3-HOEK RZG 2030 Stedelijke en landschappelijke structuur - dorpen; Zevenhuizen De kern van Zevenhuizen ligt op een driesprong van vaarten: de ringvaart van de Zuidplaspolder en de Hennipsloot. Langs de ringvaart (de dominante richting) vindt ter plaatse van de dorpskern een her-indeling van de middenstrook plaats: de ringvaart schuift naar het midden van het lint, waardoor de straatweg de middenweg van de dorpskern wordt. Ten oosten van de vaart bestaat een kleine maar zeer hoogwaardige parkruimte die het centrum lucht geeft en een groen karakter toevoegt als tegenhanger van de stenige dorpsstraat. De uitbreidingen van Zevenhuizen voegen zich in de polderstructuur: in de verder lege Eendragtspolder ligt een sterk begrensde woonwijk, terwijl aan de kant van de Zuidplaspolder het dorp langzaam verloopt van woonwijk naar het bebouwde poldernetwerk. 3-HOEK RZG 2030 Stedelijke en landschappelijke structuur - dorpen; Bergschenhoek Bergschenhoek is een duidelijk lintdorp dat gebruik maakt van een knik waaromheen de dorpskern is georganiseerd. Op de kop van deze knik staat de kerk tegenover een parkruimte, waardoor vanaf het lint de kerk in panorama opdoemt. Buiten deze dorpskern is Bergschenhoek zwaar belast met uitbreidingswegen en de omgeleide provinciale weg. De uitbreidingen zijn een zeer duidelijk voorbeeld van vakvulling in de polder. 80
3-HOEK RZG 2030 Stedelijke en landschappelijke structuur - dorpen; Nieuwerkerk aan den IJssel De kern van Nieuwerkerk ligt op een kruising van ringvaart en polderlinten. Het oude dorp is nog in tact, maar daar omheen kent Nieuwerkerk de zwaarste uitbreidingen van de dorpen in de Driehoek. De uitbreidingswijken zijn opgespannen tussen snelweg en spoorlijn en tussen linten van de polder. De noordelijke wijk van Nieuwerkerk zorgt er in belangrijke mate voor dat de zuidoosthoek van de Zuidplaspolder ingelijfd wordt in het stedelijk gebied en niet meer direct als onderdeel van de polder herkenbaar is. Algemene conclusie dorpen in de Driehoek RZG In de oorspronkelijke dorpskernen binnen de Driehoek RZG is in meer of mindere mate zeker nog sprake van kwaliteit: besloten dorpskernen met groene ruimten en oorspronkelijke bebouwing. De kwaliteit van de dorpen als geheel staat echter zwaar onder druk door forse uitbreidingswijken en verkeerswegen. Bij de meeste dorpen is geen sprake meer van balans tussen oorspronkelijke kern en uitbreidingen. In Nieuwerkerk ligt de oude kern autonoom in de dorpsstructuur en vangen andere wijkcentra het voornaamste voorzieningenaanbod op. Het samenspel tussen water, niveauverschillen, wegenpatroon, groen en bebouwing van de dorpen is inspirerend. Bestaande voorbeelden moeten worden gekoesterd, nieuwe vormen moeten worden ontwikkeld. Tegelijkertijd staan ze door verkeersdruk en verdichting onder druk. Hoe kunnen ze hier het hoofd aan bieden? In hoeverre kunnen deze kleinschalige milieus ook bij een eventuele grootschalige verandering van het gebied iets betekenen? 81
3-HOEK RZG 2030 Stedelijke en landschappelijke structuur - bedrijvigheid aan grootschalige infrastructuur Op de kaart zijn bedrijven aangegeven die direct gesitueerd en gerelateerd zijn aan de snelweg en de kassen in de Driehoek die ook functioneel gerelateerd zijn aan de nabijheid van het hoofdwegennet. Met de vaststaande plannen voor bedrijventerreinen die op deze kaart nog toegevoegd zullen worden en daar bovenop een doorgaande ontwikkeling drukt de grootschalige bedrijvigheid zwaar op de onderliggende polderstructuur. Een opdracht bij de situering van bedrijventerreinen voor de toekomst zou kunnen zijn het zicht naar de polder open te houden en bedrijven in te richten binnen een herkenbaar polderstramien. Een veel belangrijkere vraag echter is de verkeersrelatie tussen de snelweg-gerelateerde bedrijvigheid en de opnamecapaciteit van de onderliggende structuur. Kan de bestaande verkeersstructuur nog versterkt worden, of moet een nieuw netwerk een grotere verkeerscapaciteit bieden, zodat ook bedrijven op afstand van de snelweg bereikbaar zijn en bovendien in een landschappelijk herkenbare omgeving liggen? 3-HOEK RZG 2030 Stedelijke en landschappelijke structuur - lokaal bedrijfsinitiatief in de Zuidplaspolder Op een meer kleinschalig niveau heeft de stedelijkheid en snelweg-invloed eveneens een niet te onderschatten effect op bedrijvigheid: met name in de Zuidplaspolder bevindt zich een uitgebreide voorraad kleine bedrijven, woningen met bedrijven en woningen met kassencomplexen. Het is geenszins een monofunctioneel gebied. Deze dynamiek op het erf vloeit enerzijds direct voort uit de zware stedelijkheid in de zuidvleugel: de Zuidplaspolder wordt ook wel een stadsrandmilieu genoemd. Anderzijds leidt de veelheid aan kleinschalige bedrijven tot een bepaalde levendigheid op het erf en daarmee in de polder: wonen in het netwerk van de Zuidplaspolder betekent een scala aan mogelijkheden op het eigen erf. De huidige ontwikkeling biedt hiermee een interessante basis voor de toekomst. Met een aantal voorwaarden ten aanzien van groene basis, openheid, afstand tussen bebouwing kan de huidige dynamiek een vervolg krijgen waarmee de Zuidplaspolder een eigen kwaliteit krijgt als dynamisch landelijk gebied, met een keur aan ruime woon- en werkmilieus. 82
ZUIDPLASPOLDER 2030 Stedelijke en landschappelijke structuur - parallele structuur als toekomstmogelijkheid Een mogelijke oplossing voor het ontlasten van het huidige wegennet in de Zuidplaspolder is de aanleg van een parallelle structuur van wegen waarmee het huidige netwerk wordt verdicht. De parallelstructuur brengt een differentiatie van kavels met zich mee waardoor andere functies en korrelgroottes in het gebied mogelijk worden. Het verschieten van kleur en het inpassen van grotere korrels kan zich geleidelijk voltrekken. Het kan om een gehele transformatie gaan, maar het kan ook veel eerder halt houden. In deze denkoefening is nog geen rekening gehouden met een vermoedelijk noodzakelijke, sterkere hiërarchie tussen de wegen, en evenmin met de oriëntatie van het wegennet op doelen buiten de polder, dan wel met een andere constellatie van aansluitingen op de rijkswegen. Het geeft louter een suggestie van hoe een pure bottom up occupatie er uit zou kunnen zien. 83
Typologie van woonhuizen Aansluitend op de lokale bedrijvigheid ligt het zwaartepunt van de verspreide bebouwing in de Driehoek RZG op kleine huisjes: permanent bewoonde huisjes met een tijdelijk karakter zoals stacaravans, houten huisjes en woonboten en een grote hoeveelheid arbeidershuisjes. Kenmerkend in deze groep kleine huisjes is de functie van het erf: de ruimte, die binnen het huis wordt gemist, wordt op het erf gevonden in vele schuurtjes en andere bouwsels. Enerzijds geeft de grote groep kleine huisjes een rommelig beeld, anderzijds creëren ze net als de lokale bedrijvigheid - een milieu waarin het scharrelen op het erf een toegevoegde waarde is ten opzichte van de meer conventionele woonmilieus. Een ander kenmerk is: van echt royale woningen zijn in de Driehoek aanmerkelijk minder voorbeelden te vinden. Bovendien is er in de duurdere woonmilieus niet een eigen typologie van de Driehoek RZG of van de Zuidplaspolder. Het scharrelkarakter van kleine huisjes met erven heeft ondanks een zekere verrommeling een eigen kwaliteit als spontaan gemengd woon/werkmilieu, op het snijvlak van stedelijk en landelijk gebruik. Daar tegenover staat dat in het gebied momenteel aanknopingspunten voor luxere vormen van een dergelijk milieu slechts beperkt aanwezig zijn. Een basis van bijvoorbeeld een enkel landgoed met een bovenlaag van villa s en grote woonhuizen als groen decor voor milieus met goedkopere woningen ontbreekt. Hoe kan de basis voor een ruimer scala aan woon- en werkvormen worden ontwikkeld? 84
3-HOEK RZG 2030 Stedelijke en landschappelijke structuur - typologie van woonhuizen 85
3-HOEK RZG 2030 Stedelijke en landschappelijke structuur - waardenkaart De waardenkaart hiernaast deelt de Driehoek RZG in in gebieden met een eigen identiteit. De waarden die aan gebieden toegewezen zijn zeggen iets over de kansen of aanknopingspunten die per gebied (nog) bestaan. Zo ligt in de polders van Bergschenhoek en Bleiswijk de nadruk sterk op bebouwing, en zal een toekomstperspectief voor dit gebied een reactie moeten zijn op deze zeer stedelijke uitgangssituatie. De Eendragtspolder, Tweemanspolder en noordelijke polders zijn relatief lege polders: er is alleen gespreide agrarische bebouwingte vinden. In deze polders bestaat nog de mogelijkheid de openheid in stand te houden. Overigens zijn deze polders in de planvorming al vaak genoemd voor landschappelijke functies: calamiteitenberging in de Eendragtspolder en Tweemanspolder en het Bentwoud in de noordelijke polders. In de Zuidplaspolder is het netwerk van polderwegen een dominante factor voor toekomstige ontwikkeling. Daarbij is het noordelijk deel van de polder nu al zwaarder bebouwd met voornamelijk kassen-complexen. Dit gebied is met name te karakteriseren als een menggebied waarin ook voor de toekomst de menging van bebouwing en nog open poldervlakken een belangrijke rol speelt. Het zuidelijk deel van de polder is het diepste, natste deel van de polder en daarmee ook nog relatief licht bebouwd. In dit gebied kan de openheid van de polder nog de overhand houden. Algemene conclusies Stedelijke en Landschappelijke Structuur Een algemeen beeld laag: van de aanknopingspunten in de stedelijke en landschappelijke structuur van de Driehoek Rotterdam Zoetermeer - Gouda voor toekomstige stedelijke ontwikkelingen leidt tot een drietal constateringen: Ondanks de waardering van de Driehoek als karig geprofileerd landschap, waarin de versnippering al volop aan de gang is, mag de nog aanwezige kwaliteit zeker niet over het hoofd gezien worden: deze biedt nog steeds het startpunt en de onderlegger voor alle toekomstige ontwikkelingen. De aanwezige kwaliteiten zijn in dit Atlas-onderdeel aan bod gekomen in de vorm van de lint- en polderstructuren, de bestaande dorpskernen en de relatie tussen poldernetwerken en kleinschalige initiatieven op het erf; Behoudens de versterking van deze bestaande kwaliteiten heeft het huidige landschap minstens een versteviging van de structuur nodig: bredere en meer groene profielen, meer capaciteit op het wegennetwerk en meer aanleiding voor woonkwaliteit in de hogere segmenten van de woningmarkt. Het is de vraag of alleen een versteviging van de landschapsstructuur voldoende is om een duurzaam raamwerk te scheppen, waarin toekomstige ontwikkelingen opgevangen kunnen worden en waarin het landschap een bredere basis krijgt. Het vinden van een goede balans tussen structuurversteviging en structuurvernieuwing, met voldoende respect voor het huidige patroon van landschap en occupatie, is één van de belangrijkste ontwerpopgaves voor de komende periode. 86
Woonmilieus in de Driehoek 2003 2010 2030 Algemeen De lagen van de Driehoek RZG water, bodem en ecologie infrastructuur stedelijke en landschappelijke structuur De programmatische opgave woonmilieus in de Driehoek werkmilieus in de Driehoek voorzieningen in de Driehoek 87
Woonmilieu's in de Driehoek 3-HOEK RZG 2030 3-HOEK RZG 1996 / 2002 Eengezinswoningen In de driehoek overheersen de dorpse en landelijke woonmilieus. Centrumstedelijke, centrumrand en groenstedelijke woonmilieus zijn te vinden in de steden, zoals Rotterdam, Zoetermeer en Gouda. Alleen in Gouda een groot aantal meergezins huurwoningen. Over het algemeen overheerst de eengezins koopwoning in de dorpse en de landelijke woonmilieus. De bouwproductie van de afgelopen jaren vond ook voornamelijk in dat woonmilieu plaats. Nederland / 3Hoek - 1972 / 2002 Ontwikkelingen inwonersaantallen Het restrictieve beleid in het Groene Hart had tot doel het tempo van toename van de woningvoorraad niet sneller te laten zijn dan dat in stedelijke gebieden. Vanaf 1992 is de afvlakking van het groeitempo tot het niveau van de Zuidvleugel ook in Gouda en Waddinxveen gerealiseerd. In de bovenste lijn is vanaf 1992 de realisering van de Vinex taakstelling in de B driehoek verantwoordelijk voor het groeitempo. 88
3 HOEK RGZ 2003 WOONMILIEUS - kenmerken & kwaliteiten 89
In steden als Gouda is het aandeel eenpersoonshuishoudens groter, verder zijn er weinig onderlinge verschillen in de huishoudensamenstelling. Er zijn geen specifieke gegevens bekend over het opleidingsniveau in de Driehoek. Hier zijn de verschillen tussen de Zuidvleugel ten opzichte van Nederland weergegeven. Het besteedbaar inkomen in de Driehoek beweegt zich rond het Zuid- Hollands gemiddelde, met uitzondering van Moordrecht (minder) en Nieuwerkerk aan den IJssel, Bergschenhoek en Berkel en Rodenrijs (meer dan gemiddeld). 90
Woonmilieus in de Driehoek 2010 2003 2010 2030 Algemeen De lagen van de Driehoek RZG water, bodem en ecologie infrastructuur stedelijke en landschappelijke structuur De programmatische opgave woonmilieus in de Driehoek werkmilieus in de Driehoek voorzieningen in de Driehoek 91
3-HOEK RZG 2010 WOONMILIEUS - inzet Conclusies woonmilieus Hoewel woonvoorkeuren binnen enkele jaren fors lijken te veranderen mede vanwege de sociaal economische omstandigheden kunnen enkele voorzichtige conclusies wel getrokken worden. Het realiseren van centrumstedelijke woonmilieus moet toch vooral plaatsvinden in de steden van de Zuidvleugel en niet in de driehoek. Aan randcentrum woonmilieus is een overschot. Daar vindt de komende jaren de stedelijke vernieuwing plaats, waardoor meer gevarieerde en ook duurdere milieus in de stad worden toegevoegd. Groenstedelijke woonmilieus worden in grote aantallen op de Vinex locaties gebouwd. Toevoegingen van woonmilieus zijn op hoofdlijnen vastgelegd in de Vinex-afspraken en in de intentieafspraken verstedelijking tot 2010. Het gaat dan om een ambitieus programma ven stedelijke herstructurering gecombineerd met uitbreidingslocaties. Op de kaart zijn alleen de uitleglocaties van de stedelijke gebieden aangegeven zoals Rotterdam Nesselande en Zoetermeer Oosterheem. Doel van deze woningbouw is de samenstelling van de woningvoorraad meer te laten aansluiten bij de vraag. In de stad wordt het overschot aan (veelal verouderde, maar goedkope) woningen in de centrum randzones getransformeerd in een gedifferentieerdere woningbestand (duurder, meer appartementen) met waar mogelijk een centrumstedelijk milieu. Op grotere afstand van stadscentra zal de transformatie een meer groenstedelijk karakter hebben. De stedelijke vernieuwingsactiviteiten worden ondersteund door op uitleglocaties betaalbare en gewilde groenstedelijke woonmilieus te realiseren. Hierdoor kunnen de noodzakelijke verhuisbewegingen binnen de stad en de regio tot stand komen en komen verouderde woningen vrij voor transformatie (verbouw of sloop/nieuwbouw). Deze samenhangende strategie van stedelijke uitleg en transformatie is de afgelopen vooral in de Haagse regio bijzonder succesvol geweest. In 2010 wordt ten opzichte van de woningvraag een tekort verwacht in de categorieën woonmilieus dorps wonen en landelijk wonen. Vooralsnog is onduidelijk of er na 2010 nog behoefte bestaat aan groenstedelijke woonmilieus. Wel duidelijk is dat de groep senioren op de woningmarkt aanmerkelijk zal toenemen. Vanuit langjarige trendanalyse worden life style ontwikkelingen in beeld gebracht. Vanuit die analyse worden hier verschillende mogelijke ontwikkelingen op de woningmarkt opgesomd, die de komende jaren een belangrijker rol kunnen gaan spelen: Hang naar authenticiteit: nostalgisch stedelijk (historische steden) en landelijk wonen Zelf bepalen hoe je huis eruit ziet: meer particulier opdrachtgeverschap Je eigen omgeving beschermen tegen ongewenste indringers: Gated communities Meervoudige oriëntatie in de Deltametropool: goede aansluiting op vervoersnetwerk ICT maakt werken minder afhankelijk van de locatie: woonwerk woningen Voorts is er vanuit de omgeving van de driehoek mogelijk behoefte aan: landelijk en dorps wonen (nieuwe dorpen) in de Zuidvleugel Exclusieve milieus, niche markten (uitzichtwonen, dun-drijvend wonen) Stedelijk vernieuwingsprogramma s in de steden vragen om impuls (oa schuifruimte) Gezien onzekerheid toekomstige vraag moet de nadruk liggen op: Kleinschalig en gevarieerd aanbod dorps en landelijk wonen met groeipotentie op verschillende locaties Ruimte voor experimenten: bijzondere woonmilieus rekening houdend met de bodem, water en natuur mix van verschillende functies: invulling tijdsafhankelijk Bij goede openbaar vervoervoorzieningen meer stedelijke woonmilieus 92
Werkmileus in de Driehoek 2003 2010 2030 Algemeen De lagen van de Driehoek RZG water, bodem en ecologie infrastructuur stedelijke en landschappelijke structuur De programmatische opgave woonmilieus in de Driehoek werkmilieus in de Driehoek voorzieningen in de Driehoek 93
Werkmilieus in de Driehoek 2003 3-HOEK RZG 2003 WATERMILIEUS - externe veiligheid werkmilieus Recente werkmilieus worden vooral gerealiseerd aan de transportassen, met name aan de A12 Er liggen niet alleen hinderzones langs infrastructuur, ook bedrijventerreinen hebben een hinder en risico contour 3-HOEK 1989 / 1996 Werkzame personen naar bedrijfstak Een aantrekkelijk vestigingsmilieu voor werkenden in de handel en dienstverlening. 94
3 HOEK RGZ 2003 WERKMILIEUS - kenmerken & kwaliteiten 95
3-HOEK / Zuid Holland - 1991 / 2001 Economische kengetallen In de afgelopen 10 jaar is de werkgelegenheid in de driehoek met meer dan 14.500 arbeidsplaatsen uitgebreid (+44%) en het aantal vestigingen met bijna eenderde (+1290) fors toegenomen. In de omliggende agglomeraties Haaglanden en Rotterdam zijn die toenamen aanmerkelijk minder geweest. De bedrijfsterreinen in de driehoek hebben een grote bijdrage geleverd aan het scheppen van nieuwe banen. 60% van de nieuwe arbeidsplaatsen in de regio is de afgelopen 10 jaar gerealiseerd op een bedrijfsterrein. De bedrijfsterreinen worden wel weinig intensief gebruikt. In de driehoek werken 54 personen per ha., terwijl het gemiddelde in de provincie 69 personen per ha is. 3-HOEK / Zuid Holland - 1990 / 2001 Economische kengetallen Een gemiddelde uitgifte van 10 ha bedrijfsterrein per jaar levert een respectabel aandeel in de totale uitgifte van bedrijfsterreinen in de provincie. 96
Werkmilieus in de Driehoek 2010 2003 2010 2030 Algemeen De lagen van de Driehoek RZG water, bodem en ecologie infrastructuur stedelijke en landschappelijke structuur De programmatische opgave woonmilieus in de Driehoek werkmilieus in de Driehoek voorzieningen in de Driehoek 97
3-HOEK RZG 2010 WERKMILIEUS - inzet Conclusies werkmilieus De ligging in de Zuidvleugel aan de transportassen en de bereikbaarheid van de driehoek voor de Deltametropool zijn goede vestigingsvoorwaarden voor bedrijven die zich op een of andere manier bevinden in de logistieke sfeer. Dan moet de bereikbaarheid van de driehoek over het hoofdwegennet in de toekomst wel gecontinueerd worden. De doelgroep bestaat vooral uit transport- en distributiebedrijven, groothandel en consumentendiensten en dienstverlening ten behoeve van vervoer en zakelijke dienstverlening. Qua uitstraling moet in het hogere segment gedacht worden aan bedrijfsterreinen als Coenecoop (Waddinxveen) en Hooge Veenen (Nieuwerkerk aan den IJssel). Omdat een groot deel van de vraag naar bedrijfsterrein afkomstig is uit de Rotterdamse regio is een goede bereikbaarheidsrelatie met die arbeidsmarktregio van groot belang. Hoewel de kansen voor vestiging van bedrijven in de sectoren kenniseconomie en leisure niet hoog worden ingeschat wordt wel ingezet op optimale benutting van die beperkte kansen, omdat dit de groeisectoren zijn die passen in het economisch profiel van de Zuidvleugel. Aanknopingspunten daarvoor zijn de aanwezigheid van het elektronicaconcern Siemens, het voedingsconcern Nutricia, de voorgenomen vestiging van het onderzoeksinstituut glastuinbouw en de recreatieve potenties van de Rottezoom en het Bentwoud. De Driehoek lijkt vooralsnog niet geschikt voor kantoorontwikkeling. In de bestaande knooppunten in de Zuidvleugel is ruim voldoende restcapaciteit beschikbaar. Alleen zou voor regionale kantoren enige ruimte beschikbaar moeten zijn. Die plekken moeten uiteraard goed bereikbaar zijn met het openbaar vervoer en de auto. Voor bedrijfsterreinen geldt een goede auto en fietsbereikbaarheid. Het fietsgebruik in de woon werk relatie vereist een goede afstemming tussen te realiseren woon- en werkmilieus. De kwaliteit van het woonmilieu is ook een vestigingsplaatsfactor voor bedrijven. Vanuit de marktontwikkelingen bezien bieden de nieuwe bedrijfsterreinen in de driehoek prima vestigingscondities vanwege de goede bereikbaarheid over het hoofdwegennet, vooral voor bedrijven in de: - Zakelijke dienstverlening - Groothandel - Transport en distributie - Glastuinbouw gerelateerde bedrijven. Daarnaast is er ruimte nodig voor - de hervestiging van bedrijven uit de stedelijke herstructureringsgebieden, vooral vanuit het Rotterdamse. - de herstructurering van de glastuinbouw vooral vanuit het Westland. Het economisch perspectief voor de akkerbouw en veeteelt in een gebied als de Driehoek is onzeker. De druk in de richting van functieverandering (natuur, recreatie, wonen, werken) is groot en bovendien creeeren de ontwikkelingen op de wereldmarkt momenteel onzekerheid in de grondgebonden landbouw. De beschikbaarheid van nieuw bedrijfsterrein in de driehoek is groot, vooral door het in ontwikkeling nemen van de terreinen Hoefweg Noord en Zuid. Ook is in het streekplan Zuid-Holland Oost een aanzienlijke ruimte voor nieuwe glastuinbouw aangegeven. 98 Gezien de beperkte ruimte in de driehoek zal gestreefd worden naar het intensief gebruiken van de ruimte, zoals twee of meer verdiepingen per pand en meervoudig ruimtegebruik, zoals het stapelen van functies: kassen op het dak van bedrijfsruimten. Desalniettemin zal tevens een selectief uitgiftebeleid gevoerd moeten worden, waarbij de terreinen in de driehoek elk een eigen profiel moeten krijgen. Verder is variatie in omvang een aandachtspunt: meer kleinere terreinen. Voor de glastuinbouw bestaat de vraag uit hervestigingruimte vanuit de driehoek zelf en een reservering voor hervestigingruimte van elders. Gezien de beperkte ruimte is de stapeling van de glasfunctie met andere functies (water of bedrijven) wenselijk. Daarbij behorende glasmilieus zijn derhalve veelal niet grondgebonden. In dat kader wordt ook gestreefd naar een selectieve doorgroei naar kennisintensieve glasbedrijven, dus research en development. Het sociaal economische perspectief voor de veeteelt in de Driehoek weinig rooskleurig. Voor zover er nog bedrijven zouden resteren, moet aansluiting bij nieuwe water-, natuur- en recreatiefuncties gezocht worden. Voor de akkerbouw is nog wel enige toekomst denkbaar in combinatie met recreatie en waterberging in de Rottepolders.
Voorzieningen in de Driehoek 2003 2010 2030 Algemeen De lagen van de Driehoek RZG water, bodem en ecologie infrastructuur stedelijke en landschappelijke structuur De programmatische opgave woonmilieus in de Driehoek werkmilieus in de Driehoek voorzieningen in de Driehoek 99
Voorzieningen in de Driehoek 2003 3-HOEK RZG 2003 VOORZIENINGEN MILIEUS - tekort recreatief uitloopgebied Randstad Recreatieve voorzieningen zijn momenteel vooral geconcentreerd in de Rottezoom. bron: tweede structuurschema Groene Ruimte Vanuit onderzoek naar recreatiebehoeften in de Deltametropool blijkt een grote behoefte aan recreatieve voorzieningen in Zuidvleugel. Het onderzoeksmateriaal wordt momenteel bewerkt, zodat ook inzicht gekregen wordt in de behoeften aan verschillende soorten recreatie. ZUIDVLEUGEL 2003 VOORZIENINGEN MILIEUS - koopkrachtbinding niet dagelijkse artikelen Voor de niet dagelijkse goederen is de aantrekkingskracht van Rotterdam het grootst. 100
3 HOEK RGZ 2003 VOORZIENINGENMILIEUS - recreatie in en om de Driehoek 101
102
Voorzieningen in de Driehoek 2030 2003 2010 2030 Algemeen De lagen van de Driehoek RZG water, bodem en ecologie infrastructuur stedelijke en landschappelijke structuur De programmatische opgave woonmilieus in de Driehoek werkmilieus in de Driehoek voorzieningen in de Driehoek 103
3-HOEK RZG 2010 VOORZIENINGEN MILIEUS - recreatie in en om de Driehoek Gezien de ligging van de Driehoek kan ze een belangrijk rol spelen in het vervullen van de behoefte aan recreatieve voorzieningen in de Zuidvleugel. Samen met de Rottezoom kan het Bentwoud het aanbod en de variatie aan recreatiemilieus vergroten. 104
3-HOEK RZG 2030 Stedelijke en landschappelijke structuur - typologie van woonhuizen 105
Conclusies voorzieningenmilieus In lijn met de conclusies bij woonmilieus en werkmilieus ligt het toevoegen van een omvangrijke concentratie van stedelijke voorzieningen in de Driehoek, gekoppeld aan een dito woon- en werkmilieu, niet voor de hand. Toevoegen van woon- en werk-milieus leidt hooguit tot versteviging van het pakket aan basisvoorzieningen, dat de kernen in en om de Driehoek nu herbergen. Wel is het toevoegen van specialiteiten op gebied van attracties, winkelen, uitgaan - om het wat schrale imago van de Driehoek op dit punt op te poetsen - goed denkbaar. De recreatieve functies in de Driehoek verbeteren aanmerkelijk door de aanstaande uitbreiding van de regionale groenstructuur (groenblauwe casco): een belangrijke kwaliteitsfactor voor de Driehoek wordt gevormd door de nabijgelegen Krimpenerwaard (natuurwaarden, landschappelijke kwaliteit en onderdeel van de Groene Hartnetwerken: wandelen, fietsen, watersport het groengebied Hitland, Rottemerengebied (als groot recreatiegebied) en Bentwoud (als multifunctioneel groot bosgebied) zijn tevens structurerende groenelementen binnen de Driehoek. Realisering kan worden bevorderd door selectief toevoegen van enkele stedelijke functies (bijvoorbeeld: stedelijke recreatie/ geconcentreerde leisure, ultra dun/duur wonen, PPS groen voor rood). Het fietsnetwerk moet de bereikbaarheid van recreatieve voorzieningen, ook vanuit de omliggende steden, aanmerkelijk verbeteren. De ringvaart van de Zuidplaspolder en enkele bestaande polderwegen komen in aanmerking als dragers voor dat netwerk. 106