Werken met jouw eigen omgangsstijl: de SIG B Arno Willems, GZ psycholoog MFCG awillems@koraalgroep.nl 06 51396341 Kennismarkt mei 2011 1
Brandon in het nieuws... Kennismarkt mei 2011 2
Meningen genoeg Je hoeft niet bang te zijn voor die jongen, de begeleiding praat zichzelf ih lfbang. Het Htgekke is dat Brandon mensen aanvalt, goh hoe zouden hún reageren als je ze vastbindt..? Ik zou zeggen ga zélf eens op zo'n groep werken. Of nee, neem Brandon zélf eens lekker een weekendje mee naar huis zonder die vrijheidsbeperkende maatregelen!! Niemand verdient het zo te leven Daarnaast heb ik genoeg meegemaakt in mijn werk om te weten dat dit inderdaad niet zomaar zal zijn gebeurd. Er zullen ernstige risico's zijn van waaruit men zo handelt. Kennismarkt mei 2011 3
MFCG Multi Functioneel Centrum voor mensen met een verstandelijke beperking en bijkomende psychische py of Gedragsproblematiek gp sinds 2002 door en voor alle VB instellingen in Limburg, intra /semi muraal muraal een consultatief team: psychiater, GZ psycholoog, SPV, team coach behandelgroepen, polikliniek, crisiscoördinatie, psycho educatie Kennismarkt mei 2011 4
Nieuwsgierig als een? Kennismarkt mei 2011 5
Nadruk op omgangsstijl? Praktisch Discussies tussen beheersen en ruimte geven Onderlinge verschillen in team met vele mamma s en pappa s Pagina s vol begeleidingsdi adviezen Elkaar na doen helpt niet l als híj nou maar niet, dan zou ik tenminste... Cliënten en ouders vinden werkrelatie belangrijkste Kennismarkt mei 2011 Theoretisch Problemen ontstaan ook door interactie Onderzoek: emotionele reacties van begeleiders en hun opvattingen Overlap tussen modellen rond interpersoonlijk gedrag Aanpak: Došen, Gentle Teaching, Prouty, relatietherapie, Heijkoop,. Relatie bepaalt 30% van behandel effect 6
Zicht op je eigen interactie ti middels videoanalyse, directe feedback door collegas, collega s, observatie door gedragsdeskundige; Maar liever iets: wat je zélf kunt gebruiken als begeleider wat weinig tijd kost in de dagelijkse zorg wat niet ituitgaat t van de ideale begeleider, maar neutraal kijkt naar de omgang Kennismarkt mei 2011 7
.. een vragenlijst dus? SIG B; Schaal voor Interactief Gedrag van Begeleiders.. vanuit interpersoonlijke theorieën en orthopedagogische modellen en vanuit praktijkervaring gestart met 204 items sinds 2003 bij ± 800 begeleiders gebruikt in teams met gedragsproblematiek g gericht op die ene cliënt, door hele team ingevuld (groeps of activiteitenbegeleiders) Kennismarkt mei 2011 8
Interactiecirkel van Leary Kennismarkt mei 2011 9
Interpersoonlijke principes ASSERTIEVE CONTROLE complementair VIJANDIG symmetrisch VRIENDELIJK STEUNZOEKEND Kennismarkt mei 2011 10
dominant of volgzaam? Kennismarkt mei 2011 11
vriendelijk of vijandig? Kennismarkt mei 2011 12
Complementair? Kennismarkt mei 2011 13
SIG B Goede lijst met 30 vragen en 7 factoren; kost 5 10 min. om in te vullen 1. Assertieve Controle stijl; regels, doorzetten 2. Vijandige stijl; mopperen, boos 3. Vriendelijke stijl; samenwerken, prettig 4. Steunzoekende stijl; hulp nodig 5. Proactief denken; wat, waarom en hoe? 6. Zelfreflectie; welk gevoel, wat wil ik? 7. Kiti Kritische ExpressedEmotion; preek, cynisch Kennismarkt mei 2011 14
Zelf reflectie nodig? Kennismarkt mei 2011 15
Uitproberen op eigen casus bij welk van jouw cliënten heb je nogal eens discussies over de bejegening of benadering in je team? vul voor die casus je eígen SIG B in als begeleider van die cliënt wie wil haar casus als voorbeeld aandragen? Samen kijken naar wat je dan kunt met de uitkomsten van de SIG B in je team? Kennismarkt mei 2011 16
Praktisch gebruik als team: 1. meet /observeer jullie eigen bejegening ofwel omgangsstijl naar cliënt; waarin zijn er verschillen? hll 2. bij welke collega (met welk profiel) is er de beste klik met je cliënt of minder probleemgedrag? 3. bespreek in je team en met je gedragskundige g g welke stijlen het beste zouden zijn voor je cliënt. Kennismarkt mei 2011 17
Voor jou zelf interpersoonlijk: 1. wijkt jouw omgang gbij hem/haar af van hoe je je over het algeméén naar cliënten gedraagt? Blijkt van wel! Op welk van die 4 stijlen is dat dan vooral? 2. ga eens na welk effect jouw omgangsstijl heeft bij deze cliënt; welke stijl van mij slaat goed of minder aan bij hem/haar? 3. probeer om soepel te variëren in je omgang in verschillende situaties; ik doe s wat anders 4. begin je verbetering in stijl heel concreet: wat ga ik komende week hoe vaak iets anders uitproberen in welke situatiemet deze cliënt? 5. vraag evt. wat coaching of feedback hierbij Kennismarkt mei 2011 18
Voor jou zelf intrapersoonlijk: (dit zat nu niet in voorbeeld lijst) 5. een hoge of lage score op Proactief denken en Zelfreflectie is niet persé goed of fout; 6. als je veel of weinig nadenkt en reflecteert: helpt dit jou of hindert dit je juist in je relatie naar je cliënt? 7. bij score 2 of hoger op Kritische Expressed Emotion = negatieve stress ervaring bij deze cliënt. Dan in je team en met je gedragskundige bespreken wat jou hierbij zou kunnen helpen. Kennismarkt mei 2011 19
Team rond Marian: in ¼ van de omgangsstijlen duidelijke verschillen; 11 begeleid(st)ers met gemiddeld: vaak vriendelijke stijl matig assertieve controle weinig tot matig vijandige stijl nauwelijks steunzoekende stijl vooral grote verschillen in de mate van vriendelijke omgangsstijl; Kennismarkt mei 2011 20
grafiek Vriendelijk hele team Schaal 3: Vriendelijk 5,0 4,0 3,0 3,8 3,8 3,8 3,6 4,3 3,2 3,6 45 4,5 4,1 3,9 3,0 3,7 2,0 1,0 0,0 00 0,0 00 0,0 00 0,0 00 0,0 Score Gemiddelde Team Kennismarkt mei 2011 21
Team rond Marian: begeleidster 1 (42 j.):weinig vriendelijkheid, ook weinig vijandigheid, en scoort tegelijk lkerg laag op zelfreflectie; fl blijkt weinig vanuit haar gevoelens te werken naar Marian, tot vorig jaar bij Justitie gewerkt en zoekt nog eigen stijl lijkt vooral geleerd te hebben niet over eigen gevoeligheden na te denken Marian stelt zich erg wisselend op bij haar Kennismarkt mei 2011 22
Team rond Marian: begeleidster 2 (32 j., 7 j. ervaring): laag op vriendelijke stijl en hoger op vijandige stijl, ook hogere EE, heeft zelf ook last van haar eigen mopperen en dat verhoogt haar stress veel gedoe met Marian Kennismarkt mei 2011 23
Team rond Marian: begeleider 3 (36 j) j.): hogere steunzoekende stijl, ook hoge zelfreflectie, m.n. over invloed van eigen levenservaringen, hetgeen hem wel helpt om uit conflicten te blijven met Marian maar wel hogere EE (plagen, kritiek), omdat hij zichzelf teveel afhankelijk maakt van haar steun en die te weinig i kijt krijgt Kennismarkt mei 2011 24