Effecten en kosten van een kolenexit versus schone kolencentrales Bezinningsgroep energie 28 juni 2016

Transcriptie

1 Effecten en kosten van een kolenexit versus schone kolencentrales Bezinningsgroep energie 28 juni 2016

2 Overzicht presentatie 1. Ontwikkeling aandeel kolenstroom in Nederland 2. Effecten sluiting van de laatste vijf kolencentrales (kolenexit) Kosteneffectiviteit Energievoorzieningszekerheid Effect op import van stroom Kosten voor de consument 3. Effecten vergroenen van een kolencentrale tot het uitstootniveau een gascentrale Effect op CO 2 bij toepassing biomassa en CO 2 -opslag (CCS) Benodigde subsidie voor kolencentrale

3 Elektriciteitsproductie in Nederland Productie uit kolen met 35% gestegen sinds 2014 Bron: gebaseerd op CBS, 2016

4 Jaarlijkse CO 2 -uitstoot kolencentrales in Nederland bedraagt circa 25 Mton Plaats Centrale hier de Bedrijf tekst Datum Vermogen (MW) CO 2 -uitstoot (gram/kwh) CO 2 -uitstoot (Mton/jaar) Amer 9 Essent/RWE ,5 Hemweg 8 Nuon ,5 Eemshaven Essent/RWE Maasvlakte Uniper Maasvlakte Engie Totaal 4,6 GW 25 Mton * Een nieuwe gascentrale heeft een uitstoot van ca 360 gram CO 2 /kwh)

5 Effecten en kosten van een kolenexit

6 Kosteneffectiviteit kolen-exit vs andere CO 2 -reductiemaatregelen Sluiten kolencentrales kost per vermeden ton CO 2 in 2020 Bron: ECN/PBL, IBO, 2016

7 Voorzieningszekerheid komt niet in gevaar bij een kolenexit In het Rapport Monitoring Leveringszekerheid geeft TenneT het vermogensoverschot aan voor de volgende scenario's: -Basis: Referentiescenario -Scenario A: Historische beschikbaarheid i.p.v. geraamd -Scenario B: Scenario A + Extra amoveren 0,94 GW gas -Scenario C: Scenario B + Lage productie wind en PV -Scenario D: Scenario A + hoge elektriciteitsvraag De figuur laat het vermogensoverschot zien indien alle kolencentrales worden gesloten en het gasvermogen wordt gedeconserveerd. Enkel in scenario C ontstaat een beperkte importafhankelijkheid van minder dan 0,5 GW. Volgens TenneT kan een eventueel tekort echter eenvoudig worden opgevangen door de aanzienlijke buffer aan beschikbare import/export capaciteit in 2022 van 8,7 GW met omringende landen.

8 Bij een kolenexit wordt 50% van de stroomproductie vervangen door gascentrales en 25% door extra import Ca 25% kolenstroom wordt vervangen door import. CO 2 -intensiteit van de import is afhankelijk van de beschikbare bronnen in het buitenland. Bron: ECN (2015), Effecten van het vervroegd sluiten van de Nederlandse kolencentrales.

9 Kosten kolenexit voor de consument ECN (2015): kosten van het sluiten van alle resterende vijf kolencentrales kost 0,2 0,4 eurocent/kwh/jaar door stijging stroomprijs. Ofwel: 8 tot 15 euro per huishouden/jaar MAAR: Indien het uitgangspunt is dat het Urgendadoel in 2020 wordt uitgevoerd dan moeten de kosten van sluiting kolencentrales worden vergeleken met die van alternatieve kosteneffectieve maatregelen. Het meest kosteneffectieve maatregelenpakket zonder sluiting kolencentrales kost 60 tot 90 euro meer per huishouden per jaar om het Urgendadoel te halen (bron: CE Delft, 2016, nog te publiceren). Conclusie: indien het Urgendadoel wordt uitgevoerd dan is het goedkoper voor consumenten als de kolencentrales worden gesloten.

10 Effecten en benodigde subsidies van het vergroenen van een kolencentrale tot het niveau van een gascentrale.

11 CO 2 -uitstoot per kwh van een kolencentrale met meestook biomassa en CCS in vergelijking tot een gascentrale CO 2 -uitstoot kolencentrale wordt gelijk aan een gascentrale bij gelijktijdige toepassing van 30% meestook biomassa + 1,1 Mton CO2-opslag en uitkoppeling warmte: Emissies, g/kwhe Gascentrale Kolencentrale Kolencentrale en 30% Biomassa meestook Kolencentrale + 1,1 Mt CCS Kolencentrale +Warmtelevering Kolencentrale alles CO

12 SDE+ subsidie 2016 Meestook biomassa in kolencentrale is relatief dure optie Techniek/categorie Basisbedrag (eurocent/kwh) Bioketel stoom industrie 5,7 biowkk <100 MWe 7,7 Wind op land 7-9 Wind op zee (tenderprijs Borssele) Zon-thermie (warmte) 10,3 Geothermie van ondiep naar diep 5,6-11,2 Meestook biomassa in bestaande kolencentrale 10,7 Meestook biomassa in nieuwe kolencentrale 11,4 Zon-PV 12,8 7,3 (8,6 incl. netkosten)

13 Het kost 2 tot 6 miljard euro subsidie om de CO 2 - uitstoot van een kolencentrale van 1000 MW op het niveau van een gascentrale te brengen. Opties om een nieuwe kolencentrale op CO 2 - uitstoot niveau van een gascentrale te brengen Subsidies over 25 jaar 50% meestook biomassa 6 miljard euro 4 Mton CCS (van in total 6 Mton) 2 miljard euro a 30% meestook biomassa + 1,1 Mton CCS + warmte 3,7 miljard euro b a: aanname CCS = 50 euro/ton CO 2 (ter vergl.: ROAD CCS kost 65 euro/ton volgens IBO-studie (2016). b: Biomassa meestook kost 80 euro/ton (uitgaande van op SDE+ basisbedrag 2016)

14 Ontwikkeling CO 2 -uitstoot per kwh Ontwikkeling CO 2 -uitstoot van een kolencentrale met 1,1 Mton CCS en acht jaar meestook van 30% biomassa:

15 Cumulatieve CO 2 -uitstoot van een kolencentrale met 30% meestook biomassa (gedurende 8 jaar) en 1,1 Mton CCS bedraagt 110 Mton na 25 jaar. Cumulatieve CO 2 -uitstoot van een gascentrale versus kolencentrale met 30% meestook biomassa en 1,1 Mton CCS:

16 Sturen op CO 2 betekent omschakelen naar gascentrales of permanente steun voor CO 2 -opslag Maatregel Sluiten kolencentrales Kosten (euro/ton CO 2 ) in a Shift kolen naar gas CCS kolen >65 a CCS Road kost circa 65 euro per vermeden ton CO 2. Bij een CO 2 -prijs van vanaf 30 euro worden gascentrales concurrerend en vallen kolencentrales stil. CCS voor kolen is dus alleen haalbaar met permanente staatssteun. a: bron: IBO studie Kosteneffecientie CO2-reductiemaatregelen, Rijksoverheid (2016)

17 Conclusies (1) Aandeel kolenstroom is in 2015 met 35% gestegen Sluiting kolencentrales kan tegen relatief lage kosten: Kosten 17 tot 30 euro/ton CO 2 Energievoorzieningszekerheid komt niet in gevaar. Bij kolenexit wordt de helft van de uitgevallen stroomproductie overgenomen door Nederlandse gascentrales. 25% wordt opgevangen door import van stroom. Kolenexit kost 8 tot 14 euro per huishouden per jaar. Indien Urgendadoel in 2020 wordt uitgevoerd, dan is het goedkoper voor consumenten om dit te halen door sluiting kolencentrales dan met een alternatief pakket.

18 Conclusies (2) Afhankelijk van de gekozen techniek is er 2 tot 6 miljard euro subsidie nodig om een kolencentrale van 1000 MW gedurende 25 jaar te vergroenen tot het CO 2 -uitstootniveau van een gascentrale met dezelfde stroomproductie. Een CO 2 -prijs vanaf 30 /ton zorgt voor een switch van kolen naar gas en is voordeliger dan kolencentrales op hetzelfde emissieniveau te brengen met gesubsidieerde CCS en meestook biomassa. Meestook van biomassa in een kolencentrale is een relatief dure manier om hernieuwbare energie te produceren. Bijna alle andere opties zoals wind op land en zee, geothermie, biostoom, en zonthermie zijn veelal fors goedkoper.

19