Gezondheidsenquête door middel van Interview België 2001

Transcriptie

1 Gezondheidsenquête door middel van Interview België 21 Deel 4 Preventie IPH/EPI REPORTS nr 22-22

2 Afdeling Epidemiologie Juliette Wytsmanstraat 14 5 Brussel Tel : 2/ his@iph.fgov.be index4.htm Leuvenseweg 44 Brussel Onderzoeksteam : Jamila Buziarsist Stefaan Demarest Lydia Gisle Jean Tafforeau Johan Van der Heyden Herman Van Oyen Met de medewerking van : Pieter-Jan Miermans Francis Sartor Logistieke steun : Monique Schoonenburg Véronique Verhocht Nationaal Instituut voor de Statistiek : IPH/EPI REPORTS Nr Depotnummer: D/22/255/4

3 Inhoudstafel Gezondheidsenquête, België, 21 DEEL 1 : Introductie... 8 Doel en opzet van de Gezondheidsenquête 21 I. Inhoud van de bevraging... 8 II. Samenstelling van de steekproef III. Actoren IV. Veldwerkorganisatie V. Netwerk enquêteurs VI. Kwaliteitsbewaking...25 VII. Participatiegraad...29 VIII. Wegingsfactoren...34 IX. Tabellen...35 X. Studiepopulatie...4 DEEL 2 : 1. Gezondheidstoestand Subjectieve gezondheid Lichamelijke gezondheid Chronische aandoeningen Acute aandoeningen Mentale gezondheid Beperkingen en Participatieproblemen DEEL 3 : 2. Leefstijl Lichamelijke activiteit Voeding Voedingsstatus Voedingsgewoonten Gebruik van alcohol Tabaksgebruik Gebruik van illegale drugs Gezondheid en seksualiteit...79 Blz.

4 Gezondheidsenquête, België, 21 Inhoudstafel DEEL 4 : Blz. 3. Preventie Vaccinatie bij volwassenen Cardiovasculaire preventie Vroegtijdige opsporing van diabetes Vroegtijdige opsporing van borstkanker Vroegtijdige opsporing van baarmoederhalskanker DEEL 5 : 4. Medische consumptie Contacten met zorgverstrekkers Contacten met de huisarts Contacten met de specialist Contacten met de spoedgevallendienst Contatcten met de tandarts Contacten met paramedische zorgverstrekkers Opname in het ziekenhuis Gebruik van geneesmiddelen Patiëntentevredenheid Niet-conventionele geneeswijzen DEEL 6 : 5. Gezondheid en samenleving Toegankelijkheid van gezondheidszorgen Socio-economische verschillen in gezondheid Gezondheid en omgeving Ongevallen, verkeersveiligheid en geweld Sociale gezondheid Sociale en preventieve diensten

5 Gezondheidsenquête, België, Vroegtijdige Opsporing van Diabetes

6 Gezondheidsenquête, België, 21 Dit onderzoek wordt uitgevoerd op initiatief van : M. AELVOET Minister van Consumentenzaken, Volksgezondheid en Leefmilieu J. CHABERT Minister van Openbare Werken, Vervoer, Brandbestrijding en Dringende Medische Hulp van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest T. DETIENNE Minister van Sociale Aangelegenheden en Gezondheid van het Waals Gewest D. GOSUIN Minister van Leefmilieu en Waterbeleid, Natuurbehoud, Openbare Netheid en Buitenlandse Handel van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest N. MARECHAL Minister van Jeugdhulp en Gezondheid van de Franse Gemeenschap H. NIESSEN Minister van Jeugd en Gezin, Monumenten en Landschappen, Gezondheid en Sociale Zaken van de Duitstalige Gemeenschap F. VANDENBROUCKE Minister van Sociale Zaken en Pensioenen M. VOGELS Minister van Welzijn, Gezondheid en Gelijke Kansen van de Vlaamse Gemeenschap.

7 Gezondheidsenquête, België, 21 Preventie : Vroegtijdige Opsporing van Diabetes 3.3. Opsporing van Diabetes Gezondheidstoestand Leefstijl Vaccinatie bij Volwassenen Cardiovasculaire Preventie Preventie Medische Consumptie Gezondheid en Samenleving Vroegtijdige Opsporing van Diabetes Vroegtijdige Opsporing van Borstkanker Vroegtijdige Opsporing van Baarmoederhalskanker I. Samenvatting 47 van de bevolking gaf aan in de loop van de afgelopen twee jaar op diabetes gecontroleerd te zijn. Dit percentage ligt hoger in het Waals en het Brussels Gewest dan in het Vlaams Gewest. De mate waarin mensen aangeven op de aanwezigheid van diabetes gecontroleerd te zijn geweest, stijgt met de leeftijd en bereikt 39 bij de jarigen, 5 bij de jarigen en 6 bij de jarigen. Ze is ook bijzonder hoog bij vrouwen van 25 tot 34 jaar (dit wellicht als een gevolg van de opsporing van zwangerschapsdiabetes). De mate waarin de bevolking aangeeft op de aanwezigheid van diabetes gecontroleerd te zijn varieert in functie van de urbanisatiegraad en is hoger voor de inwoners van de stad en lager in de rurale gebieden in het Vlaams Gewest. In België geeft 13 van de mensen van 15 jaar en ouder die een controle op de aanwezigheid van diabetes ondergaan hebben, aan ervan op de hoogte te zijn gesteld dat hun suikerspiegel te hoog was. Dit percentage blijft stabiel rond de 7 in de laagste leeftijdsgroepen, neemt vervolgens toe vanaf 55 jaar en is 27 bij personen van 75 jaar en ouder. Men stelt bovendien een hoger percentage vast bij vrouwen van 25 tot 34 jaar (wat wellicht samenhang met de opsporing van zwangerschapsdiabetes). De prevalentie van diabetes is ongeveer 4 in de westelijke landen; de waarde van 13 van de personen die hier verklaren ingelicht te zijn over het feit dat hun suikerspiegel te hoog was, overschrijdt ruimschoots aan de verwachting. Daarentegen komt de verhoging van de waarden met de leeftijd, aangetoond door de gezondheidsenquête, goed overeen met wat in de literatuur beschreven wordt. Het gaat hierbij voornamelijk over een vermeerdering van diabetes type 2. Er kan in België een duidelijke samenhang vastgesteld worden tussen het opleidingsniveau en het feit ervan op de hoogte te zijn gebracht dat de suikerspiegel te hoog was. Dit cijfer varieert bovendien volgens de regio: 11 in het Vlaams Gewest, 14 in het Brussels Gewest en 17 in het Waals Gewest. 1281

8 Preventie : Vroegtijdige Opsporing van Diabetes Gezondheidsenquête, België, 21 Op basis van de Gezondheidsenquête kunnen indicaties worden gevonden voor regionale verschillen voor wat de vroegtijdige opsporing van diabetes betreft (lagere cijfers voor het Vlaams Gewest) én voor het aantal mensen dat bij controle te horen krijgt dat het suikerspiegel in het bloed te hoog is (minder in het Vlaams Gewest). Deze vaststelling onderlijnt de noodzaak aan controle: in die regio s waar in hoge mate aan vroegtijdige opsporing gedaan wordt, zijn de resultaten eerder abnormaal en omgekeerd. Tevens moet nagegaan worden of de gerapporteerde verschillen niet eenvoudigweg van culturele oorsprong zijn (gezien men zich hier baseert op de verklaring van de ondervraagden). II. Inleiding Suikerziekte is een ernstig probleem voor de volksgezondheid in die mate dat men zich op middellange termijn kan verwachten aan een toename van het aantal gevallen in België. Voor type 2 zou de specifieke leeftijdsprevalentie kunnen toenemen en het is bovendien waarschijnlijk dat de incidentie van diabetes type 1 eveneens toeneemt(1). De primaire preventie van diabetes type 2 tracht te voorkomen dat een bepaalde levensstijl (onaangepaste voeding, gebrek aan beweging) een genetische predispositie voor diabetes tot uiting zou doen komen en de complicaties zouden verergeren. Merk op dat de factoren die complicaties veroorzaken (hoge bloeddruk, dyslipidemie, zwaarlijvigheid,...) eveneens risicofactoren zijn voor cardiovasculaire en cerebrovasculaire aandoeningen. Bij niet-diabeten is een verhoogde waarde van uitgelokte hyperglycemie een onafhankelijke risicofactor voor ziekten en overlijdens gerelateerd aan het vaatstelsel, CVA en algemene mortaliteit (2;3). De vereiste preventieve maatregelen zijn dus niet specifiek voor diabetes. De opsporing van een diabetespatiënt moet dus zo snel mogelijk gebeuren. Dit zou geïntegreerd moeten worden in een opsporing van andere risicofactoren: dyslipidemie, zwaarlijvigheid en hoge bloeddruk. Preventie van tabaksgebruik, een belangrijke risicofactor voor macrovasculaire complicaties van een diabetespatiënt, zou evenzeer deel uit moeten maken van de doelstellingen van de preventie. Naast de rol die diabetes speelt in het veroorzaken van cardiovasculaire problemen (type macro-angiopathieën), kan het eveneens een hele reeks andere complicaties met zich meebrengen en daardoor de kwaliteit en levensverwachting van diabetespatiënten ernstig in gevaar brengen. Recente studies tonen aan dat een vroegtijdige opsporing en een correcte aanpak van diabetes type 2 toe laat die complicaties te voorkomen. De Vlaamse Diabetes Vereniging (dit is de Nederlandstalige vereniging, de Franstalige vereniging heet L Association Belge du Diabète) heeft in 2 aanbevelingen gepubliceerd voor diabetesopsporing met een frequentie van 3 jaar, en dit vanaf de leeftijd van 45 jaar. Deze vroegtijdige opsporing zal het aantal gediagnosticeerde en behandelde gevallen zonder meer doen toenemen (één derde tot bijna de helft van de diabetici weet op heden niet dat ze het zijn). Dit zou dan weer aanleiding geven tot een toename van het geneesmiddelengebruik en het gebruik van zorgverlening die wellicht nog belangrijker zijn dan deze die voortvloeit uit een toename van het aantal gevallen. Gezien de snelle evolutie van de aanbevelingen op het gebied van diabetesopsporing is het noodzakelijk dat de verantwoordelijken voor volksgezondheid over recente informatie beschikken met tot de vroegtijdige diabetesopsporing. Deze informatie zal rechtstreeks door de verantwoordelijken kunnen gebruikt worden voor de organisatie en aanpassing van preventieve acties. Het belangrijkste doel van dit onderdeel is het evalueren van de mate waarin de bevolking een controle van de suikerspiegel in het bloed heeft ondergaan (opsporen van een hyperglycemie). Dit onderdeel is nieuw, het kwam niet aan bod in de gezondheidsenquête Er werden trouwens recentelijk pogingen ondernomen om aangaande diabetesopsporing een consensus te bereiken. Het was dus nuttig de praktische aspecten te evalueren vooraleer een eventueel programma dienaangaande uit te werken. 1282

9 Gezondheidsenquête, België, 21 Preventie : Vroegtijdige Opsporing van Diabetes III. Vragen In deze module vraagt men de respondenten of ze ooit een van hun bloedsuikerspiegel hebben ondergaan. De interviewers zijn uiteraard niet bevoegd hieromtrent enig bewijs te eisen. Men baseert zich hier dus op de verklaring van het individu, met alle subjectiviteit dat dit met zich meebrengt tot gevolg. Men kan zich afvragen in welke mate deze controles het resultaat zijn van een vrijwillige vraag van de persoon zelf. Het kan ook dat het eerder een opgelegde controle is door de geneesheer tijdens een visite. Zoals de vragenlijst momenteel is, is het niet mogelijk dit onderscheid te maken. PR9. Heeft men ooit het suikergehalte in uw bloed gemeten? PR. Wanneer werd voor het laatst het suikergehalte in uw bloed gemeten? PR11. Heeft men u ooit, bij het meten van het suikergehalte in uw bloed, gezegd dat dit te hoog was? De vraag waarbij de respondent gevraagd wordt of zijn bloedsuikerspiegel te hoog was tijdens de controle, kan niet op een betrouwbare manier gebruikt worden om de prevalentie voor diabetes te meten. Dit kan slechts gebeuren in het kader van een gezondheidsenquête die samengaat met klinische onderzoeken, uitgevoerd door professionals. Deze zouden effectief een bloedafname kunnen uitvoeren om de bloedsuikerspiegel te meten. IV. Indicatoren Er worden geen specifieke indicatoren aanbevolen op het domein, noch door de WGO, noch door de Europese Commissie. Er vooralsnog geen consensus omtrent diabetesopsporing. De mate waarin mensen reeds een controle van de bloedsuikerspiegel in het bloed hebben ondergaan, zal geëvalueerd worden aan de hand van vier indicatoren: 1. aantal personen (in ) waarvan de bloedsuikerspiegel minstens één keer gemeten is 2. controle van de bloedsuikerspiegel in de loop van de twee laatste jaren 3. tijd verstreken sinds de laatste controle van de bloedsuikerspiegel 4. melding van een te hoge bloedsuikerspiegel De vierde indicator dient slechts om te meten in welke mate de mensen ingelicht zijn omtrent hun eigen bloedsuikerspiegel. Deze indicator mag in geen geval gebruikt worden om de prevalentie te meten van hyperglycemie of diabetes. Vraag MA112 (module MA over chronische ziekten, vraag 12 over diabetes) is misschien meer aangewezen op dit domein. De vragen werden opgenomen in de schriftelijke vragenlijst en hebben dan ook enkel betrekking op personen van 15 jaar of ouder. 1283

10 Preventie : Vroegtijdige Opsporing van Diabetes Gezondheidsenquête, België, 21 V. Resultaten V.1. België V.1.1. Controle van de het suikergehalte in het bloed in de loop van de vijf laatste jaar (PR9_1, PR_1) In België geeft 58 van de bevolking (van 15 jaar en ouder) aan minstens eenmaal in zijn/haar leven een controle van de suikerspiegel in het bloed gehad te hebben. 47 van de bevolking (van 15 jaar of ouder) verklaart dat de suikerspiegel in zijn/haar bloed gecontroleerd werd in de loop van de twee afgelopen jaren. Omgekeerd stelt 52 dat hun suikerspiegel niet in deze referentieperiode gecontroleerd werd. 45 van de mannen heeft een controle van het suikergehalte in het bloed ondergaan en 49 van de vrouwen. Dit verschil is evenwel niet significant (Tabel ). De mate waarin de suikerspiegel in het bloed werd gecontroleerd, stijgt met de leeftijd (Figuur ): de eerste figuur stelt de resultaten voor in de vorm van een staafdiagram terwijl de tweede ze voorstelt in de vorm van een lijngrafiek. In deze laatste kan men eveneens het betrouwbaarheidsinterval zien (95) van elk resultaat: het is voorgesteld in de vorm van een klein verticaal lijntje: 21 bij de 15- tot 24-jarigen 29 bij de mannen van 25 tot 34 jaar en 45 bij de vrouwen (opsporing van zwangerschapsdiabetes) 39 bij de 35- tot 44-jarigen 5 bij de 45- tot 54-jarigen 6 bij de 55- tot 64-jarigen 1284

11 Gezondheidsenquête, België, 21 Preventie : Vroegtijdige Opsporing van Diabetes Figuur : Aantal personen (in ) van 15 jaar of ouder die aangeeft een controle van de suikerspiegel in het bloed ondergaan te hebben in de loop van de twee laatste jaren, volgens geslacht en leeftijd, Gezondheidsenquête, België, Indicator pr_1 BE Mannen Vrouwen Indicator pr_1 BE Mannen Vrouwen De mate waarin de suikerspiegel in het bloed gecontroleerd werd, lijkt op het eerste gezicht samen te hangen met het opleidingsniveau: 57 van de mensen die niet minstens het secundair onderwijs gevolgd heeft zijn gecontroleerd geweest tegen slechts 46 bij diegenen die minstens hoger secundair onderwijs doorlopen heeft. De opvallende verschillen tussen de ruwe resultaten en de gestandaardiseerde (Tabel ) zijn zonder twijfel te wijten aan de relatie die bestaat tussen de leeftijd en het studieniveau. De oudere mensen hebben een minder hoog studieniveau. Na correctie voor geslacht en leeftijd zijn de vastgestelde verschillen dus niet meer significant. De mate waarin de suikerspiegel gecontroleerd werd, varieert in functie van de urbanisatiegraad: waar 53 van de bewoners van de stad Brussel aangaf een dergelijke controle gehad te hebben, daalt dit percentage tot 46 in de andere gebieden. Ook kunnen regionale verschillen vastgesteld worden voor wat deze controle betreft: de percentages liggen gevoelig hoger in het Waals (54) en het Brussels Gewest (53) in vergelijking met het Vlaams Gewest (44). Dit verschil blijft bestaan na correctie voor leeftijd en geslacht. V.1.2. Tijd verstreken sinds de laatste controle van de suikerspiegel in het bloed (PR_2) In België gaf 38 van de bevolking (van 15 jaar of ouder) aan dat ze een controle van de suikerspiegel ondergaan heeft in de loop van de laatste twaalf maanden. Voor van de bevolking vond deze laatste controle 1 tot 2 jaar geleden plaats, bij 6 van de bevolking tussen de 2 en 5 jaar terwijl 4 aangaf dat dit reeds meer dan 5 jaar geleden is gebeurd. Tenslotte gaf 43 van de betrokken populatie aan dat hun suikerspiegel nog nooit is gecontroleerd. Men stelt geen significante relatie vast tussen het opleidingsniveau en de verstreken termijn sinds de laatste controle. Deze termijn varieert evenmin in functie van het verstedelijkingsniveau. 1285

12 Preventie : Vroegtijdige Opsporing van Diabetes Gezondheidsenquête, België, 21 De tijd verstreken sinds de laatste controle van de suikerspiegel hangt nauwelijks samen met de regio: er kan evenwel vastgesteld worden dat er relatief meer personen in het Waals Gewest (43) melden dat deze controle in de loop van de laatste 12 maanden gebeurde dan in het Brussels (41) of het Vlaams Gewest (35). V.1.3. Melding van een te hoog suikergehalte in het bloed (PR11_1) In België gaf 13 van de bevolking (van 15 jaar of ouder) aan dat ze ooit tijdens een controle te horen kreeg dat het suikergehalte in het bloeddruk te hoog was. In de lagere leeftijdsgroepen ligt dit percentage rond de 7. Vanaf de leeftijd van 55 jaar neemt dit percentage toe en bereikt 27 bij diegenen van 75 jaar en ouder. Logischerwijze kan een verhoogd percentage vastgesteld worden bij de vrouwen van 25 tot 34 jaar (9 in vergelijking met 4 bij de mannen), wat zonder twijfel te wijten is aan zwangerschapsdiabetes (Figuur ). Figuur : Aantal personen (in ) van 15 jaar of ouder dat aangeeft dat ze ooit tijdens een controle te horen ingelicht zijn over het feit dat de suikerspiegel in het bloed te hoog was, volgens geslacht en leeftijd, Gezondheidsenquête, België, Indicator pr11_1 BE Mannen Vrouwen Indicator pr11_1 BE Mannen Vrouwen Er kan een duidelijke samenhang worden vastgesteld worden tussen het opleidingsniveau en de melding van een te hoog suikergehalte in het bloed. Dit verschil wordt sterk afgezwakt na correctie voor geslacht en leeftijd, maar toch kunnen nog hoge percentages teruggevonden worden voor diegenen die slechts lager onderwijs gevolgd hebben (21) en diegenen die hoger onderwijs gevolgd hebben (9). De melding van een te hoog suikergehalte in het bloed varieert niet in functie van de urbanisatiegraad. Regionale verschillen kunnen daarentegen wel teruggevonden worden: 11 van de bevolking in het Vlaams Gewest kreeg ooit tijdens een controle te horen dat het suikergehalte in het bloed te hoog was. Dit percentage is 14 in het Brussels Gewest en 17 in het Waals Gewest. Deze verschillen blijven bestaan na correctie voor leeftijd en geslacht (Tabel ). 1286

13 Gezondheidsenquête, België, 21 Preventie : Vroegtijdige Opsporing van Diabetes V.1.4. Bespreking en conclusies Deze enquête levert zeer interessant materiaal op wat betreft de diabetesopsporing en het ontdekken van een te hoge bloedsuikerspiegel. Men moet echter voorzichtig zijn bij de interpretatie ervan, gezien de resultaten in geen geval toelaten de prevalentie van diabetes te evalueren. Het is interessant vast te stellen dat bijna één inwoner op twee (van leeftijd 15 jaar en ouder) een controle van de bloedsuikerspiegel in de loop van de twee laatste jaren heeft ondergaan. Desondanks wordt in het algemeen aangenomen dat één op de twee diabeten onbekend blijft. Een echt opsporingsprogramma voor diabetes zou dus verantwoord zijn om de vroegtijdige opsporing op dat vlak te verhogen. Dit zal echter geïntegreerd moeten zijn in een globaal pakket van preventieve maatregelen tegen cardiovasculaire risico's (onaangepaste voeding, een zittend bestaan, zwaarlijvigheid, hoge bloeddruk, hyperlipemie, diabetes, gebruik van tabak,...). De daling van de mate waarin op een te hoog suikergehalte in het bloed gecontroleerd werd bij personen van 75 jaar en ouder komt goed overeen met de staat van de huidige kennis. Het is inderdaad niet duidelijk of dergelijke controle nuttig is in deze leeftijdsgroepen. De vraag over de tijd verstreken sinds de laatste controle aangepast zou moeten zijn aan de recente aanbevelingen op dat vlak, teneinde de vroegtijdige opsporing beter te kunnen inschatten. De consensus daaromtrent is de controle na drie jaar te herhalen ingeval de eerste meting normaal was (< 1 mg/dl). De prevalentie van diabetes bedraagt ongeveer 4 in de westelijke landen. De vastgestelde 13 van de mensen die in deze enquête verklaren minstens één keer ingelicht te zijn over het feit dat hun bloedsuikerspiegel te hoog was, lijkt dit veruit te overschrijden. Daarentegen komt de verhoging van deze percentages met de leeftijd, zoals aangetoond in de gezondheidsenquête, goed overeen met wat er in de literatuur beschreven is. Het gaat hier voornamelijk over een toename van diabetes type 2. De verschillen volgens de gewesten zijn opvallend voor zowel de mate waarin deze controles doorgevoerd werden (deze lijkt lager te liggen in het Vlaams Gewest) als voor het percentage van de mensen die ooit te horen kreeg dat de suikerspiegel in het bloed te hoog was. Dit percentage lijkt dan weer lager te liggen in het Vlaams Gewest zonder dat men daar echter uit zou mogen afleiden dat de prevalentie voor diabetes lager is. Deze vaststelling onderlijnt de pertinentie van de controlepraktijken: in de gebieden waar men vaker aan controle van de bloedsuikerspiegel doet, zijn de resultaten vaker abnormaal en vice versa. Een recente studie werd uitgevoerd met een pool van huisartsen in België (4). Deze toonde ook de verschillen aan tussen het Vlaams Gewest aan de ene kant en de twee andere gewesten van het land aan de andere kant voor wat betreft de incidentie van diabetes: 196/. in het Vlaams Gewest, 294/. in het Waals Gewest en 345/. in het Brussels Gewest. Deze studie heeft ook zijn beperkingen en men vraagt zich terecht af of de relatief lage incidentie die in Vlaanderen gemeten werd, niet gedeeltelijk een tekort weerspiegelt op het gebied van diabetesopsporing in dit gewest. Omgekeerd kan men de hoge waarden die in Brussel vastgesteld werden misschien in relatie brengen met de samenstelling van de populatie: is de prevalentie van diabetes hoger onder de niet-belgen? De resultaten van de gezondheidsenquête verdienen in ieder geval verder uitgediept te worden. Zouden de vastgestelde verschillen tussen het noorden en het zuiden van het land niet eenvoudigweg van culturele oorsprong kunnen zijn? Wat is de invloed van de Body Mass Index (BMI) in de relatie tussen bloedsuikerspiegel en het opvoedingsniveau? Het is in elk geval van kapitaal belang deze problematiek van dichtbij te volgen. De vragen rond de controle van het suikergehalte in het bloed zouden dus opnieuw moeten ingevoerd worden bij de volgende gezondheidsenquête

14 Preventie : Vroegtijdige Opsporing van Diabetes Gezondheidsenquête, België, 21 Tabel : Aantal personen (in ) van 15 jaar of ouder dat aangeeft een controle van de suikerspiegel in het bloed ondergaan te hebben in de loop van de twee laatste jaren, volgens geslacht en leeftijd, Gezondheidsenquête, België, 21. PR_1 België Ruw Gecorrigeerd (95 BI) N Man 45,1 43,9 (41,5-46,3) 3718 Vrouw 49,6 47,8 (45,4-5,2) ,4 21,4 (17,6-25,6) ,4 37,4 (33,5-41,4) ,1 39,1 (35,5-42,9) , 5, (46,1-53,8) ,3 6,4 (56,4-64,2) ,9 68,8 (64,5-72,8) ,1 62,7 (56,3-68,6) 675 Geen diploma 34,9,5 (18,7-45,5) 153 Lager onderwijs 57,3 45,4 (4,6-5,4) 15 Lager secundair 46,7 42,4 (38,6-46,3) 152 Hoger secundair 46,7 47,8 (44,6-5,9) 2273 Hoger onderwijs 45,2 47,5 (44,3-5,8) 2554 URBANISATIEGRAAD Brussel 53,1 52, (49,3-54,8) 1922 Stedelijk gebied 46,5 45,1 (4,8-49,4) 126 Semi-stedelijk gebied 47,5 45,5 (42,6-48,5) 2578 Landelijk gebied 46,3 44,9 (41,8-48,1) 273 VERBLIJFPLAATS Vlaams Gewest 43,6 41,6 (39,2-44,) 2713 Brussels Gewest 53,1 52, (49,2-54,8) 1922 Waals Gewest 54,3 53,4 (49,9-56,8)

15 Gezondheidsenquête, België, 21 Preventie : Vroegtijdige Opsporing van Diabetes Tabel : Aantal personen (in ) van 15 jaar of ouder dat aangeeft dat ze ooit tijdens een controle te horen ingelicht zijn over het feit dat de suikerspiegel in het bloed te hoog was, volgens geslacht en leeftijd, Gezondheidsenquête, België, 21. PR11_1 - België Ruw Gecorrigeerd (95 BI) N Man 12,6,1 ( 8,4-12,1) 2147 Vrouw 13,2,5 ( 8,8-12,4) ,3 6,2 ( 3,-12,3) ,9 6,9 ( 4,7-,) ,2 7,2 ( 5,2-9,7) , 8, ( 6,-,6) ,5 17,5 (14,3-21,2) ,1 19,1 (15,6-23,2) ,8 26,7 (2,9-33,4) 57 Geen diploma 23,1 17,7 ( 9,2-31,5) 81 Lager onderwijs 21,4 13,3 (,1-17,4) 719 Lager secundair 14,9 11, ( 8,5-14,2) 882 Hoger secundair 11,8,6 ( 8,5-13,1) 1329 Hoger onderwijs 8,7 8,4 ( 6,6-,6) 1623 URBANISATIEGRAAD Brussel 13,9,7 ( 8,8-13,1) 1275 Stedelijk gebied 12,7 9,6 ( 7,3-12,6) 761 Semi-stedelijk gebied 12,9,3 ( 8,4-12,6) 1536 Landelijk gebied 12,8,4 ( 8,3-13,) 12 VERBLIJFPLAATS Vlaams Gewest,8 8,4 ( 6,9-,2) 1444 Brussels Gewest 13,9,7 ( 8,8-13,) 1275 Waals Gewest 16,6 13,6 (11,2-16,4)

16 Preventie : Vroegtijdige Opsporing van Diabetes Gezondheidsenquête, België, 21 V.2. Vlaams Gewest V.2.1. Controle van de het suikergehalte in het bloed in de loop van de vijf laatste jaar (PR9_1, PR_1) In het Vlaams Gewest geeft 54 van de bevolking (van 15 jaar en ouder) aan minstens eenmaal in zijn/haar leven een controle van de suikerspiegel in het bloed gehad te hebben. 44 van de bevolking (van 15 jaar of ouder) verklaart dat de suikerspiegel in zijn/haar bloed gecontroleerd werd in de loop van de twee afgelopen jaren. Omgekeerd stelt 56 dat hun suikerspiegel niet in deze referentieperiode gecontroleerd werd. 42 van de mannen heeft een controle van het suikergehalte in het bloed ondergaan en 45 van de vrouwen. Dit verschil is evenwel niet significant (Tabel ). De mate waarin een controle van de dekkingsgraad voor de opsporing van bloedsuikerspiegel verhoogt met de leeftijd (Figuur ): 18 bij de 15- tot 24-jarigen 29 bij de mannen van 25 tot 34 jaar en 51 bij de vrouwen (opsporing zwangerschapsdiabetes) 36 bij de 35- tot 44-jarigen 49 bij de 45- tot 54-jarigen 51 bij de 55- tot 64-jarigen Figuur : Aantal personen (in ) van 15 jaar of ouder dat aangeeft een controle van de suikerspiegel in het bloed ondergaan te hebben in de loop van de twee laatste jaren, volgens geslacht en leeftijd, Vlaams Gewest, Gezondheidsenquête, België, Indicator pr_1 VL Mannen Vrouwen Indicator pr_1 VL Mannen Vrouwen 129

17 Gezondheidsenquête, België, 21 Preventie : Vroegtijdige Opsporing van Diabetes De mate waarin de suikerspiegel in het bloed gecontroleerd werd, lijkt op het eerste gezicht samen te hangen met het opleidingsniveau: 55 van de mensen die niet minstens het secundair onderwijs gevolgd heeft zijn gecontroleerd geweest tegen slechts 41 bij diegenen die minstens hoger secundair onderwijs doorlopen heeft. Na correctie voor geslacht en leeftijd zijn de vastgestelde verschillen dus niet meer significant (Tabel ). De mate waarin de suikerspiegel gecontroleerd werd, lijkt iets lager te liggen in de landelijke gebieden (39), maar dit verschil is niet significant. Ook kunnen regionale verschillen vastgesteld worden voor wat deze controle betreft: de percentages liggen gevoelig hoger in het Waals (54) en het Brussels Gewest (53) in vergelijking met het Vlaams Gewest (44). Dit verschil blijft bestaan na correctie voor leeftijd en geslacht. V.2.2. Tijd verstreken sinds de laatste controle van de suikerspiegel in het bloed (PR_2) In het Vlaams Gewest gaf 35 van de bevolking (van 15 jaar of ouder) aan dat ze een controle van de suikerspiegel ondergaan heeft in de loop van de laatste twaalf maanden. Voor 8 van de bevolking vond deze laatste controle 1 tot 2 jaar geleden plaats, bij 6 van de bevolking tussen de 2 en 5 jaar terwijl 5 aangaf dat dit reeds meer dan 5 jaar geleden is gebeurd. Tenslotte gaf 47 van de betrokken populatie aan dat hun suikerspiegel nog nooit is gecontroleerd. V.2.3. Melding van een te hoog suikergehalte in het bloed (PR11_1) In het Vlaams Gewest gaf 11 van de bevolking (van 15 jaar of ouder) aan dat ze ooit tijdens een controle te horen kreeg dat het suikergehalte in het bloeddruk te hoog was. In de lagere leeftijdsgroepen ligt dit percentage rond de 4 à 5. Vanaf de leeftijd van 55 jaar neemt dit percentage toe en bereikt 26 bij diegenen van 75 jaar en ouder. Logischerwijze kan een verhoogd percentage vastgesteld worden bij de vrouwen van 25 tot 34 jaar (6 in vergelijking met 1 bij de mannen), wat zonder twijfel te wijten is aan zwangerschapsdiabetes (Figuur ). 1291

18 Preventie : Vroegtijdige Opsporing van Diabetes Gezondheidsenquête, België, 21 Figuur : Aantal personen (in ) van 15 jaar of ouder dat aangeeft dat ze ooit tijdens een controle ingelicht zijn over het feit dat de suikerspiegel in het bloed te hoog was, volgens geslacht en leeftijd, Vlaams Gewest, Gezondheidsenquête, België, Indicator pr11_1 VL Mannen Vrouwen Indicator pr11_1 VL Mannen Vrouwen Er kan een duidelijke samenhang worden vastgesteld worden tussen het opleidingsniveau en de melding van een te hoog suikergehalte in het bloed. Dit verschil wordt sterk afgezwakt na correctie voor geslacht en leeftijd, maar toch kunnen nog hoge percentages teruggevonden worden voor diegenen die slechts lager onderwijs gevolgd hebben (21) en diegenen die hoger onderwijs gevolgd hebben (6). De melding van een te hoog suikergehalte in het bloed varieert niet in functie van de urbanisatiegraad. V.2.4. Discussie en conclusies De verschillen naar gewest komen tot uiting zowel voor wat betreft het relatief aantal mensen dat aangeeft gecontroleerd te zijn geweest (lagere percentages in het Vlaams Gewest) als voor wat betreft het percentage mensen die een verhoogde bloedsuikerspiegel melden. Dit percentage lijkt lager te liggen in het Vlaams Gewest zonder dat daar van afgeleid kan worden dat de prevalentie voor diabetes er lager ligt. Deze vaststelling onderlijnt de noodzaak aan controle: in die gewesten waar men het vaakst de bloedsuikerspiegel controleert, zijn de resultaten het vaakst abnormaal en vice versa. Een recente studie werd uitgevoerd met een pool van huisartsen in België (4). Deze heeft ook de verschillen aangetoond tussen het Vlaamse Gewest enerzijds en de twee andere gewesten anderzijds voor wat betreft de incidentie van diabetes: 196/. in het Vlaams Gewest, 294/. in het Waals Gewest en 345/. in het Brussels Gewest. Deze studie heeft ook zijn beperkingen en men vraagt zich terecht af of de relatief lage incidentie die in het Vlaams Gewest opgemeten werd, niet deels een tekort weerspiegelt op het gebied van de opsporing van diabetes in dit gewest. 1292

19 Gezondheidsenquête, België, 21 Preventie : Vroegtijdige Opsporing van Diabetes Tabel : Aantal personen (in ) van 15 jaar of ouder dat aangeeft een controle van de suikerspiegel in het bloed ondergaan te hebben in de loop van de twee laatste jaren, volgens geslacht en leeftijd, Vlaams Gewest, Gezondheidsenquête, België, 21. PR_1 - Vlaams Gewest Ruw Gecorrigeerd (95 BI) N Man 42,1 4,7 (37,5-44,) 1329 Vrouw 44,9 42,6 (39,4-45,9) ,2 18,2 (13,8-23,7) ,1 36,1 (,9-41,6) , 36, (31,3-41,) ,8 45,8 (4,8-5,9) ,2 51,2 (45,7-56,7) ,7 66,7 (6,8-72,1) ,4 57,1 (48,1-65,7) 23 Geen diploma 31,4 27,8 (14,1-47,5) 54 Lager onderwijs 54,9 41,8 (35,1-48,8) 379 Lager secundair 41,9 38, (32,9-43,3) 523 Hoger secundair 42,7 43,6 (39,4-47,9) 883 Hoger onderwijs 4,7 43,1 (39,1-47,1) 836 URBANISATIEGRAAD Stedelijk gebied 44,2 42,5 (38,-47,2) 629 Semi-stedelijk gebied 45,7 43,7 (4,3-47,1) 1371 Landelijk gebied 39,2 37,5 (33,3-42,)

20 Preventie : Vroegtijdige Opsporing van Diabetes Gezondheidsenquête, België, 21 Tabel : Aantal personen (in ) van 15 jaar of ouder dat aangeeft dat ze ooit tijdens een controle ingelicht zijn over het feit dat de suikerspiegel in het bloed te hoog was, volgens geslacht en leeftijd, Vlaams Gewest, Gezondheidsenquête, België, 21. PR11_1 - Vlaams Gewest Ruw Gecorrigeerd (95 BI) N Man,6 7,5 ( 5,5-,1) 688 Vrouw,9 7,6 ( 5,6-,2) ,9 5,9 ( 1,8-17,1) ,9 3,9 ( 1,9-7,8) ,8 3,8 ( 2,- 7,3) , 5, ( 3,- 8,2) ,9 16,9 (12,4-22,6) ,8 16,8 (12,4-22,2) ,3 26,2 (17,8-36,9) 1 Geen diploma 22, 15,8 ( 5,9-35,9) 31 Lager onderwijs 2,9,2 ( 6,5-15,6) 217 Lager secundair 12,3 7,9 ( 5,1-11,8) 267 Hoger secundair 9,5 8,4 ( 5,9-11,9) 445 Hoger onderwijs 5,7 5,3 ( 3,4-8,3) 464 URBANISATIEGRAAD Stedelijk gebied 12,8 8,5 ( 5,7-12,4) 355 Semi-stedelijk gebied,3 7,3 ( 5,4-9,9) 755 Landelijk gebied 9,9 7, ( 4,6-,6)

21 Gezondheidsenquête, België, 21 Preventie : Vroegtijdige Opsporing van Diabetes V.2. Brussels Gewest V.2.1. Controle van de het suikergehalte in het bloed in de loop van de vijf laatste jaar (PR9_1, PR_1) In het Brussels Gewest geeft 65 van de bevolking (van 15 jaar en ouder) aan minstens eenmaal in zijn/haar leven een controle van de suikerspiegel in het bloed gehad te hebben. 53 van de bevolking (van 15 jaar of ouder) verklaart dat de suikerspiegel in zijn/haar bloed gecontroleerd werd in de loop van de twee afgelopen jaren. Omgekeerd stelt 47 dat hun suikerspiegel niet in deze referentieperiode gecontroleerd werd. 47 van de mannen heeft een controle van het suikergehalte in het bloed ondergaan en 58 van de vrouwen. Dit verschil is significant na controle voor leeftijd (Tabel ). De mate waarin een controle van de dekkingsgraad voor de opsporing van bloedsuikerspiegel verhoogt met de leeftijd (Figuur ): 24 bij de 15- tot 24-jarigen 29 bij de mannen van 25 tot 34 jaar en 51 bij de vrouwen (opsporing zwangerschapsdiabetes) 43 bij de 35- tot 44-jarigen 55 bij de 45- tot 54-jarigen 69 bij de 55- tot 64-jarigen Figuur : Aantal personen (in ) van 15 jaar of ouder dat aangeeft een controle van de suikerspiegel in het bloed ondergaan te hebben in de loop van de twee laatste jaren, volgens geslacht en leeftijd, Brussels Gewest, Gezondheidsenquête, België, Indicator pr_1 BR Mannen Vrouwen Indicator pr_1 BR Mannen Vrouwen 1295

22 Preventie : Vroegtijdige Opsporing van Diabetes Gezondheidsenquête, België, 21 De mate waarin de suikerspiegel in het bloed gecontroleerd werd, hangt niet samen met het opleidingsniveau. De mate waarin de suikerspiegel gecontroleerd werd, lijkt iets lager te liggen in de landelijke gebieden (39), maar dit verschil is niet significant. Onder diegenen met een Belgische nationaliteit, geeft 55 aan dat hun bloedsuikerspiegel gecontroleerd werd in de loop van de twee laatste jaar. Bij Europese niet-belgen gaat het om 52, bij niet Europese niet-belgen om 38. Deze verschillen zijn echter niet significant na contrôle voor geslacht, leeftijd en opleidingsniveau. Ook kunnen regionale verschillen vastgesteld worden voor wat deze controle betreft: de percentages liggen gevoelig hoger in het Waals (54) en het Brussels Gewest (53) in vergelijking met het Vlaams Gewest (44). Dit verschil blijft bestaan na correctie voor leeftijd en geslacht. V.3.2. Verstreken termijn sinds de laatste controle van de bloedsuikerspiegel (PR_2) In het Brussels Gewest geeft 41 van de bevolking (van 15 jaar of ouder) aan dat ze een controle van de suikerspiegel ondergaan heeft in de loop van de laatste twaalf maanden. Voor 12 van de bevolking vond deze laatste controle 1 tot 2 jaar geleden plaats, bij 7 van de bevolking tussen de 2 en 5 jaar terwijl 5 aangeeft dat dit reeds meer dan 5 jaar geleden is gebeurd. Tenslotte gaf 36 van de betrokken populatie aan dat hun suikerspiegel nog nooit is gecontroleerd. V.3.3. Melding van een te hoog suikergehalte in het bloed (PR11_1) In het Brussels Gewest gaf 14 van de bevolking (van 15 jaar of ouder) aan dat ze ooit tijdens een controle te horen kreeg dat het suikergehalte in het bloeddruk te hoog was. Tot de leeftijd van 55 jaar neemt is dit percentage 8 à. Vanaf 55 jaar stijgt dit percentage om 26 te bedragen in de leeftijdsgroep jaar om daaropvolgend weer te dalen (Figuur ). 1296

23 Gezondheidsenquête, België, 21 Preventie : Vroegtijdige Opsporing van Diabetes Figuur : Aantal personen (in ) van 15 jaar of ouder dat aangeeft dat ze ooit tijdens een controle ingelicht zijn over het feit dat de suikerspiegel in het bloed te hoog was, volgens geslacht en leeftijd, Brussels Gewest, Gezondheidsenquête, België, Indicator pr11_1 BR Mannen Vrouwen Indicator pr11_1 BR Mannen Vrouwen Er kan een duidelijke samenhang worden vastgesteld worden tussen het opleidingsniveau en de melding van een te hoog suikergehalte in het bloed. Deze verschillen zijn echter niet significant na correctie voor leeftijd en geslacht (Tabel ). Bij diegenen met een Belgische nationaliteit en die een controle van de suikerspiegel hebben ondergaan, geeft 14 aan te zijn ingelicht over het feit dat hun bloedsuikerspiegel te hoog was. Bij Europese niet-belgen gaat het om 18 bij niet Europese niet-belgen om 16. Deze verschillen zijn niet significant na correctie voor geslacht, leeftijd en opleidingsniveau. De melding van een te hoog suikergehalte in het bloed varieert niet in functie van het verstedelijkingsniveau. Het varieert daarentegen wel in functie van het gewest: 11 in het Vlaams Gewest, 14 in het Brussels Gewest en 17 in het Waals Gewest. V.3.4. Discussie en conclusies Een recente studie werd uitgevoerd met een pool van huisartsen in België (4). Deze heeft ook de verschillen aangetoond tussen het Vlaamse Gewest enerzijds en de twee andere gewesten anderzijds voor wat betreft de incidentie van diabetes: 196/. in het Vlaams Gewest, 294/. in het Waals Gewest en 345/. in het Brussels Gewest. Deze studie heeft ook zijn beperkingen en men vraagt zich terecht af of de relatief lage incidentie die in het Vlaams Gewest opgemeten werd, niet deels een tekort weerspiegelt op het gebied van de opsporing van diabetes in dit gewest. Omgekeerd kunnen de relatief hoge percentages vastgesteld in het Brussels Gewest misschien in verband gebracht worden met de samenstelling van de bevolking; is de prevalentie van diabetes hoger bij het niet Belgisch deel van de bevolking? 1297

24 Preventie : Vroegtijdige Opsporing van Diabetes Gezondheidsenquête, België, 21 Tabel : Aantal personen (in ) van 15 jaar of ouder dat aangeeft een controle van de suikerspiegel in het bloed ondergaan te hebben in de loop van de twee laatste jaren, volgens geslacht en leeftijd, Brussels Gewest, Gezondheidsenquête, België, 21 PR_1 - Brussels Gewest Ruw Gecorrigeerd (95 BI) N Man 47,6 46,7 (42,7-5,8) 879 Vrouw 58,1 56,9 (53,-6,7) ,6 23,3 (16,9-31,3) ,7 39,9 (34,5-45,5) , 43, (37,7-48,5) ,9 54,9 (48,4-61,2) ,1 69,2 (61,6-75,9) , 76, (69,3-81,7) ,1 75,2 (68,1-81,1) 214 Geen diploma 5,2 49,9 (32,9-67,) 56 Lager onderwijs 58,4 52,2 (43,9-6,4) 244 Lager secundair 48,3 44,3 (37,7-51,1) 291 Hoger secundair 54,8 52,3 (46,4-58,) 453 Hoger onderwijs 52,8 55, (5,4-59,4)

25 Gezondheidsenquête, België, 21 Preventie : Vroegtijdige Opsporing van Diabetes Tabel : Aantal personen (in ) van 15 jaar of ouder dat aangeeft dat ze ooit tijdens een controle ingelicht zijn over het feit dat de suikerspiegel in het bloed te hoog was, volgens geslacht en leeftijd, Brussels Gewest, Gezondheidsenquête, België, 21. PR11_1 - Brussels Gewest Ruw Gecorrigeerd (95 BI) N Man 13,6 11,6 ( 8,9-15,) 534 Vrouw 14, 12, ( 9,4-15,3) ,6 7,6 ( 2,6-2,2) ,7 9,7 ( 6,1-14,9) ,6,5 ( 6,9-15,8) ,8 9,8 ( 6,4-14,8) ,1 13,1 ( 8,6-19,3) ,7 25,7 (19,2-33,5) ,5 17,4 (12,1-24,3) 177 Geen diploma 28,6 26, (11,-49,9) 28 Lager onderwijs 19,5 15,7 (,1-23,6) 171 Lager secundair 15,3 12,5 ( 7,7-19,8) 186 Hoger secundair 12,1 9,8 ( 6,7-14,1) 299 Hoger onderwijs 11,6,9 ( 8,2-14,3)

26 Preventie : Vroegtijdige Opsporing van Diabetes Gezondheidsenquête, België, 21 V.4. Waals Gewest V.4.1. Controle van de het suikergehalte in het bloed in de loop van de vijf laatste jaar (PR9_1, PR_1) In het Brussels Gewest geeft 64 van de bevolking (van 15 jaar en ouder) aan minstens eenmaal in zijn/haar leven een controle van de suikerspiegel in het bloed gehad te hebben. 54 van de bevolking (van 15 jaar of ouder) verklaart dat de suikerspiegel in zijn/haar bloed gecontroleerd werd in de loop van de twee afgelopen jaren. Omgekeerd stelt 46 dat hun suikerspiegel niet in deze referentieperiode gecontroleerd werd. 51 van de mannen heeft een controle van het suikergehalte in het bloed ondergaan en 57 van de vrouwen. Dit verschil is niet significant na controle voor leeftijd (Tabel ). De mate waarin een controle van de dekkingsgraad voor de opsporing van bloedsuikerspiegel verhoogt met de leeftijd (Figuur ): 28 bij de 15- tot 24-jarigen: 2 bij de mannen, 34 bij de vrouwen 4 bij de 25- tot 34-jarigen: 29 bij de mannen, 49 bij de vrouwen (opsporing zwangerschapsdiabetes) 44 bij de 35- tot 44-jarigen 57 bij de 45- tot 54-jarigen 77 bij de 55- tot 64-jarigen Figuur : Aantal personen (in ) van 15 jaar of ouder dat aangeeft een controle van de suikerspiegel in het bloed ondergaan te hebben in de loop van de twee laatste jaren, volgens geslacht en leeftijd, Waals Gewest, Gezondheidsenquête, België, Indicator pr_1 WA Mannen Vrouwen Indicator pr_1 WA Mannen Vrouwen 1

27 Gezondheidsenquête, België, 21 Preventie : Vroegtijdige Opsporing van Diabetes De mate waarin de suikerspiegel in het bloed gecontroleerd werd, lijkt op het eerste zicht samen te hangen met het opleidingsniveau: 62 van de mensen die niet minstens het secundair onderwijs gevolgd hebben, werden gecontroleerd, tegen slechts 51 bij diegenen die minstens het hoger secundair gevolgd hebben. Na correctie voor geslacht en leeftijd zijn de vastgestelde verschillen echter niet significant. Ook kunnen regionale verschillen vastgesteld worden voor wat deze controle betreft: de percentages liggen gevoelig hoger in het Waals (54) en het Brussels Gewest (53) in vergelijking met het Vlaams Gewest (44). Dit verschil blijft bestaan na correctie voor leeftijd en geslacht. V.4.3. Verstreken termijn sinds de laatste controle van de bloedsuikerspiegel (PR_2) In het Brussels Gewest geeft 43 van de bevolking (van 15 jaar of ouder) aan dat ze een controle van de suikerspiegel ondergaan heeft in de loop van de laatste twaalf maanden. Voor 12 van de bevolking vond deze laatste controle 1 tot 2 jaar geleden plaats, bij 6 van de bevolking tussen de 2 en 5 jaar terwijl 3 aangeeft dat dit reeds meer dan 5 jaar geleden is gebeurd. Tenslotte gaf 37 van de betrokken populatie aan dat hun suikerspiegel nog nooit is gecontroleerd. V.4.4. Melding van een te hoog suikergehalte in het bloed (PR11_1) In het Waals Gewest geeft 17 van de bevolking (van 15 jaar of ouder) aan dat ze ooit tijdens een controle te horen kreeg dat het suikergehalte in het bloeddruk te hoog was. Tot de leeftijd van 55 jaar neemt is dit percentage ongeveer 12. Vanaf 55 jaar stijgt dit percentage om 32 te bedragen in de leeftijdsgroep 75 jaar en ouder. Logischerwijze kan een hoger percentage teruggevonden worden bij de vrouwen van 25 tot 34 jaar (14 in de plaats van de 6 bij de mannen), wat verklaart kan worden door de zwangerschapsdiabetes (Figuur ). Figuur : Aantal personen (in ) van 15 jaar of ouder dat aangeeft dat ze ooit tijdens een controle ingelicht zijn over het feit dat de suikerspiegel in het bloed te hoog was, volgens geslacht en leeftijd, Waals Gewest, Gezondheidsenquête, België, 21. Indicator pr11_1 WA Indicator pr11_1 WA Mannen Vrouwen Er kan een duidelijke samenhang worden vastgesteld worden tussen het opleidingsniveau en de melding van een te hoog suikergehalte in het bloed. Deze verschillen zijn echter niet significant na correctie voor leeftijd en geslacht (Tabel ). De melding van een te hoog suikergehalte in het bloed varieert niet in functie van het verstedelijkingsniveau. Het varieert daarentegen wel in functie van het gewest: 11 in het Vlaams Gewest, 14 in het Brussels Gewest en 17 in het Waals Gewest. 11

28 Preventie : Vroegtijdige Opsporing van Diabetes Gezondheidsenquête, België, 21 Tabel : Aantal personen (in ) van 15 jaar of ouder dat aangeeft een controle van de suikerspiegel in het bloed ondergaan te hebben in de loop van de twee laatste jaren, volgens geslacht en leeftijd, Waals Gewest, Gezondheidsenquête, België, 21 PR_1 - Waals Gewest Ruw Gecorrigeerd (95 BI) N Man 51,1 5,2 (45,8-54,5) 15 Vrouw 57,3 56,6 (52,4-6,7) ,7 27,5 (19,5-37,2) ,8 39,7 (32,9-47,) ,5 44,5 (37,6-51,7) ,7 56,8 (48,8-64,4) ,3 77,4 (72,-82,) ,4 71,3 (63,1-78,3) ,6 71,1 (62,5-78,4) 258 Geen diploma 35,7 28,3 (11,3-55,) 43 Lager onderwijs 62, 51,8 (43,9-59,6) 482 Lager secundair 57,5 53,3 (47,-59,4) 688 Hoger secundair 53,9 56,3 (5,9-61,5) 937 Hoger onderwijs 51,1 53,6 (45,8-61,3) 9 URBANISATIEGRAAD Stedelijk gebied 57,5 58,4 (49,-67,2) 631 Semi-stedelijk gebied 52,8 51,6 (45,2-57,9) 127 Landelijk gebied 54,8 53,9 (49,6-58,2)

29 Gezondheidsenquête, België, 21 Preventie : Vroegtijdige Opsporing van Diabetes Tabel : Aantal personen (in ) van 15 jaar of ouder dat aangeeft dat ze ooit tijdens een controle ingelicht zijn over het feit dat de suikerspiegel in het bloed te hoog was, volgens geslacht en leeftijd, Waals Gewest, Gezondheidsenquête, België, 21. PR11_1 - Waals Gewest Ruw Gecorrigeerd (95 BI) N Man 16,1 13,7 (,4-17,7) 925 Vrouw 17, 14,6 (11,2-18,6) ,4 6,3 ( 2,1-17,3) ,6 12,6 ( 7,3-2,8) ,1 12,1 ( 7,9-18,) ,4 12,3 ( 8,-18,5) ,9 19,9 (14,8-26,3) ,4 21,4 (14,8-29,8) ,2 32,1 (23,2-42,5) 2 Geen diploma 22,3 16,6 ( 5,1-42,3) 22 Lager onderwijs 22,8 16,5 (,6-24,7) 331 Lager secundair 19,8 16, (,9-22,9) 429 Hoger secundair 15,9 14,5 (,8-19,3) 585 Hoger onderwijs 12,4 12, ( 8,5-16,7) 624 URBANISATIEGRAAD Stedelijk gebied 12,2,4 ( 7,5-14,3) 46 Semi-stedelijk gebied 19,7 16,4 (12,3-21,6) 781 Landelijk gebied 15,4 13,3 (,1-17,5)

30 Preventie : Vroegtijdige Opsporing van Diabetes Gezondheidsenquête, België, 21 VI. Referenties (1) Capet F, Debaillie R, Tafforeau J, Van Oyen H. Diabète: Etat des connaissances en Belgique et apport d'éléments pour l'élaboration d'une Politique de Santé. Bruxelles: Institut Scientifique de la Santé Publique, (2) Daviglus ML, Liu KA, Greenland P, Dyer AR, Garside DB, Manheim L et al. Benefit of a favorable cardiovascular risk-factor profile in middle age with respect to medicare costs. New England Journal of Medicine 1998; 339(16): (3) Orencia AJ, Daviglus ML, Dyer AR, Walsh M, Greenland P, Stamler J. One-hour postload plasma glucose and risks of fatal coronary heart disease and stroke among nondiabetic men and women - the chicago heart association detection project in industry (Cha) Study. J Clin Epidemiol 1997; 5(12): (4) Wens J, Van Casteren V, Vermeire E, Van Royen P, Pas L, Denekens J. Diagnosis and treatment of type 2 diabetes in three Belgian regions. Registration via a network of sentinel general practices. Eur J Epidemiol 21; 17(8): VII. Nalezers Dr Georges Krzentowski, Président, Association Belge du Diabète Dr. Johan Wens, Vakgroep Huisartsgeneeskunde, Universiteit Antwerpen Dr Bruno Seys, Institut Pharmaco Epidémiologique Belge Mevr. Heidi Cloots, Administratie Welzijn en Gezondheid, Vlaamse Gemeenschap 14

31 Gezondheidsenquête, België, 21 Preventie : Vroegtijdige Opsporing van Diabetes BELGIË VERDELING (IN ) POPULATIE OOIT SUIKERGEHALTE IN BLOED GEMETEN Gezondheidsenquête door middel van interview, België, 21 URBANISATIEGRAAD VERBLIJFPLAATS Man Vrouw Geen diploma Lager onderwijs Lager secundair Hoger secundair Hoger onderwijs Brussel Stedelijk gebied Semi-stedelijk gebied Landelijk gebied Vlaams Gewest Brussels Gewest Waals Gewest Ja Nee N 55,3 44, ,1 39, ,9 42, , 72, ,8 51, , 46, ,1 37, ,7, , 24, 51 68,8 31, ,9 42, ,4 55, ,1 36, ,9 45, ,7 44,3 29 6,3 39, ,9 42, ,8 35, ,4 42, , 42, ,8 44, ,9 42, ,1 45, ,8 35, ,7 36, ,9 42, Indicator PR9_1 Enkel voor personen van 15 jaar en ouder 15

32 Preventie : Vroegtijdige Opsporing van Diabetes Gezondheidsenquête, België, 21 BELGIË VERDELING (IN ) POPULATIE MET SUIKERGEHALTE WEL EENS GECONTROLEERD IN LAATSTE 2 JAREN Gezondheidsenquête door middel van interview, België, 21 URBANISATIEGRAAD VERBLIJFPLAATS Man Vrouw Geen diploma Lager onderwijs Lager secundair Hoger secundair Hoger onderwijs Brussel Stedelijk gebied Semi-stedelijk gebied Landelijk gebied Vlaams Gewest Brussels Gewest Waals Gewest Ja Nee N 45,1 54, ,6 5, ,5 52, ,4 78, ,4 62, ,1 6, , 5, ,3 39, ,9 31, ,1 36, ,5 52, ,9 65, ,3 42, ,7 53, ,7 53, ,2 54, ,5 52, ,1 46, ,5 53, ,5 52, ,3 53, ,5 52, ,6 56, ,1 46, ,3 45, ,5 52, Indicator PR_1 Enkel voor personen van 15 jaar en ouder 16

33 Gezondheidsenquête, België, 21 Preventie : Vroegtijdige Opsporing van Diabetes BELGIË VERDELING (IN ) TIJD SINDS LAATSTE SUIKERGEHALTE CONTROLE Gezondheidsenquête door middel van interview, België, 21 URBANISATIEGRAAD VERBLIJFPLAATS Man Vrouw Geen diploma Lager onderwijs Lager secundair Hoger secundair Hoger onderwijs Brussel Stedelijk gebied Semi-stedelijk gebied Landelijk gebied Vlaams Gewest Brussels Gewest Waals Gewest < 1 jaar 1 tot < 2 jaar 2 tot < 5 jaar 5 jaar of + 37,2 8, 6,5 2,9 45, ,7,9 5,6 4, 4, , 9,5 6, 3,5 43, , 6,4 3,9,7 73, ,6 8,8 7,4 3,1 52, ,7 12,5 8,5 5,6 46, ,2,8 6,5 4,8 38, ,2 8,1 5,3 3,7, ,8,1 4,3 2,1 24, ,9 7,2 3,3 1,6 31, , 9,5 6, 3,5 43, ,8 8, 7,5,4 57, ,8 8,5 3,3 1,4 38, 15 38,7 8, 4,1 3,1 46, ,7, 5,5 2,9 44, ,8,4 8,8 5,4 4, , 9,5 6, 3,5 43, ,6 12,5 7,2 3,7 36, ,8 8,7 6,5 3,7 43, ,8 9,7 6, 3,7 42, ,5 8,9 5,4 2,9 45, , 9,5 6, 3,5 43, ,4 8,1 6, 3,7 46, ,6 12,5 7,2 3,7 36, ,8 11,6 5,7 2,8 37, , 9,5 6, 3,5 43, 7833 Nooit N Indicator PR_2 Enkel voor personen van 15 jaar en ouder 17