Collegevoorstel Openbaar Onderwerp Vernieuwde vervoersregeling 2016 Programma Zorg & Welzijn BW-nummer Portefeuillehouder B. Frings Samenvatting In de Wmo 2015 kan een maatwerkvoorziening niet meer in de vorm van een financiële tegemoetkoming worden verstrekt. Nu krijgen mensen een jaarlijkse vervoersvergoeding van 400,- (of een percentage daarvan) en een vergoeding op basis van declaratie (max. 1100,-). De vervoerskostenvergoeding is een ingewikkeld systeem met declaratie van bonnetjes. Daarnaast is in het Coalitieakkoord Samen voor Nijmegen: sociaal, duurzaam en ondernemend 2014-2018 opgenomen dat wij de huidige Wmo-vervoerskostensystematiek gaan vereenvoudigen. In 2015 ontvangen de klanten een eenmalig persoonsgebonden budget (pgb), dat uit een vast bedrag en een te declareren bedrag bestaat. Voor de periode vanaf 1 januari 2016 moet er een vernieuwde vervoersregeling zijn. Ter besluitvorming door het college 1. De vernieuwde vervoersregeling vanaf 1 januari 2016 vast te stellen, waarbij klanten geen vervoerskostenvergoeding meer ontvangen, maar een vervoersaanbod dat afgestemd is op de individuele situatie van de klant. 2. De brief aan de raad over de vernieuwde vervoersregeling vanaf 1 januari 2016 vast te stellen. 3. De brief aan de adviescommissies JMG en Seniorenraad vast te stellen. Directie/afdeling, ambtenaar, telefoonnr. MO10, Lisette Mennen, 2754 Datum ambtelijk voorstel 20 april 2015 Registratienummer 15.0003320 Steller Lisette Mennen Paraaf akkoord Datum Alleen ter besluitvorming door het College Actief informeren van de Raad (uiterlijk 29-04-2015) ) Besluit B&W d.d. 28 april 2015 Conform advies Aanhouden Anders, nl. nummer: 3.6 Bestuursagenda Paraaf akkoord Datum Portefeuillehouder cvs vernieuwde vervoersregeling doc
Collegevoorstel 1 Probleemstelling In de Wmo 2015 kan een maatwerkvoorziening niet meer in de vorm van een financiële tegemoetkoming worden verstrekt. Nu krijgen mensen een jaarlijkse vervoersvergoeding van 400,- (of een percentage daarvan) en een vergoeding op basis van declaratie (max. 1100,-). De vervoerskostenvergoeding is een ingewikkeld systeem met declaratie van bonnetjes. Daarnaast is in het Coalitieakkoord Samen voor Nijmegen: sociaal, duurzaam en ondernemend 2014-2018 opgenomen dat wij de huidige Wmo-vervoerskostensystematiek gaan vereenvoudigen. Vanuit het oogpunt van zorgvuldigheid hebben wij besloten om 2015 een overgangsjaar te laten zijn. In 2015 ontvangen de klanten een eenmalig pgb, dat uit een vast bedrag van 400,- (of een percentage daarvan) en een te declareren bedrag bestaat (max. 1100,- of een percentage daarvan). Voor de periode vanaf 1 januari 2016 moet er een vernieuwde vervoersregeling zijn. 2 Juridische aspecten Het schrappen van de mogelijkheid om in de Wmo 2015 een maatwerkvoorziening in de vorm van een financiële tegemoetkoming te verstrekken is een bewuste keuze geweest van de wetgever. De Memorie van Toelichting (MvT) spreekt immers expliciet over het laten vervallen van de mogelijkheid van een financiële tegemoetkoming naast de mogelijkheid van een persoonsgebonden budget. Gemeenten kunnen maatwerkvoorzieningen in de Wmo 2015 alleen nog verstrekken in natura of in de vorm van een persoonsgebonden budget (pgb). Daarbij geldt als eis dat de maatwerkvoorziening wordt afgestemd op de behoeften, persoonskenmerken en mogelijkheden van een persoon ten behoeve van participatie, daaronder begrepen het daarvoor noodzakelijke vervoer. Het is dus niet mogelijk om een vast bedrag via een éénmalig pgb als vervoerskostenvergoeding te verstrekken, omdat dit geen maatwerk is die de Wmo 2015 verplicht stelt. 3 Doelstelling We gaan de huidige Wmo-vervoerskostensystematiek vereenvoudigen. In de Wmo 2015 mag een maatwerkvoorziening niet meer in de vorm van een financiële tegemoetkoming worden verstrekt. Tot 1 januari 2015 kregen mensen een jaarlijks forfaitair bedrag van 400,- (of een percentage daarvan) en een vergoeding op basis van declaratie (max. 1100,-). Dit is een ingewikkeld systeem met declaratie van bonnetjes. Het jaar 2015 is een overgangsjaar voor de Wmo. In dit overgangsjaar is gekozen voor een tijdelijke oplossing op weg naar een vernieuwd vervoerssysteem voor 2016. Per 1 januari 2015 krijgen mensen een eenmalig pgb van 400,- (of een percentage daarvan) en een vergoeding op basis van declaratie (max. 1100,-). Voor de periode vanaf 1 januari 2016 moet er een vernieuwde vervoersregeling zijn. 4 Argumenten 1. Omdat het openbaar vervoer (OV) toegankelijk is gemaakt voor mensen met een beperking is bij herindicatie, en vanaf 2016 bij nieuwe klanten, het uitgangspunt dat wanneer iemand niet in staat is om zelfstandig te reizen (eigen auto of vervoer door familie/ vrienden/ buren) dat eenieder dan in staat is om te reizen met het OV. Is dit om bepaalde redenen niet mogelijk (afstand tot de bushalte, capaciteit bussen, persoonlijke medische redenen etc.), dan kan er gebruik worden gemaakt van collectief vraagafhankelijk vervoer in de vorm van de Stadsregiotaxi (een pasje met korting voor Wmo klanten) of van vrijwilligersvervoer. Is de Stadsregiotaxi ook niet toereikend dan wordt gekeken naar een andere maatwerkvoorziening.
Collegevoorstel Vervolgvel 2 Dit betekent dat de volgende stappen doorlopen worden in een herindicatiegesprek: 1. Zelfstandig reizen 2. Het openbaar vervoer 3. Collectief vraagafhankelijk vervoer: zoals stadsregiotaxi, vrijwilligersvervoer 4. Maatwerkvoorzieningen: zoals zorgtaxi, auto-aanpassing en pgb. Het pgb wordt door de Sociale Verzekeringsbank (SVB) beheerd. Aan huidige klanten die gebruik kunnen maken van eigen vervoer of het openbaar vervoer (OV) willen wij als overgangsregeling een OV-abonnement verstrekken voor een periode van drie jaar om gratis met het openbaar vervoer te reizen. Voor 65+ klanten bestaat reeds het Breng Vrij 65+ abonnement. Voor klanten jonger dan 65 jaar zijn wij met Connexxion in gesprek over mogelijkheden. Gemeente Nijmegen betaalt de kosten voor dit laatste abonnement. Voor de 65+ doelgroep hebben wij reeds een regeling. Wij onderzoeken of het Breng Vrij 65+ abonnement en het Wmo abonnement voor 65- onderdeel kunnen worden van de nijmegenpas. Het advies van de adviescommissies JMG en Seniorenraad om een maatjesproject tijdelijk op te zetten om mensen te laten wennen aan deze manier van reizen, nemen wij over. 2. De vernieuwde vervoerskostensystematiek is eind maart 2015 voorgelegd aan de adviescommissies JMG en Seniorenraad. Zij hebben advies uitgebracht. Zij hebben het advies gegeven (tijdelijk) maatjesprojecten op te zetten om mensen te laten wennen aan het reizen met OV. Daarnaast hebben zij geadviseerd om het uitgangspunt van 'een individuele maatwerkvoorziening slechts in zeer uitzonderlijke gevallen' in heroverweging te nemen, door te kijken hoe het toekennen van een pgb ruimer kan worden toegepast, zodat recht wordt gedaan aan individuele vervoersbehoeften. Ook hebben zij geadviseerd klanten gericht uit te nodigen voor een gesprek. Het laatste advies was het aspect van kennis bij het Sociale Wijkteam en bij de consulenten over de medische situatie goed te borgen. De adviescommissies hebben in hun advies een casus genoemd van een mevrouw die vanwege haar beperking alleen kan reizen met haar eigen auto. Deze casus is een voorbeeld waar een algemene of maatwerkvoorziening nodig is. Het uitgangspunt gewoon doen wat nodig is geldt ook bij de vernieuwde vervoersregeling. 3. De gemeenteraad wordt middels de raadsbrief op 29 april 2015 actief geïnformeerd over de vernieuwde vervoersregeling. 5 Financiën In 2014 is 1.512.186 uitgegeven aan de huidige vervoersregeling. Het klantenbestand (3740 klanten) bestaat voor eenderde uit personen < 65 jaar en voor tweederde uit personen > 65 jaar. Om de nieuwe vervoersregeling per 1 januari 2016 in te voeren, worden nog dit jaar de herindicatiegesprekken gevoerd. Wij houden hierbij rekening met inhuur van specialisten en met extra kosten van 233.255 in 2015. Deze kosten vangen we op binnen het product Maatwerkvoorzieningen van het programma Zorg &Welzijn.
Collegevoorstel Vervolgvel 3 Totaaloverzicht Forfaitair bedrag 1.257.884 Aanvullend declareren 254.302 Totale kosten huidig systeem 1.512.186 Overgangskosten 2015 Herindicaties (inhuur specialisten) 233.255 Indicatie nieuw systeem per 2016 OV abonnement 174.700 Kosten Stadsregiotaxi met korting 605.000 Maatwerkoplossing 450.000 Bijdrage voor maatjesprojecten 49.231 Totale kosten nieuwe regeling 1.512.186 De invoering van de nieuwe vervoersregeling levert in 2016 geen besparing op. 6 Participatie en Communicatie Alle klanten worden vóór 15 juni 2015 schriftelijk geïnformeerd dat zij zich liefst vóór 1 augustus 2015 aan kunnen melden om in aanmerking te komen voor een vervoersvoorziening per 1 januari 2016. Zij worden vervolgens uitgenodigd voor een herindicatie gesprek. De ingehuurde consulenten gaan per wijk spreekuur houden voor de mensen die zich aanmelden voor herindicatiegesprekken. Herindicatiegesprekken vinden plaats in de 2e helft van 2015. 7 Uitvoering en evaluatie Alle klanten worden vóór 15 juni 2015 middels een brief geïnformeerd. Herindicatiegesprekken vinden plaats in de 2e helft van 2015. 8 Risico Er zijn geen risico s verbonden aan dit voorstel. Bijlagen:3 1. Raadsbrief over vernieuwde vervoersregeling 2. Collegebrief aan adviescommissies JMG en Seniorenraad 3. Advies JMG en Seniorenraad over vernieuwde vervoersregeling
Maatschappelijke Ontwikkeling Beleidsontwikkeling Aan de gemeenteraad van Nijmegen Korte Nieuwstraat 6 6511 PP Nijmegen Telefoon 14024 Telefax (024) 323 59 92 E-mail gemeente@nijmegen.nl Postbus 9105 6500 HG Nijmegen Datum 28 april 2015 Ons kenmerk MO10/15.0003564 Contactpersoon Lisette Mennen Onderwerp Vernieuwde vervoersregeling Datum uw brief Doorkiesnummer (024) 3292754 Geachte leden van de raad, In de Wmo 2015 kan een maatwerkvoorziening niet meer in de vorm van een financiële tegemoetkoming worden verstrekt. Nu krijgen mensen een jaarlijkse vervoersvergoeding van 400,- (of een percentage daarvan) en een vergoeding op basis van declaratie (max. 1100,-). De vervoerskostenvergoeding is een ingewikkeld systeem met declaratie van bonnetjes. Daarnaast is in het Coalitieakkoord Samen voor Nijmegen: sociaal, duurzaam en ondernemend 2014-2018 opgenomen dat wij de huidige Wmo-vervoerskostensystematiek gaan vereenvoudigen. Vanuit het oogpunt van zorgvuldigheid hebben wij besloten om 2015 een overgangsjaar te laten zijn. In 2015 ontvangen de klanten een eenmalig pgb, dat uit een vast bedrag van 400,- (of een percentage daarvan) en een te declareren bedrag bestaat (max. 1100,- of een percentage daarvan). Voor de periode vanaf 1 januari 2016 moet er een vernieuwde vervoersregeling zijn. Omdat het openbaar vervoer (OV) toegankelijk is gemaakt voor mensen met een beperking is bij herindicatie, en vanaf 2016 bij nieuwe klanten, het uitgangspunt dat wanneer iemand niet in staat is om zelfstandig te reizen (met eigen auto of vervoer door familie/ vrienden/ buren) dat eenieder dan in staat is om te reizen met het OV. Is dit om bepaalde redenen niet mogelijk (afstand tot de bushalte, capaciteit bussen, persoonlijke medische redenen etc.), dan kan er gebruik worden gemaakt van collectief vraagafhankelijk vervoer in de vorm van de Stadsregiotaxi (een pasje met korting voor Wmo-geïndiceerden) of van vrijwilligersvervoer. Is de Stadsregiotaxi ook niet toereikend dan wordt gekeken naar een andere maatwerkvoorziening Zorg In Natura (ZIN) of persoonsgebonden budget (pgb). Dit betekent dat de volgende stappen doorlopen worden in een herindicatiegesprek: 1. Zelfstandig reizen 2. Het openbaar vervoer 3. Collectief vraagafhankelijk vervoer: zoals stadsregiotaxi, vrijwilligersvervoer 4. Maatwerkvoorzieningen: zoals zorgtaxi, auto-aanpassing en pgb Het pgb wordt door de Sociale Verzekeringsbank (SVB) beheerd. www.nijmegen.nl Raadsbrief vernieuwde vervoersregeling (2)
Gemeente Nijmegen Maatschappelijke Ontwikkeling Beleidsontwikkeling Vervolgvel 1 Aan huidige klanten die gebruik kunnen maken van eigen vervoer of het openbaar vervoer (OV) willen wij als overgangsregeling een OV-abonnement verstrekken voor een periode van drie jaar om gratis met het openbaar vervoer te reizen. Voor 65+ klanten bestaat reeds het Breng Vrij 65+ abonnement. Voor klanten jonger dan 65 jaar zijn wij met Connexxion in gesprek over mogelijkheden. Gemeente Nijmegen betaalt de kosten voor dit laatste abonnement. Voor de 65+ doelgroep hebben wij reeds een regeling. Wij onderzoeken of het Breng Vrij 65+ abonnement en het Wmo abonnement voor 65- onderdeel kunnen worden van de nijmegenpas. Alle klanten worden vóór 15 juni 2015 schriftelijk geïnformeerd dat zij zich liefst vóór 1 augustus 2015 aan kunnen melden om in aanmerking te komen voor een vervoersvoorziening per 1 januari 2016. Zij worden vervolgens uitgenodigd voor een herindicatie gesprek. Voor herindicatie van deze klanten worden specialisten ingehuurd. De ingehuurde consulenten gaan per wijk spreekuur houden voor de mensen die zich aanmelden voor herindicatiegesprekken. Herindicatiegesprekken vinden plaats in de 2e helft van 2015. Middels deze vernieuwde vervoersregeling hopen wij de afspraken in het Coalitieakkoord na te komen en een vervoersregeling te hebben conform de Wmo 2015. Hoogachtend, college van Burgemeester en Wethouders van Nijmegen, De Burgemeester, De Gemeentesecretaris, drs. H.M.F. Bruls drs. B. van der Ploeg www.nijmegen.nl Raadsbrief vernieuwde vervoersregeling (2)
Maatschappelijke Ontwikkeling Beleidsontwikkeling Gezamenlijke adviescommissie T.a.v. mw. C. Jolink Korte Nieuwstraat 6 6511 PP Nijmegen Telefoon 14024 Telefax (024) 323 59 92 E-mail gemeente@nijmegen.nl Postbus 9105 6500 HG Nijmegen Datum Ons kenmerk MO10/ 15.0003570 Contactpersoon Lisette Mennen Onderwerp Reactie adviesnota vervoerskostenregeling vernieuwing 2015 Datum uw brief 13-04-2015 Doorkiesnummer (024) 3292754 Geachte leden van de adviescommissies, Hartelijk dank voor de gezamenlijke adviesnota die wij van u ontvingen. Wij hebben met interesse kennis genomen van uw adviezen omtrent de vernieuwde vervoersregeling. In de Wmo 2015 kan een maatwerkvoorziening niet meer in de vorm van een financiële tegemoetkoming worden verstrekt. Ook in ons coalitieakkoord is opgenomen dat wij als college veel belang hechten aan vereenvoudiging van de huidige Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) vervoerskostensystematiek. Het jaar 2015 is een overgangsjaar waarin mensen een vervoerskostenvergoeding in de vorm van een eenmalig pgb krijgen. Voor de periode vanaf 1 januari 2016 moet er een vernieuwde vervoersregeling zijn. Uw adviezen Advies 1: We adviseren het opzetten van een (tijdelijk) maatjesproject om mensen te laten wennen aan deze manier van reizen en hiervoor budget te reserveren. Uw advies past bij het Wmo beleid om te kijken waar mensen mee kunnen doen. Het maatjesproject is opgenomen in het vastgestelde collegevoorstel omtrent de vernieuwde vervoersregeling. Advies 2: We adviseren u sterk om dit uitgangspunt van 'een individuele maatwerkvoorziening slechts in zeer uitzonderlijke gevallen' in heroverweging te nemen, door te kijken hoe het toekennen van een pgb ruimer kan worden toegepast, zodat recht wordt gedaan aan individuele vervoersbehoeften. (Dan doelen we dus niet op een vast bedrag, maar op een bedrag dat aansluit bij de vervoersbehoefte van de cliënt) Het uitgangspunt gewoon doen wat nodig is geldt ook bij de vernieuwde vervoersregeling. De nieuwe regeling is gebaseerd op het Wmo beleidsplan. Wij kijken waar mensen mee kunnen www.nijmegen.nl Antwoord BW advies vernieuwde vervoersregeling
Gemeente Nijmegen Maatschappelijke Ontwikkeling Beleidsontwikkeling Vervolgvel 1 doen. Dit betekent ook dat er op individueel niveau bekeken wordt wat nodig is, zonder vooraf te sturen op het gebruik van de ene of andere soort vervoer. In uw advies heeft u een casus genoemd van een mevrouw die vanwege haar beperking alleen kan reizen met haar eigen auto. Deze casus is een voorbeeld waar een algemene of maatwerkvoorziening nodig is. Het uitgangspunt gewoon doen wat nodig is geldt ook bij de vernieuwde vervoersregeling. Omdat het openbaar vervoer (OV) toegankelijk is gemaakt voor mensen met een beperking is bij herindicatie, en vanaf 2016 bij nieuwe klanten, het uitgangspunt dat wanneer iemand niet in staat is om zelfstandig te reizen (met eigen auto of vervoer door familie/ vrienden/ buren) dat eenieder dan in staat is om te reizen met het OV. Is dit om bepaalde redenen niet mogelijk (afstand tot de bushalte, capaciteit bussen, persoonlijke medische redenen etc.), dan kan er gebruik worden gemaakt van collectief vraagafhankelijk vervoer in de vorm van de Stadsregiotaxi (een pasje met korting voor Wmo-geïndiceerden) of van vrijwilligersvervoer. Is de Stadsregiotaxi ook niet toereikend dan wordt gekeken naar een maatwerkvoorziening Zorg In Natura (ZIN) of persoonsgebonden budget (pgb). Pgb is geen vast bedrag, maar maatwerk. Het pgb wordt door de Sociale Verzekeringsbank beheerd. Advies 3: Wij adviseren u: Klanten zich niet zelf te laten melden, maar hen gericht uit te nodigen voor een gesprek, mede omdat zij mogelijk voor meer voorzieningen geherindiceerd moeten worden: - zeer goed bereikbaar te zijn voor deze klanten; - hen spoedig te informeren over waar, wanneer en op welk tijdstip zij een gesprek kunnen verwachten; - hoe zij dit gesprek kunnen voorbereiden; - en dat zij iemand naar dit gesprek kunnen meenemen; - en/of een beroep kunnen doen op onafhankelijke cliëntondersteuning. Klanten worden vóór 15 juni 2015 schriftelijk geïnformeerd dat zij zich liefst vóór 1 augustus 2015 aan kunnen melden om in aanmerking te komen voor een vervoersvoorziening per 1 januari 2016. Zij worden vervolgens uitgenodigd voor een herindicatiegesprek. De consulenten gaan per wijk spreekuur houden voor de mensen die zich aanmelden voor herindicatiegesprekken. Klanten die tot 1 maart 2016 aangeven dat ze vergeten zijn een aanvraag te doen, worden alsnog uitgenodigd voor een herindicatiegesprek. Wij zullen hier goed over communiceren via alle bekende kanalen en belangen/cliëntenorganisaties. Advies 4: We adviseren uw college dit aspect van kennis over de medische situatie goed te borgen. Het ligt voor de hand dat per sociaal wijkteam één of twee 'gespecialiseerde' medewerkers dat gesprek voeren. Voor herindicatie van bestaande klanten voor vervoersvoorzieningen worden specialisten ingehuurd. De Sociale Wijkteams worden niet belast met de herindicatiegesprekken van de vervoersklanten. Waar dat kan worden wel slimme combinaties gemaakt met gesprekken die het Sociale Wijkteam toch al voert. www.nijmegen.nl Antwoord BW advies vernieuwde vervoersregeling
Gemeente Nijmegen Maatschappelijke Ontwikkeling Beleidsontwikkeling Vervolgvel 2 Wij hopen u voldoende informatie te hebben gegeven als reactie op uw adviezen en danken u nogmaals voor uw adviesrapport. Hoogachtend, college van Burgemeester en Wethouders van Nijmegen, De Burgemeester, De Gemeentesecretaris, drs. H.M.F. Bruls drs. B. van der Ploeg www.nijmegen.nl Antwoord BW advies vernieuwde vervoersregeling
FIDVICSCOMMISSIE JMG Jeugd-, maatschappelijke opvang- en Gehandicaptenbeleid Gemeente Nijmegen Afd. MO 20 Email: adviesciejmg@nijmegen.n1 SENIORENRAAD NIJMEGEN email: seniorenraad@nijmegen.ni Aan het College van Burgemeester en Wethouders Postbus 9105 6500 HG Nijmegen Nijmegen, 30 maart 2015 Kenmerk 03/3K Betreft Vervoerskostenregeling vernieuwing 2015, gevraagd advies Geacht college, Dit jaar wordt het VN-verdrag inzake mensen met een beperking van kracht, waaraan ook gemeenten gehouden zijn. Artikel 20 van dit verdrag geeft aan dat gemeenten effectieve maatregelen moeten nemen om de persoonlijke mobiliteit van mensen met een handicap te faciliteren op de wijze en op het tijdstip van hun keuze en tegen een betaalbare prijs. Het artikel gaat over het borgen van de grootst mogelijke mate van zelfstandigheid. Het is niet zo heel moeilijk in te schatten dat uw voorstel voor een vernieuwde vervoerkostenregeling een enorme impact gaat hebben voor het overgrote deel van de mensen die van de huidige regeling gebruikmaken. Waar de huidige regeling in feite een persoonsgebonden budget is voor vervoer, stelt u voor om slechts 'in zeer uitzonderlijke gevallen' een maatwerkvoorziening (zoals een pgb) toe te kennen. We hebben er begrip voor dat er ook naar de vervoersbehoefte van mensen met een beperking 'gekanteld' moet worden gekeken, maar we plaatsen hier wel de nodige kanttekeningen bij. Ons grootste bezwaar is dat de 100 procent keuzemogelijkheid die alle geïndiceerden nu hebben, bijna geheel zou komen te vervallen. Dit is in termen van zelfregie (in staat zijn om je eigen keuzes te maken) een enorme aderlating.
2 Het lijkt ook niet in overeenstemming met het hierboven genoemde artikel uit het VN-verdrag. In de Memorie van Toelichting op de Wmo 2015 staat bovendien dat de regering het ingezette beleid van het bieden van keuzevrijheid wil voorzetten en waar mogelijk versterken (paragraaf 3.6, pagina 30). Daarnaast zullen we illustreren dat er veel haken en ogen zitten aan de beoordeling van iemands vervoersbehoefte. Daar zal bij de herindicatie ruim aandacht voor moeten zijn. Openbaar vervoer We begrijpen dat iemand die gebruik kan maken van het openbaar vervoer een tegemoetkoming krijgt in de vorm van een Breng Vrij abonnement. Deze persoon kan vanwege zijn beperking geen gebruikmaken van eigen vervoer, zoals een fiets, waardoor hij extra kosten moet maken. Met het Breng Vrij abonnement wordt hij voor deze extra kosten deels gecompenseerd. We plaatsen hierbij de volgende kanttekeningen: Uw veronderstelling is dat het openbaar vervoer in de regio Arnhem- Nijmegen volledig toegankelijk is. Dit is een misvatting. Het streven van Stadsregio Arnhem Nijmegen was om in 2015 driekwart van de bushaltes in de gehele regio op te hogen. Volgens haltescan is dit percentage in de regiogemeenten slechts 50 procent (zie bijlage 2). Dit is een beperking in de compensatie die u biedt, wat moet worden meegewogen in het indicatiegesprek. Dat geldt eveneens voor het reizen na 9.00 uur. Wanneer veel meer mensen met een rolstoel met de reguliere bus gaan reizen, voorzien wij een capaciteitsprobleem, vooral in de spits. Dat wordt mede veroorzaakt door mensen met kinderwagens, rollators, koffers en rugzakken, die logischerwijs nu vaak al op de plek van de rolstoelplaatsen staan, omdat daar nu eenmaal de meeste ruimte is. Wij voorzien bovendien een veiligheidsprobleem. Rolstoelen moeten uit het oogpunt van veiligheid worden vastgezet. In de praktijk verlenen chauffeurs daarbij niet altijd assistentie. Zij beroepen zich dan op het strakke reisschema of de CAO. Juist wanneer het aantal reizigers in een rolstoel substantieel toeneemt, zal dit punt nog prominenter gaan spelen. Als reiziger wens je geen veiligheidsrisico te nemen. Er bestaat sowieso nog veel angst bij mensen met een beperking over het reizen met het openbaar vervoer. We adviseren het opzetten van een (tijdelijk) maatjesproject om mensen te laten wennen aan deze manier van reizen en hiervoor budget te reserveren. Niet duidelijk in uw voorstel is of mensen van 65Plus met een beperking nu 10 euro voor dit abonnement betalen of niets. Het lijkt ons dat ook zij niet hoeven te betalen voor dit abonnement. Een speedy, handbike of scootmobiel mag niet mee in de bus.
3 Eigen vervoer Impliciet laat u weten dat wie eigen vervoer heeft of wie een beroep kan doen op familie, vrienden of buren geen enkele compensatie ontvangt. In de huidige regeling is die compensatie er wel. Als iemand jou vervoert, kun je een vergoeding van kilometers betalen uit het forfaitair bedrag of je kunt de kilometers (aanvullend op het forfaitair bedrag) declareren. Dit geldt ook wanneer je met een eigen auto extra kilometers maakt om te kunnen deelnemen aan het maatschappelijk leven, zoals bezoek van vrienden. In de nieuwe regeling zou je een beroep moeten doen op die persoon uit je sociale netwerk om je gratis te vervoeren, of je zou een vergoeding (of extra benzineverbruik) uit eigen zak moeten betalen. Dit is niet consequent ten opzichte van de mensen die worden gecompenseerd via een Breng Vrij abonnement. Daar wordt immers terecht het argument gehanteerd, dat zij worden gecompenseerd, omdat ze vanwege hun beperking extra kosten maken. Deze groep maakt ook extra kosten en is in het algemeen niet draagkrachtig. Integendeel, door stapeling van bezuinigingsmaatregelen (juist vanwege handicap of chronische ziekte), staat hun inkomen (zwaar) onder druk. Het risico is groot dat zij een vergoeding uit eigen zak niet kunnen betalen of dat zij niet blijvend een beroep willen doen op de barmhartigheid van mensen uit hun sociale netwerk, met als effect dat zij minder gaan participeren. Dit kan en mag niet de bedoeling zijn. Bovendien zijn mensen uit het sociale netwerk niet op elk moment beschikbaar dat je moet reizen. Ook zij hebben zo hun dagelijkse bezigheden. De vraag is vervolgens wel: hoe kun je deze groep mensen compenseren? Belangenorganisatie WIG heeft zo'n twintig mensen ondervraagd over de consequenties van gekanteld werken in hun persoonlijke situatie. Daarbij kwam een casus naar voren van een vrouw die vanwege haar beperking veel korte ritten maakt met de auto en werkelijk alle geld uitspaart om haar autootje te kunnen behouden. Die zorgt voor haar contact met de buitenwereld. Zij heeft niet het alternatief van lopen of fietsen. Zou deze vrouw met haar eigen auto vallen onder de categorie 'eigen vervoer'? En dus zonder enige compensatie? Dat zou een forse aanslag zijn op het reizen met haar autootje. Deze casus illustreert hoe nauw het indiceren luistert. Stadsregiotaxi of vrijwilligersvervoer Zoals eerder opgemerkt ontvangen in de huidige regeling alle geïridiceerden een persoonsgebonden budget voor vervoer, in de vorm van een financiële tegemoetkoming. Zij hebben dus de keus op welke manier zij vervoerd willen worden. Wat blijkt dan als het gaat om Stadsregiotaxi? Dat hier nauwelijks gebruik van wordt gemaakt. Voor een grote gemeente als Nijmegen gaat het slechts om 1 tot 2 procent van alle ritten in de Stadsregio. Ter vergelijk: in een
4 gemeente als Overbetuwe (46.500 inwoners) is het aantal ritten twee keer zo hoog. Blijkbaar in Nijmegen, als mensen de keuze hebben, geven ze de voorkeur aan andere vormen van vervoer dan Stadsregiotaxi. Dat is ook wel te verklaren. Stadsregiotaxi hanteert een marge van een half uur rond het ophalen (ze mogen een kwartier vroeger of later komen dan het afgesproken tijdstip) en er wordt gewerkt met combinatieritten, waardoor de reistijd aanzienlijk kan oplopen. Slechte ervaringen blijken ook lang door te werken. Er is nog een belangrijk punt. Veel mensen met een handicap of chronische ziekte moeten om medische redenen nogal eens naar een huisarts, fysiotherapeut, specialist enz. Hier dienen ze absoluut op tijd te komen, anders wordt een belangrijke medische afspraak gemist en is bovendien in sommige gevallen ook nog een zogeheten no-showtarief verschuldigd. Met een kortingspas voor de Stadsregiotaxi kun je er niet vast op rekenen dat de Stadsregiotaxi je op tijd brengt. En een afspraak in het medisch circuit kan altijd uitlopen. Hierdoor kun je de terugrit met de Stadsregiotaxi niet van tevoren plannen, waardoor je minimaal een uur moet wachten op de terugrit. Kortom, Stadsregiotaxi is voor medische afspraken verre van optimaal vervoer. Binnen de huidige regeling kun je zelf kiezen hoe je je vervoer naar medische afspraken regelt. De kilometers zijn bijvoorbeeld declarabel. Hier dreigt dat mensen worden verplicht met Stadsregiotaxi te reizen, wat niet hun voorkeur heeft, en wat ook per se niet goedkoper is. Wie is daar bij gebaat? Kosten voor een systeem als Stadsregiotaxi zullen bovendien alleen maar oplopen, doordat de Rijksoverheid steeds minder geld bijdraagt. Maatwerkvoorziening In uw voorstel wordt in de paragraaf 'juridische onderbouwing' betoogd dat een pgb volgens de Memorie van Toelichting op de Wmo alleen toegekend kan worden voor een individuele maatwerkvoorziening. 'Daarbij geldt als eis dat de maatwerkvoorziening wordt afgestemd op de behoeften, persoonskenmerken en mogelijkheden van een persoon ten behoeve van participatie, daaronder begrepen het daarvoor noodzakelijke vervoer.' Daaruit wordt geconcludeerd: 'Het is dus niet mogelijk een vast bedrag via een eenmalig pgb als vervoerskostenvergoeding te verstrekken, omdat dit geen maatwerk is die de Wmo 2015 verplicht stelt.' Dat klopt, maar dat vragen wij ook niet. Het gaat ons niet om 'een vast bedrag', maar om een vergoeding op grond waarvan je zelf keuzes kunt maken: een pgb. Als de vervoersbehoefte in het keukentafelgesprek is bepaald op grond van behoeften, persoonskenmerken en mogelijkheden van een persoon kan op grond daarvan een pgb voor vervoer worden vastgesteld, analoog aan het pgb voor andere maatwerkvoorzieningen.
5 Nu is letterlijk in het voorstel opgenomen dat een individuele maatwerkvoorziening (waaronder een pgb) slechts in 'in zeer uitzonderlijke gevallen' zal worden toegekend. Daarmee loopt u vooruit op de uitkomsten van de keukentafelgesprekken. U zegt eigenlijk: die uitkomst staat bij voorbaat al vast. Wij vinden dit uitgangspunt onjuist. Te meer, omdat wij aantonen dat de vervoersbehoeften van mensen niet simpel in te passen zijn in het voorgestelde 'stroomschema' van een Breng vrij abonnement, een kortingspas Stadsregiotaxi of vrijwilligersvervoer, en een individuele maatwerkvoorziening. Soms zal een combinatie van voorzieningen nodig zijn, zoals een combinatie van een Breng Vrij abonnement met een kortingspas voor Stadsregiotaxi. Of een combinatie van een Breng Vrij abonnement met een pgb of de combinatie van een kortingspas voor Stadsregiotaxi met een pgb. We adviseren u sterk om dit uitgangspunt van 'een individuele maatwerkvoorziening slechts in zeer uitzonderlijke gevallen' in heroverweging te nemen, door te kijken hoe het toekennen van een pgb ruimer kan worden toegepast, zodat recht wordt gedaan aan individuele vervoersbehoeften. (Dan doelen we dus niet op een vast bedrag, maar op een bedrag dat aansluit bij de vervoersbehoefte van de cliënt) Indicatie luistert nauw Klanten zullen vóór 1 juni 2015 per brief worden opgeroepen om zich aan te melden voor een vervoersvoorziening per 1 januari 2016. Consulenten gaan dan per wijk spreekuur houden voor de mensen die zich aanmelden voor herindicatiegesprekken. Wij adviseren u: Klanten zich niet zelf te laten melden, maar hen gericht uit te nodigen voor een gesprek, mede omdat zij mogelijk voor meer voorzieningen geherindiceerd moeten worden; zeer goed bereikbaar te zijn voor deze klanten; hen spoedig te informeren over waar, wanneer en op welk tijdstip zij een gesprek kunnen verwachten; hoe zij dit gesprek kunnen voorbereiden; en dat zij iemand naar dit gesprek kunnen meenemen; en/of een beroep kunnen doen op onafhankelijke cliëntondersteuning. Dat gesprek luistert vervolgens zeer nauw. Om tijdens een keukentafelgesprek te kunnen bepalen of iemand in aanmerking komt voor een vervoersvoorziening, is het van essentieel belang dat degene die het gesprek met de cliënt voert, op de hoogte is van de beperkingen of chronische ziekte die iemand heeft en eveneens van de mogelijkheden en beperkingen van het OV en de Stadsregiotaxi.
6 Aan veel mensen met een beperking is aan de buitenkant niets te zien. Toch kunnen zij ernstig beperkt zijn, zoals iemand met een psychische beperking vanwege medicatiegebruik in combinatie met prikkelgevoeligheid. Sommige mensen zijn er ook heel bedreven in om zich beter voor te doen dan zij zijn, omdat ze zo in het leven van alledag minder uit de toon vallen, zoals sommige mensen met autisme. Of mensen hebben goede en minder goede dagen, zoals iemand met reuma, en je treft iemand toevallig op een goede dag. In bijlage 1 benoemen we nog een aantal specifieke zaken waar mensen met verschillende beperkingen tegenaan kunnen lopen in het regulier openbaar vervoer of de Stadsregiotaxi. We adviseren uw college dit aspect van kennis over de medische situatie goed te borgen. Het ligt voor de hand dat per sociaal wijkteam één of twee 'gespecialiseerde' medewerkers dat gesprek voeren. Wij spreken tot slot onze zorg uit of de sociale wijkteams voldoende menskracht hebben en in staat zijn om al deze herindiceringen (niet alleen op het gebied van vervoer, maar ook voor andere voorzieningen) op een zorgvuldige wijze en tijdig af te handelen, omdat er nu al signalen zijn dat dit - zonder grote aantallen herindicaties - niet zonder problemen verloopt. Hoogachtend, met vriendelijke groet, Christianne Bongers Voorzitter JMG / Jan Voorzitter Ni esen :74-4.4 Cobie Jolink Ambtelijk secretaris
7 BIJLAGE 1 Kanteling vervoerskostenvergoeding: wat betekent dat voor mij? Onderzoek door Jos Stornns, beleidsmedewerker WIG, onder twintig personen met een vervoerskotenvergoeding, januari-maart 2015. REGULIER OPENBAAR VERVOER Ondanks het feit dat er flink is geïnvesteerd om het regulier openbaar vervoer voor iedereen toegankelijk te maken, is deze voor een deel van de mensen nog steeds niet (altijd) toegankelijk vanwege de aard van hun handicap of chronische ziekte. Mensen met een lichamelijke of zintuiglijke beperking Denk hierbij aan mensen die gebruik maken van een grote elektrische rolstoel, mensen met een zeer gering uithoudingsvermogen, mensen voor wie de afstand naar een bushalte te groot is, mensen met regelmatige aanvallen van epilepsie, mensen die hun knieën niet kunnen buigen, mensen die op oudere leeftijd blind of zeer slechtziend zijn geworden, doof-blinden, mensen die veel hulpmiddelen mee moeten nemen enz. Sommigen kunnen bij redelijke weersomstandigheden prima gebruik maken van een reguliere bus, maar bij zeer slechte (te koude, te natte of te warme) weersomstandigheden kunnen ze er geen gebruik van maken. (bijv. mensen met reuma, spier-, long- en hartaandoeningen). Mensen met een psychische beperking Een deel van hen kan geen gebruik maken van een reguliere bus, omdat ze niet tegen omgevingsprikkels kunnen, niet tegen drukte kunnen, niet lang kunnen staan of lopen, of concentratieproblemen hebben. Zoals o.a. mensen die autistisch zijn, schizofreen, manisch-depressief, met niet aangeboren hersenletsel, enz. Verstandelijk gehandicapten Een belangrijk deel van deze groep mensen kan alleen met een reguliere bus reizen als ze een "OV-buddy" hebben. Dus die buddy is dan een harde voorwaarde. STADSREGIOTAXI Een deel van de mensen die geen of weinig gebruik van het reguliere openbaar vervoer kunnen maken, zullen gebaat zijn met een kortingspas voor de Stadsregiotaxi. Maar een deel van hen heeft vanwege de aard van de aandoening, zoals ernstige hart- of longproblemen, diabetes, neuropathie, epilepsie, spasticiteit en ernstige psychische aandoeningen zoals autisme, schizofrenie, ernstig manisch-depressief of niet aangeboren hersenletsel, maar heel weinig uithoudingsvermogen: een rit met een Stadsregiotaxi kan soms heel lang duren. Zij zijn voor het maken van
8 korte ritten om te participeren aangewezen op ofwel het gebruiken van een gewone taxi, een vrijwilliger die hen wil/kan rijden ofwel het hebben van een eigen auto. Tevredenheid over het reizen met Stadsregiotaxi blijkt erg afhankelijk van ervaringen. De praktijk van Nijmegen leert: wanneer mensen de keuze hebben gebruiken ze bij voorkeur niet Stadsregiotaxi. Eén slechte ervaring kan grote invloed hebben. Het comfort van reizen met Stadsregiotaxi is vanwege de marges rond het ophalen en omrijtijden verre van optimaal.
9 BIJLAGE 2 Overzicht van de haltetoegankelijkheid in de regio Arnhem/Nijmegen. Van de 2200 haltes is ruim de helft in meer of mindere mate toegankelijk. Bron: Haltescan, Stadsregio Arnhem Nijmegen Regio 979-995 120 110 Volledig toegankelijk Alleen visueel toegankelijk El Alleen motorisch toegankelijk Slecht toegankelijk 1000-900 - 800-700 - 600-500 - 400-300 - 200-100 - o - Toegankelijkheid haltes Volledig toegankelijk IE Alleen visueel toegankelijk 1 Alleen motorisch toegankelijk Slecht toegankelijk
10 Wegbeheerders 100-75 - 50-25 - 0- c), 4>, Volledig toegankelijk Alleen visueel toegankelijk Alleen motorisch toegankelijk Slecht toegankelijk 75-50 - a. 25 0- #iit" 1, 0 4 : 0 ;o, 4 2 op /0, 1> 0' 0/ 1 1110, /0;,Ċ '., o /2-0 01* e> 50-10 o-
Communicatie en Representatie P E R S B E R I C H T Datum Nummer persbericht 28 april 2015 151428L Nieuwe ondersteuning bij vervoer in 2016 Per 1 januari 2016 vervalt de vervoerskostenvergoeding voor mensen met een beperking die niet met het openbaar vervoer (OV) konden reizen. In de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) 2015 wordt er geen financiële tegemoetkoming meer verstrekt. Daarom gaat de gemeente opnieuw in gesprek met reizigers met een beperking over passende ondersteuning. Omdat Nijmegen de afgelopen jaren fors heeft geïnvesteerd in het toegankelijk maken van het busvervoer wordt gekeken of mensen toch in staat zijn met openbaar vervoer te reizen.. De Nijmeegse vervoerskostenregeling van de afgelopen jaren kwam tegemoet aan de hogere vervoerskosten voor mensen met een beperking, als reizen met het OV voor hen niet mogelijk was. Maar de afgelopen jaren zijn bushaltes opgehoogd, hebben de bussen een uitschuifbare oprijplank voor rolstoelen gekregen en zijn in elke bus twee rolstoelplaatsen. De nieuwe Wet maatschappelijke ondersteuning staat niet toe dat gemeenten een maatwerkvoorziening bieden in de vorm van een financiële tegemoetkoming. Uit zorgvuldigheid heeft Nijmegen in 2015 als overgangsjaar nog wel een eenmalig Persoonsgebonden Budget (PGB) voor vervoerskosten beschikbaar gesteld. Dit vervalt per 1 januari 2016. Inwoners met een eenmalig PGB voor vervoerskosten, die in 2016 ook na de aanpassingen van het busvervoer nog niet in staat zijn met het OV te reizen, kunnen zich voor 1 augustus 2015 bij de gemeente aanmelden voor een herbeoordelingsgesprek. Reizen met het OV kan voor sommige mensen nog steeds moeilijk zijn, bijvoorbeeld vanwege de afstand tot de bushalte of persoonlijke medische redenen.in het herbeoordelingsgesprek komen de volgende mogelijkheden aan bod: 1. Zelfstandig reizen Wie daartoe in staat is, maakt gebruik van bijvoorbeeld een eigen auto, of reist mee met bekenden of familie, of reist zelfstandig met het openbaar vervoer. 2. Goedkoop of gratis OV-abonnement Wie wel met het aangepaste openbaar vervoer kan reizen, krijgt van de gemeente als overgangsregeling een OV-abonnement aangeboden. Voor mensen van 65 jaar en ouder bestaat dit abonnement al: het Breng Vrij 65+ abonnement. Dit kost de reiziger dan een bijdrage van 22,50 per jaar.
Gemeente Nijmegen Communicatie en Representatie Vervolgvel 1 3. Collectief vervoer Mensen die niet in staat zijn met de bus te reizen, komen in aanmerking voor bijvoorbeeld een kortingspas voor de Stadsregiotaxi of voor vrijwilligersvervoer. 4. Maatwerk Is de Stadsregiotaxi ook niet mogelijk, dan kijkt de gemeente met de cliënt naar een maatwerk-oplossing in de vorm van Zorg In Natura (bijvoorbeeld een autoaanpassing) of een persoonsgebonden budget (pgb) Na bespreking in de gemeenteraad op 15 juni, ontvangen cliënten met een PGB voor vervoerskosten een brief met informatie over de herbeoordeling. Noot voor de pers (niet voor publicatie): Voor meer informatie kunt u terecht bij de woordvoerder van wethouder Frings, Zorg, Welzijn en Wonen, Suzanne Baks: tel. 06-11360084 of e-mail: s.baks@nijmegen.nl. Fout! Verwijzingsbron niet gevonden.