Toelichting vormgeving Laan van Hoornwijk/Rotterdamsebaan Bijlage bij Uitvoeringbesluit Rotterdamsebaan Datum 1mei 2013
1
1. Vraag/aanleiding De Rotterdamsebaan krijgt een directe aansluiting op de Laan van Hoornwijck. Deze aansluiting is met name van belang voor het verkeer tussen de wijk Ypenburg en het centrum van Den Haag. Via de Laan van Hoornwijck worden ook de bedrijvengebieden Park Hoornwijck en de Laan van s Gravenmade ontsloten evenals familiepark Drievliet. Deze aansluitingen liggen op korte afstand van elkaar en hebben geleid tot een ontwerp waarin de aansluiting van de Rotterdamsebaan en de aansluiting op de Laan van s Gravenmade middels een groot kruisingscomplex aan elkaar zijn gekoppeld. Het verkeer vanuit de richting Rijswijk kan niet direct de tunnel inrijden maar moet doorrijden naar de doorgang richting de Laan van s Gravenmade en daar keren om vervolgens rechtsaf te slaan naar de tunnel. Deze beweging heeft geleid tot de vraag waarom deze zo in het ontwerp is opgenomen. In dit memo wordt kort ingegaan op het gevolgde proces, op de verkeersstromen via deze kruising en op het ontwerp zoals dat nu voor ligt. 2. Proces In de besluitvorming over de voorkeursvariant op basis van de Nota Reikweidte en Detailniveau is op basis van een brede afweging de voorkeur uitgesproken voor een zo lang mogelijke tunnel in de Vlietzone, onder behoud van een eenzijdige aansluiting van de Laan van Hoornwijck op de Rotterdamsebaan. Via de eenzijdige aansluiting kan verkeer stad uit vanuit de Rotterdamsebaan naar de Laan van Hoornwijck rijden en vice versa. Daardoor kan de Rotterdamsebaan ook een functie vervullen voor het autoverkeer tussen het centrum van de stad en de woonwijk Ypenburg. Daarmee heeft de Rotterdamsebaan een groter effect op de beoogde verkeersafname op de Haagweg/ Rijswijkseweg. De voorkeur voor een zo lang mogelijke tunnel heeft als gevolg dat een ontsluitingsstructuur vanaf de Laan van Hoornwijck nodig voor Drievliet en de bedrijven langs de Laan van s Gravenmade. Daarbij zijn drie opties onderzocht, namelijk:: - al het verkeer via de Laan van s Gravenmade (zoals in de huidige situatie); - een nieuwe ontsluiting via de toe- en afrit van de Rotterdamsebaan; - een combinatie van deze varianten. Bij de uitwerking is met name gekeken naar de logische en gewenste routes naar de diverse bestemmingen en naar de verkeersstromen op de kruising. Voor het ontwerp is daarnaast van belang wat de (on)mogelijkheden zijn voor het aantal aansluitingen op de Laan van Hoornwijck en wat de daarvoor benodigde ruimte is op de kruisingen. Tenslotte spelen bij deze aansluitingen ook de fysieke (on)mogelijkheden een grote rol. Specifiek voor deze situatie is nog van belang dat het bedrijventerrein permanent bereikbaar moet zijn en dus niet via een eventueel af te sluiten bezoekersparkeerterrein kan lopen. Daarnaast is rekening gehouden met de bezoekerspieken van Drievliet die adequaat moeten kunnen worden afgewikkeld. 3. Verkeersstromen via deze kruising Voor de uitwerking van het ontwerp zijn de verkeersstromen via deze kruising een belangrijk aspect. De voornaamste functie van deze aansluiting is de koppeling tussen stedelijke hoofdroutes en dan, met name, die op de verkeersstroom tussen Ypenburg en het centrum van Den Haag (rechtsaf tunnel in en linksaf tunnel uit). Dit is de belangrijkste verkeersstroom op het kruispunt. De (recht)doorgaande route via de Laan van Hoornwijck, voor auto en openbaar vervoer, is de tweede belangrijke route. Er is een beperkte verkeersstroom tussen Rijswijk en de Rotterdamsebaan (linksaf tunnel in en rechtsaf 2
tunnel uit). Deze route is alleen interessant voor verkeer met een herkomst of bestemming in de directe omgeving van deze kruising. De aansluiting van de Rotterdamsebaan op de Laan van Hoorwijck heeft een beperkte functie als verbinding tussen het rijkswegennet en het onderliggend wegennet. Het verkeer vanaf de A4 uit de richting Amsterdam en naar de A4 in de richting Delft kan via de Laan van Delfvliet en de Laan van Hoornwijck vanuit en naar de Rotterdamsebaan rijden. Het verkeersaanbod vanaf de A4 uit de richting Amsterdam op deze kruising is echter zeer beperkt. Dit verkeer kan via het Prins Clausplein en de route via de A12/Utrechtsebaan veel sneller en logischer een bestemming in de Binckhorst of het centrum van Den Haag bereiken. Het verkeer vanuit de Rotterdamsebaan naar de A4 in de richting Delft kan via de Laan van Hoornwijck naar de toerit rijden. Dit verkeer kan echter ook de Rotterdamsebaan geheel uitrijden en via de Laan van Delfvliet naar de toerit rijden. Deze route is in afstand iets langer maar is eenvoudiger (2 x rechtsaf) en heeft één verkeerslicht minder. Het onderstaande kaartje geeft de mogelijke routes weer tussen de Rotterdamsebaan en de verschillende rijkswegen. Op dit moment zijn er twee kruisingen op de Laan van Hoornwijck rond de beoogde aansluiting van de Rotterdamsebaan. Via de kruising met de Laan van s Gravenmade zijn de aanliggende bedrijven en familiepark Drievliet bereikbaar. Het bedrijvengebied heeft een beperkte omvang en genereert geen grote verkeersstromen. Wel is er sprake van groot transport (o.a. bouwmaterialen en vuilafvoer,..). 3
Via de Laan van s Gravenmade rijdt ook het autoverkeer vanaf en naar familiepark Drievliet. Drievliet heeft een parkeerterrein van ca. 1000 plaatsen. Kenmerk van dit verkeer is dat het sterk geconcentreerd aan kan komen en vertrekken, zij het dat dit goeddeels niet op werkdagen en veelal buiten de spitsuren optreedt. Daarnaast komt een deel van het bezoek aan Drievliet met bussen. Ook sluit de Laan van Zuidhoorn aan op de Laan van Hoornwijck. Dit is één van de twee ontsluitingen van bedrijventerrein Hoornwijck. Dit is een bedrijfsterrein met een aantal grootschalige kantoorpanden. Anders de Laan van s Gravenmade kent de Laan van Zuid Hoorn meerdere ontsluitingen. Via de Laan van Oversteen is er voor dit bedrijvengebied nog een goede en directe verbinding met het stedelijke hoofdwegennet en naar het rijkswegennet. Deze beide aansluitingen zijn betrokken in de Rotterdamsebaan op de laan van Hoornwijck. vormgeving van de aansluiting van de 4. Varianten voor ontsluiting Voor het verkeer naar het bedrijvengebied aan de Laan van s Gravenmade en familiepark Drievliet zijn er in de voorkeursvariant voor de Rotterdamsebaantunnel in hoofdlijn drie varianten. A. Lus Deze optie bestaat uit een ontsluiting van beide functies via de toe- en afritten van de Rotterdamsebaan en een lus door het gebied. Daarmee zou één aansluiting ontstaan op de Laan van Hoornwijck waarmee zowel de Rotterdamsebaan als Drievliet en het bedrijfsterrein worden ontsloten. Rond de tunnelmond Rotterdamsebaan loopt lus voor het uitrijdende verkeer. Deze variant is bij verdere uitwerking onwenselijk gebleken. Het verkeer dat vanuit de Laan van Hoornwijck komt moet na de kruising kiezen tussen de oprit Rotterdamsebaan en de weg naar het bedrijventerrein en Drievliet. Voor deze weefbeweging is ruimte (lengte) nodig. Pas na dit punt kan de oprit richting Rotterdamsebaan starten. De oprit voegt vervolgens samen met de Rotterdamsebaan. In verband met de verkeersveiligheid (de 10 seconden regel) zou dan de tunnelmond weer verder terug 4
in de Vlietzone moeten worden verplaatst, hetgeen strijdig is met de strekking van de voorkeursvariant. In deze variant moet het verkeer naar de Laan van s Gravenmade fors omrijden om het gebied in te komen en daarna ook weer als dit verkeer via de lus langs Drievliet moet uitrijden. Het anders inrijden van het gebied vereist een aanpassing van de wegen in het gebied. Daarnaast loopt de lus via het gebied/parkeerterrein van Drievliet. Dit kan tot hinder leiden voor het verkeer vanaf de Laan van s Gravenmade door het bezoekverkeer van Drievliet. Ook loopt de lus via het (parkeer)terrein van Drievliet. Drievliet heeft aangegeven het parkeerterrein te willen afsluiten van de openbare straat. Hierdoor kan het moeilijk zijn de lus openbaar toegankelijk te houden. B. Laan van s Gravenmade Deze optie bestaat uit een ontsluiting van zowel Drievliet als het bedrijfsterrein via de Laan van s Gravenmade, zoals in de huidige situatie. Het volledig handhaven van de aansluiting van de Laan van s Gravenmade waarborgt de permanente bereikbaarheid van de bedrijven aldaar via de meest directe routes. Voor dit verkeer zijn er geen aanpassingen nodig. Het verkeer naar en vanaf Drievliet blijft in deze variant via de Laan van s Gravenmade rijden. Het aankomende verkeer veroorzaakt geen grote hinder op de Laan van s Gravenmade. Het vertrekkende verkeer echter leidt vaak tot wachtrijen in het bedrijvengebied en hindert daarmee ook het verkeer naar en vanaf de bedrijven aldaar. De ruimte voor tweerichtingsverkeer naar Drievliet op de Laan van s Gravenmade is beperkt en levert in de huidige situatie afwikkelingsproblemen op. Verder moet er voor het verkeer naar en vanaf Drievliet een route in twee richtingen rond de tunnelmond worden gerealiseerd. Daardoor is er meer ruimte nodig van het golfterrein en moet het Trekfietstracé verder uitbuigen. In deze variant ontstaan twee volledige kruisingen met een beperkte onderlinge ruimte op de Laan van Hoornwijck. Deze kunnen niet los van elkaar functioneren en moeten als één ontwerp en in één verkeerslichtenregeling worden uitgewerkt. De beide kruisingen worden belast met veel afslaand 5
verkeer. Binnen de beschikbare ruimte is geen ontwerp mogelijk dat het verkeer in de spitsperiode goed en veilig kan afwikkelen. C. Combinatie Lus en Laan van s Gravenmade In de voorkeursvariant is uitgegaan van de combinatie van een lus en handhaving van de aansluiting van de Laan van s Gravenmade. Dit is de combinatie van de twee hierboven beschreven varianten. Het verkeer naar en vanaf het bedrijfsterrein kan, net als nu, via de Laan van s Gravenmade worden afgewikkeld. Daarmee blijft een goede en directe ontsluiting van het bedrijvengebied gewaarborgd. De lus is bedoeld voor het verkeer naar en vanaf Drievliet. Dat rijdt via de Laan van s Gravenmade naar het parkeerterrein. Vanaf het eind van deze Laan wordt een nieuwe (eenrichtings)weg gemaakt richting het parkeerterrein van Drievliet. Deze weg loopt met een lus rond de tunnelmond en sluit vervolgens aan op de afrit van de Rotterdamsebaan richting Laan van Hoornwijck. De combinatie van een lus en handhaving van de Laan van s Gravenmade zorgt ervoor dat het verkeer uit het bedrijfsterrein geen overlast meer heeft van het bezoekersverkeer van Drievliet. Bezoekersverkeer kan goed via de afrit worden verwerkt, hier is voldoende capaciteit tijdens en buiten de spitsperiode. Door het invoeren van eenrichtingsverkeer op de lus naar het parkeerterrein is het smalle profiel nabij de Laan van s Gravenmade geen probleem meer. In de voorgestelde ontsluitingsstructuur verbetert de bereikbaarheid van zowel het bedrijfsterrein, dat geen last meer heeft van het uitrijdende Drievlietverkeer, als van Drievliet, dat een aan- en afrijdroute met meer capacteit krijgt. In afbeelding op de volgende pagina zijn de routes in de omgeving in kaart gebracht. 6
Als subvariant is nog bekeken of ook voor het aankomend verkeer voor Drievliet een weg kan worden aangelegd vanaf de Laan van Hoornwijck gekoppeld aan de toerit naar de Rotterdamsebaan. Verkeerstechnisch echter is het niet gewenst om het verkeer naar Drievliet af te wikkelen via het linksafvoorsorteervak vanaf de Laan van Hoornwijck naar de Rotterdamsebaan. Dit zou weer leiden tot twee zwaar belaste kruisingen kort op elkaar waarvoor binnen de beschikbare ruimte geen ontwerp mogelijk dat het verkeer in de spitsperiode goed en veilig kan afwikkelen (als in variant 1). Daarnaast is er minder ruimte om in te spelen op het piekaanbod van verkeer naar Drievliet dan in de voorkeursvariant, met als gevolg mogelijke hinder voor ander verkeer. Tenslotte zal er in deze subvariant bestemmingsverkeer naar Drievliet komen vanuit de tunnel. Dit verkeer zal op de kruising willen keren, hetgeen daar niet inpasbaar is en of sterk ten koste gaat van de verkeersafwikkeling. 5. Het ontwerp Op basis van de voorgaande afweging van de ontsluitingsvarianten is een ontwerp gemaakt van de aansluiting van de Laan van Hoornwijck op de Rotterdamsebaan en de Laan van s Gravenmade. De inrichting van het kruispunt qua rijstroken en opstellengtes is bepaald op basis van een analyse van de kruispuntstromen en een dynamische simulatie. In het ontwerp is ervoor gekozen om voor het verkeer dat vanaf de Laan van Hoorwijck (Rijswijk) linksaf richting Rotterdamsebaan wil rijden geen doorsteek te maken. Dit verkeer dient door te rijden tot de aansluiting Laan van s Gravenmade, vervolgens te keren en dan rechtsaf de Rotterdamsebaan op. Hier is voor gekozen om twee redenen: Het verkeer dat vanuit Drievliet komt en richting Rotterdamsebaan wil rijden maakt een keerbeweging die in de verkeerslichtenregeling niet adequaat kan worden geregeld met een koppeling. Op het moment dat deze stroom te groot wordt, bestaat het risico dat deze stroom ander (doorgaand) verkeer op de kruising blokkeert. 7
De verkeersstroom vanuit de richting Rijswijk naar de Rotterdamsebaan is beperkt, het grootste deel van het afslaande verkeer heeft het bedrijventerrein of Drievliet als bestemming, hetgeen logisch is om dit de hoofdrichting te laten zijn. Alle aansluitingen maken functioneel onderdeel uit van dezelfde, met verkeerslichten geregelde, kruising. Alle richtingen zijn onderling gekoppeld, verkeer hoeft nooit tussen de kruisingen in te wachten, met uitzondering van het kerende verkeer. Het verkeer vanuit de richting Rijswijk naar de Laan van s Gravenmade kan dus in één keer door de regeling om te voorkomen dat een wachtrij op deze richting het verkeer vanuit Rotterdamsebaan blokkeert. De opstellengte voor dit afslaande verkeer is ook voldoende om een bezoekerspiek naar Drievliet of grote voertuigen/bussen naar de laan van s Gravenmade te kunnen verwerken. De opstellengte voor dit afslaande verkeer is ook voldoende om een bezoekerspiek naar Drievliet of grote vrachtwagens/meerdere bussen naar de Laan van s Gravenmade te kunnen verwerken. Vóór de kruising met de Rotterdamsebaan is het linksaf-voorsorteervak ruim 100 meter (ruim 15 auto s of 5 bussen) en voor de Laan van s Gravenmade nog eens 50 meter (ter indicatie, het huidige voorsorteervak naar de Laan van s Gravenmade is ca. 40 meter). Onderstaande afbeelding is het meest recente ontwerp voor de aansluiting van de Rotterdamsebaan op de Laan van Hoornwijck. De kruising met de Laan van Zuid Hoorn ligt in het invloedsgebied van de aansluiting op de Rotterdamsebaan. Een volledige aansluiting op de Laan van Hoornwijck zou leiden tot drie kort op elkaar gelegen kruisingen die met verkeerslichten worden geregeld. Dit gaat vooral ten koste van de capaciteit van de verkeerslichtenregeling. Daarnaast is een grotere aanpassing van de Laan van Hoornwijck nodig (het linksaf slaande verkeer vanuit de Laan van Zuid Hoorn zou uitkomen in de linksaffer op de Laan van Hoornwijck naar de Laan van s Gravenmade/ Rotterdamsebaan). In het ontwerp is nu uitgegaan van een halve aansluiting met de Laan van Zuidhoorn. Vanaf de Laan van Hoornwijck kan het verkeer rechtsaf slaan en het gebied inrijden en vanuit de Laan van Zuid Hoorn kan het verkeer rechtsaf het gebied uitrijden. 8
6. Verkeersafwikkeling Het ontwerp van de kruising is getoetst op de verkeersafwikkeling met een dynamisch simulatiemodel. Uit de dynamische simulatie blijkt dat het ontwerp van de kruisingen het verkeer kan verwerken. Onderstaande afbeelding geeft een beeld van een druk moment uit de simulatie van de avondspits. De meest kritische verkeersstroom in de verkeersafwikkeling is die komend vanuit Ypenburg. De opstelcapaciteit aan de oostzijde van het kruispunt (vanuit Ypenburg) kan maar beperkt worden aangepast door de aanwezige viaducten van de verbindingsboog van de A4 naar de A13 en van de hoofdrijbaan van de A4. De richtingen naar en vanaf Drievliet kunnen goed worden afgewikkeld. De specifieke verkeerstroom van en naar Drievliet is maar beperkt gemodelleerd in het (avondspits)verkeersmodel Haaglanden. De pieken in het aankomende Drievliet verkeer vallen naar verwachting buiten de reguliere spitsuren (werkdagen 7.00-9.00 uur) waarop er toch al minder verkeer is en het verkeer goed afgewikkeld kan worden. Het vertrekkende verkeer wordt al enigszins gedoseerd (komt aan met één rijstrook, controle bij uitgang) waardoor dit geen grote verkeersstroom kan worden die de afwikkeling op de kruising sterk beïnvloedt. Er is een robuustheidstoets uitgevoerd in relatie tot het verkeer van en naar Drievliet (kan fluctueren als gevolg van drukke pretparkdagen) en verkeer vanuit Ypenburg (oostzijde van Laan van Hoornwijck). In de spits kunnen er nog ruim 100 auto s extra vanaf elke richting naar het familiepark rijden zonder de verkeersafwikkeling negatief te beïnvloeden. Gegeven de beschikbare parkeercapaciteit van ca. 1000 plaatsen en de spreiding in de aankomsttijden is dit een voldoende marge om normaliter ook in de spits een fluctuatie in het Drievliet verkeer op te kunnen vangen. Buiten de spitsuren is er dus nog meer ruimte voor het verwerken van een mogelijke piek in het Drievliet-verkeer. 9
11