Gezondheidsenquête door middel van Interview België 2001 Deel 1 Methoden IPH/EPI REPORTS nr 2002-22
Afdeling Epidemiologie Juliette Wytsmanstraat 14 1050 Brussel Tel : 02/642.57.94 e-mail : his@iph.fgov.be http://www.iph.fgov.be/epidemio/epinl/ index4.htm Leuvenseweg 44 1000 Brussel Onderzoeksteam : Jamila Buziarsist Stefaan Demarest Lydia Gisle Jean Tafforeau Johan Van der Heyden Herman Van Oyen Met de medewerking van : Pieter-Jan Miermans Francis Sartor Logistieke steun : Monique Schoonenburg Véronique Verhocht Nationaal Instituut voor de Statistiek : IPH/EPI REPORTS Nr 2002-22 Depotnummer: D/2002/2505/40
Inhoudstafel Gezondheidsenquête, België, 2001 DEEL 1 : Introductie... 8 Methoden I. Inhoud van de bevraging... 8 II. Samenstelling van de steekproef... 11 III. Actoren... 18 IV. Veldwerkorganisatie... 19 V. Netwerk enquêteurs... 21 VI. Kwaliteitsbewaking... 25 VII. Participatiegraad... 29 VIII. Wegingsfactoren... 34 IX. Tabellen... 35 X. Studiepopulatie... 40 DEEL 2 : 1. Gezondheidstoestand...45 1.1. Subjectieve gezondheid... 47 1.2. Lichamelijke gezondheid... 81 1.2.1. Chronische aandoeningen... 81 1.2.2. Acute aandoeningen... 237 1.3. Mentale gezondheid... 305 1.4. Beperkingen en Participatieproblemen...419 DEEL 3 : 2. Leefstijl...623 2.1. Lichamelijke activiteit... 625 2.2. Voeding... 697 2.2.1. Voedingsstatus... 697 2.2.2. Voedingsgewoonten... 765 2.3. Gebruik van alcohol... 875 2.4. Tabaksgebruik... 949 2.5. Gebruik van illegale drugs...1035 2.6. Gezondheid en seksualiteit...1079 Blz.
Gezondheidsenquête, België, 2001 Inhoudstafel DEEL 4 : Blz. 3. Preventie...1129 3.1. Vaccinatie bij volwassenen... 1131 3.2. Cardiovasculaire preventie... 1199 3.3. Vroegtijdige opsporing van diabetes... 1281 3.4. Vroegtijdige opsporing van borstkanker... 1321 3.5. Vroegtijdige opsporing van baarmoederhalskanker...1377 DEEL 5 : 4. Medische consumptie... 1403 4.1. Contacten met zorgverstrekkers...1405 4.1.1. Contacten met de huisarts... 1405 4.1.2. Contacten met de specialist... 1529 4.1.3. Contacten met de spoedgevallendienst... 1623 4.1.4. Contatcten met de tandarts... 1673 4.1.5. Contacten met paramedische zorgverstrekkers... 1727 4.2. Opname in het ziekenhuis...1767 4.3. Gebruik van geneesmiddelen...1853 4.4. Patiëntentevredenheid...1987 4.5. Niet-conventionele geneeswijzen... 2083 DEEL 6 : 5. Gezondheid en samenleving... 2149 5.1. Toegankelijkheid van gezondheidszorgen... 2151 5.2. Socio-economische verschillen in gezondheid...2197 5.3. Gezondheid en omgeving... 2203 5.4. Ongevallen, verkeersveiligheid en geweld... 2243 5.5. Sociale gezondheid... 2349 5.6. Sociale en preventieve diensten...2419
Methoden Gezondheidsenquête, België, 2001
Gezondheidsenquête, België, 2001 Dit onderzoek wordt uitgevoerd op initiatief van : M. AELVOET Minister van Consumentenzaken, Volksgezondheid en Leefmilieu J. CHABERT Minister van Openbare Werken, Vervoer, Brandbestrijding en Dringende Medische Hulp van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest T. DETIENNE Minister van Sociale Aangelegenheden en Gezondheid van het Waals Gewest D. GOSUIN Minister van Leefmilieu en Waterbeleid, Natuurbehoud, Openbare Netheid en Buitenlandse Handel van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest N. MARECHAL Minister van Jeugdhulp en Gezondheid van de Franse Gemeenschap H. NIESSEN Minister van Jeugd en Gezin, Monumenten en Landschappen, Gezondheid en Sociale Zaken van de Duitstalige Gemeenschap F. VANDENBROUCKE Minister van Sociale Zaken en Pensioenen M. VOGELS Minister van Welzijn, Gezondheid en Gelijke Kansen van de Vlaamse Gemeenschap.
Introductie Gezondheidsenquête, België, 2001 III. Actoren Het uitvoeren van een grootschalige enquête, zoals de Gezondheidsenquête, vergt de samenwerking tussen verschillende instituten die elk vanuit hun bevoegdheid en ervaring een bijdrage moeten leveren tot het welslagen van het project. De Gezondheidsenquête 1997 werd gestalte gegeven middels een samenwerkingsverband tussen: 1. Het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Afdeling Epidemiologie (WIV) 2. Nationaal Instituut voor de Statistiek (NIS) 3. Limburgs Universitair Centrum (LUC) III.1. WIV Afdeling Epidemiologie Het WIV Afdeling Epidemiologie is hoofdverantwoordelijk van het project Gezondheidsenquête en is derhalve betrokken in alle fases van het project: de voorbereidende fase, de opmaak van vragenlijsten, de organisatie van het veldwerk, de analyse en rapportage van de onderzoeksresultaten,. Hiertoe werd, binnen de Afdeling Epidemiologie en onder de koepel van het Centrum voor Operationeel Onderzoek naar Volksgezondheid (COOV) een specifiek multidisciplinair team opgericht dat, naast epidemiologen ook een psycholoog en een socioloog omvat. III.2. Het Nationaal Instituut voor de Statistiek (NIS) Met het NIS werd een samenwerkingsakkoord gesloten omtrent specifieke onderdelen van het project: de samenstelling van de steekproef (op basis van de criteria door het WIV opgemaakt), de supervisie van de enquêteurs, het verzamelen van de vragenlijsten, invoer van gegevens, Hiertoe werden drie medewerkers van het WIV voor de duur van het veldwerk gedetacheerd naar het NIS voor het verzekeren van het secretariaat van de enquête. Deze medewerkers werkten onder de bevoegdheid en de supervisie van het NIS. III.3. Het Limburgs Universitair Centrum (LUC) Met het LUC Afdeling Biostatistiek werd een samenwerkingsakkoord gesloten voor het uitwerken van de methodologisch aspecten van het project (uitwerking protocol, ontwerp wegingsfactoren,.). Tevens gaf het LUC advies bij de analyse van de onderzoeksresultaten. De concrete uitvoering van de Gezondheidsenquête is een proces dat permanent bewaakt en zo mogelijk bijgestuurd moet worden. Hiertoe is permanent overleg tussen alle betrokkenen aangewezen. 1. De Commissie van Opdrachtgevers 2. De Wetenschappelijke Adviesraad 3. Ad hoc werkgroepen III.4. De Commissie van Opdrachtgevers De Commissie van Opdrachtgevers samengesteld uit een afgevaardigde van elk van de kabinetten en administraties die de enquête financieren is verantwoordelijk voor de algemene opvolging van de realisatie van de enquête. Via halfjaarlijkse vergaderingen werd de stand van zaken geëvalueerd en zo nodig bijgestuurd. Een inhoudelijk en financieel jaarrapport laat de Commissie toe na te gaan of de doelstellingen voor elk jaar van het project werden gerealiseerd. De Commissie van Opdrachtgevers is tevens de eigenaar van het gegevensbestand opgemaakt in het kader van de enquête 18
Gezondheidsenquête, België, 2001 Introductie III.5. De Wetenschappelijke Adviesraad De Wetenschappelijke Adviesraad bestaat, naast afgevaardigden van de betrokken administraties uit experten in volksgezondheid. Zoals uit de naam afgeleid kan worden, adviseert de Raad de uitvoerders van de enquête aangaande de inhoud van bevraging, de toegepaste methodologie bij de samenstelling van de steekproef en de analyse van de resultaten. De Raad verzamelt op halfjaarlijkse basis, ook in de jaren waarin geen veldwerk wordt georganiseerd. Gezien de meerderheid van haar leden reeds enkele jaren zitting hebben in de Raad, vormen zij bij uitstek de brug tussen de verschillende gezondheidsenquêtes en zijn zij goed geplaatst om erover te waken dat de vergelijkbaarheid tussen de resultaten van de verschillende enquêtes gemaximaliseerd blijft. III. 6. Werkgroepen In de schoot van de Wetenschappelijke Adviesraad werd in de voorbereidingsfase (opmaak van de vragenlijsten) specifieke werkgroepen rond de thema s die aan bod komen in de enquête, opgericht. Opdracht van deze werkgroepen was de vragenlijsten gebruikt in de Gezondheidsenquête 1997 kritisch door te lichten en suggesties te doen voor het veranderen/verbeteren ervan. 19