Welke hernieuwbare energie in 2020?

Vergelijkbare documenten
Het Energieakkoord: wat gaat het betekenen? Opzet, werkwijze Hoofdlijnen van de doorrekening Hernieuwbare energie Marc Londo Den Haag, 2 oktober

Betekenis Energieakkoord voor Duurzame Groei voor de Installatiebranche. Teun Bokhoven Duurzame Energie Koepel 3 februari 2014 / VSK beurs

Circulair Congres TKI-BBE Ronald Zwart, Platform Bio-Energie 08 mei 2019

Ambitie, beleid en consistentie: het ABC van 16% Duurzame Energie in 2020

Warmtetransitie en het nieuwe kabinet. Nico Hoogervorst

Wat vraagt de energietransitie in Nederland?

EfficiEncy Duurzaam. EnErgiEbEsparing. Warmte en koude. KEnnis industrie. energie financiering. instrumenten. GebouwDe omgeving

Route naar een Duurzame Energievoorziening

Effecten en kosten van een kolenexit versus schone kolencentrales Bezinningsgroep energie 28 juni 2016

VisieDuurzame Warmte/Koude

Energieakkoord Kansen voor Warmtepompsystemen

16% Energie van eigen bodem. 17 januari 2013

Inventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2014

Provinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL

De voortgang van het Nederlandse energie- en klimaatbeleid

Inventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2013

NEV 2015: hoe hard zijn de maatregelen in het energieakkoord?

Inventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2013

TKI Wind op Zee Workshop Financiering

Beleid dat warmte uitstraalt. Van warmteopties voor klimaatverbetering naar klimaatverbetering voor warmteopties

Monitor energie en emissies Drenthe

Externe notitie. Petten, 8 juli Cees Volkers Wouter Wetzels. Afdeling Policy Studies ECN-N Van

Rapportage 2013 Prognose hernieuwbare energie

Banen en economische waarde van 16% duurzame energie in 2020 in Nederland

Energie in de provincie Utrecht. Een inventarisatie van het energiegebruik en het duurzaam energie potentieel

Algemene Ledenvergadering 17 juni 2019

Inventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2016

ECN-N Energiescenario s Drenthe 2030

Inventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2015

Verbruik van hernieuwbare energie

Transitie naar een duurzame elektriciteitsvoorziening en de rol van biomassa. Ir. Harry A. Droog

de slimme weg energietransitie 12 december 2017 Pieter van der Ploeg Alliander Strategie

Perspectief voor klimaat neutraal en hernieuwbaar gas

Duurzame warmte in de SDE+

Regio West-Brabant. Regionale duurzame energiedoelstelling in termen van bruto eindverbruik

Duurzame energie Fryslân Quickscan 2020 & 2025

Energie en emissies Drenthe 2020, 2023 en 2030

Tabellenbijlage. Michiel Hekkenberg (ECN) Martijn Verdonk (PBL) (projectcoördinatie) Oktober 2014 ECN-O

Verbruik van duurzame energie,

Energievisie Borne 22 september Michel Leermakers Linda Rutgers Twence. Co Kuip HVC.

Wie betaalt de rekening van de energietransitie?

Veel meer hernieuwbaar hoe managen we dat? Frans Rooijers

Datum 1 februari 2016 Betreft Beantwoording vragen over bij- en meestook van duurzame biomassa in kolencentrales

en uitdagingen voor de toekomst Pieter Boot, maart 2018

Referentieraming energie en emissies Bijeenkomst 6C

Marktcontouren duurzame energie in Europa en Nederland

Gemeente Bergen. Ontwikkelingen energiegebruik en duurzame energieproductie tot Mark Valkering en Herman Verhagen 14 oktober 2016

Auteurs:E. Benz, C. Hewicker, N. Moldovan, G. Stienstra, W. van der Veen

Workshop energielandschappen ontwerpen, WTSE 29 nov 2017

Biomassa. in het klimaatakkoord en de energietransitie

Verbruik van hernieuwbare energie

Op weg naar een duurzame energievoorziening in Mark Dierikx Directeur Generaal Energie, Telecom en Mededinging

Groen gas. Duurzame energieopwekking. Totaalgebruik 2010: 245 Petajoule (PJ) Welke keuzes en wat levert het op?

Verbruik van hernieuwbare energie,

GROENE KOOLWATERSTOFFEN. Marcel Weeda, Remko Detz, Jeffrey Sipma

Nota van de Vlaamse Regering

Kernenergie. kernenergie01 (1 min, 22 sec)

Groene warmte/kracht in SDE+ 2013

Invulling van 16% hernieuwbare energie in 2020

Perspectieven voor Duurzame Energie in Noord-Holland

Nationale Energieverkenning 2014

WKO in duurzame gebiedsontwikkeling case Westland Ir. Marion Bakker SenterNovem

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

Bronnen van hernieuwbare energie: van 1990 tot nu en een blik vooruit

De kosten van de energietransitie, en: kansen voor de gasindustrie. Martien Visser Lector Energietransitie & Netwerken. Hanzehogeschool Groningen

Vervolgens hebben de bureaus een aantal tussenvarianten uitgewerkt.

Fysieke energiestroom rekeningen

Verbruik van hernieuwbare energie

Biomassa. Pilaar in de energietransitie. Uitgangspunt voor de biobased economie

Verbruik van hernieuwbare energie

Kansen voor warmte. Frans Rooijers Lustrumcongres Stichting Warmtenetwerk,

STRUCTUURVISIE ZON Beleidskader ten behoeve van het opwekken van grondgebonden zonne-energie in het landelijk gebied

Effect Groene Investeringsmaatschappij op SDE

Actieve informatievoorzieningc

Monitor Schoon en Zuinig

Verbruik van duurzame energie,

Bijlage 1: Berekening realisatie 9% duurzaam in 2010

Onderzoek. Wie is de grootste producent van duurzame elektriciteit in Nederland Auteur: C. J. Arthers, afd. Corporate Responsibility, Essent

Bijlage 2 Potentieelberekening energiestrategie 1/5

EEN NIEUWE AMBITIE IN ENERGIE

Rijksbrede Initiatieven Duurzame Energie & Energiebesparing

Perspectieven voor Duurzame Energie in Noord-Holland. ECOFYS Kanaalweg 15-G 3526 KL Utrecht T: +31 (0)

Overzicht energieproduktie in Belgie (2016)

Syntheserapport stakeholder consultatie RES-H/C potentiëlen in Nederland

Het technisch potentieel van lokale decentrale duurzame energie opwek oplossingen in 2020 literatuur onderzoek. November 2012

ENERGIEMONITOR Heerhugowaard

Technisch-economische scenario s voor Nederland. Ton van Dril 20 mei 2015

ENERGIEMONITOR Uitgeest

Zon en wind: extreme prijzen op spotmarkt. Stijn Schlatmann 2 oktober 2013

Energiemonitor Zuid-Holland CO 2 en duurzame energie

Nije enerzjie foar Fryslân Samen op naar 16% duurzame energie in 2020

Gas als zonnebrandstof. Verkenning rol gas als energiedrager voor hernieuwbare energie na 2030

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG. Datum Stand van zaken hernieuwbare energieproductie

Structuurvisie Energie

Een scenario voor 2030 als input voor de discussie m.b.t. het Energieakkoord Quintel Intelligence

De impact van de energietransitie op de Nederlandse werkgelegenheid,

Het Energiebeleid van komende jaren. dr.j.a. Vijlbrief DG Energie, Telecom en Markten

Uitwerking en actualisering duurzame energie ambities Klimaat- en Energieakkoord

Naar een duurzame energie huishouding: belofte of mogelijkheid?

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA 's-gravenhage. Datum Betreft Nationale Energieverkenning 2015

Transcriptie:

Welke hernieuwbare energie in 2020?

Waar staan we en wat is de verwachting? Het aandeel hernieuwbare energie van het totaal energetisch eindgebruik groeide van 2000 1,4% via 2,3% in 2005 tot 4,3% in 2011 (zie tabel). 2011 bijdrage (PJ) Waterkracht 0 Wind op land 14 Wind op zee 3 Zon-PV 0 Zonnewarmte 1 Geothermie en WKO 5 Het scenario uit de referentieramingen (PBL/ECN) levert met vastgesteld en voorgenomen beleid van kabinet Rutte-1 in 2020 ca. 11% hernieuwbare energie. Bij- en meestook biomassa 12 AVI's en overige biomassa 43 Biobrandstoffen transport 13 Totaal hernieuwbaar 92 Totaal eindverbruik 2165 2

Vijf scenario s voor 16% hernieuwbare energie in 2020 Eneco, 2013. Ambitie, beleid en consistentie; het ABC van 16% duurzame energie in 2020. ECN, 2013. 16% hernieuwbare energie in 2020 - wanneer aanbesteden? (studie in opdracht van Stichting Natuur en Milieu) Ecofys, 2012. Costs and risks of the import of RES statistics by the Dutch government. [Ecofys_1 genoemd]. (studie in opdracht van Stichting Natuur en Milieu) Ecofys, 2013. Kansrijke opties voor 16% duurzame energie in 2020. [Ecofys_2 genoemd] (studie in opdracht van IPO) Ecorys, 2012. Banen en economische waarde van 16% duurzame energie in 2020 in Nederland. (studie in opdracht van het Wereld Natuurfonds) 3

Ramingen voor 2020 4

Energie totalen per scenario Scenario Eindgebruik (PJ) Hernieuwbaar (PJ) Hernieuwbaar (%) Eneco 2153 343 15,9 ECN 2183 349 16,0 Ecofys_1 2150 340 15,8 Ecofys_2 2030 332 16,4 Ecorys 2040 326 16,0 5

140 PJ besparing komt overeen met ca. 1% 6

Besparing De mate van energiebesparing verschilt. Het Ecorys-scenario bereikt het 16%-doel met minder dan 330 PJ hernieuwbaar. In het ECN-scenario, waarin geen extra energiebesparing is verondersteld tov de referentieraming, is 350 PJ hernieuwbaar nodig. 7

Bouwstenen voor 2020 20 PJ 1% 8

Wind op land en op zee Wind op land (WOL) neemt in alle scenario s sterk toe. In het ECN-scenario groeit WOL door naar 63 PJ (7 GW). De andere scenario s gaan uit van 6 GW WOL. Door andere inschattingen van het aantal vollast-uren verschilt het aantal opgewekte PJ s enigszins. Wind op zee (WOZ) neemt in alle scenario s sterk toe. In de scenario s van Eneco- en Ecofys_2 is de groei het minst groot (tot 3488 MW, dit betreft de realisatie van de 12 reeds vergunde parken). Het ECN-scenario gaat uit van 5 GW WOZ in 2020. de scenario s Ecofys_1 en Ecorys gaan uit van 6 GW WOZ in 2020. 9

Bouwstenen voor 2020 20 PJ 1% 10

Zon-PV De bijdrage van zon-pv groeit sterk, maar is relatief beperkt in termen van petajoules. Het Ecorys-scenario gaat in zon-pv het verste (8 GW in 2020; 25 PJ). 11

Bouwstenen voor 2020 20 PJ 1% 12

Geothermie, WKO en buitenluchtwarmte Omgevingswarmte: Geothermie, warmte-koudeopslag (WKO) en buitenluchtwarmte. De verschillen tussen de scenario s komen onder andere door het te verwachten groeitempo van geothermie. Verschillen hangen mogelijk ook samen met verschil van inzicht op de effecten van de groei van het aandeel geothermie op de groei van het aandeel omgevingswarmte en vice versa. 13

Bouwstenen voor 2020 20 PJ 1% 14

Biomassa-inzet neemt toe, het minste in het Ecorys-scenario (gaat uit van 13% bijstook in kolencentrales, terwijl tot 30-40% bijstook is verondersteld in de andere scenario's. De hoeveelheid geproduceerde hernieuwbare petajoules neemt toe naarmate kolencentrales meer draaiuren maken. 15