EFFECTEN VAN DE KOLENDEAL UIT HET ENERGIEAKKOORD DNV GL s visie. DELTA Energy
|
|
- Frieda Sanders
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 EFFECTEN VAN DE KOLENDEAL UIT HET ENERGIEAKKOORD DNV GL s visie DELTA Energy Rapport nr.: Datum: 11 mei 2015
2 Projectnaam: Effecten van de kolendeal uit het energieakkoord DNV GL - Energy Rapport titel: DNV GL s visie KEMA Nederland B.V. Klant: DELTA Energy, Middelburg Postbus 9035 Contactpersoon: Koen Minderhoud 6800 ET ARNHEM Datum: 11 mei 2015 Project nr.: Unit: MPD/MAR Tel: Rapport nr.: KvK Auteur: Beoordeeld: Goedgekeurd: Maroeska Boots Senior Consultant Pieter van der Wijk Consultant Martijn Duvoort Head of Section Unrestricted distribution (internal and external) Unrestricted distribution within DNV GL Limited distribution within DNV GL after 3 years No distribution (confidential) Secret Reference to part of this report which may lead to misinterpretation is not permissible. Versie Datum Reden voor uitgave Auteur Beoordeeld Goedgekeurd 0 29 April 2015 Eerste uitgave 1 30 April 2015 Tekstuele wijzigingen 2 11 Mei 2015 Update van resultaten 2015 KEMA Nederland B.V. DNV GL - Energy Rapport nr
3 Inhoud 1 INLEIDING GEVOLGEN VOOR DE ELEKTRICITEITSPRIJS DELTA CONCLUSIE # DELTA CONCLUSIE # DELTA CONCLUSIE # DELTA CONCLUSIE # CONCLUSIES DNV GL... 6 DNV GL - Energy Rapport nr Blz. i
4 1 INLEIDING In het energieakkoord is afgesproken dat oudere kolencentrales (versneld) worden gesloten en dat de producenten vanaf 2016 vrijgesteld worden van de kolenbelasting voor de dan nog operationele kolencentrales. DELTA heeft de effecten van deze kolendeal berekend 1 en concludeert in grote lijnen dat met name de elektriciteitsproducenten met relatief nieuwe kolencentrales in hun portfolio hiervan profiteren door hogere marges, terwijl de elektriciteitsconsument voor de gederfde belastinginkomsten opdraait. Bovendien zou de milieuwinst van de kolendeal beperkt zijn. DELTA baseert zich hierbij op berekeningen over drie scenario s. DNV GL heeft eigen berekeningen gedaan met haar elektriciteitsmarktmodel voor dezelfde drie scenario s. De resultaten en conclusies daarvan worden hieronder besproken aan de hand van de vier hoofdconclusies die DELTA heeft getrokken. Het effect van de kolendeal op de groothandelsprijs voor elektriciteit is hierin van wezenlijk belang en wordt daarom eerst besproken. Drie scenario s 1) Situatie zonder de kolendeal: geen vervroegde sluiting van oude kolencentrales en handhaven van de kolenbelasting. 2) Sluiting van de oude kolencentrales conform de afspraken in het energieakkoord, in combinatie met handhaving van de kolenbelasting. 3) Uitvoering van de kolendeal conform het energieakkoord. Zoals afgesproken, zullen de jaren 80 kolencentrales sluiten en wordt de kolenbelasting afgeschaft. 2 GEVOLGEN VOOR DE ELEKTRICITEITSPRIJS Een aantal factoren bepaalt het effect van de kolendeal op de groothandelsprijs voor elektriciteit. Ten eerste zorgt sluiting van de jaren 80-kolencentrales ervoor dat de vraag moet worden voldaan door relatief duurdere gascentrales en meer import. De Nederlandse kolencentrales zullen dus minder vaak prijsbepalend zijn wat resulteert in een hogere elektriciteitsprijs. De toename in de elektriciteitsprijs is weergegeven in Figuur 1: het verschil tussen scenario 1 en scenario 2. Sluiting van kolencentrales leidt gemiddeld genomen tot 2% hogere elektriciteitsprijzen in de periode Ten tweede leidt afschaffing van de kolenbelasting tot lagere operationele kosten voor kolencentrales. Als kolencentrales prijsbepalend zijn, resulteert dit in een lagere elektriciteitsprijs. De kolencentrales kunnen bij afschaffing van de kolenbelasting echter ook beter concurreren met het buitenland waardoor de export toeneemt (netto minder import, zie Figuur 2). Het afschaffen van de kolenbelasting resulteert hierdoor in gemiddeld 20% hogere inzet van Nederlandse kolencentrales in de periode , ofwel een gemiddelde stijging in vollasturen van 5500 naar bijna 6800 uur. De toename van export, en dus van de opwek, doet een eventueel verlagend effect op de elektriciteitsprijs min of meer teniet (zie Figuur 1: het verschil tussen scenario 2 en 3 is zeer klein). 1 DNV GL - Energy Rapport nr Blz. 1
5 /MWh Netto import (GWh) NL baseload elektriciteitsprijs Scenario 1 Scenario 2 Scenario 3 Netto import als functie van e-prijs in NL (2016) Elektriciteitsprijs interval ( /MWh) Scenario 1 Scenario 2 Scenario 3 Figuur 1 Jaarlijks gemiddelde elektriciteitsprijs in Nederland Figuur 2 Netto import (import export) als functie van de Nederlandse elektriciteitsprijs in DELTA CONCLUSIE #1 De kolendeal is een goudgerande afspraak voor de energiebedrijven met nieuwere kolencentrales die niet worden gesloten. Overgebleven kolencentrales profiteren langs twee wegen van de kolendeal. Ze krijgen te maken met lagere kosten door afschaffing van de kolenbelasting en met hogere elektriciteitsprijzen doordat duurdere gascentrales vaker nodig zijn om in de vraag te voorzien. De combinatie van deze twee effecten zorgt inderdaad voor hogere marges op de nieuwere kolencentrales (Amer 9, Hemweg 8, Maasvlakte 3, Rotterdam 1 en Eemshaven A en B). Ook vanuit het perspectief van het totale kolenportfolio van de producenten heeft het energieakkoord een positief effect op de marges. Afhankelijk van het aandeel van de oudere (de te sluiten) kolencentrales in het portfolio, kunnen de totale portfolio inkomsten door het energieakkoord teruglopen. De producenten moeten immers de inkomsten op hun oude kolencentrales missen. Maar ze missen echter ook de exploitatiekosten 2. Uit Tabel 1 blijkt dat de marge op het totale kolenportfolio in Nederland als gevolg van de kolendeal in het energieakkoord stijgt met 1108 miljoen in de periode Overigens nemen we hier aan dat de oude centrales zonder de kolendeal gewoon in bedrijf blijven tot en met 2020 (zie ook de discussie bij conclusie #2 hieronder). Al met al blijft de conclusie dat de kolendeal uit het energieakkoord zorgt voor een toename in marges van kolenproducenten. 2 De marge is gelijk aan: inkomsten uit verkoop elektriciteit (brandstofkosten + variabele kosten van onderhoud en bedrijfsvoering + emissie kosten + kolen belasting). Exploitatiekosten bestaan onder andere uit personeelskosten, vaste onderhoudskosten en verzekeringen. DNV GL - Energy Rapport nr Blz. 2
6 Tabel 1 Additionele marges van kolencentrales na de kolendeal (bedragen in miljoen ) Impact op marge nieuwere kolencentrales ( ) Impact op totale kolenportfolio ( ) Sluiten oude centrales a Vrijstelling kolentaks b Totaal marge kolendeal c Totaal marge kolendeal d Vermeden exploitatiekosten e oude Totaal marge incl. vermeden centrales exploitatie RWE Essent E.ON Vattenfall Nuon GDF Electrabel DELTA n.a. n.a. n.a Totaal a. Verschil in marge tussen scenario 1 en scenario 2 voor de nieuwere kolencentrales b. Verschil in marge tussen scenario 2 en scenario 3 voor de nieuwere kolencentrales c. Verschil in marge tussen scenario 1 en scenario 3 voor de nieuwere kolencentrales d. Verschil in marge tussen scenario 1 en scenario 3 voor de nieuwere en oudere kolencentrales e. 40 per kw per jaar. Kosten voor groot onderhoud zijn hierin niet meegenomen Totale impact van SER Energieakkoord op marge nieuwere kolencentrales Totale impact van SER Energieakkoord op marge totale kolenportfolio RWE Essent E.ON Vattenfall Nuon GDF Electrabel RWE Essent E.ON Vattenfall Nuon GDF Electrabel Delta Figuur 3 Additionele marge van de nieuwe kolencentrales over de jaren als gevolg van de kolendeal (verschil tussen marge in scenario 3 en scenario 1) Figuur 4 Additionele marge van totale kolenportfolio s over de jaren als gevolg van de kolendeal (verschil tussen marge in scenario 3 en scenario 1 en inclusief vermeden exploitatiekosten jaren 80- centrales) DNV GL - Energy Rapport nr Blz. 3
7 4 DELTA CONCLUSIE #2 Het voordeel van de vroegtijdige sluiting van de jaren 80 kolencentrales is beperkt. Het is de vraag of de oudere kolencentrales de komende jaren niet sowieso uit bedrijf zouden worden genomen. Afhankelijk van specifieke kenmerken per centrale zoals kostenniveaus, efficiëntie en marktontwikkelingen zullen individuele kolenproducenten de afweging maken of investeringen in groot onderhoud of revisie nog rendabel zijn. Uit de DNV GL simulaties van scenario 1 volgt dat de gemiddelde marge van de jaren 80-kolencentrales 20 /kw per jaar is over de periode (inclusief kolenbelasting). Dit varieert tussen de 2 en 30 /kw voor de individuele centrales en richting het jaar 2020 neemt de marge verder af. Bij veronderstelde vaste exploitatiekosten van 40 /kw per jaar resteert een negatieve gemiddelde marge van - 5 tot - 23 miljoen per jaar. Daarbovenop komen de kosten van groot onderhoud voor kolencentrales, dat typisch elke vier jaar plaatsvindt. Deze kosten zijn circa 10 tot 20 miljoen. We kunnen daarom verwachten dat de jaren 80-kolencentrales in de komende jaren aan groot onderhoud toe zijn, maar dat de marges te klein zijn om groot onderhoud te rechtvaardigen. Het is dus aannemelijk dat in de periode tot 2020 de jaren 80-kolencentrales, zonder de kolendeal, toch wel hun deuren zouden sluiten. 5 DELTA CONCLUSIE #3 Het belastingvoordeel over de levensduur van deze [in bedrijf blijvende kolen-] centrales kan oplopen tot 4 miljard. Over de hoogte van het belastingvoordeel voor kolencentrales (de 4 miljard) valt te twisten. Twee grote onzekerheden die ten grondslag liggen aan dit getal zijn het aantal vollasturen van de kolencentrales en de veronderstelde resterende levensduur. Het is niet gezegd dat het aantal veronderstelde vollasturen van de centrales gelijk blijft in de toekomst, gezien de discussie rondom klimaatverandering, CO 2 -emissiedoelstellingen en CCS. Deze veranderingen zouden tot substantieel duurdere CO 2 -emissierechten kunnen leiden, waardoor de concurrentiepositie van kolencentrales ten opzicht van gascentrales verslechtert. Of wat te denken van mogelijk toekomstige warmte en stoom levering door kolencentrales met effecten op de efficiëntie? Daarom zou niet de resterende levensduur van de centrale (volgens DELTA 20 tot 30 jaar) als uitgangspunt moeten dienen, maar een meer conservatievere tijdsperiode waarin het meer aannemelijk is dat parameters als efficiëntie en draaiuren gelijk blijven 3. Over de periode zou het belastingvoordeel voor de in bedrijf blijvende kolencentrales uitkomen op 1,2 miljard op basis van DELTA s uitgangspunten (vollasturen en efficiëntie) die vergelijkbaar zijn met DNV GL s uitgangspunten en bevindingen. 3 Voor de bestudeerde periode komen de aangenomen vollasturen in de berekening van DELTA overeen met de vollasturen die volgen uit de DNV GL simulaties van de scenario s. DNV GL - Energy Rapport nr Blz. 4
8 [Bovendien] vindt er een significante lastenverschuiving plaats van kolenproducenten naar consumenten. Het energieakkoord geeft aan dat de derving van inkomsten voor de overheid uit de kolenbelasting vanaf 2016 wordt gecompenseerd door een verhoging van de energiebelasting op eindverbruik van elektriciteit. Uit de rijksbegroting blijkt dat de afschaffing van de kolenbelasting leidt tot een budgettaire derving van 189 miljoen voor Omdat de kolenbelasting niet volledig wordt gedragen door eindverbruikers terwijl dit voor de energiebelasting wel het geval is, vindt er een lastenverschuiving plaats van kolenproducenten naar consumenten. Alleen als de kolencentrale prijsbepalend is betaalt de consument voor de kolenbelasting via de elektriciteitsprijs (aangenomen dat de extra kosten van de kolenbelasting worden verrekend in de biedingen van de kolencentrale). In de uren dat een duurdere gascentrale of een centrale in het buitenland prijsbepalend is, heeft de kolenbelasting geen direct verhogend effect op de elektriciteitsprijs. De prijs voor Nederlandse kolenstroom inclusief kolenbelasting blijft dan onder de marktprijs (die bepaald wordt door andere centrales). De energiebelasting op de consumentenprijs werkt echter wel continu door in de prijs die consumenten betalen. De hoogte van de lastenverschuiving is afhankelijk van de mate waarin (aantal uren per jaar) kolencentrales prijsbepalend zijn. We zien dat, afhankelijk van het scenario en jaar, de kolencentrales ongeveer 1000 uren per jaar de prijsbepalende eenheden zijn. Hieruit volgt dat ongeveer een achtste deel van de kolenbelasting momenteel doorberekend wordt naar de eindverbruiker. Als straks het totale bedrag van de kolenbelasting via de energiebelasting aan de eindverbruiker doorberekend wordt, zorgt dat dus voor een significante toename in de eindverbruikskosten. Kortom, het afschaffen van de kolenbelasting zorgt niet voor veel lagere elektriciteitsprijzen (zoals in sectie 2 geconcludeerd), maar wel voor hogere energiebelastingen voor de eindverbruiker. 6 DELTA CONCLUSIE #4 De milieuwinst van vervroegde sluiting van kolencentrales is beperkt, want daar tegenover staan hogere CO 2 -emissies door de afschaffing van de kolenbelasting. Enerzijds is de milieuwinst van het sluiten van kolencentrales voor Nederland significant. Sluiten van kolencentrales zorgt voor lagere kolenconsumptie en daardoor voor minder CO 2 -emissies en een lagere emissiefactor. De gemiddelde nationale emissiefactor in de periode daalt 11% door sluiten van oudere kolencentrales: van gemiddeld 489 naar 437 kg CO 2 per MWh (het verschil tussen scenario 1 en 2 in Figuur 5). Het is echter plausibel dat (een deel van) deze reductie ook zou hebben plaatsgevonden zonder kolendeal doordat de jaren 80-centrales vóór 2020 sowieso wel zouden sluiten. De milieuwinst voor Europa is echter beperkt door het huidige ontwerp van het ETS systeem: andere partijen kunnen de vermeden CO 2 -emissiecertificaten gebruiken. Let wel, door het huidige overschot aan CO 2 -certificatenoverschot is dit waterbed-effect momenteel zeer beperkt. Anderzijds, tempert afschaffing van de kolenbelasting de milieuwinst juist (iets) omdat kolenstroom goedkoper wordt. In 2020 is de emissiefactor van de Nederlandse elektriciteitssector ongeveer 2% hoger 4 DNV GL - Energy Rapport nr Blz. 5
9 kg CO 2 /MWh omdat kolencentrales meer produceren vergeleken met de situatie met kolenbelasting (het verschil tussen scenario 2 en 3 in Figuur 6). Zonder kolenbelasting neemt bovendien het aantal uren en de kans waarop een switch naar gascentrales plaatsvindt af (ook omdat een hogere CO 2 -prijs nodig is om de switch naar gas te maken). Dit effect is echter niet bestudeerd in deze analyse. Het effect van de sluiting van oudere kolencentrales op de nationale emissiefactor is substantieel en leidt tot een daling van 11%, ofwel een daling van 489 naar 437 kg CO 2 per MWh gemiddeld over de periode Omdat de jaren 80-centrales toch wel zouden sluiten, is het echter de vraag of dit resultaat kan worden toegeschreven aan het energieakkoord. Afschaffen van de kolenbelasting zorgt zelfs voor een geringe toename in CO 2 -emissies, als gevolg van een toenemende inzet van de kolencentrales. 60 Absolute CO 2 emissies elektriciteitsproductie NL 550 Nederlandse CO 2 emissiefactor Mton CO Scenario 1 Scenario 2 Scenario Scenario 1 Scenario 2 Scenario 3 Figuur 5 Nederlandse absolute CO 2 -emissies elektriciteitsproductie (Mton CO 2 ) Figuur 6 Nederlandse relatieve CO 2 -emissies elektriciteitsproductie (kg CO 2 /MWh) 7 CONCLUSIES DNV GL De kolendeal zorgt voor hogere marges op nieuwere kolencentrales. Ook voor het totale kolenportfolio (inclusief de jaren 80-centrales) zorgt de kolendeal voor hogere marges. Zonder de kolendeal lijkt het plausibel dat jaren 80-kolencentrales uiterlijk in 2020 sluiten vanwege lage marges, hoge exploitatiekosten en de hoge kosten voor groot onderhoud. Afschaffen van de kolenbelasting voor de in bedrijf blijvende kolencentrales zorgt voor een belastingderving van 1,2 miljard over de periode 2016 tot en met Er zal een lastenverschuiving plaatsvinden van kolenproducenten naar consumenten. Afschaffen van de kolenbelasting zorgt niet voor veel lagere elektriciteitsprijzen voor de consument, maar wel voor hogere energiebelastingen. Sluiting van oudere kolencentrales leidt tot een daling van 11% in de Nederlandse CO 2 - emissiefactor. Aangenomen dat de jaren 80-centrales toch wel zouden sluiten, is het echter de vraag of dit resultaat kan worden toegeschreven aan het energieakkoord. Het afschaffen van de kolenbelasting zorgt zelfs voor een lichte toename in de emissiefactor van Nederland. DNV GL - Energy Rapport nr Blz. 6
10 ABOUT DNV GL Driven by our purpose of safeguarding life, property and the environment, DNV GL enables organizations to advance the safety and sustainability of their business. We provide classification and technical assurance along with software and independent expert advisory services to the maritime, oil and gas, and energy industries. We also provide certification services to customers across a wide range of industries. Operating in more than 100 countries, our 16,000 professionals are dedicated to helping our customers make the world safer, smarter and greener.
Kolendeal Energieakkoord: Emissiereductie en verduurzaming kan en moet sneller en goedkoper
Kolendeal Energieakkoord: Emissiereductie en verduurzaming kan en moet sneller en goedkoper Emissiereductie kan en moet sneller en goedkoper De huidige energiemix is inefficiënt Met 46 mln ton per jaar
Nadere informatieWie betaalt de rekening van de energietransitie?
Wie betaalt de rekening van de energietransitie? Symposium KVGN 17 november 2016 Ron Wit Ron.Wit@eneco.com Overzicht presentatie 1. Ontwikkeling broeikasgassen in Nederland 2. Ontwikkeling integrale kosten
Nadere informatieRAAMCONTRACT GU PROJECTS QRA Amersfoort W-500-01, W-500-05 en W-500-22. N.V. Nederlandse Gasunie
RAAMCONTRACT GU PROJECTS QRA Amersfoort W-500-01, W-500-05 en W-500-22 N.V. Nederlandse Gasunie Report No.: 74105429.041, Rev. 0 Document No.: GCS 14.R.54341 Date: 09-07-2014 Project name: Raamcontract
Nadere informatieKwantitatieve risicoanalyse gastransportleidingen N-558-36 en N-558-40 te Bathmen. N.V. Nederlandse Gasunie
Kwantitatieve risicoanalyse gastransportleidingen N-558-36 en N-558-40 te Bathmen N.V. Nederlandse Gasunie Report No.: 74105429, Rev. 0 Document No.: GCS 14.R.54520 Date: 03-11-2014 Report title: Kwantitatieve
Nadere informatieKwantitatieve risicoanalyse gastransportleiding W-534-03 te Zwanenburg. N.V. Nederlandse Gasunie
Kwantitatieve risicoanalyse gastransportleiding W-534-03 te Zwanenburg N.V. Nederlandse Gasunie Report No.: 74106856.120, Rev. 0 Date: 27-10-2015 Report title: Kwantitatieve risicoanalyse gastransportleiding
Nadere informatieKwantitatieve risicoanalyse gastransportleiding Z-500-01 te Maastricht. N.V. Nederlandse Gasunie
Kwantitatieve risicoanalyse gastransportleiding Z-500-01 te Maastricht N.V. Nederlandse Gasunie Report No.: 74106856.067, Rev. 0 Date: 29-06-2015 Report title: Kwantitatieve risicoanalyse gastransportleiding
Nadere informatie30 oktober Achtergrondrapport doorrekening regeerakkoord Rutte III: elektriciteitsvoorziening
30 oktober 2017 Achtergrondrapport doorrekening regeerakkoord Rutte III: elektriciteitsvoorziening Gewijzigd op 30 oktober 2017 Auteur(s) Marit van Hout Paul Koutstaal Pagina 2 van 16 Inhoudsopgave Verantwoording
Nadere informatieEffecten en kosten van een kolenexit versus schone kolencentrales Bezinningsgroep energie 28 juni 2016
Effecten en kosten van een kolenexit versus schone kolencentrales Bezinningsgroep energie 28 juni 2016 Ron.wit@eneco.com Overzicht presentatie 1. Ontwikkeling aandeel kolenstroom in Nederland 2. Effecten
Nadere informatieKwantitatieve risicoanalyse gastransportleidingen W , W en W te Nieuw-Vennep. N.V. Nederlandse Gasunie
Kwantitatieve risicoanalyse gastransportleidingen W-532-09, W-532-11 en W-532-17 te Nieuw-Vennep N.V. Nederlandse Gasunie Report No.: 10014588.008, Rev. 0 Date: 27 januari 2016 Report title: Kwantitatieve
Nadere informatieMAGNEETVELD BEREKENING 150 kv opstijgpunt 94a. TenneT T.S.O. B.V. Document nr.: V2.0 Datum:
MAGNEETVELD BEREKENING 150 kv opstijgpunt 94a TenneT T.S.O. B.V. Document nr.: 15-1641 V2.0 Datum: 2015-09-10 Rapport titel Klant: Contactpersoon Datum: Project nr.: Unit: Document nr.: - Energy 150 kv
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2016 2017 32 813 Kabinetsaanpak Klimaatbeleid op weg naar 2020 Nr. 133 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN EN STAATSSECRETARIS VAN INFRASTRUCTUUR
Nadere informatieBlijft elektriciteit goedkoop voor WP-en? Stijn Schlatmann 30 januari 2014
Blijft elektriciteit goedkoop voor WP-en? Stijn Schlatmann 30 januari 2014 www.energymatters.nl Aanleiding Grote interesse in WP-en: Gasprijs is duur; dus ketels duur WKK is momenteel marginaal (met netlevering)
Nadere informatieEffecten van het vervroegd sluiten van de Nederlandse kolencentrales
Effecten van het vervroegd sluiten van de Nederlandse kolencentrales Marit van Hout Paul Koutstaal Oktober 2015 ECN-E--15-064 Verantwoording Deze studie is uitgevoerd in opdracht van DELTA NV. Namens de
Nadere informatieKwantitatieve risicoanalyse gastransportleidingen N , N , N en N te Paterswolde. N.V. Nederlandse Gasunie
Kwantitatieve risicoanalyse gastransportleidingen N-507-30, N-507-33, N-507-36 en N- 507-43 te Paterswolde N.V. Nederlandse Gasunie Report No.: 74106856.059, Rev. 1 Date: 16-09-2015 Report title: Kwantitatieve
Nadere informatieOnderzoek. Wie is de grootste producent van duurzame elektriciteit in Nederland 2012. Auteur: C. J. Arthers, afd. Corporate Responsibility, Essent
Onderzoek Wie is de grootste producent van duurzame elektriciteit in Nederland 2012 Auteur: C. J. Arthers, afd. Corporate Responsibility, Essent Datum: 9 september 2013 Vragen of reacties kunt u sturen
Nadere informatieFinanciële baten van windenergie
Financiële baten van windenergie Grootschalige toepassing van 500 MW in 2010 en 2020 Opdrachtgever Ministerie van VROM i.s.m. Islant Auteurs Drs. Ruud van Rijn Drs. Foreno van der Hulst Drs. Ing. Jeroen
Nadere informatie1. Inleiding. Notitie Amsterdam, 8 december 2016
Notitie Amsterdam, 8 december 2016 Afdeling Policy Studies Van Aan Koen Smekens, Paul Koutstaal Gijs Zeestraten (Ministerie van Economische Zaken) Kopie Onderwerp Gevolgen van scenario s uitfasering kolencentrales
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 1996 1997 25 026 Reductie CO 2 -emissies Nr. 3 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal s-gravenhage,
Nadere informatieProfiel- en onbalans kosten (gemiddelde 2015-2029) [ /kwh]
Notitie Petten, 15 december 2014 Afdeling Policy Studies Van Aan Carolien Kraan, Sander Lensink S. Breman-Vrijmoed (Ministerie van Economische Zaken) Kopie Onderwerp Basisprijzen SDE+ 2015 Samenvatting
Nadere informatieCO2-uitstoot elektriciteitsproducenten
CO2-uitstoot elektriciteitsproducenten in Nederland 2014 CO2-uitstoot elektriciteitsproducenten in Nederland 2014 Door: Paul Noothout, Esther Eggink, Kees van der Leun Datum: 18 december 2015 Projectnummer:
Nadere informatieOnderzoek maatregelen slagschaduw
D NV-GL Onderzoek maatregelen slagschaduw Gemeente Houten Rapport nr.: 15-2655 Datum: 2015-11-03 Rapport titel: Klant: Contactpersoon: Datum: Project nr.: Unit: Rapport nr.: Onderzoek maatregelen slagschaduw
Nadere informatieGegevens stroometikettering 2004
CE CE Oplossingen voor Oplossingen voor milieu, economie milieu, economie en technologie en technologie Oude Delft 180 Oude Delft 180 2611 HH Delft tel: 015 2 150 150 fax: fax: 015 015 2 150 150 151 151
Nadere informatieZon en wind: extreme prijzen op spotmarkt. Stijn Schlatmann 2 oktober 2013
Zon en wind: extreme prijzen op spotmarkt Stijn Schlatmann 2 oktober 2013 www.energymatters.nl Inhoud Nieuwbouw van vermogen afgelopen jaren Recente marktontwikkelingen Huidige merit order Verdere groei
Nadere informatieAuteurs:E. Benz, C. Hewicker, N. Moldovan, G. Stienstra, W. van der Veen
30920572-Consulting 10-0198 Integratie van windenergie in het Nederlandse elektriciteitsysteem in de context van de Noordwest Europese elektriciteitmarkt Eindrapport Arnhem, 12 april 2010 Auteurs:E. Benz,
Nadere informatie2 Producenten grijze stroom laten betalen voor transport?
ECN Beleidsstudies ECN-BS-10-016 29 april 2010 Producenten van grijze stroom laten betalen voor transport? Notitie aan : Werkgroep Heroverweging Energie en Klimaat Kopie aan : A.W.N. van Dril Van : F.D.J.
Nadere informatieBetaalbaarheid van energie
Ministerie van Economische Zaken De Minister van Economische Zaken H.G.J. Kamp Postbus 20401 2500 EK DEN HAAG Woerden : onze ref. : /HG-tr doorkiesnr. : 0348 48 43 66 e-mail : hg@vemw.nl onderwerp : Onderzoek
Nadere informatieBiomassa. Pilaar in de energietransitie. Uitgangspunt voor de biobased economie
Biomassa Pilaar in de energietransitie en Uitgangspunt voor de biobased economie Klimaatverandering: onze uitdaging Onze opdracht om er snel en écht iets aan te gaan doen Overeenstemming: er moet wat gebeuren!
Nadere informatieGrootschalige introductie van micro wkk systemen. Harm Jeeninga ECN Beleidsstudies
Grootschalige introductie van micro wkk systemen Harm Jeeninga ECN Beleidsstudies jeeninga@ecn.nl Micro wkk een controversieel onderwerp? De discussie rondom het nut van micro wkk wordt niet altijd niet
Nadere informatieDe kleur van stroom: de milieukwaliteit van in Nederland geleverde elektriciteit
De kleur van stroom: de milieukwaliteit van in geleverde elektriciteit Feiten en conclusies uit de notitie van ECN Beleidsstudies Sinds 1999 is de se elektriciteitsmarkt gedeeltelijk geliberaliseerd. In
Nadere informatieHet waterbed effect en het EU ETS
Het waterbed effect en het EU ETS Een uitleg met de mogelijke uitfasering van Nederlandse kolencentrales als voorbeeld Het waterbed effect en het EU ETS Een uitleg met de mogelijke uitfasering van Nederlandse
Nadere informatieAuteur: C J Arthers, afd. Corporate Responsibility, Essent
Onderzoek: Wie is de grootste producent van duurzame elektriciteit in Nederland 2013 Auteur: C J Arthers, afd. Corporate Responsibility, Essent Datum: 22 augustus 2014 Vragen of reacties kunt u sturen
Nadere informatieDe kosten van de energietransitie, en: kansen voor de gasindustrie. Martien Visser Lector Energietransitie & Netwerken. Hanzehogeschool Groningen
De kosten van de energietransitie, en: kansen voor de gasindustrie Martien Visser Lector Energietransitie & Netwerken Hanzehogeschool Groningen Hanzehogeschool Groningen (circa 30.000 studenten) Energy
Nadere informatieFactsheet: Vattenfall AB/N.V. Nuon Energy
Factsheet: Vattenfall AB/N.V. Nuon Energy Holding Type bedrijf Actief in Markt Bedrijfsprofiel Vattenfall AB Producent/leverancier elektriciteit (geïntegreerd energiebedrijf) Europa Consumenten/zakelijk
Nadere informatieImpact analyse: ambitie elektrisch transport
Impact analyse: ambitie elektrisch transport ad-hoc verzoek EL&I 29 maart 211, ECN-L--11-27, C. Hanschke www.ecn.nl Scope en aanpak impact analyse 1.8.6.4.2 Groeiambitie Elektrische auto's [mln] 215 22
Nadere informatieTitel: The impact of net metering regulations on the Dutch solar PV market
Scriptie Titel: The impact of net metering regulations on the Dutch solar PV market Begeleiders: prof. dr. ir. G.P.J. Verbong J.J.C.M. Huijben MSc Inhoud: 1. Historische reconstructie ontwikkelingen 2004-2013
Nadere informatieImpact van efficiënte openbare verlichting op de CO 2 uitstoot
Impact van efficiënte openbare verlichting op de CO 2 uitstoot CE4 N35N 13.5.29 Samenvatting Drie scenario s om de hoeveelheid CO 2 te berekenen, die niet uitgestoten wordt als er energie bespaard wordt
Nadere informatieExterne notitie. 1. Achtergrond en doel van deze notitie. 2. Samenvatting resultaten
Externe notitie Amsterdam, 24 september 2013 Definitief Afdeling Policy Studies ECN-N--13-034 Van Ad Seebregts Aan Autoriteit Consument & Markt (ACM) (Contactpersoon ACM: Erik Kloosterhuis) Kopie Paul
Nadere informatieM A R K T M O N I T O R E N E R G I E - December Bijgaand ontvangt u de maandelijkse marktmonitor van Energy Services.
M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - December 2016 Geachte relatie, Bijgaand ontvangt u de maandelijkse marktmonitor van Energy Services. De Marktmonitor is een maandelijkse uitgave van Energy Services.
Nadere informatieEnergieprijzen in vergelijk
CE CE Oplossingen voor Oplossingen milieu, economie voor milieu, en technologie economie en technologie Oude Delft 180 Oude Delft 180 611 HH Delft 611 HH Delft tel: tel: 015 015 150 150 150 150 fax: fax:
Nadere informatieM A R K T M O N I T O R E N E R G I E - November 2015
M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - November 2015 Geachte relatie, Bijgaand ontvangt u de maandelijkse marktmonitor van Energy Services. De Marktmonitor is een maandelijkse uitgave van Energy Services.
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres Postbus 20401
Nadere informatieCentraal Bureau voor de Statistiek
Centraal Bureau voor de Statistiek TOELICHTING STATLINETABEL EINDVERBRUIKERSPRIJZEN AARDGAS EN ELEKTRICITEIT Arthur Denneman Samenvatting: In juli is een vernieuwde StatLinetabel met eindverbruikersprijzen
Nadere informatieNationale Energieverkenning 2014
Nationale Energieverkenning 2014 Remko Ybema en Pieter Boot Den Haag 7 oktober 2014 www.ecn.nl Inhoud Opzet van de Nationale Energieverkenning (NEV) Omgevingsfactoren Resultaten Energieverbruik Hernieuwbare
Nadere informatieCO 2 -uitstootrapportage 2011
Programmabureau Klimaat en Energie CO 2 -uitstootrapportage 2011 Auteurs: Frank Diependaal en Theun Koelemij Databewerking: CE Delft, Cor Leguijt en Lonneke Wielders Inhoud 1 Samenvatting 3 2 Inleiding
Nadere informatieADVIES AR ADVIESRAAD GAS EN ELEKTRICITEIT Nijverheidsstraat, Brussel Tel. : 02/ Mail :
ADVIESRAAD GAS EN ELEKTRICITEIT Nijverheidsstraat, 26-38 1040 Brussel Tel. : 02/289.76.70 Mail : ar-cc@creg.be ADVIES AR161221-068 over de studies inzake hernieuwbare energie (1) Assessment of the impact
Nadere informatiefactsheet kolenexit in Nederland
factsheet kolenexit in Nederland Datum: 23 februari 2016 Nederland kolenvrij, een perspectief dat inmiddels hoog op de agenda staat in het politieke en publieke debat over de aanpak van klimaatverandering.
Nadere informatieM A R K T M O N I T O R E N E R G I E - Oktober 2015
M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - Oktober 2015 Geachte relatie, Bijgaand ontvangt u de maandelijkse marktmonitor van Energy Services. De Marktmonitor is een maandelijkse uitgave van Energy Services.
Nadere informatieDe Energietransitie van de Elektriciteitsproductie
De Energietransitie van de Elektriciteitsproductie door Adriaan Wondergem 6 october 2010 De Energietransitie van de Elektriciteitsproductie van 2008 tot 2050. De kernvragen zijn: Hoe ziet een (bijna) CO2-loze
Nadere informatieVisie elektriciteitscentrale en biomassa in de toekomst
Visie elektriciteitscentrale en biomassa in de toekomst André Zeijseink (KEMA) Biomassa Meestook Symposium, Amsterdam, 27 mei 2010 Inleiding KEMA in t kort Belangrijke energie-drivers Rol van kolen in
Nadere informatieDe beoordeling van de afspraak in relatie tot het SER energieakkoord
Analyse van de Autoriteit Consument en Markt met betrekking tot de voorgenomen afspraak tot sluiting van 80er jaren kolencentrales in het kader van het SER Energieakkoord Deze notitie bevat een analyse
Nadere informatie2 Is het waar dat de effectieve capaciteit van wind door inpassingseffecten niet 23% maar minder dan 8% is?
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag
Nadere informatieM A R K T M O N I T O R E N E R G I E - December 2015
M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - December 2015 Geachte relatie, Bijgaand ontvangt u de maandelijkse marktmonitor van Energy Services. De Marktmonitor is een maandelijkse uitgave van Energy Services.
Nadere informatieDatum 10 januari 2015 Betreft Beantwoording vragen over de energierekening huishoudens cf. de NEV 2014
>Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA 's-gravenhage Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag
Nadere informatiefactsheet kolenexit in Nederland
factsheet kolenexit in Nederland Datum: 3 december 2015 Nederland kolenvrij, een perspectief dat inmiddels hoog op de agenda staat in het politieke en publieke debat over de aanpak van klimaatverandering.
Nadere informatieM A R K T M O N I T O R E N E R G I E - Juni 2016
M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - Juni 2016 Geachte relatie, Bijgaand ontvangt u de maandelijkse marktmonitor van Energy Services. De Marktmonitor is een maandelijkse uitgave van Energy Services.
Nadere informatiePresentatie Persoons Certificatie
BUSINESS ASSURANCE Presentatie Persoons Certificatie Kwaliteit in Bedrijf David R. Scheele MBA 11-9-2015 1 DNV GL 2013 28-04-2015 SAFER, SMARTER, GREENER Over DNV GL Als certificerende instelling spelen
Nadere informatieBEDRIJFSECONOMISCHE BEOORDELING VAN TWEE CO 2 -VRIJE OPTIES VOOR ELEKTRICITEITSPRODUCTIE VOOR DE MIDDELLANGE TERMIJN
Januari 3 ECN-C---55A BEDRIJFSECONOMISCHE BEOORDELING VAN TWEE CO -VRIJE OPTIES VOOR ELEKTRICITEITSPRODUCTIE VOOR DE MIDDELLANGE TERMIJN Notitie Herziening bedrijfseconomische beoordeling offshore windenergie
Nadere informatieM A R K T M O N I T O R E N E R G I E - mei 2012
M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - mei 2012 Geachte relatie, Bijgaand ontvangt u de maandelijkse marktmonitor van Energy Services. De Marktmonitor is een maandelijkse uitgave van Energy Services.
Nadere informatieTabellenbijlage. Michiel Hekkenberg (ECN) Martijn Verdonk (PBL) (projectcoördinatie) Oktober 2014 ECN-O--14-052
Tabellenbijlage Michiel Hekkenberg (ECN) Martijn Verdonk (PBL) (projectcoördinatie) Oktober 2014 ECN-O--14-052 Verantwoording Dit rapport is de tabellenbijlage bij de Nationale Energieverkenning 2014 verschenen
Nadere informatiePresentatie DNV GL. Veiligheidskundigen. David Scheele 19-11-2014 19-11-2014 SAFER, SMARTER, GREENER
Presentatie DNV GL Veiligheidskundigen David Scheele 19-11-2014 1 DNV GL 2013 19-11-2014 SAFER, SMARTER, GREENER Over DNV GL Als certificerende instelling spelen we een toonaangevende internationale rol.
Nadere informatieM A R K T M O N I T O R E N E R G I E - oktober 2012
M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - oktober 2012 Geachte relatie, Bijgaand ontvangt u de maandelijkse marktmonitor van Energy Services. De Marktmonitor is een maandelijkse uitgave van Energy Services.
Nadere informatieWelke centrales vervangen de kolencentrales? Analyse van elektriciteitsmarkt zonder kolencentrales
Ø Welke centrales vervangen de kolencentrales? Analyse van elektriciteitsmarkt zonder kolencentrales Welke centrales vervangen de kolencentrales? Analyse van elektriciteitsmarkt zonder kolencentrales Delft,
Nadere informatieCO2-monitor 2013 s-hertogenbosch
CO2-monitor 2013 s-hertogenbosch Afdeling Onderzoek & Statistiek Maart 2013 2 Samenvatting In deze monitor staat de CO2-uitstoot beschreven in de gemeente s-hertogenbosch. Een gebruikelijke manier om de
Nadere informatieADVIES AR ALGEMENE RAAD COMMISSIE VOOR DE REGULERING VAN DE ELEKTRICITEIT EN HET GAS. over
Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas Nijverheidsstraat 26-38 1040 Brussel Tel. : 02/289.76.11 Fax : 02/289.76.09 COMMISSIE VOOR DE REGULERING VAN DE ELEKTRICITEIT EN HET GAS ALGEMENE
Nadere informatieKosten van windenergie wat zijn gevolgen voor de electriciteitsvoorziening?
1 Kosten van windenergie wat zijn gevolgen voor de electriciteitsvoorziening? Prof. dr. Machiel Mulder Faculteit Economie en Bedrijfskunde, RUG Economisch Bureau, Autoriteit Consument en Markt 2 e NLVOW
Nadere informatieKomt CCS op tijd of haalt duurzame energie in? Pieter Boot Vijfde nationaal CCS Symposium 25 juni 2010
Komt CCS op tijd of haalt duurzame energie in? Pieter Boot Vijfde nationaal CCS Symposium 25 juni 2010 Cutting Energy Related CO 2 Emissions Baseline Emissions 62 Gt BLUE Map Emissions 14 Gt 2030 Key aspects
Nadere informatieSluiting kolencentrales
Sluiting kolencentrales Amsterdam, april 2016 In opdracht van Natuur & Milieu Sluiting kolencentrales Analyse van de maatschappelijke kosten en baten Eelco Buunk Bert Hof Bert Tieben SEO Economisch Onderzoek
Nadere informatieREG2017 Wijziging berekening inkoopkosten energie GTS en TenneT
Notitie Aan Klankbordgroep REG2017 Datum 23 september 2015 Onderwerp REG2017 Wijziging berekening inkoopkosten energie GTS en TenneT 1 Inleiding Deze notitie dient ter voorbereiding op het onderwerp inkoopkosten
Nadere informatieWindenergie op zee discussiebijeenkomst Kivi. Annemiek Verrips
Windenergie op zee discussiebijeenkomst Kivi Annemiek Verrips 2 Discussie windenergie op Zee Kivi Stelling in MKBA Windenergie op Zee Duurzame energiesubsidies windenergie hebben geen effect op CO2- uitstoot
Nadere informatieDE PRIJS VAN ELEKTRICITEIT
DE PRIJS VAN ELEKTRICITEIT Hoe komt de prijs tot stand? PZEM.nl/zakelijk HET ONTSTAAN VAN DE PRIJS Bedrijven onderhandelen met energieleveranciers over de prijs voor elektriciteit en gas. Ook binnen branches
Nadere informatieNOTA (Z)140109-CDC-1299
Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas Nijverheidsstraat 26-38 1040 Brussel Tel.: 02/289.76.11 Fax: 02/289.76.09 COMMISSIE VOOR DE REGULERING VAN DE ELEKTRICITEIT EN HET GAS NOTA
Nadere informatieDe effecten van en oplossingen voor aanpassing van salderingsregeling op NOM-woningen in 2020
De effecten van en oplossingen voor aanpassing van salderingsregeling op NOM-woningen in 2020 Nederlandse samenvatting & discussie van de resultaten van het onderzoek Intended adjustments in net metering:
Nadere informatieKwaliteits- en Capaciteitsplan 2013
Kwaliteits- en Capaciteitsplan 2013 Bevindingen van de marktconsultatie Team Long term Grid Planning Arnhem, 11 september 2013 Inhoudsopgave Vraagontwikkeling Ontwikkelingen grootschalige productievermogen
Nadere informatieSTUDIE (F)110506-CDC-1062
Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas Nijverheidsstraat 26-38 1040 Brussel Tel. 02/289.76.11 Fax 02/289.76.09 COMMISSIE VOOR DE REGULERING VAN DE ELEKTRICITEIT EN HET GAS STUDIE
Nadere informatieFactsheet: Dong Energy
Factsheet: Dong Energy Holding/bestuurder Type bedrijf Actief in Markt Bedrijfsprofiel Dong Energy Producent/leverancier elektriciteit (en aardgas) Europa Consumenten/zakelijk - Omzet 900 miljoen (NL)/9
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG. Datum 19 januari 2017 Betreft Kolencentrales. Geachte Voorzitter,
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres
Nadere informatieEffecten van een CO2 heffing in de elektriciteitssector
Effecten van een CO2 heffing in de elektriciteitssector Voorstel voor een instrument dat het EU ETS en de prijsprikkel voor schone technologie versterkt Effecten van een CO2 heffing in de elektriciteitssector
Nadere informatie: Nederlandse elektriciteitscentrales en onconventioneel gas
30109151-Consulting 10-2303, rev.2 8-Feb-11 HKo/JMW Notitie aan van Betreft : AER/Den Haag : KEMA Nederland : Nederlandse elektriciteitscentrales en onconventioneel gas 1 INLEIDING De AER gaat een advies
Nadere informatieWarmtetransitie en het nieuwe kabinet. Nico Hoogervorst
Warmtetransitie en het nieuwe kabinet Nico Hoogervorst 24 november 2017 Regeerakkoord Rutte III (2017 - ) Opmerkelijk: Lange formatie Klimaat-minister op EZ Duurzaam = klimaatbescherming Milieubescherming
Nadere informatie94% betaalt te veel Hoe Nederland na de liberalisatie reageert op de nieuwe aanbieders op de Nederlandse energiemarkt
94% betaalt te veel Hoe Nederland na de liberalisatie reageert op de nieuwe aanbieders op de Nederlandse energiemarkt Drs. Maurice de Hond (www.peil.nl) Mei 2009 1 Inleiding Bij alle producten of diensten
Nadere informatieOntwikkeling barometer marktpositie glastuinbouw WKK
Ontwikkeling barometer marktpositie glastuinbouw WKK Opstellen van een barometer op basis van indicatoren die bepaald worden met een expertmeeting Openbare versie September 2011 Uitgevoerd door: In opdracht
Nadere informatieVragen over nieuwe kolencentrales in Nederland
ECN Beleidsstudies Definitief, v3 VERTROUWELIJK ECN-BS--07-037 13 december 2007 77830 Notitie Aan Vragen over nieuwe kolencentrales in Nederland Ministerie van Economische Zaken Kopie aan Van Remko Ybema
Nadere informatie4 JULI 2018 Een eerste kennismaking met gemeentefinanciën en verbonden partijen voor raadsleden - vragen
4 JULI 2018 Een eerste kennismaking met gemeentefinanciën en verbonden partijen voor raadsleden - vragen Alkmaar Bergen Castricum Heerhugowaard Heiloo Langedijk Uitgeest Hoe verhoud het EMU saldo zich
Nadere informatieEuropese CO 2 -emissiehandel Op zoek naar Synergie
Europese CO 2 -emissiehandel Op zoek naar Synergie Bert Daniëls, Remko Ybema www.ecn.nl (On)zin? Een nieuwe kerncentrale leidt niet tot een daling van de Nederlandse CO 2 -emissies meer windenergie ook
Nadere informatieOIL & GAS. Power-to-Gas. Regionale kans voor zelfvoorziening in energie?! Johan Holstein 07 maart maart 2014 SAFER, SMARTER, GREENER
OIL & GAS Power-to-Gas Regionale kans voor zelfvoorziening in energie?! Johan Holstein 07 maart 2014 1 DNV GL 2013 07 maart 2014 SAFER, SMARTER, GREENER Introduction Johan Holstein Technical Consultant
Nadere informatiePrijsvorming en strategisch inkopen op de energiemarkt. Erik Suichies Manager Commercial Product Expertise Nuon Sales Nederland. DACT 6 oktober 2009
Prijsvorming en strategisch inkopen op de energiemarkt Erik Suichies Manager Commercial Product Expertise Nuon Sales Nederland DACT 6 oktober 2009 0 Inhoud Introductie Nuon Ontwikkelingen op de energiemarkt
Nadere informatieRendementen en CO -emissie van elektriciteitsproductie in Nederland, update 2012
Webartikel 2014 Rendementen en CO -emissie van 2 elektriciteitsproductie in Nederland, update 2012 Reinoud Segers 31-03-2014 gepubliceerd op cbs.nl CBS Rendementen en CO2-emissie elektriciteitsproductie
Nadere informatieMKBA Windenergie Lage Weide Samenvatting
MKBA Windenergie Lage Weide Delft, april 2013 Opgesteld door: G.E.A. (Geert) Warringa M.J. (Martijn) Blom M.J. (Marnix) Koopman Inleiding Het Utrechtse College en de Gemeenteraad zetten in op de ambitie
Nadere informatieM A R K T M O N I T O R E N E R G I E - januari 2014
M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - januari 2014 Geachte relatie, Bijgaand ontvangt u de maandelijkse marktmonitor van Energy Services. De Marktmonitor is een maandelijkse uitgave van Energy Services.
Nadere informatieCO2-uitstoot Nederlandse deelnemers EU ETS
Indicator 4 september 2017 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De 450 Nederlandse bedrijven
Nadere informatieHoe ziet de stroommarkt er straks uit?
Hoe ziet de stroommarkt er straks uit? Projectgroep BioWKK 5 juli 2016 Stijn Schlatmann Directeur/senior adviseur www.energymatters.nl Wat doet Energy Matters Technische inpassing & economische haalbaarheid:
Nadere informatieEmissiekentallen elektriciteit. Kentallen voor grijze en niet-geoormerkte stroom inclusief upstream-emissies
Emissiekentallen elektriciteit Kentallen voor grijze en niet-geoormerkte stroom inclusief upstream-emissies Notitie: Delft, januari 2015 Opgesteld door: M.B.J. (Matthijs) Otten M.R. (Maarten) Afman 2 Januari
Nadere informatieEEN NIEUWE AMBITIE IN ENERGIE
EEN NIEUWE AMBITIE IN ENERGIE Een nieuwe ambitie in energie Verschuiving focus Noordwest-Europese markt naar regio Zuid-Holland Van elektriciteitsproductie naar energie Regionale binding MPP3 in nauwe
Nadere informatieM A R K T M O N I T O R E N E R G I E - Mei 2016
M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - Mei 2016 Geachte relatie, Bijgaand ontvangt u de maandelijkse marktmonitor van Energy Services. De Marktmonitor is een maandelijkse uitgave van Energy Services.
Nadere informatieM A R K T M O N I T O R E N E R G I E - juni 2015
M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - juni 2015 Geachte relatie, Bijgaand ontvangt u de maandelijkse marktmonitor van Energy Services. De Marktmonitor is een maandelijkse uitgave van Energy Services.
Nadere informatieEnergietransitie biedt kansen in de gebouwde omgeving
Energietransitie biedt kansen in de gebouwde omgeving Enexis: energie in goede banen Even if you doubt the evidence, providing incentives for energy-efficiency and clean energy are the right thing to do
Nadere informatieSalderingsoverzicht Particulieren
Salderingsoverzicht Salderingsoverzicht Particulieren Door zelf zonne-energie op te wekken bespaart u op uw energierekening. Uw stroomtarief is opgebouwd uit een kaal leveringstarief, energiebelasting
Nadere informatieDraagvlak bij burgers voor duurzaamheid. Corjan Brink, Theo Aalbers, Kees Vringer
Draagvlak bij burgers voor duurzaamheid Corjan Brink, Theo Aalbers, Kees Vringer Samenvatting Burgers verwachten dat de overheid het voortouw neemt bij het aanpakken van duurzaamheidsproblemen. In deze
Nadere informatie13 Resultaten, financiële consequenties en dekking
13 Resultaten, financiële consequenties en dekking 13.1 Inleiding In dit hoofdstuk volgt een beknopt overzicht van de beoogde en berekende resultaten van het Energieakkoord voor duurzame groei. Voor een
Nadere informatie