EVALUATIE VERORDENING OP DE PARACOMMERCIE VENRAY 2014 Oktober 2016 1
Inhoudsopgave Aanleiding 3 Evaluatie 4 Proces 4 KHNV 5 Dorps- en wijkaccommodaties 5 Overige paracommerciële instellingen 6 Gemeente 6 Conclusies 6 Aanbevelingen 7 Bijlage Evaluatie GHO 2
Aanleiding De wijziging van de Drank- en Horecawet uit 2013 bood de gemeente de mogelijkheid om bij verordening nadere regels te stellen voor paracommerciële inrichtingen om oneerlijke mededinging voor de commerciële horeca te voorkomen. Op 20 mei 2014 heeft de gemeenteraad de Verordening op de paracommercie Venray 2014 (verder: de verordening) vastgesteld. De verordening is tot stand gekomen in nauw overleg met de plaatselijke afdeling Koninklijke Horeca Nederland, afdeling Venray (verder: KHNV) en vertegenwoordigers van dorps- en wijkaccommodaties en sportaccommodaties. Met de dorps- en wijk accommodatiebesturen was inmiddels een samenwerking tot stand gekomen die in januari 2014 resulteerde in een gezamenlijke uitgangspuntennotitie ( Schoon door de Poort ). Belangrijkste uitgangspunt uit deze notitie is dat de gemeenschappen zelf verantwoordelijk zijn voor de exploitatie en beheer van de dorps- en wijkaccommodaties en vanaf 2018 geen gemeentelijke bijdragen meer worden verstrekt. In het bijbehorende uitvoeringsprogramma is aangegeven dat gezocht werd naar mogelijkheden binnen de regelgeving om dit mogelijk te maken, onder meer voor wat betreft de paracommercie. Dit heeft er toe geleid dat in de gemeentelijke verordening maatwerk naar soort instelling en locatie van die instelling is vastgelegd, waaronder een maximaal aantal te houden commerciële bijeenkomsten op jaarbasis. Na een jaar zou een evaluatie plaatsvinden. In de periode rond de totstandkoming van de verordening rezen bij KHNV vragen over de subsidieverlening aan de Schouwburg en het in eigen beheer nemen van de exploitatie van Theatercafé de Artiest. Hoewel in de raad van september 2014 werd vastgesteld dat er geen sprake bleek van oneigenlijk gebruik van subsidiegelden is gelijktijdig de motie Opstellen plan van aanpak en uitvoeringsprogramma Good Governance code en paracommercie in relatie tot het subsidiebeleid Gemeente Venray aangenomen. Daarin droeg de raad het college onder meer op om: - het bestaande para-commerciële beleid op korte termijn te evalueren samen met de maatschappelijke partners; - de raad bij deze evaluatie te betrekken; - te komen met een voorstel Good Governance code en deze, na vaststelling, toe te passen op de (grote) gesubsidieerde instellingen in Venray. Mede gebaseerd op het Collegeprogramma 2014-2018, waarvan verbindend besturen een belangrijk onderdeel vormt, is in december 2014 een bijeenkomst belegd met alle betrokken partijen. Deze bijeenkomst was de start van een traject waarin samen met betrokken partijen, KHNV en vertegenwoordigers van diverse paracommerciële inrichtingen, getracht is een convenant te realiseren waarin een balans gevonden kon worden tussen enerzijds het voorzieningenniveau en anderzijds het behoud van het gelijke speelveld voor de horeca. De evaluatie van de verordening op de paracommercie werd in afwachting van het convenant aangehouden. Ondanks de grote mate van betrokkenheid en inzet van alle partijen moest begin 2016 worden geconcludeerd dat het beoogde convenant op dat moment niet meer haalbaar was en een impasse in het overleg met KHNV was ontstaan. Het grootste struikelblok in de discussie vormen de BVconstructies, gerelateerd aan gesubsidieerde inrichtingen. 3
De exploitatie en het beheer van de horeca in een BV-constructie valt buiten de para-commerciële regelgeving dus daar kan de overheid niet op sturen met de verordening. Naar het oordeel van KHNV laat de verantwoording van, en het toezicht op de subsidies sterk te wensen over. Om bovengenoemde impasse te doorbreken heeft het college op 31 mei 2016 het Procesvoorstel inzake horeca vastgesteld. Dit voorstel voorziet in een gewijzigde aanpak van de motie Opstellen plan van aanpak en uitvoeringsprogramma 'Good Governance code en Paracommercie van 23 september 2014. De nieuwe aanpak bestaat 3 sporen: 1. evaluatie verordening paracommercie; 2. herijken/opstellen regulier horeca-gerelateerd beleid; 3. standpuntbepaling toepassing BV-constructies voor gesubsidieerde organisaties; Het opstellen van de nota Good Governance viel in eerste instantie onder spoor 3, gaande het proces is ervoor gekozen om Good Governance als een apart spoor (spoor 4) uit te lichten. Door bovengenoemde sporen expliciet uit elkaar te trekken wordt voorkomen dat discussies over verschillende onderwerpen elkaar vertroebelen en kan op de separate sporen voortgang worden geboekt. Evaluatie De verordening op de paracommercie Venray 2014 is op een unieke wijze tot stand gekomen, namelijk door nauw vooroverleg tussen KHNV, namens de dorps- en wijkaccommodaties het Gemeenschapshuizenoverleg gemeente Venray (verder: GHO) en de sportaccommodaties. Uiteindelijk zijn bovengenoemde partijen met een gezamenlijk voorstel gekomen en dit voorstel is door de raad vastgesteld in de verordening. De gemeente spreekt haar waardering uit over deze wijze van samenwerken. Zonder de positieve inzet van met name KHNV en het GHO was zo n breed gedragen voorstel niet mogelijk geweest. Ook inhoudelijk is de verordening uniek: met respect voor ieders positie en met aandacht voor het in stand houden van leefbare dorpen en wijken. In de verordening is onderscheid gemaakt in verschillende soorten paracommerciële inrichtingen, elk met hun eigen schenktijden, rekening houdend met de aard van de instelling en de lokale omstandigheden. Tevens is er onderscheid gemaakt in de aard van de paracommerciële inrichtingen en het aantal privé-bijeenkomsten dat zij mogelijk kunnen houden. De schenktijden en het aantal privé-bijeenkomsten dat dorp- en wijkaccommodaties mogen organiseren vormen de kern van de verordening. Sportaccommodaties en sociaal-culturele jongerensozen (voor jongeren tot 25 jaar) mogen op basis van de verordening geen privébijeenkomsten organiseren. Proces Gezien bovengenoemd voortraject, is er bij deze evaluatie niet opnieuw begonnen. In de gesprekken die gevoerd zijn bij het tot stand komen van de verordening en tijdens het traject van het realiseren van het convenant in 2015, is veel informatie op tafel gekomen. Inzichten, standpunten, behoeften en belangen van de verschillende partijen zijn hierdoor duidelijk in beeld. 4
Om deze reden is er bewust voor gekozen om alleen direct belanghebbenden te benaderen bij de evaluatie. De input voor de evaluatie wordt gevorm door gesprekken en mailcorrespondentie die in het tweede en derde kwartaal 2016 met het GHO en KHNV zijn gevoerd. Daarnaast zijn de verschillende dorps- en wijkaccommodaties, de sportaccommodaties en de jongerenverenigingen in augustus 2016 per e-mail door de gemeente benaderd over hun ervaringen en eventuele aanbevelingen met betrekking tot de verordening. Voldoen de gemaakte afspraken in de verordening of behoeven deze wellicht aanpassingen? KHNV Vanuit KHNV is aangegeven dat er voorafgaand aan het vaststellen van de verordening een intensief overlegtraject heeft plaatsgevonden, waardoor er wat hen betreft een verordening ligt die nog steeds voldoet. Met betrekking tot de implementatie geeft KHNV aan dat er niet wordt gehandhaafd op het moment dat een paracommerciële inrichting een feest organiseert dat niet bij de gemeente is gemeld of op grond van de verordening zelfs niet georganiseerd zou mogen worden. KHNV heeft de gemeente hier al diverse keren op gewezen, maar in haar beleving wordt er vrijwel niet op gehandhaafd. KHNV zou hier graag verandering in willen zien. Dorps- en wijkaccommodaties Vanuit het GHO en een aantal afzonderlijke wijk- en dorpsaccommodaties is het volgende aangegeven: Het merendeel van de dorps- en wijkaccommodaties faciliteren (nog) geen privébijeenkomsten (slechts 4 van de 17 accommodaties kunnen/willen privé-bijeenkomsten faciliteren; Voor de dorps- en wijkaccommodaties die wel privé-bijeenkomsten faciliteren, is het heel belangrijk dat er in de wijk/het dorp een plek is voor alle bewoners om hun verjaardag of familiefeest te kunnen vieren. Dit heeft ook een sociaal oogpunt, want veelal komen familie, vrienden en bekenden die ook in de wijk/het dorp wonen; In de meeste dorpen vindt er overleg plaats met de lokale horeca ondernemers over het organiseren van activiteiten, waaronder ook het faciliteren van privé-bijeenkomsten. De lokale horeca heeft geen enkel bezwaar als ze feesten in het gemeenschapshuis organiseren, indien hun eigen horecabedrijf niet geschikt is voor dergelijke activiteiten. Immers wanneer de omzet bij het gemeenschapshuis terecht komt, dan ontstaat er meer (financiële) ruimte om bepaalde activiteiten over te hevelen naar het horecabedrijf; Veelal zijn de aanvragen voor een privé-bijeenkomst groter dan het toegestane aantal feesten; In de praktijk is gebleken dat het benodigd aantal privé-bijeenkomsten afhankelijk is van de grootte van de wijk/het dorp en de aantrekkelijkheid van de accommodatie. Het benodigd aantal privé-bijeenkomsten varieert van 8 tot minimaal 30 feesten. Het aantal feesten van maximaal 8 is destijds bepaald zonder kennis van het werkelijk te realiseren feesten. Dit getal is te klein gebleken en het verzoek is om dit aantal uit te breiden c.q. vrij te laten. Het verdient aanbeveling om in overleg met de lokale horeca onderneming(en) individuele afspraken te maken, die voor beide partijen acceptabel zijn; 5
Met betrekking tot de implementatie is er geen communicatie vanuit de gemeente geweest naar de gemeenschapsaccommodaties hoe er een (paraplu)ontheffing aangevraagd moet worden. Overige paracommerciële instellingen (zoals sportverenigingen en jeugdsosen) Voor zover de verordening op hen van toepassing is en voor zover zij hebben gereageerd op het verzoek van de gemeente om hun ervaringen met de verordeningen te delen, geven zij aan dat de verordening voor hen duidelijk en werkbaar is en verder geen verandering behoeft. Gemeente Zoals eerder aangegeven heeft de gemeente grote waardering voor de manier waarop de verordening tot stand is gekomen. Zij prijst deze manier van samenwerken dan ook. De implementatie van de verordening is, vanwege onderbezetting en prioritering in werkzaamheden voor verbetering vatbaar. De gemeente had toegezegd dat er een formulier zou komen, waarop de paracommerciële inrichtingen hun ontheffingen voor privé-bijeenkomsten voor een heel jaar aan zouden kunnen vragen. De gemeente is deze afspraak niet nagekomen. Door de onderbezetting en prioritering in werkzaamheden had handhaving op de verordening geen prioriteit. Conclusies 1. Het merendeel van de direct belanghebbenden geeft aan dat zij, voor zover zij daadwerkelijk gebruik maken van de verordening, tevreden zijn met de verordening en dat deze werkbaar is. Van de belanghebbende dorps- en wijkaccommodaties vinden er 3 dat het maximaal aantal van 8 niet werkbaar is. Daarnaast worden er vanuit KHNV en het GHO een aantal verbetersuggesties gedaan. 2. Van de verschillende direct belanghebbenden hebben KHNV en het GHO met betrekking tot de verordening de grootste belangen. Het gaat beide partijen met name om het aantal bijeenkomsten van persoonlijke aard (zoals verjaardagsfeesten) die gemeenschapshuizen mogen faciliteren. KHNV waakt erover dat er geen sprake is van oneerlijke concurrentie met de commerciële horecabedrijven. Het GHO probeert de doelgroepen zo goed mogelijk te bedienen en extra inkomsten te genereren door het faciliteren van privé-bijeenkomsten. Ondanks deze verschillende belangen is het mooi om te zien dat met name in de dorpen sprake is van nieuwe samenwerkingen tussen de lokale horeca en dorps- en wijkaccommodaties. 3. De huidige verordening is tot stand gekomen door een gezamenlijk voorstel van KHNV en de paracommerciële inrichtingen. KHNV geeft aan geen wijzigingen in het aantal toegestane privé-bijeenkomsten te willen. Een aantal dorps- en wijkaccommodaties geeft in de evaluatie aan dat zij liever geen beperking in aantal zouden willen voor het faciliteren van privé-bijeenkomsten of anders dat het aantal privé-bijeenkomsten aanzienlijk wordt verhoogd. De gemeente snapt deze wens, omdat de gemeente enerzijds de opdracht geeft om te werken naar volledige exploitatie in eigen beheer en anderzijds de exploitatiemogelijkheden (in verband met oneerlijke concurrentie) beperkt. In het geval van de verordening is de gemeente van mening dat er binnen de wettelijke kaders en met het oog op oneerlijke concurrentie, het maximale uit is gehaald. Het vrij laten van het aantal privé-bijeenkomsten of het verhogen ervan is dan ook geen optie. 6
Vanwege het traject "Schoon door de Poort zijn met name de dorps- wijkaccommodaties in ontwikkeling. Binnen bovengenoemd traject werken de dorps- en wijkaccommodaties aan een zelfstandige en duurzame exploitatie. Zowel de gemeente als het GHO is van mening dat het genereren van (extra) horeca-inkomsten slechts één van de vele mogelijkheden is om dit te realiseren. 4. De gemeente heeft na het vaststellen van de verordening onvoldoende regie kunnen voeren bij het naleven van de voorschriften uit de verordening. Zo had de gemeente toegezegd om een (paraplu)ontheffingsformulier te maken voor de paracommerciële inrichtingen, zodat zij één keer per jaar een ontheffing voor hun privébijeenkomsten aan kunnen vragen. Dit is tot op heden niet gebeurd. Ook heeft de gemeente onvoldoende navolging kunnen geven bij mogelijke handhaving. In de aanbevelingen worden voorstellen gedaan om hier verbetering in te brengen. 5. Gezien het zorgvuldige voortraject, het bijzondere karakter van de verordening en op grond van de bevindingen uit deze evaluatie is er op dit moment geen redenen om de verordening aan te passen. Aanbevelingen 1. Per direct een formulier vaststellen, waarbij de paracommerciële inrichtingen hun maximaal aantal ontheffingen voor privé-feesten bij de gemeente jaarlijks kunnen aanvragen. Vervolgens zal binnen te maken procedureafspraken van elke bijeenkomst melding worden gedaan. 2. Gemelde privé-bijeenkomsten op de website publiceren, zodat belanghebbenden hiervan tijdig (in ieder geval twee weken voor de privé-bijeenkomst) op de hoogte zijn. 3. Één keer per jaar vanuit de gemeente een overleg laten inplannen met de gemeente, KHNV en de paracommerciële inrichtingen om te inventariseren of er knelpunten zijn en er mogelijk actie door de gemeente moet worden ondernomen. 4. Gezien de ontwikkeling waarin paracommerciële inrichtingen zitten door het traject Schoon door de Poort, is het voorstel om de verordening in 2019 opnieuw te evalueren. 7
Bijlage Evaluatie GHO 8