Gezondheidsenquête door middel van Interview België 2001

Transcriptie

1 Gezondheidsenquête door middel van Interview België 2001 Deel 5 Medische Consumptie IPH/EPI REPORTS nr

2 Afdeling Epidemiologie Juliette Wytsmanstraat Brussel Tel : 02/ his@iph.fgov.be index4.htm Leuvenseweg Brussel Onderzoeksteam : Jamila Buziarsist Stefaan Demarest Lydia Gisle Jean Tafforeau Johan Van der Heyden Herman Van Oyen Met de medewerking van : Pieter-Jan Miermans Francis Sartor Logistieke steun : Monique Schoonenburg Véronique Verhocht Nationaal Instituut voor de Statistiek : IPH/EPI REPORTS Nr Depotnummer: D/2002/2505/40

3 Inhoudstafel Gezondheidsenquête, België, 2001 DEEL 1 : Introductie... 8 Doel en opzet van de Gezondheidsenquête 2001 I. Inhoud van de bevraging... 8 II. Samenstelling van de steekproef III. Actoren IV. Veldwerkorganisatie V. Netwerk enquêteurs VI. Kwaliteitsbewaking...25 VII. Participatiegraad...29 VIII. Wegingsfactoren...34 IX. Tabellen...35 X. Studiepopulatie...40 DEEL 2 : 1. Gezondheidstoestand Subjectieve gezondheid Lichamelijke gezondheid Chronische aandoeningen Acute aandoeningen Mentale gezondheid Beperkingen en Participatieproblemen DEEL 3 : 2. Leefstijl Lichamelijke activiteit Voeding Voedingsstatus Voedingsgewoonten Gebruik van alcohol Tabaksgebruik Gebruik van illegale drugs Gezondheid en seksualiteit Blz.

4 Inhoudstafel DEEL 4 : Blz. 3. Preventie Vaccinatie bij volwassenen Cardiovasculaire preventie Vroegtijdige opsporing van diabetes Vroegtijdige opsporing van borstkanker Vroegtijdige opsporing van baarmoederhalskanker DEEL 5 : 4. Medische consumptie Contacten met zorgverstrekkers Contacten met de huisarts Contacten met de specialist Contacten met de spoedgevallendienst Contatcten met de tandarts Contacten met paramedische zorgverstrekkers Opname in het ziekenhuis Gebruik van geneesmiddelen Patiëntentevredenheid Niet-conventionele geneeswijzen DEEL 6 : 5. Gezondheid en samenleving Toegankelijkheid van gezondheidszorgen Socio-economische verschillen in gezondheid Gezondheid en omgeving Ongevallen, verkeersveiligheid en geweld Sociale gezondheid Sociale en preventieve diensten

5 4.1. Contacten met Zorgverstrekkers

6 Contacten met de Tandarts

7 Dit onderzoek wordt uitgevoerd op initiatief van : M. AELVOET Minister van Consumentenzaken, Volksgezondheid en Leefmilieu J. CHABERT Minister van Openbare Werken, Vervoer, Brandbestrijding en Dringende Medische Hulp van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest T. DETIENNE Minister van Sociale Aangelegenheden en Gezondheid van het Waals Gewest D. GOSUIN Minister van Leefmilieu en Waterbeleid, Natuurbehoud, Openbare Netheid en Buitenlandse Handel van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest N. MARECHAL Minister van Jeugdhulp en Gezondheid van de Franse Gemeenschap H. NIESSEN Minister van Jeugd en Gezin, Monumenten en Landschappen, Gezondheid en Sociale Zaken van de Duitstalige Gemeenschap F. VANDENBROUCKE Minister van Sociale Zaken en Pensioenen M. VOGELS Minister van Welzijn, Gezondheid en Gelijke Kansen van de Vlaamse Gemeenschap.

8 Medische Consumptie : Contacten met Zorgverstrekkers - De Tandarts Contacten met de tandarts Gezondheidstoestand Leefstijl Preventie Medische Consumptie Gezondheid en Samenleving Contacten met Zorgverstrekkers Opname in het Ziekenhuis Gebruik van Geneesmiddelen Patiëntentevredenheid Niet-Conventionele Geneeswijzen De Huisarts De Specialist De Spoedgevallendienst De Tandarts Paramedische Zorgverstrekkers I. Samenvatting De tandheelkundige verzorging neemt een eigen plaats in de gezondheidszorg. Het gaat om een technische zorg die niet kan vervangen worden door geneesmiddelen of zelfzorg. De rol van de tandarts in een moderne gezondheidszorg is dus essentieel. Gegevens over contacten met de tandarts zijn belangrijk voor beleidsmakers omdat ze het mogelijk maken uitspraken te doen over de nodige middelen voor de tandzorg in België. Daarbij dient enerzijds uitgegaan te worden van kennis van de behoeften aan zorg en anderzijds van kennis van het gebruik van zorg. Net zoals dit het geval is voor andere aspecten van de medische consumptie bestaat de belangrijkste meerwaarde van een gezondheidsenquête er ook hier uit dat indicatoren i.v.m. het gebruik van tandheelkundige zorg kunnen geanalyseerd worden in functie van een groot aantal andere socio-economische en demografische kenmerken. Behalve over het gebruik van tandheelkundige verzorging wordt in deze module ook informatie verzameld over de aanwezigheid van een eigen gebit. Daaruit blijkt dat 83 van de bevolking over een eigen gebit beschikt. Dit percentage daalt in functie van de leeftijd tot 45 bij 75-plussers. Hoe lager het opleidingsniveau, hoe groter het percentage personen zonder eigen gebit. Het percentage personen met een eigen gebit is in 2001 gedaald t.o.v Ongeveer de helft van de bevolking rapporteert een contact met de tandarts in het afgelopen jaar. Toch is 8 nog nooit naar de tandarts geweest. Bij lagere schoolkinderen (6-12 jaar) gaat het zelfs om 15. In het Vlaams Gewest is dit laatste percentage toegenomen t.o.v Gemiddeld gaat een inwoner van België 2,1 keer per jaar naar de tandarts. In 45 van de contacten wordt een conserverende behandeling uitgevoerd en in 7 een extractie. 1673

9 Medische Consumptie : Contacten met Zorgverstrekkers - De Tandarts Gezondheidsenquête, België, 2001 De kans dat iemand het afgelopen jaar een contact had met de tandarts neemt sterk toe naarmate het opleidingsniveau stijgt. Het gemiddeld aantal contacten met de tandarts per jaar varieert echter niet in functie van de opleiding. In het Vlaams Gewest geven iets meer mensen aan in het afgelopen jaar naar de tandarts te zijn geweest dan in het Brussels en Waals Gewest. Er zijn geen belangrijke verschillen in het gebruik van tandheelkundige verzorging tussen 1997 en II. Inleiding Het gebit is belangrijk en dit niet alleen omwille van de essentiële functie bij het eten en spreken. Er is ook een belangrijk esthetisch aspect. De meest voorkomende ziekte van het gebit is cariës. Om tandbederf te voorkomen zijn er twee dingen belangrijk: een goede mondhygiëne en een regelmatig bezoek aan de tandarts. De tandheelkundige verzorging neemt een eigen plaats in de gezondheidszorg. Het gaat om een technische zorg die niet kan vervangen worden door geneesmiddelen of zelfzorg. De rol van de tandarts in een moderne gezondheidszorg is dus essentieel. Bovendien is het gebruiksprofiel aan tandzorg volgens de leeftijdsverdeling bijna omgekeerd aan dit van de rest van de medische zorg doordat de consumptie van tandzorg zich vooral bij kinderen, adolescenten en jonge volwassenen en veel minder bij de middelste en oudste leeftijdsgroepen (U-vormige curve) situeert(1). Vaak bestaat er trouwens een direct verband tussen het gebruik van tandheelkundige zorgen enerzijds en de algemene gezondheidstoestand en het verzorgingsniveau van de bevolking anderzijds. Op te merken is dat het persoonlijk aandeel van de patiënt in de tandheelkundige zorg in vergelijking met andere vormen van zorgverlening aanzienlijk is. Naast de klassieke remgelden worden vele vormen van tandzorg weinig (orthodontie, beeldvorming, partiële prothesen) of niet (vaste prothesen, implantaten, tandvleesbehandelingen) door de ziekteverzekering terugbetaald. Tandheelkundige zorg betreft verschillende domeinen. In de eerste plaats gaat het om preventieve handelingen: mondonderzoek, verzegeling van groeven en putjes op premolaren en kiezen en verwijderen van tandsteen (de verkalkte tandplak die zelf niet kan weggehaald worden). Een belangrijk aandeel van de prestaties door tandartsen wordt ingenomen door de conserverende therapie. Meestal gaat het om het aanbrengen van tandvullingen. Indien de tand niet meer kan gered worden dient overgegaan te worden tot extractie. In sommige gevallen is het nodig de tand heelkundig te verwijderen. Ontbrekende tanden kunnen vervangen worden door een tandprothese, hetzij een vaste tandprothese, hetzij een uitneembare tandprothese. De afgelopen jaren wordt ook het belang van de vorm van het gebit meer en meer erkend. De specialisatie van de tandheelkunde die zich daar mee bezig houdt is de orthodontie. Zij is gericht op het corrigeren van fouten in de ontwikkeling van de tanden. Orthodontie is niet alleen een kwestie van esthetiek. Een verkeerde stand van de tanden kan immers problemen veroorzaken op het vlak van de uitspraak (spraakgebrek), de spijsvertering en zelfs de ademhaling. Tandheelkundige zorg wordt in België althans voor een deel terugbetaald. Hoewel de overheidsuitgaven voor tandverzorging minder dan 5 bedragen van de totale uitgaven voor gezondheidszorg, gaat het in absolute termen nog steeds om heel wat miljarden (in miljard BF). De terugbetalingsmodaliteiten voor tandheelkundige zorgen worden op regelmatige tijdstippen (in regel jaarlijks) vastgelegd in overleg tussen de overheid, de tandartsen en de verzekeringsorganismen en hebben ongetwijfeld een invloed op de consumptie. De filosofie die gehanteerd wordt bij het bepalen van de terugbetalingsmodaliteiten is er op gericht om iedereen zo lang mogelijk zijn eigen gebit te laten behouden. Zo wordt één keer per semester en dit tot de leeftijd van 24 jaar voorzien in een terugbetaling van een preventief mondonderzoek. Vanaf de leeftijd van 18 jaar wordt het verwijderen van tandsteen éénmaal per jaar terugbetaald. Voor conserverende tandbehandeling zoals het vullen van tanden, het wegnemen van tandzenuw en het vullen van wortelkanalen is ook een behoorlijke terugbetaling voorzien. De extractie van tanden wordt sinds 1993 niet meer terugbetaald, behalve dan als het om een heelkundige extractie gaat. 1674

10 Medische Consumptie : Contacten met Zorgverstrekkers - De Tandarts Voor het plaatsen van sommige prothesen en een orthodontische behandeling is weliswaar een beperkte terugbetaling voorzien. Toch gaan deze therapeutische interventies doorgaans gepaard met hoge kosten voor de patiënt. Richtlijnen die op basis van wetenschappelijke evidentie aanduiden wat de ideale periodiciteit is om een mondonderzoek bij de tandarts te ondergaan zijn er eigenlijk niet.(2) Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat de kans op tandproblemen sterkt varieert van individu tot individu en dat het best de tandarts is die het interval van een preventief tandonderzoek kan bepalen. Tweemaal per jaar naar de tandarts gaan kan misschien best nuttig zijn om een gezond gedrag aan te moedigen, maar het is niet bewezen dat dit een positief effect heeft op de gezondheid van het gebit. Daarentegen werd het nut van een jaarlijks mondonderzoek wel aangetoond. Gegevens over contacten met de tandarts zijn belangrijk voor beleidsmakers omdat ze het mogelijk maken uitspraken te doen over de nodige middelen voor de tandzorg in België. Daarbij dient enerzijds uitgegaan te worden van kennis van de behoeften aan zorg en anderzijds van kennis van het gebruik van zorg. Een belangrijk aandachtspunt daarbij is de mate waarin tandzorg binnen de verplichte ziekverzekering toegankelijk is. Voor gezondheidsinformatie over contacten met de tandarts zijn we vooral aangewezen op de administratieve gegevens verzameld door het RIZIV en de mutualiteiten en specifieke onderzoeksprojecten (3) (4) Een gezondheidsenquête is echter een aanvullende informatiebron aan de reeds bestaande gegevens. Net zoals dit het geval is voor andere aspecten van de medische consumptie bestaat de belangrijkste meerwaarde van een gezondheidsenquête er ook hier uit dat indicatoren i.v.m. het gebruik van tandheelkundige zorg kunnen geanalyseerd worden in functie van een groot aantal andere socio-economische en demografische kenmerken. Een gezondheidsenquête is daarbij een goed instrument om inzicht te krijgen in de toegankelijkheid van de tandheelkundige zorg. III. Vragen Valide informatie over caries of andere tandproblemen is via een gezondheidsenquête moeilijk te achterhalen. Wel is het mogelijk om na te gaan welk percentage van de bevolking niet meer over een gebit beschikt of drager is van een tandprothese. Voorafgaand aan de vragen i.v.m. contacten met de tandarts worden hieromtrent enkele vragen gesteld. DE01.Heeft u nog uw eigen gebit, geheel of gedeeltelijk? DE0201.Heeft u een volledig kunstgebit of een deelprothese (uitneembaar of niet uitneembaar) bovenaan? DE0202.Hoelang geleden heeft u uw huidig kunstgebit of deelprothese bovenaan gekregen? DE0301.Heeft u een volledig kunstgebit of een deelprothese (uitneembaar of niet uitneembaar) onderaan? DE0302.Hoelang geleden heeft u uw huidig kunstgebit of deelprothese onderaan gekregen? De volgende vragen betreffen de contacten met de tandarts of orthodontist. De orthodontie is vooralsnog geen beschermd beroep. Een tandarts hoeft dus geen specifiek diploma te hebben om zich orthodontist te kunnen noemen. Omdat het onderscheid in een gezondheidsenquête niet kan gemaakt worden, hebben we het over contacten met de tandarts of orthodontist. DE04.Is u in de afgelopen 2 maanden naar de tandarts of orthodontist geweest? DE05.Hoeveel keer is u in de afgelopen 2 maanden naar de tandarts of orthodontist geweest? DE06.Hoeveel contacten waren er in de afgelopen 2 weken? DE07.Wanneer had u voor het laatst contact met de tandarts of orthodontist? 1675

11 Medische Consumptie : Contacten met Zorgverstrekkers - De Tandarts Gezondheidsenquête, België, 2001 Bijkomende vragen werden gesteld voor elk contact met de tandarts dat plaatsvond in de 2 maanden voorafgaand aan het interview. DE08.Wanneer vond dit contact plaats? DE09.Wat was de belangrijkste reden van dit contact? DE10.Wat is er toen aan het gebit gedaan? IV. Indicatoren In totaal worden 5 indicatoren besproken. Een eerste indicator betreft het aantal personen (in ) met een eigen gebit. Informatie hieromtrent kan belangrijk zijn om de volgende indicatoren correct te interpreteren. De waarde van deze indicator als schatter van de uitkomst van een slechte mondhygiëne is wellicht beperkt. De volgende 3 indicatoren betreffen het gebruik van tandheelkundige zorg op het niveau van de bevolking. De verdeling van de populatie (in ) naargelang het laatste contact met de tandarts laat toe in te schatten in welke mate de richtlijnen ter zake opgevolgd worden. Het gemiddeld aantal contacten met de tandarts per jaar is een kwantitatieve maat voor het verstrekken van tandheelkundige zorg. In de gezondheidsenquête kan deze parameter slechts bij benadering vastgesteld worden. Dit gebeurt op basis van een extrapolatie van de contacten van de afgelopen 2 weken. Het aantal personen (in ) dat in de afgelopen 2 maanden de tandarts raadpleegde voor een preventief mondonderzoek geeft specifieke informatie vanuit preventief oogpunt. Deze indicator wordt enkel berekend voor mensen die nog een gebit hebben. De korte referentieperiode sluit belangrijke herinneringseffecten uit. Niet zozeer de absolute frequentie van deze indicator is van belang, dan wel de verschillen in functie van socio-demografische kenmerken. Een laatste indicator situeert zich op het niveau van alle vermelde contacten. Het soort behandeling dat de patiënt onderging. De antwoorden worden ingedeeld in vijf groepen: 1.conserverende ingrepen, 2.controle of onderzoek, 3.orthodontische behandeling, 4.extractie, 5.behandeling i.v.m. prothese. Indien 2 verschillende soorten behandelingen plaatsvonden tijdens 1 contact, worden deze beide in rekening gebracht. 1676

12 Medische Consumptie : Contacten met Zorgverstrekkers - De Tandarts V. Resultaten V.1. België V.1.1. Aantal personen met eigen gebit (DE01_1) 83 van de bevolking beschikt over een eigen gebit. Daarbij wordt het begrip eigen gebit weliswaar zeer ruim genomen: ook personen met 1 enkele eigen tand worden beschouwd als beschikkend over een eigen gebit. Dat dit percentage sterk samenhangt met de leeftijd (Figuur ) zal wellicht niemand verwonderen. In de leeftijdsgroep jaar heeft nagenoeg iedereen (99 van de bevolking) nog zijn/haar eigen gebit. Bij 75-plussers daalt dit percentage tot 45. Opmerkelijk is dat mannen vaker een eigen gebit hebben dan vrouwen, ook na correctie voor leeftijd (odds ratio 1,2; 95 BI 1,0-1,4). Figuur : Aantal personen (in ) met eigen gebit, Gezondheidsenquête, België, Indicator de01_1 BE Mannen Vrouwen Voor deze indicator vinden we zeer grote verschillen in functie van het opleidingsniveau. Personen met enkel een opleiding lager onderwijs hebben slechts in 59 van de gevallen een eigen gebit. Dit percentage stijgt tot 93 bij personen met een opleiding hoger onderwijs. Ook na correctie voor leeftijd en geslacht is het verschil groot (odds ratio 3,3;95 BI 2,4-4,3). Het percentage personen met een gebit is het hoogst in het Brussels Gewest (86), ligt iets lager in het Vlaams Gewest (84) en is het laagst in het Waals Gewest (81). De verschillen zijn significant na correctie voor leeftijd en geslacht. Er is geen verschil in het percentage personen met een gebit tussen het Brussels Gewest en de andere grote steden. Personen die wonen op het platteland rapporteren echter minder vaak (81) dat ze nog een gebit hebben dan de stedelingen. Opmerkelijk is dat het aantal personen met een gebit tussen 1997 en 2001 gedaald is van 89 naar 83, een verschil dat sterk significant blijft na correctie voor leeftijd en geslacht (p=0.0007). V.1.2. Laatste contact met de tandarts (DE_1) Iets minder dan de helft (49) van de bevolking rapporteert een contact met de tandarts in het afgelopen jaar. Voor 43 van de bevolking is dit meer dan een jaar geleden en 8 is nog nooit naar de tandarts geweest. Opmerkelijk is dat 15 van de kinderen tussen 6 en 12 jaar nog nooit naar de tandarts geweest is. Vrouwen geven vaker (52) aan dat ze het afgelopen jaar naar de tandarts geweest zijn dan mannen (46). Leeftijdsverschillen worden geïllustreerd in Figuur In de leeftijdsgroep jaar wordt het vaakst (58) een contact met de tandarts gerapporteerd in het afgelopen jaar. Dit daalt vervolgens tot 26 bij 75- plussers. 1677

13 Medische Consumptie : Contacten met Zorgverstrekkers - De Tandarts Gezondheidsenquête, België, 2001 Slechts 31 van de personen met enkel een opleiding lager onderwijs rapporteert een contact met de tandarts in het afgelopen jaar. Bij personen met een diploma lager secundair onderwijs is dit 43, bij personen met een diploma hoger secundair 51 en bij de hoogst opgeleiden 56. Deze gradiënt blijft sterk significant na correctie voor leeftijd en geslacht. Er is geen verschil in functie van de urbanisatiegraad, maar na correctie voor leeftijd en geslacht ligt het percentage personen dat in het afgelopen jaar een contact had met de tandarts iets hoger in het Vlaams Gewest (51) dan in het Brussels Gewest (47) en het Waals Gewest (46). De verschillen zijn significant. Er is geen verschil voor deze indicator tussen 1997 en Figuur : Aantal personen (in ) met contact met tandarts in afgelopen jaar, Gezondheidsenquête, België, Indicator de_1 BE Mannen Vrouwen V.1.3. Gemiddeld aantal contacten met de tandarts (DE06_1) Het gemiddeld aantal contacten met de tandarts bedraagt op basis van schattingen van de gezondheidsenquête 2,1 per persoon. Dit cijfer ligt significant hoger bij vrouwen (2,4) dan bij mannen (1,8). Verschillen in functie van de leeftijd of het opleidingsniveau worden niet aangetoond. Het gemiddeld aantal contacten met de tandarts ligt fors hoger in Brussel (2,7) dan in het Vlaams Gewest (2,1) en het Waals Gewest (1,8) en ook hoger dan in de andere grote steden (1,8). Na correctie voor leeftijd en geslacht blijkt enkel het verschil tussen het Brussels Gewest en het Waals Gewest significant. Het gemiddeld aantal contacten met de tandarts is in 2001 niet veranderd t.o.v V.1.4.Preventief mondonderzoek in afgelopen 2 maanden (DE09_1) 8 van de bevolking (die nog een gebit heeft) rapporteert een contact met de tandarts voor een preventief mondonderzoek in de afgelopen 2 maanden. Dit cijfer is op zichzelf niet zo belangrijk. Wel is het interessant om na te gaan in welke mate er verschillen optreden in functie van enkele socio-demografische kenmerken. Vrouwen raadplegen de tandarts vaker voor een preventief mondonderzoek dan mannen (odds ratio na correctie voor leeftijd 1,3; 95 BI 1,1-1,6). Leeftijd is een belangrijke determinant: het percentage personen met een preventief mondonderzoek in de afgelopen 2 maanden daalt van 11 in de 2 jongste leeftijdsgroepen tot 1 bij 75-plussers (Figuur ). 1678

14 Medische Consumptie : Contacten met Zorgverstrekkers - De Tandarts De ruwe cijfers wijzen op een toename van het percentage personen dat een preventief mondonderzoek rapporteert in de afgelopen 2 maten naargelang het opleidingsniveau stijgt. Na correctie voor leeftijd en geslacht vinden we echter geen significante verschillen tussen de verschillende opleidingscategorieën. De gradiënt is echter wel significant (p=0.01). Er zijn geen verschillen in functie van de urbanisatiegraad. In het Vlaams Gewest vinden we na correctie voor leeftijd en geslacht een hoger percentage dan in het Brussels en Waals Gewest (odds ratio s respectievelijk 1,4; 95 BI 1,1-1,9 en 1,3; 95BI 1,0-1,7). Figuur : Aantal personen (in ) dat in afgelopen 2 maanden tandarts raadpleegde voor preventief mondonderzoek, Gezondheidsenquête, België, Indicator de09_1 BE Mannen Vrouwen Het percentage personen dat aangeeft in de afgelopen 2 maanden een preventief mondonderzoek te hebben ondergaan is in 2001 licht toegenomen t.o.v (odds ratio na correctie voor leeftijd en geslacht 1,2; 95 BI (1,0-1,5). V.1.5. Soort behandeling bij de tandarts (DE10_1) Tabel geeft een overzicht van de contacten met de tandarts naargelang het soort behandeling dat werd uitgevoerd. Indien verschillende soorten behandelingen samen plaatsvonden worden deze elk apart meegerekend. Tabel : Soort behandeling bij de tandarts, Gezondheidsenquête, België, Conserverende behandeling Controle of onderzoek Orthodontische behandeling Behandeling i.v.m. prothese Extractie 44,8 32,3 11,5 9,7 7,3 Uit de cijfers blijkt dat in bijna 1 op de 2 contacten een conserverende behandeling gebeurt (vullen van tand of kies,verwijderen van tandsteen,.) en dat slechts in 7 van de contacten moet overgegaan worden tot een extractie. Het percentage extracties is echter niet significant kleiner bij de jongere leeftijdsgroepen dan bij ouderen en blijft in 2001 op hetzelfde niveau als in

15 Medische Consumptie : Contacten met Zorgverstrekkers - De Tandarts Gezondheidsenquête, België, 2001 Tabel : Aantal personen (in ) met eigen gebit, Gezondheidsenquête, België, de01_1 - België Ruw Gecorrigeerd (95 BI) N Man 85,7 90,9 (89,4-92,3) 4899 Vrouw 81,2 89,4 (87,6-91,0) ,6 98,6 (97,5-99,3) ,3 97,3 (95,4-98,4) ,7 94,6 (93,1-95,8) ,9 85,9 (83,1-88,3) ,7 74,7 (71,4-77,7) ,1 60,3 (56,0-64,3) ,1 45,6 (40,1-51,2) 890 Geen diploma 82,7 92,5 (85,4-96,3) 238 Lager onderwijs 58,5 82,8 (79,4-85,7) 1445 Lager secundair 79,5 88,7 (86,3-90,7) 1884 Hoger secundair 87,6 90,5 (88,5-92,1) 2874 Hoger onderwijs 92,9 94,0 (92,2-95,4) 3315 URBANISATIEGRAAD Brussel 86,1 92,6 (91,0-93,9) 2465 Stedelijk gebied 85,4 91,8 (89,9-93,3) 1660 Semi-stedelijk gebied 84,2 91,0 (89,1-92,6) 3266 Landelijk gebied 80,6 87,3 (84,9-89,3) 2681 VERBLIJFPLAATS Vlaams Gewest 84,0 90,7 (89,2-92,0) 3481 Brussels Gewest 86,1 92,5 (91,0-93,8) 2465 Waals Gewest 81,2 88,0 (85,5-90,1) ,0 92,8 (91,8-93,7) ,4 90,8 (89,5-91,9)

16 Medische Consumptie : Contacten met Zorgverstrekkers - De Tandarts Tabel : Aantal personen (in ) met contact met tandarts in afgelopen jaar, Gezondheidsenquête, België, de_1 - België Ruw Gecorrigeerd (95 BI) N Man 45,7 44,3 (42,2-46,4) 5265 Vrouw 51,9 52,0 (49,9-54,1) ,7 48,8 (44,9-52,7) ,1 58,2 (53,8-62,6) ,0 56,0 (52,1-59,9) ,0 54,2 (50,6-57,8) ,7 50,8 (47,2-54,4) ,7 44,7 (40,7-48,8) ,4 35,1 (30,5-40,0) ,1 25,2 (19,9-31,3) 723 Geen diploma 38,2 40,6 (26,6-56,4) 221 Lager onderwijs 31,4 35,9 (31,5-40,5) 1302 Lager secundair 42,9 43,2 (39,4-47,2) 1939 Hoger secundair 50,9 49,6 (46,8-52,4) 3197 Hoger onderwijs 55,6 53,8 (50,9-56,8) 3809 URBANISATIEGRAAD Brussel 46,7 46,3 (43,8-48,8) 2683 Stedelijk gebied 48,0 47,4 (43,2-51,6) 1723 Semi-stedelijk gebied 50,5 50,0 (47,1-52,8) 3475 Landelijk gebied 47,8 47,0 (44,1-49,8) 2915 VERBLIJFPLAATS Vlaams Gewest 50,5 49,9 (47,7-52,2) 3695 Brussels Gewest 46,7 46,3 (43,8-48,8) 2683 Waals Gewest 45,8 45,0 (42,1-48,0) ,1 46,7 (45,0-48,5) ,9 48,2 (46,6-49,9)

17 Medische Consumptie : Contacten met Zorgverstrekkers - De Tandarts Gezondheidsenquête, België, 2001 Tabel : Gemiddeld aantal contacten met tandarts per jaar, Gezondheidsenquête, België, de06_1 - België Gemiddelde Gecorrigeerd cijfer (95 BI) N Man 1,8 1,7 ( 1,4-2,1) 4646 Vrouw 2,4 2,3 ( 2,0-2,7) ,4 2,4 ( 1,8-3,0) ,2 2,3 ( 1,6-2,9) ,5 1,5 ( 1,0-2,0) ,3 2,3 ( 1,5-3,2) ,2 2,2 ( 1,5-2,9) ,1 2,1 ( 1,2-2,9) ,6 1,6 ( 1,0-2,2) ,5 1,5 ( 0,6-2,3) 340 Geen diploma 1,1 1,1 ( 0,3-1,9) 180 Lager onderwijs 2,0 2,1 ( 1,3-2,9) 861 Lager secundair 2,2 2,2 ( 1,5-2,9) 1617 Hoger secundair 2,3 2,3 ( 1,8-2,8) 2876 Hoger onderwijs 1,9 1,9 ( 1,5-2,3) 3576 URBANISATIEGRAAD Brussel 2,7 2,7 ( 2,2-3,2) 2374 Stedelijk gebied 1,8 1,7 ( 1,1-2,4) 1474 Semi-stedelijk gebied 2,1 2,0 ( 1,6-2,5) 3031 Landelijk gebied 2,1 2,0 ( 1,5-2,5) 2515 VERBLIJFPLAATS Vlaams Gewest 2,1 2,1 ( 1,7-2,4) 3247 Brussels Gewest 2,7 2,7 ( 2,2-3,2) 2374 Waals Gewest 1,8 1,7 ( 1,3-2,2) ,0 1,9 ( 1,7-2,2) ,1 2,0 ( 1,8-2,3)

18 Medische Consumptie : Contacten met Zorgverstrekkers - De Tandarts Tabel : Aantal personen (in ) dat in afgelopen 2 maanden tandarts raadpleegde voor preventief mondonderzoek, Gezondheidsenquête, België, de09_1 - België Ruw Gecorrigeerd (95 BI) N Man 7,1 6,0 ( 5,2-7,0) 5265 Vrouw 8,7 7,8 ( 6,7-9,0) ,9 10,9 ( 8,6-13,6) ,8 10,8 ( 8,4-13,7) ,8 7,8 ( 6,1-9,9) ,2 9,2 ( 7,4-11,5) ,0 7,0 ( 5,4-8,9) ,9 5,9 ( 4,3-8,1) ,3 4,2 ( 2,5-7,2) ,1 1,1 ( 0,5-2,2) 723 Geen diploma 4,5 4,7 ( 2,1-10,3) 221 Lager onderwijs 4,5 5,6 ( 3,7-8,4) 1303 Lager secundair 6,1 5,7 ( 4,2-7,6) 1939 Hoger secundair 7,6 6,4 ( 5,2-8,0) 3197 Hoger onderwijs 10,1 8,3 ( 6,8-10,2) 3809 URBANISATIEGRAAD Brussel 6,1 5,3 ( 4,4-6,5) 2684 Stedelijk gebied 6,1 5,4 ( 3,9-7,4) 1723 Semi-stedelijk gebied 9,0 7,8 ( 6,6-9,3) 3475 Landelijk gebied 7,9 6,8 ( 5,4-8,5) 2915 VERBLIJFPLAATS Vlaams Gewest 8,7 7,6 ( 6,5-8,8) 3695 Brussels Gewest 6,1 5,3 ( 4,4-6,5) 2684 Waals Gewest 6,8 5,8 ( 4,7-7,2) ,7 5,8 ( 5,1-6,6) ,9 7,0 ( 6,2-7,9)

19 Medische Consumptie : Contacten met Zorgverstrekkers - De Tandarts Gezondheidsenquête, België, 2001 V.2. Vlaams Gewest V.2.1. Aantal personen met eigen gebit (DE01_1) 84 van de bevolking in het Vlaams Gewest beschikt nog over een eigen gebit. Daarbij wordt het begrip eigen gebit weliswaar zeer ruim genomen: ook personen met 1 enkele eigen tand worden beschouwd als beschikkend over een eigen gebit. Dat dit percentage sterk samenhangt met de leeftijd (Figuur ) zal wellicht niemand verwonderen. In de leeftijdsgroep jaar heeft nagenoeg iedereen (99 van de bevolking) nog zijn/haar eigen gebit. Bij 75-plussers daalt dit percentage tot 45. Mannen hebben vaker (87) een eigen gebit dan vrouwen (82), maar het verschil is na correctie voor leeftijd niet significant. Figuur : Aantal personen (in ) met eigen gebit, Vlaams Gewest, Gezondheidsenquête, België, Indicator de01_1 VL Mannen Vrouwen Voor deze indicator vinden we zeer grote verschillen in functie van het opleidingsniveau. Personen met enkel een opleiding lager onderwijs hebben slechts in 57 van de gevallen een eigen gebit. Dit percentage stijgt tot 95 bij personen met een opleiding hoger onderwijs. Ook na correctie voor leeftijd en geslacht zijn de verschillen sterk significant (p<0.0001). Personen die wonen op het platteland rapporteren significant minder vaak (81) dat ze nog een gebit hebben dan de inwoners van de grote steden (87). Opmerkelijk is dat het aantal personen met een gebit tussen 1997 en 2001 gedaald is van 89 naar 84. Dit verschil is na correctie voor leeftijd en geslacht echter niet significant. V.2.2. Laatste contact met de tandarts (DE_1) Iets meer dan de helft (51) van de bevolking rapporteert een contact met de tandarts in het afgelopen jaar. Voor 39 van de bevolking is dit meer dan een jaar geleden en 6 is nog nooit naar de tandarts geweest. Opmerkelijk is dat 15 van de kinderen tussen 6 en 12 jaar nog nooit naar de tandarts geweest is. Vrouwen geven vaker (55) aan dat ze het afgelopen jaar naar de tandarts geweest zijn dan mannen (46). Leeftijdsverschillen worden geïllustreerd in Figuur In de leeftijdsgroep jaar wordt het vaakst (62) een contact met de tandarts gerapporteerd in het afgelopen jaar. Dit daalt vervolgens tot 24 bij 75- plussers. Slechts 30 van de personen met enkel een opleiding lager onderwijs rapporteert een contact met de tandarts in het afgelopen jaar. Bij personen met een diploma lager secundair onderwijs is dit 44, bij personen met een diploma hoger secundair 54 en bij de hoogst opgeleiden 57. Deze gradiënt blijft sterk significant na correctie voor leeftijd en geslacht. 1684

20 Medische Consumptie : Contacten met Zorgverstrekkers - De Tandarts Er is geen verschil in functie van de urbanisatiegraad en we observeren ook geen verschil voor deze indicator tussen 1997 en Wel noteren we dat in het Vlaams Gewest het percentage kinderen tussen de 6 en de 12 jaar dat nog nooit naar de tandarts geweest is stijgt van 5 in 1997 tot 15 in 2001 (p=0.003). Deze stijging wordt niet geobserveerd in het Brussels en Waals gewest. Figuur : Aantal personen (in ) met contact met tandarts in afgelopen jaar, Vlaams Gewest, Gezondheidsenquête, België, Indicator de_1 VL Mannen Vrouwen V.2.3. Gemiddeld aantal contacten met de tandarts (DE06_1) Het gemiddeld aantal contacten met de tandarts bedraagt op basis van schattingen van de gezondheidsenquête 2,1 per persoon. Dit cijfer ligt hoger bij vrouwen (2,4) dan bij mannen (1,9), maar het verschil is niet significant. Verschillen in functie van leeftijd, opleidingsniveau of urbanisatiegraad worden niet aangetoond. Het gemiddeld aantal contacten met de tandarts is in 2001 niet veranderd t.o.v V.2.4. Preventief mondonderzoek in afgelopen 2 maanden (DE09_1) 9 van de bevolking (die nog een gebit heeft) rapporteert een contact met de tandarts voor een preventief mondonderzoek in de afgelopen 2 maanden. Dit cijfer is op zichzelf niet zo belangrijk. Wel is het interessant om na te gaan in welke mate er verschillen optreden in functie van enkele socio-demografische kenmerken. Vrouwen raadplegen de tandarts vaker voor een preventief mondonderzoek dan mannen (odds ratio na correctie voor leeftijd 1,4; 95 BI 1,1-1,8). Leeftijd is een belangrijke determinant: het percentage personen met een preventief mondonderzoek in de afgelopen 2 maanden is duidelijk kleiner in de oudste leeftijdsgroepen (Figuur ). De ruwe cijfers wijzen op een toename van het percentage personen dat een preventief mondonderzoek rapporteert in de afgelopen 2 maten naargelang het opleidingsniveau stijgt. Na correctie voor leeftijd en geslacht verdwijnen de verschillen echter. Er zijn geen verschillen in functie van de urbanisatiegraad en we vinden ook geen verschil tussen 1997 en

21 Medische Consumptie : Contacten met Zorgverstrekkers - De Tandarts Gezondheidsenquête, België, 2001 Figuur : Aantal personen (in ) dat in afgelopen 2 maanden tandarts raadpleegde voor preventief mondonderzoek, Vlaams Gewest, Gezondheidsenquête, België, Indicator de09_1 VL Indicator de09_1 VL Mannen Vrouwen V.2.5. Soort behandeling bij de tandarts (DE10_1) Tabel geeft een overzicht van de contacten met de tandarts naargelang het soort behandeling dat werd uitgevoerd. Indien verschillende soorten behandelingen samen plaatsvonden worden deze elk apart meegerekend. Tabel : Soort behandeling bij de tandarts, Gezondheidsenquête, België, Conserverende behandeling Controle of onderzoek Orthodontische behandeling Behandeling i.v.m. prothese Extractie 40,8 37,9 10,4 10,1 5,8 Uit de cijfers blijkt dat in 41 van de contacten een conserverende behandeling gebeurt (vullen van tand of kies,verwijderen van tandsteen,.) en dat slechts in 6 van de contacten moet overgegaan worden tot een extractie. Het percentage extracties is het hoogst in de leeftijdsgroep jaar en daalde tussen 1997 en 2001 licht van 8 naar

22 Medische Consumptie : Contacten met Zorgverstrekkers - De Tandarts Tabel : Aantal personen (in ) met eigen gebit, Vlaams Gewest, Gezondheidsenquête, België, de01_1 - Vlaams Gewest Ruw Gecorrigeerd (95 BI) N Man 86,5 93,2 (91,0-94,8) 1739 Vrouw 81,6 91,6 (88,7-93,8) ,8 98,8 (96,7-99,6) ,9 98,9 (96,1-99,7) ,0 97,0 (95,3-98,1) ,3 86,3 (82,4-89,5) ,0 75,0 (70,6-78,9) ,2 58,4 (52,7-64,0) ,9 45,6 (37,7-53,6) 264 Geen diploma 88,0 97,0 (91,9-98,9) 74 Lager onderwijs 56,7 88,3 (84,1-91,4) 480 Lager secundair 78,9 91,1 (87,8-93,6) 668 Hoger secundair 88,5 93,0 (90,4-94,9) 1112 Hoger onderwijs 95,2 96,6 (95,0-97,7) 1099 URBANISATIEGRAAD Stedelijk gebied 87,0 94,4 (92,2-95,9) 832 Semi-stedelijk gebied 84,5 93,2 (90,7-95,1) 1747 Landelijk gebied 80,6 89,1 (85,5-92,0) ,4 94,0 (92,4-95,2) ,0 92,8 (91,1-94,3)

23 Medische Consumptie : Contacten met Zorgverstrekkers - De Tandarts Gezondheidsenquête, België, 2001 Tabel : Aantal personen (in ) met contact met tandarts in afgelopen jaar, Vlaams Gewest, Gezondheidsenquête, België, de_1 - Vlaams Gewest Ruw Gecorrigeerd (95 BI) N Man 46,3 44,7 (41,9-47,6) 1845 Vrouw 54,5 54,7 (51,7-57,6) ,3 49,5 (44,0-55,0) ,4 62,7 (56,8-68,3) ,7 57,7 (52,4-62,9) ,3 58,6 (53,5-63,6) ,3 53,4 (48,2-58,6) ,1 44,0 (38,5-49,7) ,7 34,3 (28,1-41,1) ,3 23,1 (15,9-32,3) 204 Geen diploma 36,2 39,9 (19,1-65,2) 57 Lager onderwijs 30,3 37,1 (30,4-44,3) 396 Lager secundair 44,4 44,7 (39,3-50,3) 685 Hoger secundair 54,0 52,2 (48,3-56,0) 1244 Hoger onderwijs 57,3 55,1 (51,0-59,0) 1265 URBANISATIEGRAAD Stedelijk gebied 49,7 49,0 (44,0-54,0) 836 Semi-stedelijk gebied 51,7 51,1 (47,8-54,4) 1854 Landelijk gebied 49,3 48,3 (44,0-52,6) ,3 48,3 (45,6-51,0) ,5 49,9 (47,5-52,2)

24 Medische Consumptie : Contacten met Zorgverstrekkers - De Tandarts Tabel : Gemiddeld aantal contacten met tandarts per jaar, Vlaams Gewest, Gezondheidsenquête, België, de06_1 - Vlaams Gewest Gemiddelde Gecorrigeerd cijfer (95 BI) N Man 1,9 1,8 ( 1,3-2,3) 1642 Vrouw 2,4 2,3 ( 1,8-2,8) ,2 2,2 ( 1,5-3,0) ,4 2,4 ( 1,4-3,4) ,4 1,4 ( 0,7-2,0) ,6 2,6 ( 1,4-3,9) ,5 2,5 ( 1,5-3,5) ,0 2,0 ( 1,0-3,1) ,7 1,7 ( 0,8-2,6) ,0 1,0 ( 0,0-1,9) 91 Geen diploma 0,2 0,2 (-0,3-0,7) 49 Lager onderwijs 1,8 1,8 ( 0,6-3,1) 243 Lager secundair 2,0 1,9 ( 1,1-2,8) 558 Hoger secundair 2,6 2,5 ( 1,8-3,2) 1136 Hoger onderwijs 1,9 1,9 ( 1,3-2,5) 1217 URBANISATIEGRAAD Stedelijk gebied 1,9 1,8 ( 1,1-2,5) 739 Semi-stedelijk gebied 2,2 2,2 ( 1,7-2,7) 1651 Landelijk gebied 2,2 2,1 ( 1,3-2,9) ,0 1,8 ( 1,5-2,2) ,1 2,0 ( 1,7-2,4)

25 Medische Consumptie : Contacten met Zorgverstrekkers - De Tandarts Gezondheidsenquête, België, 2001 Tabel : Aantal personen (in ) dat in afgelopen 2 maanden tandarts raadpleegde voor preventief mondonderzoek, Vlaams Gewest, Gezondheidsenquête, België, de09_1 - Vlaams Gewest Ruw Gecorrigeerd (95 BI) N Man 7,5 5,6 ( 4,4-7,2) 1845 Vrouw 9,8 7,8 ( 6,3-9,7) ,0 10,9 ( 8,0-14,8) ,1 13,1 ( 9,6-17,5) ,5 8,4 ( 6,1-11,4) ,1 11,1 ( 8,3-14,5) ,2 8,1 ( 6,0-10,8) ,2 5,2 ( 3,2-8,3) ,1 5,0 ( 2,5-10,0) ,2 0,2 ( 0,0-1,6) 204 Geen diploma 6,0 6,3 ( 2,4-15,5) 57 Lager onderwijs 4,7 6,0 ( 3,2-11,0) 396 Lager secundair 6,0 4,9 ( 3,2-7,6) 685 Hoger secundair 8,8 6,4 ( 4,7-8,7) 1244 Hoger onderwijs 11,3 8,2 ( 6,1-11,0) 1265 URBANISATIEGRAAD Stedelijk gebied 6,4 4,9 ( 3,3-7,3) 836 Semi-stedelijk gebied 9,6 7,5 ( 6,0-9,4) 1854 Landelijk gebied 8,7 6,5 ( 4,6-9,2) ,8 6,4 ( 5,3-7,7) ,7 7,5 ( 6,4-8,7)

26 Medische Consumptie : Contacten met Zorgverstrekkers - De Tandarts V.3. Brussels Gewest V.3.1. Aantal personen met eigen gebit (DE01_1) 86 van de bevolking in het Brussels Gewest beschikt nog over een eigen gebit. Daarbij wordt het begrip eigen gebit weliswaar zeer ruim genomen: ook personen met 1 enkele eigen tand worden beschouwd als beschikkend over een eigen gebit. Dat dit percentage sterk samenhangt met de leeftijd (Figuur ) zal wellicht niemand verwonderen. In de leeftijdsgroep jaar heeft nagenoeg iedereen (98 van de bevolking) nog zijn/haar eigen gebit. Bij 75-plussers daalt dit percentage tot 52. Er is geen verschil tussen mannen en vrouwen. Figuur : Aantal personen (in ) met eigen gebit, Brussels Gewest, Gezondheidsenquête, België, Indicator de01_1 BR Mannen Vrouwen Personen met enkel een opleiding lager onderwijs hebben in 73 van de gevallen een eigen gebit. Dit percentage stijgt tot 93 bij personen met een opleiding hoger onderwijs. Hoewel de verschillen kleiner zijn dan in de andere 2 gewesten zijn ze na correctie voor leeftijd en geslacht sterk significant (p<0.0001). Het aantal personen met een gebit is tussen 1997 en 2001 gedaald van 90 naar 84. In het Brussels Gewest is dit verschil in tegenstelling tot wat we observeren in de andere 2 gewesten - na correctie voor leeftijd en geslacht niet significant. V.3.2. Laatste contact met de tandarts (DE_1) Iets minder dan de helft (47) van de bevolking rapporteert een contact met de tandarts in het afgelopen jaar. Voor 41 van de bevolking is dit meer dan een jaar geleden en 11 is nog nooit naar de tandarts geweest. Opmerkelijk is dat 16 van de kinderen tussen 6 en 12 jaar nog nooit naar de tandarts geweest is. Vrouwen geven vaker (48) aan dat ze het afgelopen jaar naar de tandarts geweest zijn dan mannen (45) maar het verschil is niet significant. Leeftijdsverschillen worden geïllustreerd in Figuur Ouderen rapporteren minder vaak een contact met de tandarts dan jongeren, maar de verschillen zijn relatief beperkt. Slechts 35 van de personen met enkel een opleiding lager onderwijs rapporteert een contact met de tandarts in het afgelopen jaar. Bij personen met een diploma lager secundair onderwijs is dit 43, bij personen met een diploma hoger secundair 45 en bij de hoogst opgeleiden 54. Deze gradiënt blijft sterk significant na correctie voor leeftijd en geslacht, maar is in het Brussels Gewest minder uitgesproken dan in de andere 2 regio s. 1691

27 Medische Consumptie : Contacten met Zorgverstrekkers - De Tandarts Gezondheidsenquête, België, 2001 Niet-Belgen van buiten de EU rapporteren minder vaak (40) een contact met de tandarts in het afgelopen jaar dan Belgen (47) en niet-belgen van de EU, maar de verschillen zijn na correctie voor leeftijd en geslacht niet significant. We observeren voor deze indicator geen verschil tussen 1997 en Figuur : Aantal personen (in ) met contact met tandarts in afgelopen jaar, Brussels Gewest, Gezondheidsenquête, België, Indicator de_1 BR Mannen Vrouwen V.3.3. Gemiddeld aantal contacten met de tandarts (DE06_1) Het gemiddeld aantal contacten met de tandarts bedraagt op basis van schattingen van de gezondheidsenquête 2,7 per persoon. Verschillen in functie van leeftijd, geslacht, opleidingsniveau of nationaliteit worden niet aangetoond. Het gemiddeld aantal contacten met de tandarts is in 2001 niet veranderd t.o.v V.3.4. Preventief mondonderzoek in afgelopen 2 maanden (DE09_1) 6 van de bevolking (die nog een gebit heeft) rapporteert een contact met de tandarts voor een preventief mondonderzoek in de afgelopen 2 maanden. Dit cijfer is op zichzelf niet zo belangrijk. Wel is het interessant om na te gaan in welke mate er verschillen optreden in functie van enkele socio-demografische kenmerken. In het Brussels Gewest vinden we echter geen verschillen in functie van de onderzochte parameters: leeftijd, geslacht, opleidingsniveau en nationaliteit. Er is ook geen verschil tussen 1997 en

28 Medische Consumptie : Contacten met Zorgverstrekkers - De Tandarts Figuur : Aantal personen (in ) dat in afgelopen 2 maanden tandarts raadpleegde voor preventief mondonderzoek, Gezondheidsenquête, België, Indicator de09_1 BR Mannen Vrouwen V.3.5. Soort behandeling bij de tandarts (DE10_1) Tabel geeft een overzicht van de contacten met de tandarts naargelang het soort behandeling dat werd uitgevoerd. Indien verschillende soorten behandelingen samen plaatsvonden worden deze elk apart meegerekend. Tabel : Soort behandeling bij de tandarts, Gezondheidsenquête, België, Conserverende behandeling Controle of onderzoek Orthodontische behandeling Behandeling i.v.m. prothese Extractie 52,7 25,6 12,6 10,0 9,4 Uit de cijfers blijkt dat in 53 van de contacten een conserverende behandeling gebeurt (vullen van tand of kies,verwijderen van tandsteen,.) en dat slechts in 9 van de contacten overgegaan wordt tot een extractie. Het percentage extracties daalde tussen 1997 en 2001 van 14 naar

29 Medische Consumptie : Contacten met Zorgverstrekkers - De Tandarts Gezondheidsenquête, België, 2001 Tabel : Aantal personen (in ) met eigen gebit, Brussels Gewest, Gezondheidsenquête, België, de01_1 - Brussels Gewest Ruw Gecorrigeerd (95 BI) N Man 86,7 89,5 (87,2-91,5) 1156 Vrouw 85,6 90,8 (88,8-92,5) ,2 98,2 (96,1-99,1) ,2 95,2 (92,4-97,0) ,2 92,2 (89,0-94,5) ,3 89,3 (85,1-92,4) ,4 83,4 (77,8-87,8) ,5 74,4 (68,5-79,5) ,8 51,3 (44,5-58,0) 264 Geen diploma 77,9 82,6 (73,2-89,2) 108 Lager onderwijs 72,6 81,9 (76,0-86,6) 336 Lager secundair 86,5 91,9 (88,3-94,5) 341 Hoger secundair 83,7 88,2 (84,2-91,4) 566 Hoger onderwijs 93,1 94,6 (92,9-95,9) ,6 92,4 (90,3-94,1) ,1 90,6 (88,8-92,2)

30 Medische Consumptie : Contacten met Zorgverstrekkers - De Tandarts Tabel : Aantal personen (in ) met contact met tandarts in afgelopen jaar, Brussels Gewest, Gezondheidsenquête, België, de_1 - Brussels Gewest Ruw Gecorrigeerd (95 BI) N Man 45,0 44,6 (41,4-47,8) 1261 Vrouw 48,4 48,6 (45,4-51,8) ,2 43,3 (37,3-49,4) ,4 48,5 (41,0-55,9) ,8 49,8 (44,2-55,5) ,2 49,2 (44,0-54,4) ,8 52,8 (46,6-58,9) ,5 47,4 (40,7-54,2) ,3 42,1 (35,3-49,3) ,1 34,5 (28,3-41,4) 228 Geen diploma 35,6 36,0 (26,8-46,4) 119 Lager onderwijs 34,7 35,3 (29,4-41,6) 344 Lager secundair 43,1 43,4 (37,7-49,2) 367 Hoger secundair 44,7 44,8 (39,9-49,8) 611 Hoger onderwijs 53,8 53,3 (49,3-57,1) ,9 48,0 (45,2-50,8) ,7 46,6 (44,2-49,0)

31 Medische Consumptie : Contacten met Zorgverstrekkers - De Tandarts Gezondheidsenquête, België, 2001 Tabel : Gemiddeld aantal contacten met tandarts per jaar, Brussels Gewest, Gezondheidsenquête, België, de06_1 - Brussels Gewest Gemiddelde Gecorrigeerd cijfer (95 BI) N Man 2,8 2,8 ( 2,0-3,5) 1123 Vrouw 2,7 2,7 ( 2,0-3,4) ,9 2,9 ( 1,8-3,9) ,5 3,5 ( 1,4-5,6) ,3 2,3 ( 1,2-3,3) ,5 3,5 ( 2,1-4,8) ,2 2,2 ( 1,2-3,2) ,0 2,0 ( 0,9-3,1) ,7 1,7 ( 0,5-2,8) ,0 4,0 ( 0,6-7,5) 123 Geen diploma 3,2 3,1 ( 0,8-5,4) 99 Lager onderwijs 3,1 3,0 ( 1,6-4,5) 256 Lager secundair 4,0 4,1 ( 1,7-6,4) 316 Hoger secundair 2,8 2,8 ( 1,7-3,9) 539 Hoger onderwijs 2,1 2,1 ( 1,6-2,7) ,3 2,3 ( 1,8-2,8) ,7 2,7 ( 2,2-3,3)

32 Medische Consumptie : Contacten met Zorgverstrekkers - De Tandarts Tabel : Aantal personen (in ) dat in afgelopen 2 maanden tandarts raadpleegde voor preventief mondonderzoek, Brussels Gewest, Gezondheidsenquête, België, de09_1 - Brussels Gewest Ruw Gecorrigeerd (95 BI) N Man 5,6 5,1 ( 3,9-6,5) 1261 Vrouw 6,6 6,3 ( 5,0-8,0) ,0 8,0 ( 5,1-12,2) ,9 6,9 ( 4,0-11,5) ,7 6,7 ( 4,5-9,8) ,1 7,1 ( 4,9-10,2) ,2 6,2 ( 3,9-9,6) ,7 5,6 ( 3,4-9,2) ,4 2,3 ( 1,1-5,0) ,5 2,4 ( 1,1-5,2) 228 Geen diploma 1,9 1,8 ( 0,4-6,7) 119 Lager onderwijs 6,0 6,0 ( 3,7-9,6) 345 Lager secundair 6,1 5,9 ( 3,3-10,2) 367 Hoger secundair 6,7 6,3 ( 4,3-9,1) 611 Hoger onderwijs 6,1 5,3 ( 3,9-7,2) ,1 5,6 ( 4,6-6,9) ,1 5,6 ( 4,6-6,8)

33 Medische Consumptie : Contacten met Zorgverstrekkers - De Tandarts Gezondheidsenquête, België, 2001 V.4. Waals Gewest V.4.1. Aantal personen met eigen gebit (DE01_1) 81 van de bevolking in het Waals Gewest beschikt nog over een eigen gebit. Daarbij wordt het begrip eigen gebit weliswaar zeer ruim genomen: ook personen met 1 enkele eigen tand worden beschouwd als beschikkend over een eigen gebit. Dat dit percentage sterk samenhangt met de leeftijd (Figuur ) zal wellicht niemand verwonderen. In de leeftijdsgroep jaar heeft nagenoeg iedereen (98 van de bevolking) nog zijn/haar eigen gebit. Bij 75-plussers daalt dit percentage tot 43. Mannen hebben vaker (84) een eigen gebit dan vrouwen (79), maar het verschil is na correctie voor leeftijd niet significant. Figuur : Aantal personen (in ) met eigen gebit, Waals Gewest, Gezondheidsenquête, België, Indicator de01_1 WA Mannen Vrouwen Voor deze indicator vinden we zeer grote verschillen in functie van het opleidingsniveau. Personen met enkel een opleiding lager onderwijs hebben slechts in 58 van de gevallen een eigen gebit. Dit percentage stijgt tot 88 bij personen met een opleiding hoger onderwijs. Ook na correctie voor leeftijd en geslacht zijn de verschillen sterk significant (p<0.0001). Verschillen in functie van de urbanisatiegraad worden niet genoteerd. Opmerkelijk is dat het aantal personen met een gebit tussen 1997 en 2001 gedaald is van 88 naar 81. Dit verschil is na correctie voor leeftijd en geslacht zeer significant (p=0.0007). V.4.2. Laatste contact met de tandarts (DE_1) Iets minder dan de helft (46) van de bevolking rapporteert een contact met de tandarts in het afgelopen jaar. Voor 47 van de bevolking is dit meer dan een jaar geleden en 7 is nog nooit naar de tandarts geweest. Opmerkelijk is dat 15 van de kinderen tussen 6 en 12 jaar nog nooit naar de tandarts geweest is. Verschillen tussen mannen en vrouwen worden niet geobserveerd. Leeftijdsverschillen worden geïllustreerd in Figuur Vooral bij ouderen ligt het percentage personen met een contact met de tandarts in het afgelopen jaar gevoelig lager. Slechts 32 van de personen met enkel een opleiding lager onderwijs rapporteert een contact met de tandarts in het afgelopen jaar. Bij personen met een diploma lager secundair onderwijs is dit 39, bij personen met een diploma hoger secundair 45 en bij de hoogst opgeleiden 53. Deze gradiënt blijft sterk significant na correctie voor leeftijd en geslacht. 1698

34 Medische Consumptie : Contacten met Zorgverstrekkers - De Tandarts Er is geen verschil in functie van de urbanisatiegraad en we observeren ook geen verschil voor deze indicator tussen 1997 en Figuur : Aantal personen (in ) met contact met tandarts in afgelopen jaar, Vlaams Gewest, Gezondheidsenquête, België, Indicator de_1 WA Mannen Vrouwen V.4.3. Gemiddeld aantal contacten met de tandarts (DE06_1) Het gemiddeld aantal contacten met de tandarts bedraagt op basis van schattingen van de gezondheidsenquête 1,8 per persoon. Dit cijfer ligt significant hoger bij vrouwen (2,3) dan bij mannen (1,8). Verschillen in functie van leeftijd, opleidingsniveau of urbanisatiegraad worden niet aangetoond. Het gemiddeld aantal contacten met de tandarts is in 2001 niet veranderd t.o.v V.4.4. Preventief mondonderzoek in afgelopen 2 maanden (DE09_1) 7 van de bevolking (die nog een gebit heeft) rapporteert een contact met de tandarts voor een preventief mondonderzoek in de afgelopen 2 maanden. Dit cijfer is op zichzelf niet zo belangrijk. Wel is het interessant om na te gaan in welke mate er verschillen optreden in functie van enkele socio-demografische kenmerken. Vrouwen raadplegen de tandarts niet vaker voor een preventief mondonderzoek dan mannen. Leeftijd is een wel een significante determinant: het percentage personen met een preventief mondonderzoek in de afgelopen 2 maanden is duidelijk kleiner in de oudste leeftijdsgroepen (Figuur ). De ruwe cijfers wijzen op een toename van het percentage personen dat een preventief mondonderzoek rapporteert in de afgelopen 2 maten naargelang het opleidingsniveau stijgt. Na correctie voor leeftijd en geslacht zijn de verschillen niet significant. Er zijn geen verschillen in functie van de urbanisatiegraad en we vinden ook geen significant verschil tussen 1997 en