EMERGOS voor een scherpe bedrijfsnoodorganisatie Beurs brandveiligheid in de zorg
Op het terrein van het Academisch Medisch Centrum in Amsterdam woedt donderdagochtend een brand. Een energiecentrale van het ziekenhuis staat in brand waardoor er geen noodstroomvoorziening is, zegt een woordvoerder van het AMC. De omvang van de brand lijkt volgens haar mee te vallen. Dronken patiënt sticht brand in ziekenhuis Sint Jan (Brussel) ALMELO - Bij een brand in een operatiekamer van het Twenteborgziekenhuis in Almelo is donderdagochtend een 60- jarige vrouw uit die stad om het leven gekomen, meldt de brandweer. Het vuur ontstond door nog onbekende oorzaak. Man overlijdt na brand in Beatrix ziekenhuis in Gorinchem. Ziekenhuis Apeldoorn ontruimd na brand Ziekenhuis Apeldoorn ontruimd na brand 2
Programma Intro Hoe scherp is uw bedrijfsnoodorganisatie: EMERGOS: scan EMERGOS waarom: de Twenteborg case? Hoe kan EMERGOS helpen dit soort ongevallen te voorkomen? EMERGOS voor ziekenhuizen en zorg instellingen EMERGOS-scan nader bekeken 3
Laat u niet verrassen! 1. Risico ten onrechte geaccepteerd of bewustzijn weggezakt 2. Wijzigingen beleid: Kan het effectiever/efficiënter en daardoor beknibbelen op faciliteiten, onderhoud, BHV 3. Impact veranderingen in gebouw, installaties of voorzieningen onderschat 4. Idem wijzigingen in organisatie, in/uitbesteden 5. Nieuw gebouw betrekken; 6. Nieuwe technieken met andere risico s 7. Interne verhuizingen; 8. Bedrijfsnoodorganisatie pas bij oplevering (ver)bouwproject opzetten; 9. Reorganisaties; 10. Nieuwe regelgeving, stand van techniek; 11. Nieuwe risico s 4
Quick scan EMERGOS Zijn de elementen organisatie BNO in uw instelling of ziekenhuis in orde? 5
6 Hoofdonderwerp Onderwerp Gedocumenteerd 1. Algemeen Bedrijfsnoodorganisatie systematisch georganiseerd 2. Beleidsvorming Strategische doelen Beleidsuitgangspunten 3. Risicoanalyse en Plan van aanpak Inventarisatie en beoordeling risico s Herkenning van nieuwe risico s Bijhouden van ontwikkelingen, wettelijke en andere eisen Plan van aanpak (inclusief verbeterprogramma) 4. Ondersteunende maatregelen Organisatie en verantwoordelijkheid bedrijfsnoodorganisatie Samenwerking Opleidingsplan sleutelpersonen in de bedrijfsnoodorganisatie Communicatie intern Communicatie extern Beheer van documenten en gegevens Onderhoud middelen en voorzieningen Voorzieningen 5. Preparatie Inrichting repressieve organisatie Inzetbaarheid leden bedrijfsnoodorganisatie Inzetbaarheid middelen en voorzieningen Noodvoorzieningen Oefenprogramma Leren van oefeningen Testen middelen 6. Repressie In werking stellen bedrijfsnoodorganisatie (Bedrijfs-) procesbeheersing in noodsituaties (Bedrijfs-) noodplan Communicatie tijdens ongevallen/calamiteiten 7. Nazorg en herstel Nazorg medewerkers Herstel bedrijfsproces Evaluatie optreden bedrijfsnoodorganisatie 8. Controle en corrigerende Inspecties maatregelen Ongevallenonderzoek Registraties Audit 9. Beoordeling door directie Jaarverslag Beoordeling effectiviteit bedrijfsnoodorganisatie Georganiseerd
Twenteborg-case 7
8
Bedrijfsnoodplan geen onderdeel van veiligheidsmanagementsysteem Onvoldoende helderheid taken en verantwoordelijkheden Geen goede RI&E Geen veiligheidsaudits gericht op veiligheidsbeheersing OK Onvoldoende deskundigheid onderhoudspersoneel Op OK-complex alleen traditionele blusmiddelen geen dekens Op OK ontbraken deze Er was geen plan om gassen snel af te kunnen sluiten Bedrijfsnoodplan richt zich grote lijnen, niet op de risico s van specifieke processen Procedures onvoldoende geprotocolleerd Geen opleidings- en instructieplan Geen OK specifieke oefeningen OK medewerkers hebben geen instructie gehad Zelfredzaamheid niet goed geregeld (vluchtroutering daarvoor niet geschikt) Onvoldoende noodverlichting Arbeidshygiënische strategie 9
Maar ook Inschakeling brandweer en politie in orde Interne en externe communicatie in orde Goede communicatie tussen BHV en calamiteitenstaf Goed gehandeld met oog op bescherming patiënten in de omgeving Goede nazorg 10
Reageer op signalen! Ongevalsonderzoek (in huis of elders) Resultaten oefeningen en trainingen Resultaten (actualisering) RI&E Klachten/verbetervoorstellen medewerkers, gasten en verzorgden Resultaten metingen Resultaten eigen inspecties Signalen Brandweer, Arbeidsinspectie, Inspectie Gezondheidszorg Evaluatie van uw dienstverleners 11
EMERGOS systematiek 12
EMERGOS zorgt voor scherpe noodorganisaties Werken volgens EMERGOS voorkomt ongevallen door systematische beheersing restrisico s en de vitaliteit van de noodorganisatie Richt zich op alle risico s in zorginstellingen en ziekenhuizen: ondersteunt veiligheid en continuiteit Biedt een checklist met ca 100 items van belang voor een scherpe bedrijfsnoodorganisatie Is toepasbaar in hele veiligheidsketen Richt zich op samenspel mens, techniek en organisatie Sluit naadloos aan op arbo/veiligheidszorg en levert verbeterplan Helpt samenwerking met hulpverleners organisatie mensen 13 instalatie gebouw
Alle fasen van de veiligheidsketen gemanaged? Pro-actie Preventie Preparatie Repressie Nazorg (en Herstel) 14
Restrisico s gekoppeld aan bedrijfsnoodorganisatie? bedrijfsbeleid regelgeving normen stand van techniek nulmeting BNO PvA Ontwerp Gebouw e.d ontwerp BNO/ veiligheidsorganisatie risicoanalyse maatgevende scenario s procedures ontwikkelen testen oefenen 15 verbeteren en borgen
Leert de bedrijfsorganisatie? incidenten beheersmaatregelen risicoanalyse risicoscenario s ontwerp BNOproces Restrisico s organisatie mensen technische middelen Check Act (verbeteren) Do Plan 16
Waar gaat het om? Organisatie: duidelijke processen, goede RI&E, meebewegen met voortschrijdend inzicht, ondersteunende maatregelen veiligheidsmanagement, bedrijfsbeleid, samenwerking Mens: directieverantwoordelijke, calamiteitenteam, HBNO, BHV-ers, bedrijfsbrandweer e.d., professionals, zelfredzaamheid Techniek: noodvoorzieningen, hulpmiddelen, gebouw, bediening installaties 17
Wat zijn belangrijkste verbeterpunten in mijn bedrijfsnoodorganisatie? 18
Praktijkvoorbeeld van Erasmus MC en Universiteit Nijmegen Beleidsplan Erasmus MC: revitaliseringslag BHV nodig na opheffen bedrijfsbrandweer Nulmeting op basis van EMERGOS TNO Arbeid: onderzoekt en adviseert plan van aanpak BNO Advies aan Raad van Bestuur: o.a. belangrijke sleutelfuncties belegd, één crisisteam, locatiegerichte BHV, nieuwbouwproces begeleiden Universiteit Nijmegen: evaluatie crisis management faculteit op basis van waarneming en evaluatie van oefening 19
20 Hoofdonderwerp Onderwerp Gedocumenteerd 1. Algemeen Bedrijfsnoodorganisatie systematisch georganiseerd 2. Beleidsvorming Strategische doelen Beleidsuitgangspunten 3. Risicoanalyse en Plan van aanpak Inventarisatie en beoordeling risico s Herkenning van nieuwe risico s Bijhouden van ontwikkelingen, wettelijke en andere eisen Plan van aanpak (inclusief verbeterprogramma) 4. Ondersteunende maatregelen Organisatie en verantwoordelijkheid bedrijfsnoodorganisatie Samenwerking Opleidingsplan sleutelpersonen in de bedrijfsnoodorganisatie Communicatie intern Communicatie extern Beheer van documenten en gegevens Onderhoud middelen en voorzieningen Voorzieningen 5. Preparatie Inrichting repressieve organisatie Inzetbaarheid leden bedrijfsnoodorganisatie Inzetbaarheid middelen en voorzieningen Noodvoorzieningen Oefenprogramma Leren van oefeningen Testen middelen 6. Repressie In werking stellen bedrijfsnoodorganisatie (Bedrijfs-) procesbeheersing in noodsituaties (Bedrijfs-) noodplan Communicatie tijdens ongevallen/calamiteiten 7. Nazorg en herstel Nazorg medewerkers Herstel bedrijfsproces Evaluatie optreden bedrijfsnoodorganisatie 8. Controle en corrigerende Inspecties maatregelen Ongevallenonderzoek Registraties Audit 9. Beoordeling door directie Jaarverslag Beoordeling effectiviteit bedrijfsnoodorganisatie Georganiseerd
Stappenplan evaluatie (bijvoorbeeld d.m.v. audit of groepoverleg) 1. Opdracht geven/krijgen 2. Methode kiezen: bijvoorbeeld EMERGOS, checklist voor inrichting bedrijfsnoodorganisatie 3. Projectteam of werkgroep opzetten 4. Werkplan maken 5. Evaluatie uitvoeren 6. Verbeterplan voorstellen 7. Besluitvorming ondersteunen 8. Monitoren uitvoeren besluiten 21
22 EMERGOS, checklist voor de inrichting van bedrijfsnoodorganisaties Samenspel gemanaged! DELFT - In driekwart van de 1700 zorginstellingen in ons land lopen bewoners groot gevaar als er brand uitbreekt. Ontruimingsplannen ontbreken of zijn onvolledig, gebouwen zijn verouderd en er is te weinig personeel om bewoners te evacueren.