht aan een waterachtig milieu, met rieteilanden die habitats creëren voor verschillende plant- en diersoorten. Door de ecologische zone loopt een recreatief wandelpad. 9

Woonwijken Langs beide zijden van de Hogeweg biedt een laagbouwwijk plek aan een zeer stedelijke vorm van gezinswoningen met tuintjes. Het gebied krijgt een stedelijke uitstraling door de mix met middelhoge meergezinswoningen. Tussen de woningen is plaats voor groen en buurtpleintjes met speelplekken. De buurtas Doordat de Operaweg over de Hogeweg wordt doorgetrokken ontstaat een betere verbinding tussen de wijken. Deze weg krijgt een stedelijk profiel met voorzieningen in de plinten. In de ervaring van de stadsentree vormt de gevelwand langs de Operaweg een poort, dit wordt nog geaccentueerd door een toren in de knik van de weg. 10

Het zwembad De ligging van het zwembad tussen het waterwingebied, de Hogeweg en de buurtas geven het zwembad een stedelijke en een groene zijde. De groene zijde sluit aan op het groene waterwingebied door bijvoorbeeld een groen dak of een groene gevel. De stedelijke zijde kan meer uitgesproken zijn, waardoor het zwembad een belangrijke voorziening wordt bij de entree van de stad. Langs de buurtas vormt zich een plein, met plaats voor terrasjes. Een mogelijke combinatie van voorzieningen en wonen kan eventueel in een volgend stadium worden uitgezocht. Groene allée De Hogeweg krijgt een symmetrisch profiel met een drietal forse bomenrijen langs beide zijden van de weg en eventueel nog een bomenrij in de middenberm. De bomen zijn beeldbepalend voor de identiteit van dit straatprofiel. Waarschijnlijk kan een groot deel van de bestaande bomen worden behouden en kunnen nieuwe bomen worden toegevoegd. 11

Wonen Er zal sprake zijn van een gevarieerd woonprogramma voor diverse doelgroepen, zoals starters, senioren en gezinnen. Minimaal 30% van de nieuwe woningen wordt in de sociale huur gerealiseerd. Om ook koopwoningen voor bijvoorbeeld starters bereikbaar te maken, kan de Alliantie koopgarant of de starterslening inzetten. Uiteindelijk worden ook koopwoningen in de middeldure en duurdere catagorieen gerealiseerd om voldoende inkomsten te genereren, waardoor de hoogwaardige kwaliteit van het plan waargemaakt kan worden. Uitgangspunt is eerst bouwen, dan slopen. Het aantal appartementen varieert van 580 tot 650. Het aantal eengezinswoningen is circa 220. Binnen het gebied wordt ruimte gegeven aan initiatieven voor collectief opdrachtgeverschap. Hieronder is weergegeven een indicatieve verkaveling die in het Stedenbouwkundige Programma van Eisen nader uitgewerkt dient te worden. Verkeer In het modellenonderzoek zijn verschillende oplossingen onderzocht om de doorstroming van de Hogeweg te verbeteren en om het projectgebied te ontsluiten. Verkeerskundig bleek het meest wenselijk om het kruispunt met de Operaweg ongelijkvloers te maken en de Operaweg door te trekken om het plangebied te ontsluiten. Het weefvak is naar aanleiding van opmerkingen uit de participatiegroep nog onderwerp van nadere studie. 12

De bebouwingsdichtheid vraagt ook om een adequate parkeeroplossing. Daartoe is besloten om het bewonersparkeren gebouwd op te lossen. Vaak halfof geheel verdiept onder de woningen. Bezoekersparkeren krijgt een plaats in het straatprofiel. De nieuwe parkeernormen worden toegepast en in het gebied wordt een parkeerregime ingevoerd. Maatschappelijke voorzieningen In de notitie zwemwater in Amersfoort van 23 november 2004 is conform de ambities van de raad het programma voor een groot zwemcomplex als volgt uitgewerkt: 50-meter bad 25-meter bad met duikkuil en 5 meter springplatform trainingsinstructiebad, tevens doelgroepenbad Vanaf de start van het project Hogeweg was het ook de wens het nieuwe zwembad te larderen met een nieuwe sporthal. Dit ter vervanging van de huidige sporthal Schuilenburg. Met de Alliantie is overeengekomen dat de woningcorporatie de locatie Schuilenburg gaat ontwikkelen met de aan de gemeente te betalen opbrengst kan budgettair neutraal een nieuwe sporthal worden gerealiseerd. De raad heeft op 22 april 2008 de locatie Hogeweg aangewezen als een definitieve locatie voor een hostel voor drugverslaafden. Op korte termijn (begin 2009) zal er een tijdelijke voorziening worden gerealiseerd. Eerst was deze voorzien op het weitje direct naast perceel Hogeweg 116. Naar aanleiding van opmerkingen van de buurtbeheergroep en vanwege de bouwlogistiek van de Hogewegzone is het de bedoeling dat de tijdelijke hostel in het aangrenzende weitje wordt gerealiseerd. Het permanente hostel zal meegenomen worden in de totale gebiedsontwikkeling van de Hogeweg. Hierover zullen nog concrete afspraken worden gemaakt met de Alliantie. Ruimtelijke Programma van Eisen van het hostel: Het hostel heeft een minimale vloeroppervlakte van 1.125 m2 (mag in maximaal 2 lagen) Een gezamenlijke buitenruimte van ongeveer 80 m2, enigszins afgeschermd Drie parkeerplaatsen voor personeel. Voorzieningen De meeste voorzieningen (zoals het zwembad) liggen aan de buurtas, de verbinding tussen de wijken Liendert en Schuilenburg. Belangrijk voordeel is dat de voorzieningen voor zowel inwoners uit Liendert als voor Schuilenburg goed te bereiken zijn. 13

Groen en milieu In het gebied dat grenst aan de wijk Liendert komt nieuwe bebouwing die dichter bij de weg ligt. Dit heeft gevolgen voor de lucht- en geluidskwaliteit voor deze nieuwe woningen. Hierbij wordt gelet dat binnen de wettelijke normen wordt gebleven. De Hogewegzone en het waterwingebied versterken elkaar en vormen een mooi geheel samen. De groene boulevard (Hogeweg) en de groene laan langs de bestaande wijk Liendert als verbindingen tussen het Valleikanaal en het waterwingebied maken een wandeling afwisselend en aangenaam. Daarnaast kan het groene plein aan de kant van Schuilenburg volop gebruikt worden voor sport en spel. 14

Aanpassing plangebied Bij de verdere uitwerking van het Groene Poortmodel is het plangebied aangepast. Dit mede naar aanleiding van opmerkingen vanuit de participatiegroep. Het gedeelte van het waterwingebied behoort niet meer tot het plangebied. Voor het gehele waterwingebied is een apart project gestart. De planvorming in dit project en de Hogewegzone wordt wel op elkaar afgestemd. In onderstaande luchtfoto geeft de rode lijn het oude plangebied aan en de blauwe het nieuwe. 15

4. Overige kaders Voor de Hogewegzone zijn verschillende gemeentelijke kaders van toepassing. Basiseisen wonen Om de kwaliteit van woningen en de woonomgeving te verbeteren zijn door de gemeente Amersfoort de Basiseisen voor de woningbouw en woonomgeving (oktober 2006) vastgelegd. De basiseisen zijn gericht op: o Bruikbaarheid, flexibiliteit, veiligheid en toegankelijkheid van plattegronden. o Sociale veiligheid van gebouwen, parkeergarages en woonomgeving. o Bruikbaarheid van de woonomgeving De basiseisen zijn een toetsingskader voor de ontwerpen van de Hogeweg. Dit is ook van belang omdat met de provincie als prestatie-eis is afgesproken dat er een substantieel aantal levensloopbestendige woningen wordt gerealiseerd (ca. 80%). Standaardprogramma van Eisen voor inrichtingswerken in de openbare ruimte Na de realisatie van de Hogewegzone wordt de openbare ruimte van het plangebied overgedragen aan de gemeente. Stedelijk Beheer is dan verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud. Belangrijk bij nieuwe ontwikkelingen is om de openbare ruimte zo in te richten dat een langdurig goed functionerende openbare ruimte wordt gecreëerd die door gebruikers wordt gewaardeerd en op een goede manier is te onderhouden in stand te houden. Hiervoor is het standaardprogramma opgesteld. Een normboek met eisen voor het realiseren en inrichten van de openbare ruimte in Amersfoort ten behoeve van ontwerpers en ontwikkelaars en een toetsingskader voor de gemeente. Het is ook de basis voor het formuleren van hogere ambities aan de inrichting van de openbare ruimte. 16

5. Samenwerkingsvorm De Hogewegzone is een samenwerking tussen de gemeente Amersfoort en de Alliantie. Beide partijen hebben intensief besproken hoe de financiële knelpunten en risico s moeten worden verdeeld. Ook het voorliggende Groene Poortmodel, dat verder wordt uitgewerkt, kent een fors tekort. De ingewikkelde binnenstedelijke locatie en ambities veroorzaken dit. Voor de realisatie van een duurzame ontwikkeling op deze plek is het noodzakelijk het parkeren goed op te lossen (gebouwd c.q. ondergronds), voldoende kwalitatieve openbare ruimte te realiseren om te kunnen spelen en verblijven, realisatie van voorzieningen en levensloopbestendige woningen met duurzame kwaliteit e.d. Daarbij zijn de verwervingen op deze plek ingrijpend. Bedrijven en bewoners moeten een nieuwe plek in de stad kunnen krijgen. Voor de verdere planuitwerking en realisatie is de insteek gekozen dat de Hogewegzone op rekening en risico door de Alliantie wordt ontwikkeld binnen de kaders van het (nog op te stellen) Stedenbouwkundige Programma van Eisen. De samenwerkingsvorm en de financiële afspraken worden vastgelegd in een samenwerkingsovereenkomst. Voor de voorgenomen samenwerkingsvorm is onderling de volgende richting besproken: De Hogewegzone wordt met uitzondering van de hoofdinfrastructuur van de Hogeweg en het zwembad en bijbehorende voorzieningen (sporthal) - op rekening en risico van de Alliantie ontwikkeld. De gemeente draagt het (financiële) risico voor de benodigde aanpassingen van de Hogeweg en de realisatie van het zwembad (inclusief de nieuwe sporthal) en het parkeren. De Alliantie gaat de benodigde gronden verwerven en bouwrijp maken. De gemeente brengt de sporthal Schuilenburg in bij de Alliantie tegen een afgesproken bedrag. Hiermee kan de gemeente een nieuwe sporthal bouwen. Daarbij is afgesproken dat er geen grondkosten worden gerekend voor de nieuwe sporthal. De gemeente draagt zorg voor het inbrengen van een subsidiebedrag van minimaal 3 miljoen euro in de grondexploitatie. De Alliantie is vrij in het vaststellen van de verkoopprijzen van de vrije sector koopwoningen en markthuurwoningen in dit gebied, waarbij minimaal 30% van de nieuwe woningen in de sociale huursector wordt gerealiseerd. Op korte termijn worden de bovenstaande afspraken op hoofdlijnen tussen de gemeente en de Alliantie uitgewerkt en vastgelegd in een samenwerkingsvorm (eind 2008). Financiering Over de financiering van de realisatie van het Groene Poortmodel zijn afspraken gemaakt tussen de gemeente en de Alliantie. De hoofdafspraken vormen een onderdeel van het raadsbesluit van 24 juni jl. De hoofdgedachte is dat de Hogewegzone op rekening en risico door de Alliantie wordt ontwikkeld binnen de kaders van het Stedenbouwkundige Programma van Eisen dat in het vervolgtraject opgesteld moet worden. De gemeente is verantwoordelijk voor de aanpassingen aan de Hogeweg en de realisatie van het zwembad. Op basis van deze afspraken is het plan financieel haalbaar. Met één kanttekening. De raad heeft in het besluit van 24 juni ingestemd dat voor de Hogewegzone de nieuwe parkeernormen moeten worden toegepast. En dat in het gebied een parkeerregime wordt ingevoerd. Het toepassen van de nieuwe parkeernormen leiden ten opzichte van de voorgestelde parkeernormen tot een kostenverhoging van circa 2 miljoen. Dit tekort wordt tussen de Alliantie en de gemeente gedeeld. Voor de gemeente geldt dat hiervoor dekking gezocht zal worden door subsidies of binnen de fysieke middelen voor Amersfoort Vernieuwt. 17

Risicomanagement Zoals hiervoor aangegeven liggen de financiële risico's van de gebiedsontwikkeling grotendeels bij de Alliantie. Verwervingen, sanering, bouw- en woonrijpmaken gebeurt voor rekening en risico van de Alliantie. De afzet van de woningbouw moet de dekking voor deze investeringen verzorgen. Als de afzetbaarheid van de woningen door bijvoorbeeld de economische situatie moeizaam is, heeft dit voor de Alliantie gevolgen voor haar financiering. Dit kan de volgende consequenties hebben: Fasering: in de bouwvolgorde zou bij een slechte verkoop gestart kunnen worden met de bouw van de huurwoningen in plaats van gemengd. De koopwoningen volgen later, maar het totale project wordt binnen hetzelfde tijdsbestek gerealiseerd. De Alliantie kan besluiten meer woningen (al dan niet tijdelijk) in de huur te nemen. De overige projecten van AV worden in de tijd naar achteren geschoven opdat er minder woningen op de markt komen en de Hogeweg doorgaat. De bouwproductie binnen de Hogeweg wordt over een langer tijdsbeslag gesmeerd. De gemeente draagt het kostenrisico voor de ingreep aan de Hogeweg, de realisatie van het zwembad inclusief de sporthal en het bijbehorende parkeren en de afgesproken bijdrage van 3 miljoen. Momenteel wordt gewerkt aan een subsidieaanvraag (EFRO) ter dekking van deze bijdrage. Het is reëel om te veronderstellen dat deze aanvraag wordt gehonoreerd. Mocht een dergelijk bedrag aan subsidies niet bij provincie/rijk worden gerealiseerd, dan zal de gemeente dit zelf aan moeten vullen. Dit is een financieel risico voor de gemeente. Ingreep Hogeweg De investering ten behoeve van de ingreep Hogeweg zijn geraamd op 9,0 mio. Hiervoor is dekking binnen de RSV component Bereikbaarheid. Financiële risico s zijn eventuele extra kosten die voort vloeien uit nadere uitwerking van het ontwerp en de aanbesteding. Gedurende het proces van uitwerking zal op kosten worden gemonitord. Zwembad De mogelijke risico s rondom de realisatie van de maatschappelijke voorzieningen, zoals het zwembad, worden apart behandeld in een raadsinformatiebrief over dit onderwerp. Deze zal nog dit jaar aan de gemeenteraad worden aangeboden. Planningsrisico In de planning wordt nu uitgegaan van een start van de realisatie, zwembad en eerste fase woningbouw, eind 2010. Als we het vervolgproces stapsgewijs uitwerken, is dit haalbaar. Op hoofdlijnen worden er een drietal risico's voorzien, die de planning kunnen vertragen: 1. realisatie van de ingreep aan de Hogeweg. In de komende fase wordt de ingreep aan de Hogeweg nader uitgewerkt en gepland. 2. de verwervingen. Sinds 2006 zijn er enkele verwervingen gedaan. Voor de ontwikkeling en realisatie is nog een aantal verwervingen noodzakelijk. Het streven is om de verwervingen minnelijk te realiseren. 3. bezwaarprocedures De ontwikkeling van de Hogewegzone is een inpassing van woningbouw en voorzieningen in de bestaande stad. Daarmee is er een risico dat bewoners of belangenverenigingen bezwaar zullen maken op het bestemmingplan. 18

7. Vervolgtraject en planning De voorliggende startnotitie is het vertrekpunt en het kader voor het Stedenbouwkundig Programma van Eisen (SPvE). In het SPVE wordt onder andere de volgende onderwerpen uitgewerkt en vastgelegd: het stedenbouwkundige plan en de verkaveling; een nauwkeuriger woonprogramma; het programma voor de voorzieningen; de inrichting van de openbare ruimte: plek van sport- en spelvoorzieningen, kwaliteitsniveau, e.d.; de inrichting van het groen en eventueel de kop van het waterwingebied; het nauwkeurige parkeerprogramma en de inpassing daarvan; de architectuur en beeldkwaliteit; de milieuparagraaf (energie/duurzaamheid, luchtkwaliteit, geluid, groencompensatie, flora/fauna, watercompensatie e.d.); de planning en fasering; het herhuisvestingplan; de financiën. Daarnaast komen hierin onderwerpen als levensloopbestendig wonen, kunsttoepassingen, collectief particulier opdrachtgeverschap e.d. aan de orde. Op basis van het SPvE worden de bouwplannen (woningen en zwembad) en de inrichting van de openbare ruimte (inclusief reconstructie Hogeweg) ontworpen. Het SPvE wordt ook uitgewerkt in het nieuwe bestemmingsplan. Parallel daaraan wordt gestart met de voorbereidingen voor de planologische procedures en de milieueffectrapportage. In het SPvE wordt het door de gemeenteraad vastgestelde voorkeursmodel voor de Hogewegzone verder uitgewerkt. Naar verwachting zal de uitwerking van het SPvE en het bijbehorende ontwerp bestemmingsplan begin 2009 gereed zijn voor besluitvorming in de gemeenteraad. De raad zal tijdens de uitwerking van het SPvE middels een aantal bijeenkomsten (1 á 2) worden betrokken. Communicatie en participatie Zoals beschreven in de inleiding is voor het project Hogewegzone een uitgebreid participatietraject gevoerd. In het vervolgtraject, dat start na vaststelling van deze startnotitie, is hier weer aandacht voor. In de bijlage is beschreven op welke wijze de communicatie en participatie vorm krijgt in het vervolgtraject. Lange termijn planning Op de volgende pagina is de planning weergegeven voor het project. De planning is globaal en zal bij het SPvE verder zijn uitgewerkt. In globale stappen ziet deze er als volgt uit: Uitwerken van het voorkeursmodel in het Stedenbouwkundig Programma van Eisen en starten met de bestemmingsplanprocedure (2008/2009). Ontwerpfase van de gebouwen en de openbare ruimte (2009 / 2010). Na de bouwvergunningsprocedure kan gestart worden met de bouw (2010 / 2011). De oplevering zal gefaseerd plaatsvinden. In 2012 is de eerste oplevering. Voor de aanpassingen aan de Hogeweg dient nog onderzocht te worden wanneer dit het beste plaats kan vinden. 19

Bijlage: communicatie en participatie Op weg naar een stedenbouwkundig plan Hogewegzone: 1. Inleiding Voor de Hogewegzone wordt een stedenbouwkundig plan gemaakt. In deze bijlage beschrijven we de inrichting van de participatie en communicatie. Dit plan is gebaseerd op afspraken met de raad (afwegingsnotitie, juni 2008). 2. Uitgangspunten We hanteren de volgende aandachtspunten met betrekking tot de communicatie. Open en transparante voorlichting. Participatie gericht op concrete zaken: thema s wonen, ouder worden, spelen en openbare ruimte. Consultatie op het proces en vinger aan de pols houden. Dit laatste geldt voor eerder gemaakte afspraken met de participatiegroep in de vorige fase. 3. Centrale communicatieboodschap De communicatieboodschap bevat de volgende elementen: De gemeenteraad heeft gekozen voor de uitwerking van de Hogewegzone als Groene Poort. De Alliantie gaat het gebied ontwikkelen. De kaders en uitgangspunten zijn vastgesteld door de raad op 24 juni 2008. De Hogewegzone is onderdeel van Amersfoort Vernieuwt. Het uiteindelijk doel van de ontwikkeling van de Hogewegzone is onder meer: het verbeteren van het woongenot. Een gevarieerd woningaanbod ontwikkelen. De wijken vitaliseren. Sociale samenhang bevorderen. Het toevoegen van nieuwe woningen en woonmilieus; de komst van een nieuw stedelijk zwembad en voorzieningen met de mogelijkheid om werkgelegenheid te creëren; een verbetering tussen de wijken tot stand brengen; een plek voor ontmoeting, sport en spel realiseren. Het totale traject neemt jaren in beslag en de planning zal niet altijd spijkerhard te geven zijn. Soms zullen fasen lang duren, soms zullen bepaalde zaken in stroomversnelling komen. Workshops zullen helpen om op onderdelen input te geven aan het stedenbouwkundig plan. Gebruikerswensen worden ingebracht. Het gaat daarbij om het voeden van het programma van eisen. De participatiegroep, samengesteld uit leden van diverse belangengroeperingen en bewoners zullen het proces op hoofdlijnen volgen en vinger aan de pols houden. Hun inzet is te zien als adviseren. 4. Communicatiedoelgroepen en doelstellingen Primaire doelgroepen Bewoners Liendert Bewoners Schuilenburg Bewoners Hoven Bewoners direct rondom plangebied Bewoners uit de stad Wat willen we bereiken met communicatie? Belanghebbenden zijn goed en tijdig geïnformeerd over proces en procedure; Een fiks aantal bewoners, belanghebbenden, betrokkenen leveren actieve input voor het programma van eisen. 5. Participatie en communicatie We kiezen voor een interactieve aanpak. Hierbij is ruimte voor dialoog, participatie en samen optrekken. De werkwijze wordt compact, energiek en slagvaardig. De kaders worden gevormd door de besluitvorming in de raad over de Groene Poort en de startnotitie. De gekozen aanpak bevat de onderstaande vier onderdelen.

I. Vier aparte workshops voor drie thema s Voor de volgende thema s stellen we een workshops samen. Deze geven invulling aan een bepaald thema. Het gaat om: Ouder worden (levensloop bestendig wonen) Openbare ruimte (groenaspecten, typen speelvoorzieningen, verkeersveiligheid) Wonen: dit onderwerp knippen we in tweeën. Een groep met bewoners uit de Hoven. Een andere groep is samengesteld met mensen die elders in de stad wonen. De groep zal vooral bestaan uit potentiële huurders/kopers. Bij deze laatste groep staat de vraag centraal. Wat zou mij kunnen bewegen om in de Hogewegzone te gaan wonen? Bewoners mogen aan meerdere workshops meedoen. Deelnemers aan de workshop krijgen van tevoren een informatiepakket en een huiswerkopdracht. We hebben per workshop plek voor ongeveer 16 mensen. Werkvorm & werving Een onafhankelijk extern bureau met ervaring op het gebied van wijkontwikkeling begeleidt de sessies. Per workshopthema vinden twee sessies plaats. We streven naar een diverse samenstelling van de workshops. Bewoners uit de hele stad zijn welkom. Ook bewoners buiten de betrokken wijken worden uitgenodigd. We zullen voor deze groepen naast een persoonlijke werving ook een open werving in gang zetten. Waarbij ook de deelnemers van de participatiegroep uit de vorige fase benaderd zullen worden. We schakelen daarnaast intermediairen in. Verwachtingen managen, creativiteit stimuleren We managen de verwachtingen bij deelnemers van de workshops door aan te geven hoe het proces zal verlopen, hoe we de input van de deelnemers zullen gebruiken. Hoe de besluitvorming verloopt. De workshops zijn laagdrempelig en creatief. We maken beeldverslagen van deze sessies. De beelden, tekeningen gebruiken we voor terugkoppeling aan de wijken, de stad, het college en de raad. II Flitsinterviews Ondanks de laagdrempelige opzet van de workshops zullen we sommige groepen minder makkelijk bereiken. We laten daarom door het onafhankelijk bureau korte interviews afnemen: bijvoorbeeld bij de buitenkasten, Huize Liendert, Chillruimte, en the Fame..Op deze manier halen we toch woonwensen op van groepen die we anders minder makkelijk bereiken. III. Participatiegroep We willen de participatiegroep een adviserende rol geven: volg het proces op hoofdlijnen en houd vinger aan de pols als het gaat om oude toezeggingen/afspraken. In de groep zitten onder andere vertegenwoordigers van belangengroeperingen zoals de SGLA, Vrienden van het Waterwingebied, Veilig Verkeer Nederland, Fietsersbond, bewoners etc. De groep wordt, waar nodig in overleg met de participatiegroep deelnemers- aangevuld met nieuwe deelnemers. De groep komt bij elkaar op drie momenten: voor aanvang van de workshops rondom het conceptplan rondom realisatie van het definitieve plan. IV Communicatie over het proces Communicatie over de workshops We informeren de stad over de workshops via stadsberichten, flyers, posters en de website (www.amersfoortvernieuwt.nl). Hogewegzonekrant De resultaten van de workshops en flitsinterviews koppelen we in maart/april terug via een speciale uitgave van de Hogewegzonekrant. Deze wordt in delen van de wijken huis-aan-huis verspreid, via de stadsinformatiewinkel, en www.amersfoortvernieuwt.nl. 22

Bewonersavond stedenbouwkundig plan De realisatie van het bestemmingsplan (wettelijke inspraak) en het stedenbouwkundig plan lopen wellicht parallel. Voor het stedenbouwkundig plan is geen wettelijke inspraak van toepassing. Voor het bestemmingsplan is het organiseren van een aparte inspraakavond niet verplicht: ter inzage leggen in de Observant volstaat. Omdat de Hogewegzone een groot Amersfoort Vernieuwt project is willen we vanuit de projectgroep Hogewegzone toch een bewonersavond organiseren. Doel is het voorlichten van belangstellenden over het stedenbouwkundig plan. Tijdens deze bijeenkomst kunnen we bewoners erop wijzen dat ze een officiële inspraakreactie kunnen geven op het bestemmingsplan. 6. Aandachtpunten voor uitvoering Bestaande communicatiemiddelen We maken zoveel mogelijk gebruik van bestaande communicatiemiddelen en formats. De middelen zijn herkenbaar voor de doelgroepen. Actief monitoren wat er leeft We houden voeling met wat er leeft. Aan de hand van deze bevindingen evalueren we de communicatieaanpak en stellen deze waar nodig bij. De Hoven Voor bewoners van de Hoven wordt een apart communicatietraject ingericht. De Alliantie-Eemvallei is hiervoor verantwoordelijk. 7. Communicatieplanning 12 november: drukken flyers/posters vanaf week 46: start werving: verspreiden flyers/posters/stadsbericht/website week 49: balans opmaken: extra inspanning werving nodig? Zoja, uitvoeren week 49/50: bevestigingsbrief deelnemers/ infopakket en huiswerk week 51: input huiswerk naar onafhankelijk bureau ivm voorbereiding week: 3 uitvoering 1 e ronde workshops week 4: uitvoering: flitsinterviews week 5: uitvoering 2 e ronde workshops week 7: rapport flits interviews/workshops week 8: bedankbrief deelnemers week14: Hogewegzonekrant voor de zomervakantie: bewonersavond 23