Betaalbaarheid van energie

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Betaalbaarheid van energie"

Transcriptie

1 Ministerie van Economische Zaken De Minister van Economische Zaken H.G.J. Kamp Postbus EK DEN HAAG Woerden : onze ref. : /HG-tr doorkiesnr. : hg@vemw.nl onderwerp : Onderzoek toekomst kolencentrales Excellentie, VEMW heeft kennisgenomen van het voornemen van de regering om op termijn een kolenloze elektriciteitsopwekking te realiseren. Als belangenbehartiger van zakelijke energiegebruikers in Nederland maken we ons zorgen over de potentiële effecten van een politiek gemotiveerde sluiting. Deze zorgen spitsen zich toe op de betaalbaarheid van energie, de betrouwbaarheid van de energievoorziening, het investeringsklimaat voor energieopwekking en het efficiënt reduceren van de CO 2 -uitstoot. In deze brief denkt VEMW dan ook graag constructief mee over hoe de toekomst van kolencentrales in Nederland onderzocht zou moeten worden. Betaalbaarheid van energie VEMW maakt zich zorgen over de eenzijdige en onvolledige berichtgeving over de kosten van een eventuele sluiting van kolencentrales. In een ingezonden brief schrijven 64 hoogleraren dat een sluiting van alle kolencentrales niet meer dan een tientje per jaar per huishouden zal kosten. Deze uitspraak is gebaseerd op een berekening van ECN die geen rekening houdt met de nu al te voorziene kosten zoals schadevergoedingen voor de producenten en indirecte effecten zoals een hogere gasprijs. Uit onze eigen berekening blijkt dat de kosten voor een huishouden kunnen oplopen tot een tientje per maand in plaats van per jaar; het twaalfvoudige van hetgeen de hoogleraren in hun brief stellen. Naast het feit dat de berekening bij lange na niet alle kosten in ogenschouw neemt, is de berekening bovendien gebaseerd op het effect voor een huishouden. De kosten voor zakelijke energiegebruikers zijn het veelvoudige. Maar daarnaast is de berekening gebaseerd op een gemiddelde gewogen elektriciteitsprijs. Zakelijke energiegebruikers zijn actief op de groothandelsmarkt waar de prijs van uur tot uur verschilt. De elektriciteitsprijs in de zogenaamde daluren wordt voornamelijk bepaald door kolencentrales. Bedrijven die een hoge bedrijfstijd kennen en 24 uur per dag produceren zullen, wanneer de kolencentrales worden gesloten, onevenredig worden getroffen vanwege een forse stijging van de baseload en/of off-peak prijzen. Als het in de nacht niet waait zullen naar verwachting piekprijzen in de off-peak periode tot stand komen. De kosten voor bedrijven kunnen in de miljoenen per jaar lopen. De door ECN uitgevoerde berekening van het effect van een eventuele sluiting van kolencentrales op de elektriciteitsprijs is onvolledig en ondoorzichtig. Het onderzoek naar de toekomst van kolencentrales moet daarom ook het effect op bijvoorbeeld baseload en off peak prijzen omvatten en dient een uitspraak te doen over de gevolgen voor de concurrentiepositie van de Nederlandse (energie-intensieve) bedrijven. Hét kenniscentrum en dé belangenbehartiger voor zakelijke energie- en watergebruikers Houttuinlaan GM WOERDEN Telefoon Telefax Internet desk@vemw.nl KvK Utrecht

2 Betrouwbaarheid van de energievoorziening Er is ook veel onduidelijkheid over het effect van het eventueel uitfaseren van kolencentrales op de betrouwbaarheid van de Nederlandse energievoorziening. In een recent rapport over de leveringszekerheid geeft landelijk netbeheerder TenneT aan onder sommige scenario s problemen te voorzien met de leveringszekerheid in Het opgestelde elektrische vermogen in Nederland stijgt de komende jaren flink in verband met investeringen in duurzame energie. Er wordt geïnvesteerd in verbindingen met het buitenland zodat er in de toekomst bijna 9 GW geïmporteerd kan worden uit de ons omringende landen. Niet-regelbare elektriciteitsopwekking en interconnectoren die elektriciteit uit het buitenland kunnen importeren geven echter niet dezelfde mate van leveringszekerheid als in Nederland opgesteld regelbaar vermogen. Als de zon niet schijnt en de wind niet waait, zal duurzame energieproductie alleen onvoldoende zijn om aan de vraag te voldoen. Ook het importeren van elektriciteit uit het buitenland is onzeker en afhankelijk van allerlei factoren die buiten de controle van de Nederlandse overheid of marktpartijen valt. Het sluiten van kolencentrales heeft uiteraard een effect op het opgesteld vermogen. Zonder import en zonder niet-regelbare capaciteit kan nog maar net worden voldaan aan de piekvraag van 17 GW door de resterende elektriciteitscentrales (Gas, WKK, kern en AVI). Daar komt bij dat het uitfaseren van kolencentrales zal leiden tot fors meer gasverbruik in Nederland. Dat betekent naast een hogere gasprijs ook meer import uit het buitenland en daarmee een grote afhankelijkheid van politiek gevoelige leveranciers. Investeringszekerheid energieproductie Grote zorgen zijn er eveneens over de gevolgen voor de investeringszekerheid voor energieproductie in Nederland. Dit komt voort uit het feit dat de problemen met betrekking tot de elektriciteitsvoorziening in de ons omringende landen allen zijn veroorzaakt door een combinatie van wisselend overheidsbeleid en ingrijpen in de markt. Inmenging van de overheid in de markt geeft onzekerheid bij investeerders. Rechtstreekse bemoeienis met de elektriciteitsvoorziening of onduidelijkheid daarover maakt het voor investeerders erg moeilijk om beslissingen te nemen over investeringen in nieuwe opwekkingscapaciteit. Een weinig consistent overheidsbeleid en het daardoor uitblijven van investeringen in duurzame energieproductie vormden in ons land de voornaamste aanleiding voor het SER Energieakkoord voor duurzame groei. Efficiënte CO 2 -reductie Een nationale maatregel om kolencentrales te sluiten kan ertoe leiden dat er meer ruimte in het Europese emissiehandelssysteem ontstaat om CO 2 uit te stoten. Oudere en minder efficiënte centrales elders in Europa kunnen door deze maatregel winstgevend blijven produceren. Ook wordt de prikkel om te investeren in emissiebeperkende maatregelen verkleind. Bovendien zal de prikkel voor elektriciteitsproducenten om te switchen van kolen naar gas kleiner worden. De problemen met de elektriciteitsvoorziening in de ons omringende landen maken het daarnaast onlogisch om efficiënte nieuwe Nederlandse centrales te sluiten. In België en het Verenigd Koninkrijk is een grote behoefte aan regelbare capaciteit en zoekt men investeerders om in de toekomst aan de vraag te kunnen voldoen. Deze regelbare capaciteit is reeds voorhanden in Nederland. Het lijkt onverstandig en inefficiënt om in Nederland centrales te sluiten terwijl er in deze landen gezocht wordt naar investeerders in nieuwe regelbare elektriciteitsopwekking of mogelijkheden om oudere centrales open te kunnen houden. Onderzoek Gelet op de onzekerheid over de gevolgen van de sluiting van kolencentrales en de daaruit volgende risico s voor de betrouwbaarheid, de betaalbaarheid en de duurzaamheid van de energievoorziening, kan VEMW zich goed vinden in het voornemen van de regering om eerst uitgebreid onderzoek te doen naar de effecten van verschillende varianten voor uitfasering van kolencentrales. VEMW begrijpt dat de regering uiteenlopende technologische, economische en supply/demand-scenario's alsmede concrete varianten gaat ontwikkelen voor uitfasering van kolencentrales. Blad 2 van 4

3 Voor elk worden de maatschappelijke, klimatologische en financiële consequenties in kaart gebracht. Het kabinet wil nog in deze kabinetsperiode een besluit nemen, afhankelijk van de ontwikkelde scenario s, over een uitfaseringsvariant en de hierbij horende tijdshorizon. Alternatieven Om daadwerkelijk inzicht te verkrijgen in de gevolgen van de verschillende varianten voor het uitfaseren van kolencentrales is het van belang dat de scope van het onderzoek voldoende breed is. VEMW meent daarom dat er verschillende alternatieven moeten worden onderzocht om het beoogde doel, effectieve CO 2 -reductie van elektriciteitsproductie tegen de laagste kosten, te realiseren. VEMW heeft een aantal alternatieve getoetst (zie bijlage) op de consequenties voor de energiekosten, het investeringsklimaat, de betrouwbaarheid, het klimaateffect en de kosten per vermeden ton CO 2. Hieruit blijkt dat het aanbeveling verdient het onderzoek op twee varianten te focussen: Het verbeteren van het EU-ETS, bijvoorbeeld door de verhouding veiling/ vrije allocatie aan te passen Het opleggen van een Europese uitstootnorm. Aanbevelingen onderzoek Zoals eerder hierboven aangeven is er nog veel onduidelijk over de effecten van het uitfaseren van kolencentrales. Om er zeker van te zijn dat het onderzoek deze onzekerheden wegneemt en het mogelijk maakt om op basis van feiten een beslissing te nemen, is het van belang dat het onderzoek in ieder geval antwoord geeft op onderstaande vragen: 1. Wat is het effect van de verschillende alternatieven op de kosten per vermeden ton CO 2? 2. Wat is het effect van de verschillende varianten op de betrouwbaarheid in Nederland en de met Nederland gekoppelde landen? 3. Wat is het effect van verschillende scenario s op de betaalbaarheid van energie? En specifiek op de volgende elementen: a. Marktwerking (concurrentie indicatoren) b. Import-export posities c. Base/peak en off-peak prijzen d. Gasprijzen 4. Wat is het effect op het investeringsklimaat voor energieproductie? 5. Wat is het effect van verschillende scenario s op de gasmarkt? 6. Wat is het effect op internationaal én Europees concurrerende bedrijven? Criteria uitfasering Tot slot willen wij benadrukken dat een besluit over de toekomst van kolencentrales een beslissing met grote gevolgen is. Een besluit zal namelijk onvermijdelijk gevolgen hebben voor de werking van de energiemarkt en de betrouwbaarheid van de energievoorziening. VEMW onderschrijft de noodzaak van een transitie naar een CO 2 - arme energievoorziening. De route daar naar toe en de snelheid van de transitie zullen verstandig moeten worden gekozen opdat de verschillende doelen van het energiebeleid in balans blijven. VEMW wil daarom benadrukken dat wanneer het kabinet een besluit neemt over de toekomst van kolencentrales, het volgens VEMW van belang is dat dit besluit aan de volgende voorwaarden voldoet: Blad 3 van 4

4 1. De totale kosten en baten van uitfasering zijn inzichtelijk 2. Lopende afspraken worden niet ondermijnd 3. De gekozen oplossing draagt bij aan de doelstelling om tegen zo laag mogelijke kosten CO 2 te reduceren 4. De oplossing is juridisch houdbaar en past binnen mededingingsregelgeving 5. De concurrentie op de Nederlandse wholesale-markt voor elektriciteit verslechtert niet 6. De betrouwbaarheid en leveringszekerheid van de energievoorziening is geborgd 7. De oplossing houdt rekening met de positie van de internationaal en Europees concurrerende industrie en potentiële weglekeffecten 8. De kosten die voortvloeien uit een besluit worden op passende wijze verdeeld. Wij vertrouwen erop u met deze brief voldoende te hebben geïnformeerd en gaan ervan uit dat u de inhoud zult betrekken bij het onderzoek en het uiteindelijke besluit. Vanzelfsprekend zijn wij desgewenst beschikbaar voor het verschaffen van een nadere (mondelinge) toelichting. Hoogachtend, w.g. dr. H. Grünfeld Algemeen directeur Bijlage: Alternatieven reductie uitstoot broeikasgassen kolencentrales Blad 4 van 4

5 Alternatieven reductie uitstoot broeikasgassen kolencentrales Doel: CO 2 -reductie tegen de laagste kosten Variant Toelichting Aandachtspunt Energiekosten Investeringsklimaat Betrouwbaarheid Klimaateffect Doelmatigheid* Uitfaseringsdeal Afspraak tussen producenten & overheid. Sluiting in ruil voor financiele compensatie. Tijdspad: sluiting na 2025, 2030/40? Nationale uitstootnormen Nationaal verbod Conform energieakkoord; vastlegging uitstootnorm per MWh. Verbod op gebruik kolen voor elektriciteitsopwekking CO 2 of ook ander broeikas-gas Tijdspad Verbetering EU-ETS Nationale CO 2 - of kolenbelasting Europese uitstootnorm Vergroting effectiviteit EU-ETS; CO 2 -kosten kolencentrales stijgen Heffing op gebruik kolen voor elektriciteitsopwekking in of belasting per ton CO 2 invoeren. Europees vastleggen uitstoot normen per MWh; centrales dicht of CCS. Verdeling veiling/ vrije allocatie Vaststelling hoogte van de heffing Tijdspad Legenda negatief effect neutraal/onzeker effect positief effect * kosten/ton vermeden CO2

Ministerie van Economische Zaken De Minister van Economische Zaken H.G.J. Kamp Postbus EK DEN HAAG

Ministerie van Economische Zaken De Minister van Economische Zaken H.G.J. Kamp Postbus EK DEN HAAG Ministerie van Economische Zaken De Minister van Economische Zaken H.G.J. Kamp Postbus 20401 2500 EK DEN HAAG Woerden : onze ref. : doorkiesnr. : 0348 48 43 66 e-mail : hg@vemw.nl onderwerp : Advies VEMW

Nadere informatie

30196 Duurzame ontwikkeling en beleid. 32813 Kabinetsaanpak Klimaatbeleid op weg naar 2020. Brief van de minister van Economische Zaken

30196 Duurzame ontwikkeling en beleid. 32813 Kabinetsaanpak Klimaatbeleid op weg naar 2020. Brief van de minister van Economische Zaken 30196 Duurzame ontwikkeling en beleid 32813 Kabinetsaanpak Klimaatbeleid op weg naar 2020 Nr. 380 Brief van de minister van Economische Zaken Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2016 2017 32 813 Kabinetsaanpak Klimaatbeleid op weg naar 2020 Nr. 133 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN EN STAATSSECRETARIS VAN INFRASTRUCTUUR

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres Postbus 20401

Nadere informatie

Inbreng VEMW Open consultatie RLi Energieadvies 2050

Inbreng VEMW Open consultatie RLi Energieadvies 2050 Woerden, 29 mei 2015 Inbreng VEMW Open consultatie RLi Energieadvies 2050 Visie VEMW VEMW behartigt de belangen van de zakelijke energie- en watergebruikers in Nederland. Nederland kent al decennia een

Nadere informatie

Grootschalige energie-opslag

Grootschalige energie-opslag Er komt steeds meer duurzame energie uit wind Dit stelt extra eisen aan flexibiliteit van het systeem Grootschalige opslag is één van de opties om in die flexibiliteit te voorzien Uitgebreid onderzoek

Nadere informatie

Grootschalige energie-opslag

Grootschalige energie-opslag Er komt steeds meer duurzame energie uit wind Dit stelt extra eisen aan flexibiliteit van het systeem Grootschalige opslag is één van de opties om in die flexibiliteit te voorzien TenneT participeert in

Nadere informatie

Biomassa. Pilaar in de energietransitie. Uitgangspunt voor de biobased economie

Biomassa. Pilaar in de energietransitie. Uitgangspunt voor de biobased economie Biomassa Pilaar in de energietransitie en Uitgangspunt voor de biobased economie Klimaatverandering: onze uitdaging Onze opdracht om er snel en écht iets aan te gaan doen Overeenstemming: er moet wat gebeuren!

Nadere informatie

Datum 23 december 2016 Betreft Voortgangsrapportage Energieakkoord 2016 en uitvoering Urgendavonnis

Datum 23 december 2016 Betreft Voortgangsrapportage Energieakkoord 2016 en uitvoering Urgendavonnis > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag

Nadere informatie

Datum 26 oktober 2012 Betreft Beantwoording vragen Kamerlid Mulder (CDA) over capaciteitsheffing energieleveranciers

Datum 26 oktober 2012 Betreft Beantwoording vragen Kamerlid Mulder (CDA) over capaciteitsheffing energieleveranciers > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA 's-gravenhage Directoraat-generaal Energie, Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage Directoraat-generaal Energie, Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC

Nadere informatie

Effecten en kosten van een kolenexit versus schone kolencentrales Bezinningsgroep energie 28 juni 2016

Effecten en kosten van een kolenexit versus schone kolencentrales Bezinningsgroep energie 28 juni 2016 Effecten en kosten van een kolenexit versus schone kolencentrales Bezinningsgroep energie 28 juni 2016 Ron.wit@eneco.com Overzicht presentatie 1. Ontwikkeling aandeel kolenstroom in Nederland 2. Effecten

Nadere informatie

21501-33 Raad voor Vervoer, Telecommunicatie en Energie

21501-33 Raad voor Vervoer, Telecommunicatie en Energie 21501-33 Raad voor Vervoer, Telecommunicatie en Energie Nr. 465 Brief van de minister van Economische Zaken Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 14 februari 2014 Hierbij

Nadere informatie

Factsheet: Dong Energy

Factsheet: Dong Energy Factsheet: Dong Energy Holding/bestuurder Type bedrijf Actief in Markt Bedrijfsprofiel Dong Energy Producent/leverancier elektriciteit (en aardgas) Europa Consumenten/zakelijk - Omzet 900 miljoen (NL)/9

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG. Datum 19 januari 2017 Betreft Kolencentrales. Geachte Voorzitter,

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG. Datum 19 januari 2017 Betreft Kolencentrales. Geachte Voorzitter, > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres

Nadere informatie

Energieprijzen in vergelijk

Energieprijzen in vergelijk CE CE Oplossingen voor Oplossingen milieu, economie voor milieu, en technologie economie en technologie Oude Delft 180 Oude Delft 180 611 HH Delft 611 HH Delft tel: tel: 015 015 150 150 150 150 fax: fax:

Nadere informatie

30 oktober Achtergrondrapport doorrekening regeerakkoord Rutte III: elektriciteitsvoorziening

30 oktober Achtergrondrapport doorrekening regeerakkoord Rutte III: elektriciteitsvoorziening 30 oktober 2017 Achtergrondrapport doorrekening regeerakkoord Rutte III: elektriciteitsvoorziening Gewijzigd op 30 oktober 2017 Auteur(s) Marit van Hout Paul Koutstaal Pagina 2 van 16 Inhoudsopgave Verantwoording

Nadere informatie

M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - februari 2012

M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - februari 2012 M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - februari 2012 Geachte relatie, Bijgaand ontvangt u de maandelijkse marktmonitor van Energy Services. De Marktmonitor is een maandelijkse uitgave van Energy Services.

Nadere informatie

Eerste Kamer der Staten-Generaal

Eerste Kamer der Staten-Generaal Eerste Kamer der Staten-Generaal 1 Vergaderjaar 2013 2014 33 858 EU-voorstellen: Kader klimaat en energie 2030 COM (2014) 15, 20 en 21 1 B BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN Aan de Voorzitter

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 32 813 Kabinetsaanpak Klimaatbeleid op weg naar 2020 Nr. 54 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der

Nadere informatie

Kwaliteits- en Capaciteitsplan 2013

Kwaliteits- en Capaciteitsplan 2013 Kwaliteits- en Capaciteitsplan 2013 Bevindingen van de marktconsultatie Team Long term Grid Planning Arnhem, 11 september 2013 Inhoudsopgave Vraagontwikkeling Ontwikkelingen grootschalige productievermogen

Nadere informatie

M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - Juni 2016

M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - Juni 2016 M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - Juni 2016 Geachte relatie, Bijgaand ontvangt u de maandelijkse marktmonitor van Energy Services. De Marktmonitor is een maandelijkse uitgave van Energy Services.

Nadere informatie

M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - Mei 2016

M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - Mei 2016 M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - Mei 2016 Geachte relatie, Bijgaand ontvangt u de maandelijkse marktmonitor van Energy Services. De Marktmonitor is een maandelijkse uitgave van Energy Services.

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres Postbus 20401

Nadere informatie

Nationale Energieverkenning 2014

Nationale Energieverkenning 2014 Nationale Energieverkenning 2014 Remko Ybema en Pieter Boot Den Haag 7 oktober 2014 www.ecn.nl Inhoud Opzet van de Nationale Energieverkenning (NEV) Omgevingsfactoren Resultaten Energieverbruik Hernieuwbare

Nadere informatie

De Energietransitie van de Elektriciteitsproductie

De Energietransitie van de Elektriciteitsproductie De Energietransitie van de Elektriciteitsproductie door Adriaan Wondergem 6 october 2010 De Energietransitie van de Elektriciteitsproductie van 2008 tot 2050. De kernvragen zijn: Hoe ziet een (bijna) CO2-loze

Nadere informatie

M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - maart 2014

M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - maart 2014 M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - maart 2014 Geachte relatie, Bijgaand ontvangt u de maandelijkse marktmonitor van Energy Services. De Marktmonitor is een maandelijkse uitgave van Energy Services.

Nadere informatie

M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - april 2012

M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - april 2012 M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - april 2012 Geachte relatie, Bijgaand ontvangt u de maandelijkse marktmonitor van Energy Services. De Marktmonitor is een maandelijkse uitgave van Energy Services.

Nadere informatie

M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - Maart 2016

M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - Maart 2016 M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - Maart 2016 Geachte relatie, Bijgaand ontvangt u de maandelijkse marktmonitor van Energy Services. De Marktmonitor is een maandelijkse uitgave van Energy Services.

Nadere informatie

ADVIES AR ADVIESRAAD GAS EN ELEKTRICITEIT Nijverheidsstraat, Brussel Tel. : 02/ Mail :

ADVIES AR ADVIESRAAD GAS EN ELEKTRICITEIT Nijverheidsstraat, Brussel Tel. : 02/ Mail : ADVIESRAAD GAS EN ELEKTRICITEIT Nijverheidsstraat, 26-38 1040 Brussel Tel. : 02/289.76.70 Mail : ar-cc@creg.be ADVIES AR161221-068 over de studies inzake hernieuwbare energie (1) Assessment of the impact

Nadere informatie

M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - juni 2015

M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - juni 2015 M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - juni 2015 Geachte relatie, Bijgaand ontvangt u de maandelijkse marktmonitor van Energy Services. De Marktmonitor is een maandelijkse uitgave van Energy Services.

Nadere informatie

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456

Nadere informatie

M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - April 2016

M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - April 2016 M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - April 2016 Geachte relatie, Bijgaand ontvangt u de maandelijkse marktmonitor van Energy Services. De Marktmonitor is een maandelijkse uitgave van Energy Services.

Nadere informatie

RWE Power. CCS Werbeagentur 10/07. Energiecentrale Eemshaven. RWE Power AG Essen Keulen (Duitsland) I Dertien vragen

RWE Power. CCS Werbeagentur 10/07. Energiecentrale Eemshaven. RWE Power AG Essen Keulen (Duitsland) I  Dertien vragen RWE Power RWE Power AG Essen Keulen (Duitsland) I www.rwe.com CCS Werbeagentur 10/07 Dertien vragen Een nieuwe elektriciteitscentrale op kolen en biomassa in Eemshaven RWE bouwt van 2008 tot 2013 een elektriciteitscentrale

Nadere informatie

1 Kunt u zich de antwoorden herinneren van eerdere vragen over de import van groen gas? 1

1 Kunt u zich de antwoorden herinneren van eerdere vragen over de import van groen gas? 1 > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres

Nadere informatie

M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - mei 2012

M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - mei 2012 M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - mei 2012 Geachte relatie, Bijgaand ontvangt u de maandelijkse marktmonitor van Energy Services. De Marktmonitor is een maandelijkse uitgave van Energy Services.

Nadere informatie

1. Inleiding. Notitie Amsterdam, 8 december 2016

1. Inleiding. Notitie Amsterdam, 8 december 2016 Notitie Amsterdam, 8 december 2016 Afdeling Policy Studies Van Aan Koen Smekens, Paul Koutstaal Gijs Zeestraten (Ministerie van Economische Zaken) Kopie Onderwerp Gevolgen van scenario s uitfasering kolencentrales

Nadere informatie

M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - maart 2012

M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - maart 2012 M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - maart 2012 Geachte relatie, Bijgaand ontvangt u de maandelijkse marktmonitor van Energy Services. De Marktmonitor is een maandelijkse uitgave van Energy Services.

Nadere informatie

Wie betaalt de rekening van de energietransitie?

Wie betaalt de rekening van de energietransitie? Wie betaalt de rekening van de energietransitie? Symposium KVGN 17 november 2016 Ron Wit Ron.Wit@eneco.com Overzicht presentatie 1. Ontwikkeling broeikasgassen in Nederland 2. Ontwikkeling integrale kosten

Nadere informatie

2 Producenten grijze stroom laten betalen voor transport?

2 Producenten grijze stroom laten betalen voor transport? ECN Beleidsstudies ECN-BS-10-016 29 april 2010 Producenten van grijze stroom laten betalen voor transport? Notitie aan : Werkgroep Heroverweging Energie en Klimaat Kopie aan : A.W.N. van Dril Van : F.D.J.

Nadere informatie

DE PRIJS VAN ELEKTRICITEIT

DE PRIJS VAN ELEKTRICITEIT DE PRIJS VAN ELEKTRICITEIT Hoe komt de prijs tot stand? PZEM.nl/zakelijk HET ONTSTAAN VAN DE PRIJS Bedrijven onderhandelen met energieleveranciers over de prijs voor elektriciteit en gas. Ook binnen branches

Nadere informatie

Volkspartij voor Vrijheid en Democratie

Volkspartij voor Vrijheid en Democratie Kamerlid: Leegte Fractie: VVD Den Haag, 15-1-2013 Spreektekst EZ begroting 2013 Europa armer, de wereld warmer (Noot van de webbeheerder: alleen de gesproken tekst geldt) Voorzitter, Europa armer, de wereld

Nadere informatie

Heeft de milieubeweging een alternatief? Ron Wit, Stichting Natuur en Milieu Mini-symposium klimaat en energiebeleid 10 september 2009

Heeft de milieubeweging een alternatief? Ron Wit, Stichting Natuur en Milieu Mini-symposium klimaat en energiebeleid 10 september 2009 Heeft de milieubeweging een alternatief? Ron Wit, Stichting Natuur en Milieu Mini-symposium klimaat en energiebeleid 10 september 2009 inhoud Wake up call: TenneT rapport Energiesector: ETS onvoldoende

Nadere informatie

Essent en duurzame energieproductie in Nederland

Essent en duurzame energieproductie in Nederland Essent en duurzame energieproductie in Nederland Een manifest Essents inspanningen voor duurzame energie Essent is een leidend bedrijf bij de inspanningen voor duurzame energie, vooral op het gebied van

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamerder Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage

De Voorzitter van de Tweede Kamerder Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamerder Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag

Nadere informatie

Directie Toezicht Energie (DTe)

Directie Toezicht Energie (DTe) Directie Toezicht Energie (DTe) Aan Ministerie van Economische Zaken T.a.v. de heer mr. L.J. Brinkhorst Postbus 20101 2500 EC Den Haag Datum Uw kenmerk Ons kenmerk Bijlage(n) 102238/1.B999 Rapport Frontier

Nadere informatie

Kwaliteits- en Capaciteitsdocument 2015

Kwaliteits- en Capaciteitsdocument 2015 Scenario s voor netberekeningen Gert van der Lee KCD scenario s: Nieuwe aanpak Verschuiving van voorspellende naar exploratieve varianten Voordeel: beter inzicht in effect individuele parameters voorkomen

Nadere informatie

Sharon A.M. Dijksma Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu

Sharon A.M. Dijksma Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres

Nadere informatie

M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - Oktober 2015

M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - Oktober 2015 M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - Oktober 2015 Geachte relatie, Bijgaand ontvangt u de maandelijkse marktmonitor van Energy Services. De Marktmonitor is een maandelijkse uitgave van Energy Services.

Nadere informatie

Welke relatie ziet u tussen de groei van het aandeel duurzame elektriciteit en de problematiek van de grotere frequentieslingeringen?

Welke relatie ziet u tussen de groei van het aandeel duurzame elektriciteit en de problematiek van de grotere frequentieslingeringen? > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag

Nadere informatie

Het Energiebeleid van komende jaren. dr.j.a. Vijlbrief DG Energie, Telecom en Markten

Het Energiebeleid van komende jaren. dr.j.a. Vijlbrief DG Energie, Telecom en Markten Het Energiebeleid van komende jaren dr.j.a. Vijlbrief DG Energie, Telecom en Markten Opbouw Ambities en hoofdlijnen Ontwikkelingen in het energieveld Keuzes van het kabinet Ambitie Regeerakkoord: 1. Minder

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres Postbus 20401

Nadere informatie

Wet verbod op kolen Seminar VVOR Beesd, 31 januari 2019

Wet verbod op kolen Seminar VVOR Beesd, 31 januari 2019 Wet verbod op kolen Seminar VVOR Beesd, 31 januari 2019 Agenda: 1. Historie 2. Regeerakkoord Rutte III 3. Wet verbod op kolen 4. Memorie van Toelichting 5. Conclusies 6. Recente ontwikkelingen 7. Hoe nu

Nadere informatie

ENERGIE-INFRASTRUCTUUR IN HET ROTTERDAMSE HAVENGEBIED. Maart 2019

ENERGIE-INFRASTRUCTUUR IN HET ROTTERDAMSE HAVENGEBIED. Maart 2019 ENERGIE-INFRASTRUCTUUR IN HET ROTTERDAMSE HAVENGEBIED Maart 2019 Inleiding De concentratie van industrie in de Rotterdamse haven is een goede uitgangspositie voor het doen slagen van de energietransitie:

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 1996 1997 25 026 Reductie CO 2 -emissies Nr. 3 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal s-gravenhage,

Nadere informatie

Rol van WKK in een toekomstige Nederlandse energievoorziening:

Rol van WKK in een toekomstige Nederlandse energievoorziening: Rol van WKK in een toekomstige Nederlandse energievoorziening: Betaalbaar & betrouwbaar? Robert Harmsen ECN Beleidsstudies COGEN Symposium Zeist 22 oktober 2004 Een blik naar de toekomst (1) Four Futures

Nadere informatie

Hoe ziet de stroommarkt er straks uit?

Hoe ziet de stroommarkt er straks uit? Hoe ziet de stroommarkt er straks uit? Projectgroep BioWKK 5 juli 2016 Stijn Schlatmann Directeur/senior adviseur www.energymatters.nl Wat doet Energy Matters Technische inpassing & economische haalbaarheid:

Nadere informatie

M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - juli 2013

M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - juli 2013 M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - juli 2013 Geachte relatie, Bijgaand ontvangt u de maandelijkse marktmonitor van Energy Services. De Marktmonitor is een maandelijkse uitgave van Energy Services.

Nadere informatie

Datum 1 februari 2016 Betreft Beantwoording vragen over bij- en meestook van duurzame biomassa in kolencentrales

Datum 1 februari 2016 Betreft Beantwoording vragen over bij- en meestook van duurzame biomassa in kolencentrales > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA 's-gravenhage Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag

Nadere informatie

MAANDELIJKSE BOORDTABEL ELEKTRICITEIT EN AARDGAS - MAART

MAANDELIJKSE BOORDTABEL ELEKTRICITEIT EN AARDGAS - MAART GROOTHANDELSMARKT Bron 12/2017 Evolutie 01/2018 Evolutie 02/2018 Evolutie Energie afgenomen van Elia-net [1] Synergrid GWh = = = DNB Synergrid GWh nog niet beschikbaar = nog niet beschikbaar = nog niet

Nadere informatie

MAANDELIJKSE BOORDTABEL ELEKTRICITEIT EN AARDGAS - APRIL

MAANDELIJKSE BOORDTABEL ELEKTRICITEIT EN AARDGAS - APRIL GROOTHANDELSMARKT Bron 01/2018 Evolutie 02/2018 Evolutie 03/2018 Evolutie Energie afgenomen van Elia-net [1] Synergrid GWh = = = DNB Synergrid GWh nog niet beschikbaar = nog niet beschikbaar = nog niet

Nadere informatie

MAANDELIJKSE BOORDTABEL ELEKTRICITEIT EN AARDGAS - OKTOBER

MAANDELIJKSE BOORDTABEL ELEKTRICITEIT EN AARDGAS - OKTOBER GROOTHANDELSMARKT Bron 07/2018 Evolutie 08/2018 Evolutie 09/2018 Evolutie Energie afgenomen van Elia-net [1] Synergrid GWh DNB Synergrid GWh Andere klanten Synergrid GWh Gemiddelde temperatuur IRM C 22,00

Nadere informatie

MAANDELIJKSE BOORDTABEL ELEKTRICITEIT EN AARDGAS - SEPTEMBER

MAANDELIJKSE BOORDTABEL ELEKTRICITEIT EN AARDGAS - SEPTEMBER GROOTHANDELSMARKT Bron 06/2018 Evolutie 07/2018 Evolutie 08/2018 Evolutie Energie afgenomen van Elia-net [1] Synergrid GWh DNB Synergrid GWh Andere klanten Synergrid GWh Gemiddelde temperatuur IRM C 18,10

Nadere informatie

M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - December Bijgaand ontvangt u de maandelijkse marktmonitor van Energy Services.

M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - December Bijgaand ontvangt u de maandelijkse marktmonitor van Energy Services. M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - December 2016 Geachte relatie, Bijgaand ontvangt u de maandelijkse marktmonitor van Energy Services. De Marktmonitor is een maandelijkse uitgave van Energy Services.

Nadere informatie

MAANDELIJKSE BOORDTABEL ELEKTRICITEIT EN AARDGAS - JANUARI

MAANDELIJKSE BOORDTABEL ELEKTRICITEIT EN AARDGAS - JANUARI GROOTHANDELSMARKT Bron 10/2017 Evolutie 11/2017 Evolutie 12/2017 Evolutie Energie afgenomen van Elia-net [1] Synergrid GWh = = = DNB Synergrid GWh nog niet beschikbaar = nog niet beschikbaar = nog niet

Nadere informatie

MAANDELIJKSE BOORDTABEL ELEKTRICITEIT EN AARDGAS - FEBRUARI

MAANDELIJKSE BOORDTABEL ELEKTRICITEIT EN AARDGAS - FEBRUARI GROOTHANDELSMARKT Bron 11/2017 Evolutie 12/2017 Evolutie 01/2018 Evolutie Energie afgenomen van Elia-net [1] Synergrid GWh = = = DNB Synergrid GWh nog niet beschikbaar = nog niet beschikbaar = nog niet

Nadere informatie

KCD 2013. Netplanning tijdens turbulente tijden - geen sinecure! Gert van der Lee Arnhem, 4 maart 2014

KCD 2013. Netplanning tijdens turbulente tijden - geen sinecure! Gert van der Lee Arnhem, 4 maart 2014 KCD 2013 Netplanning tijdens turbulente tijden - geen sinecure! Gert van der Lee Arnhem, 4 maart 2014 Juridisch kader TenneT heeft wettelijke plicht om aangeslotenen voldoende transportcapaciteit te bieden.

Nadere informatie

Ministerie van Economische Zaken T.a.v. minister H.G.J. Kamp Postbus 20401 2500 EK DEN HAAG Datum Contactpersoon Maarten Eeke van der Veen Doorkiesnummer (033) 450 73 29 E-mail M.vanderveen@eigenhuis.nl

Nadere informatie

Externe notitie. Petten, 8 juli Cees Volkers Wouter Wetzels. Afdeling Policy Studies ECN-N Van

Externe notitie. Petten, 8 juli Cees Volkers Wouter Wetzels. Afdeling Policy Studies ECN-N Van Externe notitie Petten, 8 juli 2013 Afdeling Policy Studies ECN-N--13-028 Van Cees Volkers Wouter Wetzels Onderwerp Nieuwste inzichten Nederlands gasverbruik Inleiding ECN Policy Studies voert regelmatig

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2014 2015 21 501-33 Raad voor Vervoer, Telecommunicatie en Energie Nr. 538 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer

Nadere informatie

Bouwstenen voor een duurzaam reguleringskader perspectief van zakelijke energiegebruikers. Tilburg, 17 juni 2016 Hans Grünfeld

Bouwstenen voor een duurzaam reguleringskader perspectief van zakelijke energiegebruikers. Tilburg, 17 juni 2016 Hans Grünfeld Bouwstenen voor een duurzaam reguleringskader perspectief van zakelijke energiegebruikers Tilburg, 17 juni 2016 Hans Grünfeld AGENDA 1. Introductie VEMW 2. Noodzaak duurzaam reguleringskader 3. Benodigde

Nadere informatie

M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - augustus 2014

M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - augustus 2014 M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - augustus 2014 Geachte relatie, Bijgaand ontvangt u de maandelijkse marktmonitor van Energy Services. De Marktmonitor is een maandelijkse uitgave van Energy Services.

Nadere informatie

MAANDELIJKSE BOORDTABEL ELEKTRICITEIT EN AARDGAS - MAART

MAANDELIJKSE BOORDTABEL ELEKTRICITEIT EN AARDGAS - MAART GROOTHANDELSMARKT Bron 12/2016 Evolutie 01/2017 Evolutie 02/2017 Evolutie Energie afgenomen van Elia-net [1] Synergrid GWh DNB Synergrid GWh nog niet beschikbaar nog niet beschikbaar nog niet beschikbaar

Nadere informatie

MAANDELIJKSE BOORDTABEL ELEKTRICITEIT EN AARDGAS - APRIL

MAANDELIJKSE BOORDTABEL ELEKTRICITEIT EN AARDGAS - APRIL GROOTHANDELSMARKT Bron 01/2017 Evolutie 02/2017 Evolutie 03/2017 Evolutie Energie afgenomen van Elia-net [1] Synergrid GWh = = = DNB Synergrid GWh nog niet beschikbaar = nog niet beschikbaar = nog niet

Nadere informatie

MAANDELIJKSE BOORDTABEL ELEKTRICITEIT EN AARDGAS - JUNI

MAANDELIJKSE BOORDTABEL ELEKTRICITEIT EN AARDGAS - JUNI GROOTHANDELSMARKT Bron 03/2017 Evolutie 04/2017 Evolutie 05/2017 Evolutie Energie afgenomen van Elia-net [1] Synergrid GWh DNB Synergrid GWh nog niet beschikbaar nog niet beschikbaar nog niet beschikbaar

Nadere informatie

MAANDELIJKSE BOORDTABEL ELEKTRICITEIT EN AARDGAS - JULI

MAANDELIJKSE BOORDTABEL ELEKTRICITEIT EN AARDGAS - JULI GROOTHANDELSMARKT Bron 04/2017 Evolutie 05/2017 Evolutie 06/2017 Evolutie Energie afgenomen van Elia-net [1] Synergrid GWh = = = DNB Synergrid GWh nog niet beschikbaar = nog niet beschikbaar = nog niet

Nadere informatie

MAANDELIJKSE BOORDTABEL ELEKTRICITEIT EN AARDGAS - OKTOBER

MAANDELIJKSE BOORDTABEL ELEKTRICITEIT EN AARDGAS - OKTOBER GROOTHANDELSMARKT Bron 07/2017 Evolutie 08/2017 Evolutie 09/2017 Evolutie Energie afgenomen van Elia-net [1] Synergrid GWh DNB Synergrid GWh nog niet beschikbaar nog niet beschikbaar nog niet beschikbaar

Nadere informatie

MAANDELIJKSE BOORDTABEL ELEKTRICITEIT EN AARDGAS - NOVEMBER

MAANDELIJKSE BOORDTABEL ELEKTRICITEIT EN AARDGAS - NOVEMBER GROOTHANDELSMARKT Bron 08/2017 Evolutie 09/2017 Evolutie 10/2017 Evolutie Energie afgenomen van Elia-net [1] Synergrid GWh = = = DNB Synergrid GWh nog niet beschikbaar = nog niet beschikbaar = nog niet

Nadere informatie

MAANDELIJKSE BOORDTABEL ELEKTRICITEIT EN AARDGAS - MEI

MAANDELIJKSE BOORDTABEL ELEKTRICITEIT EN AARDGAS - MEI GROOTHANDELSMARKT Bron 02/2017 Evolutie 03/2017 Evolutie 04/2017 Evolutie Energie afgenomen van Elia-net [1] Synergrid GWh = = = DNB Synergrid GWh nog niet beschikbaar = nog niet beschikbaar = nog niet

Nadere informatie

Datum 19 december 2013 Betreft Beantwoording vragen Vastrecht bij productie- en leveranciersbedrijven van energie

Datum 19 december 2013 Betreft Beantwoording vragen Vastrecht bij productie- en leveranciersbedrijven van energie > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag

Nadere informatie

Reguleren is balanceren

Reguleren is balanceren De energieketen Reguleren is balanceren afnemers netbeheerders producenten efficiëntie betaalbaarheid betrouwbaarheid milieuvriendelijkheid Te bespreken reguleringsmaatregelen Onderdeel energieketen Type

Nadere informatie

MAANDELIJKSE BOORDTABEL ELEKTRICITEIT EN AARDGAS - JANUARY

MAANDELIJKSE BOORDTABEL ELEKTRICITEIT EN AARDGAS - JANUARY - JANUARY 2017 - GROOTHANDELSMARKT Bron 10/2016 Evolutie 11/2016 Evolutie 12/2016 Evolutie Energie afgenomen van Elia-net [1] Synergrid GWh = = = DNB Synergrid GWh nog niet beschikbaar = nog niet beschikbaar

Nadere informatie

Wat zijn voor Nederland de argumenten voor en tegen CO2-afvang en -opslag (CCS*)?

Wat zijn voor Nederland de argumenten voor en tegen CO2-afvang en -opslag (CCS*)? Nederland de argumenten en CO2-afvang Nederland de argumenten en CO2-afvang Nederland de argumenten en CO2-afvang Nederland de argumenten en CO2-afvang Nederland de argumenten en CO2-afvang Nederland de

Nadere informatie

Onderwerp : Consultatie strategische prioriteiten E&G groothandelsmarkten, zaaknummer

Onderwerp : Consultatie strategische prioriteiten E&G groothandelsmarkten, zaaknummer Autoriteit Consument en Markt Energiekamer Postbus 16326 2500 BH DEN HAAG Woerden : onze ref. : doorkiesnr. : 0348 48 43 55 e-mail : fvdv@vemw.nl Onderwerp : Consultatie strategische prioriteiten E&G groothandelsmarkten,

Nadere informatie

Technisch-economische scenario s voor Nederland. Ton van Dril 20 mei 2015

Technisch-economische scenario s voor Nederland. Ton van Dril 20 mei 2015 Technisch-economische scenario s voor Nederland Ton van Dril 20 mei 2015 Overzicht Energieplaatje in historisch perspectief Hoeveel en hoe gebruiken we energie? Wat gebeurt er met verbruik en uitstoot

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA s-gravenhage

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA s-gravenhage > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag

Nadere informatie

MAANDELIJKSE BOORDTABEL ELEKTRICITEIT EN AARDGAS - JANUARI

MAANDELIJKSE BOORDTABEL ELEKTRICITEIT EN AARDGAS - JANUARI GROOTHANDELSMARKT Bron 10/2018 Evolutie 11/2018 Evolutie 12/2018 Evolutie Energie afgenomen van Elia-net [1] Synergrid GWh = = = DNB Synergrid GWh = = = Andere klanten Synergrid GWh = = = Gemiddelde temperatuur

Nadere informatie

MAANDELIJKSE BOORDTABEL ELEKTRICITEIT EN AARDGAS - NOVEMBER

MAANDELIJKSE BOORDTABEL ELEKTRICITEIT EN AARDGAS - NOVEMBER GROOTHANDELSMARKT Bron 08/2018 Evolutie 09/2018 Evolutie 10/2018 Evolutie Energie afgenomen van Elia-net [1] Synergrid GWh = = = DNB Synergrid GWh = = = Andere klanten Synergrid GWh = = = Gemiddelde temperatuur

Nadere informatie

MAANDELIJKSE BOORDTABEL ELEKTRICITEIT EN AARDGAS - MAART

MAANDELIJKSE BOORDTABEL ELEKTRICITEIT EN AARDGAS - MAART GROOTHANDELSMARKT Bron 12/2018 Evolutie 01/2019 Evolutie 02/2019 Evolutie Energie afgenomen van Elia-net [1] Synergrid GWh = = = DNB Synergrid GWh = = = Andere klanten Synergrid GWh = = = Gemiddelde temperatuur

Nadere informatie

M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - November 2015

M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - November 2015 M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - November 2015 Geachte relatie, Bijgaand ontvangt u de maandelijkse marktmonitor van Energy Services. De Marktmonitor is een maandelijkse uitgave van Energy Services.

Nadere informatie

Effecten van het vervroegd sluiten van de Nederlandse kolencentrales

Effecten van het vervroegd sluiten van de Nederlandse kolencentrales Effecten van het vervroegd sluiten van de Nederlandse kolencentrales Marit van Hout Paul Koutstaal Oktober 2015 ECN-E--15-064 Verantwoording Deze studie is uitgevoerd in opdracht van DELTA NV. Namens de

Nadere informatie

M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - juni 2012

M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - juni 2012 M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - juni 2012 Geachte relatie, Bijgaand ontvangt u de maandelijkse marktmonitor van Energy Services. De Marktmonitor is een maandelijkse uitgave van Energy Services.

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2013 2014 21 501-33 Raad voor Vervoer, Telecommunicatie en Energie 33 858 EU-voorstellen: Kader klimaat en energie 2030 COM (2014) 15, 20 en 21 Nr. 470 BRIEF

Nadere informatie

Effecten van een CO2 heffing in de elektriciteitssector

Effecten van een CO2 heffing in de elektriciteitssector Effecten van een CO2 heffing in de elektriciteitssector Voorstel voor een instrument dat het EU ETS en de prijsprikkel voor schone technologie versterkt Effecten van een CO2 heffing in de elektriciteitssector

Nadere informatie

Na aardgas komt zonneschijn

Na aardgas komt zonneschijn Economisch Bureau Na aardgas komt zonneschijn Hans van Cleef, sr. sectoreconoom energie 17 november 2016 @hansvancleef De uitdagende overgang naar een duurzame energievoorziening Mondiaal Europees Nederland

Nadere informatie

M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - januari 2014

M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - januari 2014 M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - januari 2014 Geachte relatie, Bijgaand ontvangt u de maandelijkse marktmonitor van Energy Services. De Marktmonitor is een maandelijkse uitgave van Energy Services.

Nadere informatie

28 november 2015. Onderzoek: Klimaattop Parijs

28 november 2015. Onderzoek: Klimaattop Parijs 28 november 2015 Onderzoek: Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 45.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek. De uitslag van de

Nadere informatie

Blijft elektriciteit goedkoop voor WP-en? Stijn Schlatmann 30 januari 2014

Blijft elektriciteit goedkoop voor WP-en? Stijn Schlatmann 30 januari 2014 Blijft elektriciteit goedkoop voor WP-en? Stijn Schlatmann 30 januari 2014 www.energymatters.nl Aanleiding Grote interesse in WP-en: Gasprijs is duur; dus ketels duur WKK is momenteel marginaal (met netlevering)

Nadere informatie