GEZONDHEIDSENQUETE 2013

Transcriptie

1 GEZONDHEIDSENQUETE 2013 RAPPORT 5: PREVENTIE

2 Stefaan Demarest, Rana Charafeddine (ed.) Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance J. Wytsmanstraat 14 B-1050 Brussel stefaan.demarest@wiv-isp.be Depotnummer: D/2015/2505/22 Intern referentienummer PHS Report

3 4. Vaccinatie AUTEUR Jean TAFFOREAU

4 Gelieve bij het verwijzen naar resultaten van dit hoofdstuk de volgende referentie te gebruiken: Tafforeau J. Vaccinatie. In: Demarest S, Charafeddine R (ed.). Gezondheidsenquête Rapport 5: Preventie. WIV-ISP, Brussel, 2015

5 INHOUDSTAFEL Samenvatting Inleiding Vragen Indicatoren Resultaten Griepvaccinatie Vaccinatie tegen pneumokokken in de afgelopen vijf jaar Vaccinatie tegen het humaan papillomavirus (HPV) Bespreking Bibliografie Tabellen VACCINATIE Inhoudstafel 123

6

7 SAMENVATTING De Wereldgezondheidsorganisatie (WGO), Europa met de European Community Health Indicators en ook de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO), raden aan om over voldoende informatie te beschikken over de vaccinatiegraad bij de bevolking en deze informatie regelmatig te actualiseren. Deze gegevens kunnen direct gebruikt worden door diegenen die verantwoordelijk zijn op het domein van vaccinatie. In België wordt de vaccinatiegraad bij kinderen al via verschillende methodes en op regelmatige wijze gemeten. Voor de volwassenen is er echter zeer weinig informatie over de vaccinatiegraad aanwezig: zij vormen dan ook de voornaamste doelgroep van de module rond vaccinatie in de Gezondheidsenquête. De vaccinaties die aan bod komen in 2013 betreffen influenza (griep), pneumokokken en humaan papillomavirus. Griepvaccinatie Griepvaccinatie wordt aanbevolen voor personen die het risico lopen op complicaties, meer bepaald 65-plussers en elke patiënt, onafgezien van zijn/haar leeftijd, met een chronische long-, hart-, lever- of nierziekte, een metabolisch aandoening (inclusief diabetes), een neuromusculaire aandoening of met immuniteitsproblemen. Een recente schatting in de Verenigde Staten toonde aan dat de griepvaccinatie in één seizoen tot een besparing leidt van 3 miljoen medische contacten en ziekenhuisopnames. De effectiviteit van het vaccin moet zeker nog verhoogd worden, maar de huidige resultaten in termen van een daling van het zorggebruik, enerzijds, en van de morbiditeit, anderzijds, rechtvaardigen reeds ten volle een vaccinatieprogramma voor griep. In België geeft 35% van de bevolking (van 15 jaar en ouder) aan ooit tegen griep gevaccineerd te zijn. Dit cijfer stijgt tot 56% bij de risicogroep. Deze indicator laat toe om na te gaan in welke mate de bevolking reeds op een of andere manier met het vaccinatieprogramma voor griep te maken had. 24% van de bevolking (van 15 jaar en ouder) werd in de afgelopen 12 maanden tegen griep gevaccineerd. Dit cijfer stijgt tot 46% bij de risicogroep. Deze informatie laat toe om na te gaan in welke mate het vaccinatieprogramma actief is op het niveau van de bevolking. 44% van de risicogroep werd in het afgelopen vaccinatieseizoen gevaccineerd tegen griep. Dit komt overeen met het percentage personen dat effectief beschermd is tegen de griep via het meest recent aangepaste griepvaccin dat beschikbaar is. De vaccinatiegraad is dus niet optimaal. Het deficit situeert zich vooral bij de jonge volwassenen (jonger dan 55 jaar), waar minder dan 20% van de risicopersonen gevaccineerd is. Artsen moeten daarom gesensibiliseerd worden om er over te waken dat ook kwetsbare, jonge volwassenen worden gevaccineerd. VACCINATIE Samenvatting 125 Griepvaccinatie komt even vaak voor bij vrouwen als bij mannen. Er kunnen ook geen socio-economische verschillen in griepvaccinatie worden vastgesteld : de vaccinatiegraad varieert niet in functie van het opleidingsniveau. Het percentage van de risicopersonen dat tegen griep gevaccineerd werd in het afgelopen seizoen, is op een regelmatige manier toegenomen van 32% in 1997 naar 47% in Deze trend buigt echter af in 2008 (45%) en blijft gelijk in 2013 (44%). Het lijkt er op dat de limieten van het vaccinatieprogramma bereikt zijn. In sommige gevallen noteren we in 2013 zelfs een daling van de vaccinatiegraad, meer bepaald in het Brussels en het Waals Gewest. Over het algemeen zijn de resultaten beter in het Vlaams Gewest dan in de twee andere gewesten. Deze vaststelling wordt versterkt door het feit dat de resultaten van de Gezondheidsenquête wellicht overschat zijn t.o.v. de administratieve gegevens van de verzekeringsinstellingen, meer bepaald in het Waals

8 en Brussels Gewest. Het zou interessant zijn na te gaan of de andere gewesten zich kunnen laten inspireren door het vaccinatieprogramma in het Vlaams Gewest. Vaccinatie tegen pneumokokken Vaccinatie tegen pneumokokken wordt aanbevolen voor alle personen van 65 jaar en ouder, maar ook voor volwassenen die, onafgezien van hun leeftijd, een verhoogd risico hebben op infectie. Van de 65-plussers is slechts 10% in de afgelopen vijf jaar gevaccineerd tegen pneumokokken. Ter vergelijking, in 2013 was de vaccinatiegraad bij 65-plussers in de Verenigde Staten 60%; in Canada was deze 38% in In België is 8% van de risicopopulatie in de afgelopen vijf jaar gevaccineerd tegen pneumokokken. Zoals dit het geval was voor griep, zijn ook hier de kwetsbare personen in de jongere leeftijdsgroepen minder beschermd, maar ook bij 65-plussers is de vaccinatiegraad zeer laag. Sinds 2004 is de vaccinatiegraad voor pneumokokken niet verbeterd. Integendeel, tussen 2008 en 2013 lijkt deze eerder te zijn gedaald, meer bepaald in het Waals Gewest. Dit wijst er op dat deze vaccinatie nog niet is ingeburgerd, zowel bij de gezondheidsbeoefenaars als bij de bevolking. Zoals voor griep zien we ook hier geen verschil tussen mannen en vrouwen, noch zijn er socio-economische ongelijkheden (behalve in het Waals Gewest). VACCINATIE Samenvatting 126 Daarentegen blijkt de vaccinatiegraad hoger te zijn in het Vlaams Gewest dan in de andere twee gewesten. Vaccinatie tegen het humaan papillomavirus (HPV) Vaccinatie tegen het humaan papillomavirus (HPV) is bedoeld om vrouwen te beschermen tegen baarmoederhalskanker. Deze vaccinatie wordt aanbevolen voor meisjes tussen 10 en 13 jaar. In België geeft 18% van de vrouwen tussen 10 en 44 jaar aan ooit gevaccineerd te zijn geweest tegen humaan papillomavirus Bij jarigen is de vaccinatiegraad 23%; bij jarigen is dit 50%, om daarna terug te dalen tot 38% bij de jarigen. Het cijfer bij jonge vrouwen van jaar (50% in de huidige enquête) komt overeen met de cohorte Ter vergelijking; de vaccinatiegraad in 2013 voor de cohorte van 1998 was in Nederland 58% en in het Verenigd Koninkrijk 76%. Het percentage vrouwen van 10 tot 44 jaar dat aangeeft ooit gevaccineerd te zijn geweest tegen humaan papillomavirus varieert met het opleidingsniveau. De vaccinatiegraad is lager (11%) bij vrouwen met een diploma lager secundair. Er is ook een verschil volgens de urbanisatiegraad van de gemeente waar men woont. De vaccinatiegraad is lager in stedelijke gemeenten (13%) dan in half stedelijke (23%) en landelijke gemeenten (21%). Het percentage vrouwen van 10 tot 44 jaar dat aangeeft ooit gevaccineerd te zijn geweest tegen humaan papillomavirus is hoger in het Vlaams Gewest (24%) dan in het Brussels en Waals Gewest (10 en 11%). In deze laatste twee gewesten is er dus nog flink wat ruimte voor verbetering.

9 1. INLEIDING De Hoge Gezondheidsraad 1 (HGR) maakt aanbevelingen voor vaccinaties. Deze worden goedgekeurd en uitgevoerd door de Gemeenschappen. De thema s die aan bod komen in de Gezondheidsenquête 2013 betreffen de vaccinatie bij volwassenen tegen: griep pneumokokken humaan papillomavirus (HPV). Griep Griepvaccinatie is aanbevolen voor: 1. personen met een verhoogd risico op complicaties, namelijk: alle personen van 65 jaar en ouder elke patiënt, vanaf de leeftijd van 6 maanden, met een chronische long-, hart-, lever- of nierziekte, een metabolisch aandoening (inclusief diabetes), een neuromusculaire aandoening of immuniteitsproblemen zwangere vrouwen in de tweede of derde trimester van de zwangerschap op het moment van het griepseizoen personen die verblijven in een instelling kinderen van 6 maanden tot 18 jaar oud onder langdurige behandeling met aspirine. 2. het personeel van de gezondheidssector. 3. personen levend onder eenzelfde dak als risicopersonen [1] of kinderen jonger dan 6 maanden. Bovendien wordt vaccinatie aanbevolen voor alle personen van 50 tot 64 jaar, zelfs al lijden ze niet aan een risicopathologie. Naast een verhoogd risico voor het ontwikkelen van complicaties ingeval van griep vanwege hun leeftijd, bestaat er één kans op drie dat ze minstens één bijkomende risicofactor vertonen. Dit risico is in gelijke mate aanwezig bij rokers, excessieve alcoholgebruikers en zwaarlijvige personen (BMI>30). Tenslotte wordt ook aanbevolen om bepaalde beroepsgroepen, zoals professionele fokkers van gevogelte en varkens, en de leden van hun families te vaccineren om te vermijden dat genetisch materiaal wordt uitgewisseld tussen het griepvirus van dierlijke oorsprong en humaan influenza. VACCINATIE 1. Inleiding Indien de kost van de vaccinatie met minstens 25% kan teruggedrongen worden, voorziet men ook om de vaccinatie uit te breiden naar kinderen 2. Deze laatsten nemen immers een sleutelpositie in bij de verspreiding van het virus (1). Een recente schatting in de Verenigde Staten 3 toonde aan dat de griepvaccinatie in één seizoen tot een besparing leidt van 3 miljoen medische contacten en ziekenhuisopnames. De effectiviteit van het vaccin moet zeker nog verhoogd worden, maar de huidige resultaten in termen van een daling van het zorggebruik, enerzijds, en van de morbiditeit, anderzijds, rechtvaardigen reeds ten volle een vaccinatieprogramma voor griep MMWR, 63(49); , 12/12/2014.

10 Pneumokokken Vaccinatie tegen pneumokokken wordt door de HGR aanbevolen bij: alle personen van 65 jaar en ouder volwassenen met een verhoogd infectierisico voor pneumokokken (immuniteitsproblemen) en volwassenen met chronische ziekten (hart- en vaataandoeningen, chronische bronchitis (of rokers), leverproblemen (of overmatig alcoholgebruik), nierproblemen, diabetes). Humaan Papillomavirus (HPV) Vaccinatie tegen HPV is bedoeld om bescherming te bieden tegen het ontwikkelen van baarmoederhalskanker. Deze vaccinatie lijkt doeltreffend voor jonge vrouwen tussen 9 en 26 voor wat betreft Gardasil, en voor vrouwen tussen 10 en 55 jaar voor wat betreft Cervarix. De profylactische effectiviteit bij vrouwen ouder dan 15 jaar werd echter enkel aangetoond indien er nog geen contact was met één van de HPV-virussen aanwezig in het vaccin. De HGR is van oordeel dat er voldoende medische evidentie is voor een veralgemeende vaccinatie van meisjes vóór hun eerste seksueel contact. De HGR beveelt dan ook een algemene profylactische vaccinatie aan van jaarlijks één jaarcohorte van meisjes tussen de leeftijd van 10 tot en met 13 jaar via drie dosissen van één van de beschikbare HPV vaccins. Vanaf de leeftijd van 14 jaar is het aan de arts om over de opportuniteit van een vaccinatie te beslissen. In het kader van het vaccinatieprogramma wordt het HPV vaccin gratis ter beschikking gesteld van de artsen die vaccineren: In het Vlaanderen is dit het geval voor alle meisjes in het eerste jaar secundair onderwijs. Dit is eveneens het geval in Brussel voor artsen die hun vaccins bestellen via Vaccinnet. VACCINATIE 1. Inleiding In de Federatie Wallonië-Brussel is dit het geval voor de meisjes van het tweede jaar secundair onderwijs. Niettegenstaande vaccinatie tegen humaan papillomavirus gepromoot wordt, blijf vroegtijdige opsporing van baarmoederhalskanker aanbevolen. 128

11 2. VRAGEN De doelstelling hier is het meten van de vaccinatiegraad meer bepaald bij de volwassen bevolking. De enquêteur vraagt hierbij aan de respondenten of zij werden gevaccineerd tegen een specifieke ziekte in de loop van een bepaalde periode (die varieert in functie van het type vaccin/ziekte). Het is niet voorzien dat de enquêteur effectief aan de respondenten een bewijs van de vaccinatie in kwestie, bijvoorbeeld via een vaccinatiekaart, vraagt. Er wordt ook niet nagegaan of het vaccinatieschema werd gerespecteerd, meer bepaald wanneer verschillende dosissen moeten worden toegediend, zoals het geval is bij pneumokokken en humaan papillomavirus. Men baseert zich dus volledig op een verklaring van de respondent, met alle subjectiviteit die hiermee gepaard gaat. De volgende vragen werden in het kader van de gezondheidsenquête voorzien: Griep VA01 VA02 Hebt u ooit een vaccinatie tegen de griep gehad? Wanneer hebt u deze vaccinatie tegen de griep voor het laatst gekregen? (maand, jaar) Pneumokokken VA03 VA04 Hebt u ooit een vaccinatie of herhalingsvaccinatie gehad tegen pneumokokken? Wanneer hebt u deze vaccinatie tegen pneumokokken voor het laatst gekregen? (Minder dan vijf jaar geleden/vijf jaar geleden of meer) In 2008 werden de vragen over de vaccinatie tegen pneumokokken gesteld aan personen van 15 jaar en ouder. In 2013 werden deze vragen beperkt tot personen van 45 jaar en ouder om de vragenlijst (althans voor de personen jonger dan 45 jaar) in te korten. Humaan papillomavirus (HPV) VA05 Er is een vaccinatie die u beschermt tegen infecties met het humaan papillomavirus, dat baarmoederhalskanker kan veroorzaken. De naam van het vaccin is Cervarix or Gardasil. Hebt u ooit een vaccinatie tegen het humaan papillomavirus gehad? De manier van vraagstelling was anders dan in de vorige enquête. Toen werd gevraagd of de persoon een andere vaccinatie had gehad in de afgelopen 12 maanden, en zo ja de welke. VA06 Wanneer hebt u deze vaccinatie tegen het humaan papillomavirus voor het laatst gekregen? In de afgelopen 12 maanden/ Meer dan 1 jaar, maar niet meer dan 2 jaar geleden/ Meer dan 2 jaar, maar niet meer dan 5 jaar geleden / Niet in de afgelopen 5 jaar VACCINATIE 2. Vragen 129 Deze vragen over vaccinatie tegen humaan papillomavirus waren alleen maar aan vrouwen van 10 tot 44 jaar gevraagd.

12

13 3. INDICATOREN De WGO raadt aan om over voldoende informatie te beschikken in verband met de vaccinatiegraad bij de bevolking en deze regelmatig te actualiseren. Deze gegevens kunnen direct gebruikt worden door diegenen die verantwoordelijk zijn op het domein van vaccinatie als procesindicatoren en toelaten (samen met andere beschikbare informatie) om vaccinatieprogramma s zo nodig aan te passen. De OESO (Organisatie van Economische Samenwerking en Ontwikkeling) en de Europese Commissie (2) suggereren ook om de vaccinatiegraad tegen griep te meten. Onderzoek naar de vaccinatiegraad bij kinderen van 18 tot 24 maanden wordt om de twee jaar, zowel door de Vlaamse en Franse Gemeenschap als door Brussel, georganiseerd 4. Hierbij volgt men de methodologische aanbevelingen zoals door de WGO voorgesteld. Voor de schoolgaande kinderen wordt de vaccinatiegraad nagegaan in het kader van het medisch schoolonderzoek. Dankzij de enquêtes uitgevoerd in het schoolmilieu bestaat er enige informatie aangaande de vaccinatiegraad bij adolescenten (HBSC enquête). Het is dan ook nuttig deze informatie te vervolledigen door complementaire informatie in te zamelen in het kader van een gezondheidsenquête, onafhankelijk dus van het schools milieu. Met betrekking tot de volwassenen is er zeer weinig informatie over de vaccinatiegraad aanwezig: deze vormen dan ook de voornaamste doelgroep van de module rond vaccinatie in de Gezondheidsenquête. De volgende indicatoren worden berekend Griep VA01_1 Percentage van de bevolking van 15 jaar en ouder dat ooit gevaccineerd werd tegen griep VA01_12 Percentage van de totale bevolking dat ooit gevaccineerd werd tegen griep Deze indicator laat toe in te schatten hoeveel personen al met een dergelijke vaccinatie in contact zijn gekomen. VA01_2 Percentage van de risicopopulatie dat ooit gevaccineerd werd tegen griep Voor de berekening van deze indicator werden de volgende personen als risicopersonen beschouwd: personen van 65 jaar en ouder, of van 15 jaar en ouder die lijden aan een specifieke chronische aandoening (astma, chronische bronchitis, een cardiovasculaire pathologie, hoge bloeddruk, nierproblemen of diabetes) VACCINATIE 3. Indicatoren 131 VA_1 Percentage van de bevolking van 15 jaar en ouder dat gevaccineerd werd tegen griep in de afgelopen 12 maanden VA_2 Percentage van de risicopopulatie dat gevaccineerd werd tegen griep in de afgelopen 12 maanden Deze informatie laat toe om na te gaan in welke mate het vaccinatieprogramma actief is in de algemene bevolking

14 VA_3 VA_32 Percentage van de risicobevolking dat gevaccineerd werd tegen griep in het meest recente vaccinatieseizoen Percentage van totale bevolking dat gevaccineerd werd tegen griep in het meest recente vaccinatieseizoen Deze indicatoren laten toe de vaccinatiegraad tegen de griep te berekenen bij deze risicogroep in de loop van het laatste seizoen (bij voorbeeld, personen bevraagd in de periode januari augustus van het jaar 2013 die aangeven gevaccineerd te zijn in de loop van het laatste vaccinatieperiode voorafgaan aan de griepepisode, zijnde september december van het jaar 2012). Dit komt overeen met het percentage effectief tegen griep beschermde personen dankzij het meest recente vaccin, aangepast aan het circulerende virus. Pneumokokken VA_4 : VA_5 : Percentage van de bevolking van 45 jaar en ouder dat werd gevaccineerd tegen pneumokokken in de afgelopen vijf jaar. Percentage van de risicopopulatie dat werd gevaccineerd tegen pneumokokken in de afgelopen vijf jaar VACCINATIE 3. Indicatoren Risisopersonen zijn: personen van 65 jaar en ouder en personen tussen 45 en 64 jaar met een specifieke chronische aandoening (astma, chronische bronchitis, hart- en vaatziekten, hoge bloeddruk, nierlijden of diabetes). Humaan papillomavirus VA05_1 VA_6 Percentage vrouwen van 10 tot 44 jaar dat reeds gevaccineerd werd tegen het humaan papillomavirus (HPV) Percentage vrouwen van 10 tot 44 jaar dat gevaccineerd werd tegen het humaan papillomavirus (HPV) in de afgelopen 12 maanden Deze indicator werd berekend om de resultaten van 2013 te vergelijken met de resultaten van Men moet echter zeer voorzichtig zijn bij de interpretatie, omdat de vraagstelling in 2013 veranderd is. VA_7 Verdeling (%) van de vrouwen van 10 tot 44 jaar volgens het tijdstip sinds de vaccinatie tegen het humaan papillomavirus (HPV) 132

15 4. RESULTATEN 4.1. GRIEPVACCINATIE OOIT EEN GRIEPVACCINATIE België In België is 29% van de bevolking ooit tegen griep gevaccineerd. Het betreft : 35% wanneer men zich beperkt tot de bevolking van 15 jaar en ouder en 56% als men zich beperkt tot de risicopersonen 5. Analyse volgens leeftijd en geslacht In de risicopopulatie is het percentage personen dat ooit werd gevaccineerd tegen griep gelijk bij mannen en vrouwen. Bij jarigen is het percentage vrouwen dat ooit werd gevaccineerd hoger dan bij mannen, maar het verschil is niet significant. De vaccinatiegraad neemt toe met de leeftijd (Figuur 1). Deze bedraagt ongeveer 20% bij jarigen, ongeveer 40% bij jarigen en meer dan 50% bij 55-plussers. Figuur 1 Percentage van de risicopopulatie dat ooit werd gevaccineerd tegen griep, volgens geslacht en leeftijd, Gezondheidsenquête, België, 2013 VACCINATIE 4. Resultaten 133 Analyse volgens socio-economische achtergrond kenmerken Het percentage risicopersonen dat ooit werd gevaccineerd tegen griep, varieert niet op significante manier volgens het opleidingsniveau of de urbanisatiegraad van de gemeente waar men woont. 5 Risicopersonen zijn: personen van 65 jaar en ouder en personen van 15 jaar en ouder met een specifieke chronische aandoening (astma, chronische bronchitis, hart- en vaatziekten, hoge bloeddruk, nierlijden en diabetes)

16 Evolutie over de tijd Het percentage risicopersonen dat ooit werd gevaccineerd tegen griep neemt significant toe van 1997 tot 2004: 41% in % in % in 2004 Na 2004 is er echter geen significante variatie meer in de tijd. 54% in % in Figuur 2 Percentage van de risicopopulatie dat ooit werd gevaccineerd tegen griep, volgens gewest en jaar, Gezondheidsenquête, België, 2013 VACCINATIE 4. Resultaten Gewesten Het percentage risicopersonen dat ooit werd gevaccineerd tegen griep, is verschillend volgens gewest: het hoogst in het Vlaams Gewest (62%), intermediair in het Brussels Gewest (52%), het laagst in het Waals Gewest (47%). Deze verschillen zijn significant na correctie voor leeftijd en geslacht. De evolutie over de tijd verschilt ook sterk naargelang het gewest: In het Vlaams Gewest observeert men tussen 1997 (43%) en 2013 (62%) een lineaire en significante stijging. In het Brussels Gewest observeert men tussen 1997 (45%) en 2004 (51%) een lineaire en significante stijging, en daarna een stabilisering tot 2013 (52%). In het Waals Gewest observeert men tussen 1997 (37%) en 2004 (49%) een lineaire en significante stijging en daarna een stabilisering (met een neiging tot dalen) tot 2013 (47%).

17 Vlaams Gewest In het Vlaams Gewest is 35% van de bevolking ooit tegen griep gevaccineerd. Het betreft : 41% wanneer men zich beperkt tot de bevolking van 15 jaar en ouder en 62% als men zich beperkt tot de risicopersonen. De analyses in functie van geslacht, leeftijd (Figuur 3), opleidingsniveau en urbanisatiegraad geven dezelfde resultaten als voor heel België. Figuur 3 Percentage van de risicopopulatie dat ooit gevaccineerd werd tegen griep, volgens geslacht en leeftijd, Gezondheidsenquête, België, 2013 Vlaams Gewest In het Vlaams Gewest is er tussen 1997 (43%) en 2013 (62%) een lineaire en significante stijging van het percentage risico personen dat ooit werd gevaccineerd. Brussels Gewest In het Brussels Gewest is 22% van de bevolking ooit tegen griep gevaccineerd. Het betreft : 27% wanneer men zich beperkt tot de bevolking van 15 jaar en ouder en VACCINATIE 4. Resultaten 52% als men zich beperkt tot de risicopersonen. De analyses in functie van leeftijd (Figuur 4) en opleidingsniveau geven dezelfde resultaten als voor heel België. In het Brussels Gewest is er voor wat betreft deze indicator betreft echter geen verschil tussen mannen en vrouwen van jaar. 135

18 Figuur 4 Percentage van de risicopopulatie dat ooit werd gevaccineerd tegen griep, volgens geslacht en leeftijd, Gezondheidsenquête, België, 2013 Brussels Gewest In het Brussels Gewest observeren we tussen 1997 (45%) en 2004 (51%) een lineaire en significante stijging van de vaccinatiegraad tegen griep, en daarna een stabilisering tot 2013 (52%). VACCINATIE 4. Resultaten Waals Gewest In het Vlaams Gewest is 21% van de bevolking ooit tegen griep gevaccineerd. Het betreft : 26% wanneer men zich beperkt tot de bevolking van 15 jaar en ouder en 47% als men zich beperkt tot de risicopersonen. De analyses in functie van leeftijd (Figuur 5), opleidingsniveau en urbanisatiegraad geven dezelfde resultaten als voor heel België. In het Waals Gewest is er voor wat betreft deze indicator betreft, echter geen verschil tussen mannen en vrouwen van jaar. Figuur 5 Percentage van de risicopopulatie dat ooit werd gevaccineerd tegen griep, volgens geslacht en leeftijd, Gezondheidsenquête, België, 2013 Waals Gewest 136

19 In het Waals Gewest observeren we tussen 1997 (37%) en 2004 (49%) een lineaire en significante stijging van de vaccinatiegraad tegen griep, en daarna een stabilisering (met een neiging tot daling) tot 2013 (47%) GRIEPVACCINATIE IN DE AFGELOPEN 12 MAANDEN België In België geeft 24% van de bevolking (van 15 jaar en ouder) aan gevaccineerd te zijn tegen griep in de afgelopen 12 maanden. Dit percentage neemt toe tot 46% in de risicopopulatie 6. Analyse volgens leeftijd en geslacht. In de risicogroep werden 47% van de vrouwen en 44% van de mannen tegen griep gevaccineerd in de afgelopen 12 maanden. Dit verschil is niet significant na correctie voor leeftijd. De vaccinatiegraad varieert met de leeftijd (Figuur 6): van ongeveer 10% bij jarigen, over 20% bij jarigen, tot 64% bij 75-plussers. Figuur 6 Percentage van de risicopopulatie dat werd gevaccineerd tegen griep in de afgelopen 12 maanden, volgens geslacht en leeftijd, Gezondheidsenquête, België, 2013 VACCINATIE 4. Resultaten 137 Analyse volgens socio-economische achtergrond kenmerken Het percentage risicopersonen dat werd gevaccineerd tegen griep in de afgelopen 12 maanden varieert niet significant in functie van het opleidingsniveau of de urbanisatiegraad. Evolutie over de tijd Het percentage risicopersonen dat werd gevaccineerd tegen griep in de afgelopen 12 maanden neemt lineair en significant toe. 34% in 1997, 43% in 2001, 48% in Risicopersonen zijn: personen van 65 jaar en ouder en personen van 15 jaar en ouder met een specifieke chronische aandoening (astma, chronische bronchitis, hart- en vaatziekten, hoge bloeddruk, nierlijden en diabetes)

20 Deze trend wordt afgebogen in 2008 (47%); nadien is er zelfs een neiging tot dalen (46% in 2013). Het verschil tussen 2008 en 2013 is significant na correctie voor leeftijd en geslacht 7. Figuur 7 Percentage van de risicobevolking dat gevaccineerd werd tegen griep in de afgelopen 12 maanden, volgens gewest en jaar, Gezondheidsenquête, België, 2013 VACCINATIE 4. Resultaten Gewesten Het percentage risicopersonen dat gevaccineerd werd tegen griep in de afgelopen 12 maanden varieert volgens het gewest. Dit percentage is : het hoogst in het Vlaams Gewest (50%), en lager in het Brussels (41%) en Waals Gewest (38%). Het verschil in vaccinatiegraad tussen het Vlaams Gewest en de andere twee gewesten is significant na correctie voor leeftijd en geslacht. De evolutie over de tijd is verschillend per gewest: In het Vlaams Gewest is er tussen 1997 (35%) en 2004 (52%) een stijging, en daarna een stabilisering, met percentages rond de 50%. 138 In het Brussels Gewest is er een lineaire stijging van 39% in 1997 tot 45% in 2008, en daarna een significante daling tot 41% in In het Waals Gewest is er een lineaire stijging van 32% in 1997 tot 45% in 2004, en daarna een significante daling tot 38% in Vlaams Gewest In het Vlaams Gewest geeft 29% van de bevolking (van 15 jaar en ouder) aan gevaccineerd te zijn tegen griep in de afgelopen 12 maanden. Dit percentage neemt toe tot 50% in de risicopopulatie. De analyses in functie van geslacht, leeftijd (Figuur 8), opleidingsniveau en urbanisatiegraad geven hetzelfde resultaat als voor heel België. 7 na correctie voor leeftijd en geslacht is het percentage 28,5% in 2008 en 24,6% in 2013

21 Figuur 8 Percentage van de risicobevolking dat gevaccineerd werd tegen griep in de afgelopen 12 maanden, volgens geslacht en leeftijd, Gezondheidsenquête, België, 2013 Vlaams Gewest In het Vlaams Gewest is er tussen 1997 (35%) en 2004 (52%) een toename van het percentage risicopersonen dat in de afgelopen 12 maanden tegen griep werd gevaccineerd, en daarna een stabilisering rond de 50% Brussels Gewest In het Brussels Gewest geeft 18% van de bevolking (van 15 jaar en ouder) aan gevaccineerd te zijn tegen griep in de afgelopen 12 maanden. Dit percentage neemt toe tot 41% in de risicopopulatie. De analyses in functie van geslacht, leeftijd (Figuur 9) en opleidingsniveau geven hetzelfde resultaat als voor heel België. Figuur 9 Percentage van de risicopopulatie dat werd gevaccineerd tegen griep in de afgelopen 12 maanden, volgens geslacht en leeftijd, Gezondheidsenquête, België, 2013 Brussels Gewest VACCINATIE 4. Resultaten 139

22 In het Brussels Gewest is er een lineaire stijging van 39% in 1997 tot 45% in 2008, en daarna een significante daling tot 41% in Waals Gewest In het Waals Gewest geeft 19% van de bevolking (van 15 jaar en ouder) aan gevaccineerd te zijn tegen griep in de afgelopen 12 maanden. Dit percentage neemt toe tot 38% in de risicopopulatie. De analyses in functie van geslacht, leeftijd (Figuur 10), opleidingsniveau en urbanisatiegraad geven hetzelfde resultaat als voor heel België. Figuur 10 Percentage van de risicobevolking dat gevaccineerd werd tegen griep in de afgelopen 12 maanden, volgens geslacht en leeftijd, Gezondheidsenquête, België, 2013 Waals Gewest VACCINATIE 4. Resultaten In het Waals Gewest is er een lineaire stijging van 32% in 1997 tot 45% in 2004, en daarna een significante daling tot 38% in GRIEPVACCINATIE IN HET AFGELOPEN VACCINATIESEIZOEN België In België werd 44% van de risicopopulatie 8 gevaccineerd tegen griep in het afgelopen vaccinatieseizoen 9. Analyse volgens leeftijd en geslacht In de risicogroep werden 45% van de vrouwen en 42% van de mannen in het afgelopen vaccinatieseizoen tegen griep gevaccineerd. Dit verschil is niet significant na correctie voor leeftijd. De vaccinatiegraad schommelt rond de 20% in de leeftijdsgroepen van 15 tot 54 jaar en neemt daarna op regelmatige wijze toe om 68% te bereiken bij de 75-plussers (Figuur 11). 8 Risicopersonen zijn: personen van 65 jaar en ouder en personen van 15 jaar en ouder met een specifieke chronische aandoening (astma, chronische bronchitis, hart- en vaatziekten, hoge bloeddruk, nierlijden en diabetes) 9 Schatting bij personen die ondervraagd werden tussen januari en augustus van het jaar (E) en die aangeven dat ze werden gevaccineerd in het vaccinatieseizoen dat aan de laatste griepperiode voorafging, met name van september tot december van het jaar (E-1)

23 Figuur 11 Percentage van risicobevolking dat werd gevaccineerd tegen griep in het afgelopen vaccinatieseizoen, volgens geslacht en leeftijd, Gezondheidsenquête, België, 2013 Analyse volgens socio-economische achtergrondkenmerken Het percentage risicopersonen dat werd gevaccineerd tegen griep in het afgelopen vaccinatieseizoen, varieert noch in functie van het opleidingsniveau, noch in functie van de urbanisatiegraad. Evolutie over de tijd Tussen 1997 en 2004 observeren we een lineaire en significante toename van het percentage risicopersonen dat werd gevaccineerd in het afgelopen vaccinatieseizoen: 32% in 1997, 40% in 2001, 47% in Deze trend wordt afgebogen in 2008 (45%). Daarna observeert men een daling tot 44% in Het verschil tussen 2008 en 2013 is significant na correctie voor leeftijd en geslacht 10. VACCINATIE 4. Resultaten na correctie voor leeftijd en geslacht is het percentage 26,2% in 2008 en 23,3% in 2013

24 Figuur 12 Percentage van risicobevolking dat werd gevaccineerd tegen griep in het afgelopen vaccinatieseizoen, volgens gewest en jaar, Gezondheidsenquête, België, VACCINATIE 4. Resultaten Gewesten Het percentage risicopersonen dat gevaccineerd werd tegen griep in het afgelopen vaccinatieseizoen varieert volgens het gewest: 47% in het Vlaams Gewest, 39% in het Brussels Gewest, 38% in het Waals Gewest. Deze verschillen zijn echter niet significant na correctie voor leeftijd en geslacht. De evolutie over de tijd is verschillend per gewest: In het Vlaams Gewest is er tussen 1997 (32%) en 2004 (49%) een stijging, en daarna een stabilisering, met percentages rond de 48%. In het Brussels Gewest is er een lineaire stijging van 36% in 1997 tot 43% in 2008, en daarna een daling tot 39% in In het Waals Gewest is er eerst een lineaire stijging van 30% in 1997 tot 46% in 2004, en daarna een significante daling tot 38% in Vlaams Gewest In het Vlaams Gewest werd 47% van de risicopopulatie gevaccineerd tegen griep in het afgelopen vaccinatieseizoen. De analyses in functie van geslacht, leeftijd (Figuur 13), opleidingsniveau en urbanisatiegraad geven dezelfde resultaten als voor heel België.

25 Figuur 13 Percentage van risicobevolking dat werd gevaccineerd tegen griep in het afgelopen vaccinatieseizoen, volgens geslacht en leeftijd, Gezondheidsenquête, België, 2013 Vlaams Gewest In het Vlaams Gewest is er tussen 1997 (32%) en 2004 (49%) een stijging, en daarna een stabilisering, met percentages rond de 48%. Brussels Gewest In het Brussels Gewest werd 39% van de risicopopulatie gevaccineerd tegen griep in het afgelopen vaccinatieseizoen. De analyses in functie van geslacht, leeftijd (Figuur 14), en opleidingsniveau geven dezelfde resultaten als voor heel België. Figuur 14 Percentage van risicobevolking dat werd gevaccineerd tegen griep in het afgelopen vaccinatieseizoen, volgens geslacht en leeftijd, Gezondheidsenquête, België, 2013 Brussels Gewest VACCINATIE 4. Resultaten 143

26 Het percentage risicopersonen dat gevaccineerd werd tegen griep in het afgelopen vaccinatieseizoen is tussen 1997 en 2008 op een lineaire manier en significant gestegen, na correctie voor leeftijd en geslacht: 36% in 1997, 41% in 2001, 41% in 2004, 43% in Daarna observeert men een significante daling van de vaccinatiegraad om 39% te bereiken in Waals Gewest In het Waals Gewest werd 38% van de risicopopulatie gevaccineerd tegen griep in het afgelopen vaccinatieseizoen. De analyses in functie van geslacht (Figuur 15), opleidingsniveau en urbanisatiegraad geven dezelfde resultaten als voor heel België. De vaccinatiegraad is hier echter slecht bij de personen jonger dan 45 jaar (bijvoorbeeld 6% bij de jarigen). Toch moet dit met de nodige voorzichtigheid geïnterpreteerd worden, want het gaat over een klein aantal ondervraagden in deze leeftijdsgroepen (bijvoorbeeld 26 personen bij de jarigen). Figuur 15 Percentage van risicobevolking dat werd gevaccineerd tegen griep in het afgelopen vaccinatieseizoen, volgens geslacht en leeftijd, Gezondheidsenquête, België, 2013 Waals Gewest VACCINATIE 4. Resultaten 144 In het Waals Gewest observeert men, zoals in heel België, tussen 1997 en 2004 een lineaire en significante toename van deze indicator, en dit na correctie voor leeftijd en geslacht: 30% in 1997, 35% in 2001, 46% in Daarna observeert men een significante daling tot 41% in 2008 en tot 38% in 2013.

27 4.2. VACCINATIE TEGEN PNEUMOKOKKEN IN DE AFGELOPEN VIJF JAAR BELGIË In België geeft 5,7% van de bevolking van 45 jaar en ouder aan te zijn gevaccineerd tegen pneumokokken in de afgelopen vijf jaar. Dit percentage neemt toe tot 8,5% als we ons focussen op de risicopopulatie 11. Analyse volgens leeftijd en geslacht In de risicopopulatie varieert de vaccinatiegraad niet significant tussen mannen (8,7%) en vrouwen (8,3%). De vaccinatiegraad is zeer laag bij personen jonger dan 55 jaar (1,9%) en neemt progressief toe om 12,5% te bereiken bij 75-plussers. Figuur 16 Percentage van de risicopopulatie dat gevaccineerd werd tegen pneumokokken in de afgelopen vijf jaar, volgens geslacht en leeftijd, Gezondheidsenquête, België, 2013 Analyse volgens socio-economische achtergrond kenmerken Het percentage risicopersonen dat gevaccineerd werd tegen pneumokokken in de afgelopen vijf jaar varieert niet in functie van het opleidingsniveau en de urbanisatiegraad. VACCINATIE 4. Resultaten Evolutie over de tijd Tussen 2004 en 2008 is het percentage risicopersonen dat werd gevaccineerd tegen pneumokokken in de afgelopen vijf jaar nauwelijks veranderd: 12,6% in 2004, ,0% in In 2013, daarentegen, is dit percentage significant gedaald tot 8,5%. 11 Risicopersonen zijn: personen van 65 jaar en ouder en personen van 45 jaar en ouder met een specifieke chronische aandoening (astma, chronische bronchitis, hart- en vaatziekten, hoge bloeddruk, nierlijden en diabetes)

28 Figuur 17 Percentage van de risicopopulatie dat gevaccineerd werd tegen pneumokokken in de afgelopen vijf jaar, volgens gewest en jaar, Gezondheidsenquête, België, GEWESTEN VACCINATIE 4. Resultaten Het percentage risicopersonen dat werd gevaccineerd tegen pneumokokken in de afgelopen 5 jaar verschilt naargelang het gewest: 8,0% in het Vlaams Gewest, 12,7% in het Brussels Gewest, 8,1% in het Waals Gewest. Het verschil tussen het Brussels Gewest en de andere twee gewesten is significant na correctie voor leeftijd en geslacht. De evolutie over de tijd is verschillend voor de drie gewesten: In het Vlaams Gewest is de vaccinatiegraad tussen 2004 en 2008 stabiel gebleven, maar is er een daling tussen 2008 (9,7%) en 2013 (8,0%). Dit verschil is echter niet significant na correctie voor leeftijd en geslacht. 146 In het Brussels Gewest is de vaccinatiegraad tussen 2004 en 2008 stabiel gebleven, maar is er een daling tussen 2008 (15,3%) en 2013 (12,7%). Dit verschil is echter niet significant na correctie voor leeftijd en geslacht. In het Waals Gewest observeert men een daling van de vaccinatiegraad tussen 2004 (15,5%) en 2008 (11,8%) en tussen 2008 en 2013 (8,1%). Deze verschillen zijn significant na correctie voor leeftijd en geslacht. Vlaams Gewest In het Vlaams Gewest geeft 5,5% van de bevolking van 45 jaar en ouder aan te zijn gevaccineerd tegen pneumokokken in de afgelopen vijf jaar. Dit percentage neemt toe tot 8,0% als we ons focussen op de risicopopulatie. De analyses in functie van geslacht, leeftijd (Figuur 18) opleidingsniveau en urbanisatiegraad geven dezelfde resultaten als voor heel België.

29 Figuur 18 Percentage van de risicopopulatie dat gevaccineerd werd tegen pneumokokken in de afgelopen vijf jaar, volgens geslacht en leeftijd, Gezondheidsenquête, België, 2013 Vlaams Gewest In het Vlaams Gewest is de vaccinatiegraad tussen 2004 en 2008 stabiel gebleven, maar is er een daling tussen 2008 (9,7%) en 2013 (8,0%). Dit verschil is echter niet significant na correctie voor leeftijd en geslacht. Brussels Gewest In het Brussels Gewest geeft 7,7% van de bevolking van 45 jaar en ouder aan te zijn gevaccineerd tegen pneumokokken in de afgelopen vijf jaar. Dit percentage neemt toe tot 12,7% als we ons focussen op de risicopopulatie. In de risicopopulatie is 10,0% van de vrouwen gevaccineerd en 16,3% van de mannen; dit verschil is echter niet significant na correctie voor leeftijd en geslacht. De analyses in functie van leeftijd (Figuur 18) en opleidingsniveau geven dezelfde resultaten als voor heel België. Figuur 19 Percentage van de risicopopulatie dat gevaccineerd werd tegen pneumokokken in de afgelopen vijf jaar, volgens geslacht en leeftijd, Gezondheidsenquête, België, 2013 Brussels Gewest VACCINATIE 4. Resultaten 147

30 In het Brussels Gewest is de vaccinatiegraad tussen 2004 en 2008 stabiel gebleven, maar is er een daling van tussen 2008 (15,3%) en 2013 (12,7%). Dit verschil is echter niet significant na correctie voor leeftijd en geslacht. Waals Gewest In het Waals Gewest geeft 5,5% van de bevolking van 45 jaar en ouder aan te zijn gevaccineerd tegen pneumokokken in de afgelopen vijf jaar. Dit percentage neemt toe tot 8% als we ons focussen op de risicopopulatie. De analyses in functie van geslacht en leeftijd (Figuur 20) geven dezelfde resultaten als voor heel België. Figuur 20 Percentage van de risicopopulatie dat gevaccineerd werd tegen pneumokokken in de afgelopen vijf jaar, volgens geslacht en leeftijd, Gezondheidsenquête, België, 2013 Waals Gewest VACCINATIE 4. Resultaten 148 In het Waals Gewest is er echter een verschil in functie van het opleidingsniveau: de vaccinatiegraad is lager (5,4%) bij personen zonder diploma of enkel een diploma lager onderwijs dan bij personen met een diploma lager secundair (11,2%). Dit verschil is significant na correctie voor leeftijd en geslacht. Er is ook een verschil in functie van de urbanisatiegraad: de vaccinatiegraad is lager bij personen die in stedelijke gemeenten (5,1%) wonen dan bij personen die in half stedelijke gemeenten (13,4%) wonen. Dit verschil is significant na correctie voor leeftijd en geslacht. In het Waals Gewest observeert men een daling van de vaccinatiegraad tussen 2004 (15,5%) en 2008 (11,8%) en tussen 2008 en 2013 (8,1%). Deze verschillen zijn significant na correctie voor leeftijd en geslacht.

31 4.3. VACCINATIE TEGEN HET HUMAAN PAPILLOMAVIRUS (HPV) REEDS GEVACCINEERD TEGEN HET HUMAAN PAPILLOMAVIRUS (HPV) België In België geeft 18% van de vrouwen tussen 10 en 44 jaar aan reeds te zijn gevaccineerd voor het humaan papillomavirus. Analyse volgens leeftijd In de groep van vrouwen tussen 10 en 44 jaar varieert de vaccinatiegraad significant met de leeftijd. Bij jarigen bedraagt deze 23% (dit is min of meer de doelgroep van de jaarlijkse vaccinatie). Bij jarigen is dit 50%, om daarna te dalen tot 38% bij de jarigen. In de oudere leeftijdsgroepen is de vaccinatiegraad duidelijker veel lager (8% bij de jarigen) om progressief te dalen tot 3% bij de jarigen. Figuur 21 Percentage vrouwen van 10 tot 44 jaar dat aangeeft reeds te zijn gevaccineerd voor het humaan papillomavirus (HPV), volgens leeftijd, Gezondheidsenquête, België, 2013 VACCINATIE 4. Resultaten Analyse volgens socio-economische achtergrond kenmerken Het percentage vrouwen van 10 tot 44 jaar dat aangeeft reeds gevaccineerd te zijn tegen het humaan papillomavirus varieert in functie van het opleidingsniveau 12. De vaccinatiegraad is 11% bij vrouwen met een diploma lager secundair en 15% bij vrouwen zonder diploma of enkel een diploma lager onderwijs, tegenover 19% bij vrouwen met een diploma hoger secundair en 19% bij vrouwen met een diploma hoger onderwijs. Het verschil in percentage gevaccineerde vrouwen met een diploma lager secundair, enerzijds, en de vrouwen met een diploma hoger secundair of hoger onderwijs is significant na correctie voor leeftijd. 149 Er zijn ook significante verschillen in functie van de urbanisatiegraad: de vaccinatiegraad is lager bij vrouwen die in stedelijke gemeenten wonen (13%) dan bij vrouwen die in halfstedelijke (23%) en landelijke gemeenten (21%) wonen. Het verschil tussen, enerzijds, de vrouwen die in stedelijke gemeenten wonen en, anderzijds, de vrouwen die in halfstedelijke en landelijke gemeenten wonen, is significant na correctie voor leeftijd. 12 Het gaat hier over het hoogste opleidingsniveau van het huishouden (referentiepersoon of partner), en dus niet noodzakelijk over het opleidingsniveau van de ondervraagde persoon.

32 Evolutie over de tijd Deze indicator is niet beschikbaar voor vorige enquêtejaren Gewesten Het percentage vrouwen van 10 tot 44 jaar dat aangeeft reeds te zijn gevaccineerd voor het humaan papillomavirus verschilt naargelang het gewest: 24% in het Vlaams Gewest, 10% in het Brussels Gewest, 11% in het Waals Gewest. Het verschil in vaccinatiegraad tussen het Vlaams Gewest en de twee andere gewesten is significant na correctie voor leeftijd en geslacht. Vlaams Gewest In het Vlaams Gewest geeft 24% van de vrouwen van 10 tot 44 jaar aan reeds te zijn gevaccineerd tegen het humaan papillomavirus. Bij jonge vrouwen tussen 15 en 19 jaar is dit 62%. De analyses in functie van leeftijd (Figuur 22), opleidingsniveau en urbanisatiegraad geven dezelfde resultaten als voor heel België. Figuur 22 Percentage vrouwen van 10 tot 44 jaar dat aangeeft reeds te zijn gevaccineerd voor het humaan papillomavirus (HPV), volgens leeftijd, Gezondheidsenquête, België, 2013 Vlaams Gewest VACCINATIE 4. Resultaten 150 Brussels Gewest In het Brussels Gewest geeft 10% van de vrouwen van 10 tot 44 jaar aan reeds te zijn gevaccineerd tegen het humaan papillomavirus. Bij jonge vrouwen tussen 20 en 24 jaar is dit 25%. De analyses in functie van leeftijd (Figuur 23) geven dezelfde resultaten als voor heel België. Daarentegen worden hier geen verschillen waargenomen in functie van het opleidingsniveau.

33 Figuur 23 Percentage vrouwen van 10 tot 44 jaar dat aangeeft reeds te zijn gevaccineerd voor het humaan papillomavirus (HPV), volgens leeftijd, Gezondheidsenquête, België, 2013 Brussels Gewest Waals Gewest In het Waals Gewest geeft 11% van de vrouwen van 10 tot 44 jaar aan reeds te zijn gevaccineerd tegen het humaan papillomavirus. Bij jonge vrouwen tussen 15 en 19 jaar is dit 37%. De analyses in functie van leeftijd (Figuur 24) en urbanisatiegraad geven dezelfde resultaten als voor heel België. Figuur 24 Percentage vrouwen van 10 tot 44 jaar dat aangeeft reeds te zijn gevaccineerd voor het humaan papillomavirus (HPV), volgens leeftijd, Gezondheidsenquête, België, 2013 Waals Gewest VACCINATIE 4. Resultaten 151

34 In het Waals Gewest varieert het percentage vrouwen van 10 tot 44 jaar dat aangeeft reeds te zijn gevaccineerd tegen het humaan papillomavirus in functie van het opleidingsniveau 13 : er is echter enkel een significant verschil tussen vrouwen met een diploma lager secundair en vrouwen met een diploma hoger onderwijs TIJD SINDS DE LAATSTE VACCINATIE VAN HET HUMAAN PAPILLOMAVIRUS (HPV) België Van de vrouwen in België die werden gevaccineerd tegen het humaan papillomavirus geeft 19% aan dat dit gebeurde in de afgelopen 12 maanden, in 26% van de gevallen was dit 12 tot 24 maanden geleden, in 39% van de gevallen tussen de 2 en 5 jaar geleden en in 16% van de gevallen meer dan 5 jaar geleden. Analyse volgens leeftijd Het zijn vooral jonge meisjes die werden gevaccineerd in de afgelopen 12 maanden: de vaccinatiegraad is 57% bij de jarigen en 18% bij de jarigen. Toch observeert men ook dat bepaalde vrouwen in de leeftijdsgroep werden gevaccineerd in de afgelopen 12 maanden (terwijl ze a priori niet tot de doelgroep behoren). Anderzijds blijkt een niet verwaarloosbaar aantal vrouwen (van 25 jaar en ouder) te melden dat ze meer dan 5 jaar geleden werden gevaccineerd Gewesten De verdeling van de tijd sinds de laatste vaccinatie tegen het humaan papillomavirus varieert niet aanzienlijk tussen de gewesten. VACCINATIE 4. Resultaten VACCINATIE TEGEN HET HUMAAN PAPILLOMAVIRUS IN DE AFGELOPEN 12 MAANDEN In België geeft 3% van de vrouwen van 10 tot 44 jaar aan dat ze werden gevaccineerd tegen het humaan papillomavirus in de afgelopen twaalf maanden. Deze indicator werd aangemaakt om de resultaten van 2013 te kunnen vergelijken met deze van 2008 (Zie tabel 1) Het gaat hier over het hoogste opleidingsniveau van het huishouden (referentiepersoon of partner), en dus niet noodzakelijk over het opleidingsniveau van de ondervraagde persoon.

35 Tabel 1 Percentage vrouwen van 12 tot 20 jaar dat aangeeft te zijn gevaccineerd tegen humaan papillomavirus in de afgelopen twaalf maanden, volgens leeftijd en jaar, gezondheidsenquête, België Jaar Leeftijd Aantal respondenten Gewogen percentage Aantal respondenten Gewogen percentage 12 jaar 50 6% 51 34% 13 jaar 51 16% 38 16% 14 jaar 48 40% 55 21% 15 jaar 43 25% 55 8% 16 jaar 67 24% 50 12% 17 jaar 45 12% 49 11% 18 jaar 57 13% 50 13% 19 jaar 47 4% 53 1% 20 jaar 56 3% % Total % % Uit deze tabel blijkt dat de vaccinatie bij meisjes van 12 tot 14 jaar vroegtijdiger gebeurt in 2013 dan in De percentages bij meisjes van jaar liggen in 2013 lager. VACCINATIE 4. Resultaten 153

36

37 5. BESPREKING Vooreerst dient het belang van het systeem «Vaccinnet 14» in Vlaanderen te worden onderstreept. Dit systeem laat toe dat hulpverleners de vaccins die ze nodig hebben, kunnen bestellen en de vaccins die ze toedienen op het niveau van het individu kunnen registreren. Het zou interessant zijn om na te gaan welke rol Vaccinnet in de toekomst kan spelen om de vaccinatiegraad in de bevolking te meten. Op Europees niveau heeft het European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC) een gespecialiseerd netwerk opgezet in het domein van de ziekten die kunnen voorkomen worden door vaccinatie (Vaccine Preventable Diseases): het VENICE netwerk 15. Doelstelling daarvan is om informatie over de nationale vaccinatieprogramma s te verzamelen, uit te wisselen en te verspreiden. Dit netwerk kan helpen om resultaten over de vaccinatiegraad op Europees niveau makkelijker te vergelijken. Griepvaccinatie Aan de hand van de gegevens van de Permanente Steekproef werd door het Intermutualistisch Agentschap (IMA) 16 een studie uitgevoerd over de vaccinatiegraad tegen de griep. Deze studie laat toe om de resultaten op basis van de administratieve gegevens van het IMA te vergelijken met deze van de Gezondheidsenquête 2008 (waar men aan de personen vraagt naar informatie over hun vaccinatiestatus). De analyse betreft griepvaccinatie (in de afgelopen 12 maanden) bij personen van 65 jaar en ouder. De resultaten van deze vergelijken worden voorgesteld in Tabel 2: Tabel 2 Vaccinatiegraad voor influenza bij personen van 65 jaar en ouder: vergelijking tussen de gegevens van de Gezondheidsenquête 2008 (HIS) en de gegevens van het Intermutualistisch Agentschap (IMA) van op basis van de Permanente Steekproef (EPS), België HIS 2008 % (betrouwbaarheidsinterval 95%) IMA % IMA Vlaams Gewest 63,4 (58,2-68,6) 65,8 65,8 Brussels Gewest 66,6 (60,3-72,8) 58,0 59,2 Waals Gewest 66,9 (61,1-72,8) 60,2 60,9 België 64,7 (61,0-68,4) 62,5 62,9 % VACCINATIE 5. Bespreking De cijfers tonen dus een lichte overschatting van de resultaten van de gezondheidsenquête in vergelijking met de resultaten van de EPS, waarbij het verschil iets groter is in het Waals Gewest en het Brussels Gewest. De studie laat toe om de resultaten van de vaccinatiegraad tegen griep in de Gezondheidsenquête te valideren. 155 Een derde van de bevolking in België werd al ooit eens tegen griep gevaccineerd. Deze proportie stijgt tot twee derden van de bevolking wanneer we enkel de risicopopulatie in acht nemen. Deze indicator laat toe om na te gaan in welke mate de bevolking reeds in contact kwam met het vaccinatieprogramma tegen griep. De resultaten moeten echter met voorzichtigheid geïnterpreteerd worden. Personen kunnen inderdaad moeilijkheden hebben om zich vaccinaties te herinneren van lang geleden, wat minder het geval is voor recente vaccinaties J. Vanoverloop, J. Guillaume, Vaccination contre la grippe au cours des hivers et : évaluation basée sur l échantillon permanent des soins de santé (EPS). Rapport de l Agence Intermutualiste. 2011