Gedeputeerde Staten STATENNOTITIE Aan de leden van Provinciale Staten HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH Inzet Middelen Mobiliteit (vervolgnotitie) HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH Beknopte samenvatting Statennotitie: Tijdens de bespreking van de Statennotitie Inzet Middelen Mobiliteit (PS2012-458) in de commissie Mobiliteit, Innovatie en Economie van 13 juni 2012 zijn een aantal vragen niet beantwoord kunnen worden. In deze notitie zullen wij ingaan op de gestelde vragen en opmerkingen, voor zover betrekking hebbende op de inzet middelen mobiliteit. Aan de leden van Provinciale Staten = = = = = Inleiding Tijdens de bespreking van de Statennotitie Inzet Middelen Mobiliteit (PS2012-458) in de commissie Mobiliteit, Innovatie en Economie van 13 juni 2012 zijn een aantal vragen door tijdgebrek niet beantwoord kunnen worden en deze vragen worden in deze notitie beantwoord. Hiermee hopen wij een voortvarende bespreking in tweede termijn mogelijk te maken. Antwoorden Over onze werkwijze om te komen tot het bepalen van de prioriteiten willen wij opmerken dat de argumentatie achter de voorgestelde keuzes niet alleen is gebaseerd op feiten en cijfers. Wij hebben hierbij bestuurlijke argumenten, zoals verwoord in ons coalitieakkoord, mee laten wegen. Veel van de projecten, die nu op de lijst staan, zijn er al eerder op gekomen vanwege bestuurlijke overwegingen. Uw Staten kunnen uiteraard andere keuzes maken, maar het toevoegen van wensen of projecten heeft wel gevolgen voor de beschikbare middelen voor andere projecten. Doordat wij ons gericht hebben op een besteding van middelen in de huidige coalitieperiode, is het onduidelijk geworden wat er gebeurt met projecten, die over de grens van de huidige coalitieperiode heen gaan. Deze onduidelijkheid is voor uw Staten aanleiding geweest te verzoeken om met een meerjarig perspectief te komen over deze projecten. Wij zeggen u toe dat wij een meerjarenperspectief zullen maken, zoals het Rijk dat doet met het MIRT. Dit vergt echter wel een aanmerkelijke voorbereidingstijd. Wij verwachten uw Staten hierover in het eerste kwartaal van 2013 nader te informeren. Vanzelfsprekend zullen wij een koppeling leggen met de omgevingsvisie. Wij willen de bestuurlijk zwaardere punten eerst beantwoorden. In de commissie zijn een aantal punten aan de orde gesteld betreffende reeds lopende (rond)weg projecten (Lochem en t Harde) en rond de problematiek op de N786 (Dieren-Apeldoorn). Inlichtingen bij dhr. J.G.A. Leferink, telefoonnummer (026) 359 84 05 e-mailadres: post@gelderland.nl
Rondweg Lochem De problematiek met de roekenkolonie is uw Staten genoegzaam bekend, maar doordat bij dit project slechts één variant (de Spoorlaanvariant) door ons college in uw opdracht uitgewerkt dient te worden, worden geen alternatieve oplossingen bestudeerd en blijven die ook buiten beschouwing. Indien uw Staten zouden besluiten dat binnen het bestaande budget voor dit project (ongeveer 36 miljoen) naar oplossingen voor de verkeersproblematiek gezocht mag worden, dan hoort een voortvarende aanpak van de verkeersproblematiek in Lochem zeker tot de mogelijkheden. Op deze wijze zijn er op termijn wellicht geen extra middelen noodzakelijk. Rondweg t Harde Voor de Rondweg t Harde kunnen wij u laten weten dat de natuurwaarden rond t Harde de realisatie van een rondweg vrijwel zeker onmogelijk zullen maken. De resultaten van de onderzoeken komen na de zomer beschikbaar. Ook hier ligt het in de rede dat uw Staten zich beraden over het vervolg van dit project. Wij stellen u voor dat wij met een voorstel komen van een aantal verschillende mogelijkheden (dus ook met alternatieven voor een rondweg) met een schatting van de bijbehorende kosten, zodat u een keuze kunt maken over het vervolg van dit project. Op deze wijze wordt het wellicht mogelijk, indien u kiest voor een alternatieve, sobere en kostenbesparende oplossing van de problematiek, middelen vrij te maken voor andere knelpunten in onze provincie. N786 (Dieren-Apeldoorn) De verschillende oplossingen voor de problematiek rond de N786 (Dieren-Apeldoorn) staan al geruime tijd op verschillende momenten op de bestuurlijke agenda. Op de huidige weg zijn weinig mogelijkheden om te komen tot door de regio gedragen oplossingen, hoewel die in de meeste gevallen wel bestaan en realiseerbaar zijn. Vooral de problematiek in de doorsneden kernen is lastig oplosbaar. Een alternatieve oplossing is de realisatie van een volledig nieuwe weg langs of in de directe nabijheid van het kanaal. De investeringen hiervoor zijn hoog (naar verwachting meer dan 100 miljoen) en deze oplossing vraagt een nieuwe aansluiting op de A50 die complex, omvangrijk en duur is. Bovendien is de haalbaarheid van deze aansluiting onduidelijk. Ook de haalbaarheid van de nieuwe weg kan op een later moment onmogelijk blijken te zijn vanwege landschappelijke inpassing. De discussie over de verschillende oplossingen (en er zijn inmiddels zeer veel, zo niet alle, mogelijkheden onderzocht) komt niet tot een afronding. Gezien de complexiteit, omvang en bestuurlijke importantie van de problematiek rond de N786 stellen wij voor dat wij voor uw commissie MIE na de zomer een (informatie- en discussie)bijeenkomst organiseren, waarin wij de gehele problematiek in detail voorleggen, zodat daarmee een basis gelegd kan worden voor verdere besluitvorming in deze coalitieperiode. Hierbij is het mogelijk om de discussie meer vanuit de gehele vervoercorridor Arnhem-Dieren-Apeldoorn te voeren, zodat daarbij ook de spoorverbinding Arnhem-Apeldoorn een plaats krijgt. Hierna gaan wij verder in op de meer technische/inhoudelijke vragen en opmerkingen. Voor de overzichtelijkheid hebben wij dit voor u samengevat in een tabel. 2
Vraag VVD: Er zou door GS gewerkt moeten worden met een meerjarenperspectief, zodat duidelijk is dat projecten die in deze coalitieperiode niet financierbaar zijn, wel op de agenda blijven staan. VVD: Kan het dynamisch programmeren worden opgerekt naar 30% overprogrammeren, zodat meer projecten financierbaar worden? VVD: Als economie het zwaarwegendste criterium is in de prioriteitsstelling en niet de leefbaarheid, wat betekent dat dan voor lopende projecten zoals de rondweg t Harde? Wat zou het stoppen van dit project opleveren? VVD: Wat zijn de kosten voor een onderzoek naar het realiseren van de Veluwesprinter? Kan dit traject naar voren worden gehaald? PvdA: Goede bedrijventerreinen zoals H2O moeten een goede ontsluiting hebben en GS zouden moeten bezien hoe ze hieraan tegemoet kunnen komen. PvdA: Er is nog geen goede balans gevonden tussen fiets, openbaar vervoer en weg. Er moet bijvoorbeeld een uitbreiding komen van het aantal fietsenstallingen. De huidige regels van cofinanciering, waarbij de eis tot cofinanciering voor stallingen bij wegen hoger is dan voor stallingen bij stations, moeten worden gelijkgetrokken. PvdA: De fractie wil dat de tariefactie voor mbo-studenten wordt voortgezet. Zit deze tariefactie al in de prioriteitenlijst? Antwoord Het verruimen van de overprogrammering naar 30% is mogelijk en leidt ertoe dat meer projecten op de uitvoeringslijst kunnen komen. Maar hierdoor is er ook een groter gevaar dat sommige projecten pas later tot uitvoering kunnen komen. Dynamisch programmeren is een nieuwe systematiek die een discussie over prioritering binnen de lijst bij de start minder relevant maakt. Op een later moment blijven keuzes wel noodzakelijk. Van de stand van zaken wordt u op de hoogte gehouden bij de Begroting en Voorjaarsnota. De kosten voor een onderzoek naar de Veluwesprinter zijn onderdeel van bestaande begroting. Extra financiële middelen zijn vooralsnog niet nodig. H2O is een intergemeentelijk bedrijventerrein, zodat wij voor de ontsluiting hier geen primaire provinciale verantwoordelijkheid zien. Wel denken wij met de gemeenten mee. Aan de gemeenten is gevraagd om eerst de vervoersbewegingen inzichtelijk te maken. De huidige provinciale regelgeving biedt een maximale provinciale subsidie van 50%. Wij zullen, bij het uitwerken van het voorstel (om te komen tot uitbreiding en realisatie van fietsparkeervoorzieningen), een lagere gemeentelijke bijdrage in overweging nemen. Tariefacties OV maken onderdeel uit van het voorstel. Hiermee geven wij invulling aan Motie 80. Wij zullen de opmerking over mbostudenten meenemen bij de voorbereiding van dit project. Uw Staten zullen hierover in het najaar worden geïnformeerd. 3
PvdA: Kan het project rond het spoor Arnhem- Winterswijk integraal worden gekoppeld aan het spoor Arnhem-Düsseldorf? PvdA: Wat gebeurt er met de ontwikkelingsteams? PvdA: Kunnen GS een nadere argumentatie geven waarom projecten in bijlage 1 terecht zijn gekomen en kan dit beter worden uitgelegd aan de partners? CDA: De fractie gaat akkoord met het dynamisch programmeren mits het goed wordt gemonitord en gerapporteerd aan PS. CDA: GS moeten een duidelijker motivering geven voor het plaatsen van projecten in bijlage 1. CDA: De fractie wil de volgende projecten toch in deze coalitieperiode in uitvoering nemen en verwacht dat deze alsnog passen binnen het dynamisch programmeren: de rondweg Lochem, ontsluiting H2O, N811 Witte Kruis, spoorzone Tricht en de veiligheidsaspecten Eefde-A1. PVV: Het bezuinigingsprogramma van 58 miljoen is waarschijnlijk niet voldoende, gezien ontwikkelingen rond het ESM en de Wet HOF. Hebben GS al een strategie om te komen tot verdere bezuinigingen? PVV: Op basis van welke indicatoren hebben GS de lijst met mobiliteitsprojecten samengesteld? GS zouden ook moeten aangeven in welke projectfase de diverse projecten zitten. PVV: Het college lijkt met de wensenlijst over de eigen collegeperiode heen te willen regeren en dit is niet juist. Het te voeren beleid mag niet meer kosten dan het beschikbare budget. GS zullen kijken of de spoorprojecten Arnhem- Winterswijk en Arnhem-Düsseldorf meer in samenhang kunnen worden bezien. Een Statenvoorstel over Arnhem-Düsseldorf zal na de zomer worden voorgelegd. Hierin zullen ook de consequenties voor de spoorlijn Arnhem- Winterswijk inzichtelijk worden gemaakt. De ontwikkelteams zijn bestaande teams (provincie, regio en vervoerders) die in gezamenlijkheid een aantal projecten (blijven) uitwerken. Hoe wij de prioriteiten hebben bepaald hebben wij aan het begin van deze notitie al aangegeven. Projecten in bijlage 1 zijn belangrijk en blijven onze aandacht houden. Er worden ook voor deze projecten voorbereidingen getroffen, zoals voor de sprinter Amersfoort-Apeldoorn. Het is alleen wel duidelijk dat de uitvoering niet in deze coalitieperiode zal plaatsvinden. De partners (met name gemeenten) zijn geïnformeerd en in de vervoerberaden (juni 2012) zal ook op bestuurlijk niveau nadere uitleg worden gegeven. Dynamisch programmeren is een nieuwe systematiek. PS zullen op de hoogte worden gehouden bij Begroting en Voorjaarsnota. Zie antwoord hiervoor bij PvdA. Uw Staten kunnen uiteraard andere keuzes maken, maar het toevoegen van wensen of projecten heeft wel gevolgen voor de beschikbare middelen voor andere projecten. Deze zomer brengen wij de gevolgen van de Wet HOF nader in beeld en wij willen u voorstellen voorleggen met de Begroting 2013. 4
PVV: De fractie is tegen het ontwikkelen van de Koningslijn. Wanneer kunnen PS een visiestuk verwachten? SP: Hier is geen sprake van een substantieel investeringspakket, terwijl er aan het begin van de coalitieperiode toch 250 miljoen voor bereikbaarheid beschikbaar was. Wat nu voorligt, is erg mager. Overprogrammeren is in feite een trucje, want het leidt niet tot extra budget. SP: Hoe reëel is nog het beloofde investeringspakket voor het regionaal spoor of blijft dit hangen in onderzoek? De SP vreest dat er weinig terecht gaat komen van de verbetering van het spoor Arnhem-Winterswijk of van de lijn Arnhem-Apeldoorn. SP: Wat is goed is goed genoeg? Kan dit in bijvoorbeeld Dieren betekenen dat er alsnog weer een korte tunnelbak komt? Of dat de provincie geen geld meer heeft voor bovenwettelijke maatregelen bij rijksprojecten? SP: Er moet aandacht blijven voor de rondweg Lochem en de sprinter Amersfoort-Apeldoorn. SP: Conclusie: tenzij er meer budget wordt gevonden, zal er niet veel terecht komen van de oorspronkelijke ambities. D 66: Deze notitie is onvoldoende om een discussie te voeren. Er worden nauwelijks argumenten of cijfers gegeven op basis waarvan de exacte keuzes zijn gemaakt. Hoe kan het, als voorbeeld, dat de ontsluiting van H2O in bijlage 1 is terechtgekomen? GS moeten dit inzicht alsnog geven. Ons college heeft in overleg met de Statencommissie Mobiliteit, Innovatie en Economie besloten vooralsnog verschillende opties open te houden en nader uit te werken: directe verbinding via Zutphen, via de Emperboog en via de Koningslijn. Een nadere analyse zal niet eerder dan in het voorjaar van 2013 aan u kunnen worden voorgelegd. Het uitgangspunt bij de prioritering is de doelstelling uit het coalitieakkoord en de uitvoeringsagenda. Daarbij komt dat is afgesproken dat de beschikbare middelen ook in deze coalitieperiode tot besteding moeten komen en niet alleen bestemd. De aanstaande Wet HOF maakt daadwerkelijke besteding extra belangrijk. Dynamisch programmeren moet ertoe leiden dat middelen ook echt tot besteding komen. Wij hebben hierover afspraken gemaakt met uw Staten. Beide spoorlijnen worden op dit moment nader onderzocht. Zodra deze verdiepende studies gereed zijn, zullen wij samen met uw Staten komen tot een eventueel vervolgtraject. Goed is goed genoeg betekent dat wij het voorstel doen om te kiezen voor duidelijke kwaliteitslijn. Wij proberen hiermee te voorkomen dat tussentijds zaken aan het project worden toegevoegd die geen wezenlijke bijdrage leveren aan het op te lossen knelpunt of probleem. Dit om ook financiële middelen beschikbaar te houden voor het oplossen van andere knelpunten. Hoe wij de prioriteiten hebben bepaald hebben wij aan het begin van deze notitie al aangegeven. Projecten in bijlage 1 zijn belangrijk en blijven onze aandacht houden. Er worden ook voor deze projecten voorbereidingen getroffen, zoals voor de sprinter Amersfoort-Apeldoorn. Het is alleen wel duidelijk dat de uitvoering niet in deze coalitieperiode zal plaatsvinden. Wij delen deze conclusie vooralsnog niet. Hoe wij de prioriteiten hebben bepaald hebben wij aan het begin van deze notitie al aangegeven. Projecten in bijlage 1 zijn belangrijk en blijven onze aandacht houden. Er worden ook voor deze projecten voorbereidingen getroffen. 5
D 66: Welke prioritering hanteren GS binnen de verschillende lijsten? Welke projecten gaan voor op het moment dat de onderbesteding slechts 10% is? D 66: De treindienst Arnhem-Oberhausen is zo urgent, dat hier nu actie op ondernomen moet worden. Nu niet reageren, betekent een uitstel van minimaal 16 jaar. Hebben GS uitstel gekregen voor hun reactie? Zo niet, dan overweegt D66 een amendement of motie in PS om een positief antwoord aan Duitsland te realiseren. D 66: Kunnen GS meer informatie geven over ontwikkelingen rond de lijn Winterswijk- Westmünsterland? Groen Links: De fractie wil wel extra middelen voor mobiliteit beschikbaar stellen, mits deze dan ook ten goede komen aan leefbaarheid en veiligheid. Groen Links: Overprogrammeren moet niet leiden tot een soberder uitvoering van projecten, waarbij de duurzaamheid dan meestal het slachtoffer is. ChristenUnie: De fractie vindt de prioritering niet in balans, nu er slechts naar economie is gekeken. Belangrijker zijn veiligheid, leefbaarheid en bereikbaarheid. De argumentatie van GS voor de huidige prioritering ontbreekt. ChristenUnie: Kunnen GS de garantie geven dat een rechtstreekse treindienst Tiel-Arnhem in stand blijft? ChristenUnie: Waarom wordt er budget gereserveerd voor een studie naar het spoor in de Achterhoek? Er waren toch al voldoende onderzoeken? ChristenUnie: Waarom wordt het project Duurzaam veilig niet uit het reguliere budget betaald? Dit is toch een wettelijke taak? Wij hebben geen prioritering binnen de verschillende lijsten gehanteerd. Daarom willen wij ook duidelijke afspraken met uw Staten maken over dynamisch programmeren. Wij hebben uitstel gekregen om hierover een beslissing te nemen. Een Statenvoorstel hebben wij nu in voorbereiding en deze zal na de zomer aan uw Staten worden voorgelegd. Dit is een proces dat is geïnitieerd door de regio Achterhoek. Wij zijn hiervan op de hoogte. Met de regio Achterhoek is afgesproken dat de resultaten van de studie aan de provincie zullen worden toegestuurd. Wij zijn van mening dat de voorgestelde projecten in een groot aantal gevallen ook een bijdrage leveren aan de leefbaarheid en veiligheid. Wij hebben echter bij de prioritering wel de vraag gesteld of de projecten een bijdrage leveren aan het versterken van de Gelderse samenleving door het verbeteren van de bereikbaarheid en het versterken van de Gelderse economie. Wij zijn van mening dat dynamisch programmeren niet ten koste gaat van duurzaamheid. Wij zijn van mening dat de voorgestelde projecten in een groot aantal gevallen ook een bijdrage leveren aan de leefbaarheid en veiligheid in Gelderland. Wij hebben echter bij de prioritering wel de vraag gesteld of de projecten een bijdrage leveren aan het versterken van de Gelderse samenleving door het verbeteren van de bereikbaarheid en het versterken van de Gelderse economie. Wij zijn van mening dat de ontwikkelingen rondom Elst zodanig zijn dat wij een positieve houding hebben voor wat betreft het behouden van een rechtstreekse treindienst Tiel-Arnhem. Wij hebben hierover afspraken gemaakt met uw Staten. De spoorlijn wordt op dit moment nader onderzocht. Zodra deze verdiepende studie gereed is, zullen wij samen met uw Staten komen tot een eventueel vervolgtraject. Wij pakken de veiligheid van onze provinciale wegen trajectgewijs aan. De komende periode willen wij hier juist extra in investeren. Hierdoor zijn wij in staat om eerder onze doelen met betrekking tot o.a. duurzaam veilig te halen. 6
SGP: Wat is precies de afweging bij het toewijzen van de budgetmarges? Bij het ene project gaan GS aan de bovenkant zitten van het benodigde budget en bij het andere juist weer aan de onderkant. En wat is de argumentatie achter de prioritering? Verdere investeringen op het gebied van verkeersveiligheid willen wij koppelen aan de discussie aan de omgevingsvisie en het meerjarenperspectief. Wij proberen hiermee aan te geven dat juist vanwege het dynamisch programmeren er een marge zit in het uiteindelijk bedrag. Per project is aangegeven waar wij op basis van de huidige inzichten van uitgaan. Wij geven u in overweging om deze notitie voor kennisgeving aan te nemen. Arnhem, 19 juni 2012 - zaaknummer 2012-008518 Gedeputeerde Staten van Gelderland C.G.A. Cornielje - Commissaris van de Koningin drs. P.P.L. van Kalmthout - secretaris - - - - - 7