Gezondheidsenquête door middel van Interview België 2001

Transcriptie

1 Gezondheidsenquête door middel van Interview België 1 Deel 4 Preventie IPH/EPI REPORTS nr 2-22

2 Afdeling Epidemiologie Juliette Wytsmanstraat 14 5 Brussel Tel : 2/ his@iph.fgov.be index4.htm Leuvenseweg 44 Brussel Onderzoeksteam : Jamila Buziarsist Stefaan Demarest Lydia Gisle Jean Tafforeau Johan Van der Heyden Herman Van Oyen Met de medewerking van : Pieter-Jan Miermans Francis Sartor Logistieke steun : Monique Schoonenburg Véronique Verhocht Nationaal Instituut voor de Statistiek : IPH/EPI REPORTS Nr 2-22 Depotnummer: D/2/255/4

3 Inhoudstafel Gezondheidsenquête, België, 1 DEEL 1 : Introductie... 8 Doel en opzet van de Gezondheidsenquête 1 I. Inhoud van de bevraging... 8 II. Samenstelling van de steekproef III. Actoren IV. Veldwerkorganisatie V. Netwerk enquêteurs VI. Kwaliteitsbewaking...25 VII. Participatiegraad...29 VIII. Wegingsfactoren...34 IX. Tabellen...35 X. Studiepopulatie...4 DEEL 2 : 1. Gezondheidstoestand Subjectieve gezondheid Lichamelijke gezondheid Chronische aandoeningen Acute aandoeningen Mentale gezondheid Beperkingen en Participatieproblemen DEEL 3 : 2. Leefstijl Lichamelijke activiteit Voeding Voedingsstatus Voedingsgewoonten Gebruik van alcohol Tabaksgebruik Gebruik van illegale drugs Gezondheid en seksualiteit...79 Blz.

4 Gezondheidsenquête, België, 1 Inhoudstafel DEEL 4 : Blz. 3. Preventie Vaccinatie bij volwassenen Cardiovasculaire preventie Vroegtijdige opsporing van diabetes Vroegtijdige opsporing van borstkanker Vroegtijdige opsporing van baarmoederhalskanker DEEL 5 : 4. Medische consumptie Contacten met zorgverstrekkers Contacten met de huisarts Contacten met de specialist Contacten met de spoedgevallendienst Contatcten met de tandarts Contacten met paramedische zorgverstrekkers Opname in het ziekenhuis Gebruik van geneesmiddelen Patiëntentevredenheid Niet-conventionele geneeswijzen DEEL 6 : 5. Gezondheid en samenleving Toegankelijkheid van gezondheidszorgen Socio-economische verschillen in gezondheid Gezondheid en omgeving Ongevallen, verkeersveiligheid en geweld Sociale gezondheid Sociale en preventieve diensten

5 Gezondheidsenquête, België, Cardiovasculaire Preventie

6 Gezondheidsenquête, België, 1 Dit onderzoek wordt uitgevoerd op initiatief van : M. AELVOET Minister van Consumentenzaken, Volksgezondheid en Leefmilieu J. CHABERT Minister van Openbare Werken, Vervoer, Brandbestrijding en Dringende Medische Hulp van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest T. DETIENNE Minister van Sociale Aangelegenheden en Gezondheid van het Waals Gewest D. GOSUIN Minister van Leefmilieu en Waterbeleid, Natuurbehoud, Openbare Netheid en Buitenlandse Handel van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest N. MARECHAL Minister van Jeugdhulp en Gezondheid van de Franse Gemeenschap H. NIESSEN Minister van Jeugd en Gezin, Monumenten en Landschappen, Gezondheid en Sociale Zaken van de Duitstalige Gemeenschap F. VANDENBROUCKE Minister van Sociale Zaken en Pensioenen M. VOGELS Minister van Welzijn, Gezondheid en Gelijke Kansen van de Vlaamse Gemeenschap.

7 Gezondheidsenquête, België, 1 Preventie : Cardiovasculaire Preventie 3.2. Cardiovasculaire preventie Gezondheidstoestand Leefstijl Preventie Vaccinatie bij Volwassenen Cardiovasculaire Preventie Vroegtijdige Opsporing van Diabetes Hoge Bloeddruk Hoog Cholesterolgehalte Medische Consumptie Gezondheid en Samenleving Vroegtijdige Opsporing van Borstkanker Vroegtijdige Opsporing van Baarmoederhalskanker I. Samenvatting Er bestaan actueel voldoende bewijzen die aantonen dat een hoge bloeddruk en een hoog cholesterolgehalte in het bloed belangrijke risicofactoren zijn voor cardiovasculaire problemen. Een vroegtijdige opsporing van deze problemen is dan ook een belangrijke preventiemaatregel die aan de bevolking aangeboden moet worden. Het is dan ook essentieel voor de beleidsvorming in het domein van volksgezondheid om over de meest recente informatie te beschikken over de mate waarin de bevolking gescreend is voor bloeddruk en cholesterolgehalte in het bloed. In België heeft 9 van de bevolking van 15 jaar of ouder een controle van de bloeddruk ondergaan in van de afgelopen vijf jaar, terwijl 77 een dergelijke controle in van het afgelopen jaar gehad. Een recente controle van de bloeddruk (dit is: tijdens de afgelopen twaalf maanden) lijkt meer frequent voor te komen bij vrouwen dan bij mannen. Er kunnen omtrent de controle van de bloeddruk geen noemenswaardige verschillen tussen de regio s van het land vastgesteld worden. 1199

8 Preventie : Cardiovasculaire Preventie Gezondheidsenquête, België, 1 Van die personen, van 15 jaar of ouder, die aangeven een controle van de bloeddruk gehad te hebben, stelt 28 dat ze er ervan op de hoogte werden gesteld dat de bloeddruk te hoog was. Dit percentage loopt op tot 5 bij de personen van 75 jaar of ouder. Hieromtrent kan een uitgesproken socio-economische gradiënt vastgesteld worden: een te hoge bloeddruk wordt relatief meer teruggevonden bij lager geschoolde personen. Het zou nuttig zijn na te gaan in welke mate het relatief hoog aantal zwaarlijvigen bij de minder geprivilegieerde bevolkingsgroepen hierbij een rol speelt. De proportie personen die aangaf tijdens een controle van de bloeddruk de melding gekregen te hebben dat de bloeddruk te hoog was, is stabiel gebleven indien de resultaten van 1997 en 1 naast elkaar gelegd worden. Evenmin kan er veel verschil teruggevonden worden in de verschillende regio s van het land. In België, geeft 63 van de bevolking van 15 jaar of ouder aan dat ze een tijdens de afgelopen vijf jaar en controle van het cholesterolgehalte in het bloed ondergaan hebben Bij 43 gaat het om een controle in het afgelopen jaar. De mate waarin mensen een dergelijke controle ondergaan hebben, stijgt met de leeftijd; ze bedraagt reeds 46 in de leeftijdsgroep jaar om een maximum van 9 te bereiken in de leeftijdsgroep jaar. In Brussel kan vastgesteld worden dat bij de allochtone, niet Europese bevolking, de cijfers met betrekking tot de controle van het cholesterolgehalte relatief laag liggen. De cijfers met betrekking tot de opsporing van een te hoge bloeddruk zijn, in vergelijking met 1997, onveranderd gebleven (hierbij moet toegevoegd worden dat deze cijfers reeds zeer hoog zijn). De situatie is verschillend voor wat de controle van het cholesterolgehalte in het bloed betreft, de proportie personen die een dergelijke controle de afgelopen vijf jaar ondergaan heeft, is gestegen van 56 in 1997 tot 63 in 1. Dit verschil is significant. Deze evolutie kan misschien verklaard worden door te wijzen op de veroudering van de bevolking en de beschikbaarheid van hypolipimiërende behandelingen (vooral statines). De mate waarin een controle op een te hoog cholesterolgehalte in het bloed doorgevoerd werd, is in alle regio s van het land ongeveer gelijk. In België kreeg 36 van de bevolking (van 15 jaar of ouder) tijdens een controle te horen dat het cholesterolgehalte in hun bloed te hoog was. Deze proportie is hoger bij mannen (39 met een maximum van 52 in de leeftijdsgroep jaar) dan bij vrouwen (3 met een maximum van 56 in de leeftijdsgroep jaar). De resultaten van 1997 (34) en 1 (36) liggen dicht bijeen, maar toch kan een licht stijging vastgesteld worden. De resultaten zijn quasi gelijk in alle regio s van het land. 58 van diegenen van 15 jaar of ouder die gaven aan dat ze een controle van het cholesterolgehalte in het bloed ondergaan hebben, geeft aan op aanraken van een geneesheer een behandeling te volgen voor een te hoog cholesterolgehalte. Het gaat hierbij voornamelijk om maatregelen op het vlak van dieet en leefstijl. Van deze personen geeft 3 aan tevens cholesterolverlagende geneesmiddelen te gebruiken. Dit cijfer lijkt erg hoog en behoeft een verdere validatie. 1

9 Gezondheidsenquête, België, 1 Preventie : Cardiovasculaire Preventie II. Inleiding Cardiovasculaire aandoeningen vormen een van de belangrijkste doodsoorzaken in België; meer dan een derde van alle geregistreerde overlijdens is te wijten aan pathologieën van het cardiovasculair systeem. Hartinfarcten vertegenwoordigden bijvoorbeeld in het jaar in het Vlaams Gewest een verlies van zeven persoonsjaren bij mannen (1). Naast andere risicofactoren te situeren in het domein van de levensstijl (bijvoorbeeld het gebruik van tabak, obesitas,), bestaat er thans afdoende bewijs dat hypertensie en hypercholesterolemie belangrijke risicofactoren zijn voor het optreden van cardiovasculaire klachten. De vroegtijdige opsporing ervan maakt dan ook deel uit van de preventiemaatregelen die aan de bevolking aangeboden moeten worden. De relatie tussen een te hoge bloeddruk en cardio-vasculaire aandoeningen werd reeds uitvoerig aangetoond: de kans op een cardiovasculaire aandoeningen stijgt gradueel in functie van de bloeddruk (2;3). Prospectieve cohortstudie (in het bijzonder met mannen van middelbare leeftijd) hebben aangetoond dat het risico op een cardiovasculaire aandoening gecorrigeerd voor leeftijd progressief toemeet in functie van het cholesterolgehalte. De grenswaarden werden vastgesteld met het oog op het makkelijker nemen van klinische beslissingen, maar het risico stijgt reeds vanaf vrij lage waarden van mg/l. Er moet echter onderlijnd worden dat de huidige benadering in het domein van de cardiovasculaire aandoeningen erin bestaat de verschillende risicofactoren niet langer geïsoleerd e benaderen; een verhoogd cholesterolgehalte als geïsoleerd gegeven, heeft dan ook weinig betekenis. Met betrekking tot hypertensie werden de officiële aanbevelingen voor het geheel van de bevolking gepubliceerd op het Europese niveau (4). Op het Belgisch niveau heeft de Vereniging voor de Strijd tegen de Hypertensie aan alle geneesheren aanbevolen om bij elk patiëntcontact de bloeddruk te meten (5). Op het niveau van de Franse Gemeenschap, werden in 1992 aanbevelingen geformulerd voor de huisartsen (Santé et Communauté, N 19, 1992, pages 6-9) : het meten van de bloeddruk van elke volwassen van tot 65 jaar wat ook de reden voor consultatie was. De US Preventive Services Task Force beveelt een controle van de bloeddruk aan voor eenieder vanaf de leeftijd van 21 jaar (6). Voor wat de opsporing van hypercholesterolemie betreft, bestaan nog geen officiële aanbevelingen voor het geheel van de bevolking. Op het niveau van de Franse Gemeenschap, werden in 1992 aanbevelingen geformuleerd voor de huisartsen (Santé et Communauté, N 19, 1992, pagina s 6-9) : (a) het meten van het cholesterolgehalte in het bloed bij alle volwassen van tot 65 jaar, indien er geen informatie recenter dan 5 jaar - aanwezig is omtrent het cholesterolgehalte, wat ook de reden van consultatie is en (b) afname van een bloedstall met het oog op het meten van het totale cholesterolgehalte. De US Preventive Services Task Force beveelt een opvolging van het totale cholesterolgehalte aan (met een periodiciteit van 5 jaar) bij alle mannen van 35 tot 64 en bij alle vrouwen van 45 tot 65 jaar (6). Gezien de snelle evolutie van de aanbevelingen omtrent hypertensie en hypercholesterolemie is het voor de beleidsvoerders in het domein van volksgezondheid noodzakelijk om over actuele informatie te beschikken omtrent de opsporing ervan bij de bevolking. Informatie daaromtrent is direct bruikbaar om desgevallend en programma van vroegtijdige opsporing te starten. 11

10 Preventie : Cardiovasculaire Preventie Gezondheidsenquête, België, 1 III. Vragen De belangrijkste doelstelling van dit hoofdstuk is het inschatten van de controle/vroegtijdige opsporing van een te hoge bloeddruk en een te hoog cholesterolgehalte in het bloed. Een tweede objectief is na te gaan wat ondernomen wordt indien het cholesterolgehalte in het bloed te hoog is. Aan de respondenten worden gevraagd of zij een controle van de bloeddruk of het cholesterolgehalte hebben ondergaan. De enquêteur dient hiervan geen enkel bewijs te vragen. We baseren ons dus enkel op een verklaring van de respondenten, met alle subjectiviteit van dien. Men kan zich afvragen in welke mate dergelijke controles aangevraagd werden door de betrokken. Het is immers ook mogelijk dat een dergelijke controle opgelegd werd door een geneesheer tijdens een raadpleging of huisbezoek om een andere reden. De huidige vragenlijst laat niet toe hieromtrent een onderscheid te maken. PR1. Werd uw bloeddruk wel eens gecontroleerd? PR2. Wanneer werd uw bloeddruk voor het laatst gecontroleerd? PR3. Heeft men u ooit, bij de controle van uw bloeddruk, gezegd dat u een verhoogde bloeddruk had? PR4. Heeft men ooit het cholesterolgehalte in uw bloed gemeten? PR5. Wanneer werd voor het laatst het cholesterolgehalte in uw bloed gemeten? PR6. Heeft men u ooit, bij het meten van het cholesterolgehalte in uw bloed, gezegd dat dit te hoog was? PR7. Bent u momenteel in behandeling bij een arts om het cholesterolgehalte in uw bloed te verminderen? PR8. Heeft een arts u aangeraden meer lichamelijke oefeningen te doen, te vermageren, minder vet te eten, een voorgeschreven geneesmiddel te nemen of andere maatregelen? Antwoorden van de respondenten op de vraag of hen tijdens een controle werd medegedeeld dat de bloeddruk, respectievelijk het cholesterolgehalte te hoog, het bloed, te hoog was, kunnen niet op een betrouwbare manier gebruikt worden voor het inschatten van de prevalentie van deze anomalieën. Er worden immers in deze context geen strikte omschrijvingen ervan gebruikt (men vertrouwt enkel op de subjectieve appreciatie van de bevraagde personen). Een correcte inschatting van de prevalentie van hypertensie of hypercholesterolemie kan enkel doorgevoerd worden in het kaderen van een gezondheidsenquête gecombineerd met een klinisch onderzoek door professionelen. Hierbij kan effectief de bloeddruk gemeten worden en een bloedstaal voor het meten van het cholesterolpeil afgenomen worden. Vermeld dient te worden dat de vragen rond cardio-vasculaire preventie opgenomen werden in de schriftelijke vragenlijst en dus enkel gericht zijn aan personen van 15 jaar of ouder. IV. Indicatoren Er bestaan geen specifieke indicatoren aanbevolen door de WGO op dit domein. Op Europees niveau heeft het project ECHI (European Community Health Indicators) aanbevolen om de mate waarin een te hoge bloeddruk /een te hoog cholesterolgehalte in het bloed te meten, zonder concreet te suggereren hoe dit zou moeten gebeuren. De controle van de bloeddruk zal aan de hand van drie indicatoren in beeld gebracht worden Controle van de bloeddruk in de afgelopen vijf jaar 12

11 Gezondheidsenquête, België, 1 Preventie : Cardiovasculaire Preventie Tijd verstreken sinds de laatste controle van de bloeddruk Melding van een te hoge bloeddruk. De derde indicator heeft enkel tot doel de kennis van de individuen omtrent hun eigen bloeddruk in te schatten. Ze mag op geen enkele wijze gebruikt wordt om de prevalentie van hypertensie te schatten. Vraag MA6 (module MA rond chronische aandoeningen, vraag 6) rond hypertensie is hiervoor aangewezen. De controle van een te hoog cholesterolpeil in het bloed zal op basis van drie indicatoren gemeten worden: De populatie waarvan het cholesterolgehate ooit is gemeten Controle van het cholesterolgehalte in de loop van de vijf laatste jaren Tijd verstreken sinds de laatste controle van het cholesterolpeil Bijkomende informatie zal op basis van een drietal bijkomend indicatoren voorgesteld worden Melding van een te hoog cholesterolgehalte Populatie dat een behandeling volgt voor het verminderen van het cholesterolgehalte Type behandelingen aanbevolen door een geneesheer voor het verminderen van het cholesterolgehalte. De vierde indicator heeft enkel tot doel de kennis van de individuen omtrent hun eigen cholesterolgehaltedruk in te schatten. Ze mag op geen enkele wijze gebruikt worden om de prevalentie van hypercholesterolemie te schatten. 13

12 Preventie : Cardiovasculaire Preventie Gezondheidsenquête, België, 1 V. Resultaten V.1. België V.1.1. Controle van de bloeddruk in de afgelopen vijf jaar (PR2_1) In België geeft 92 van de bevolking (van 15 jaar of ouder) aan dat hun bloeddruk gecontroleerd werd in afgelopen vijf jaar jaren. Omgekeerd stelt 8 dat hun bloeddruk in deze referentieperiode niet gecontroleerd werd. 9 van de mannen hebben een controle van de bloeddruk ondergaan en 94 van de vrouwen. Dit verschil is evenwel niet significant (Tabel ). De mate waarin de bloeddruk gecontroleerd werd, stijgt met de leeftijd, maar de percentages zijn in alle leeftijdsgroepen hoe dan ook zeer hoog. In geen enkele leeftijdsgroep behalve deze voor mannen van jaar zakken deze percentages onder de 8 (Figuur ). Figuur : Aantal personen (in ) van 15 jaar of ouder die aangeeft een controle van de bloeddruk ondergaan te hebben in de afgelopen vijf jaar, volgens geslacht en leeftijd, Gezondheidsenquête, België, 1. Indicator pr2_1 BE Mannen Vrouwen Er kan geen samenhang vastgesteld worden tussen de mate waarin een controle van de bloeddruk werd ondergaan en het opleidingsniveau. Evenmin varieert de controle in functie van de urbanisatiegraad. De controle van de bloeddruk varieert nauwelijks van de ene regio tot de andere. In 1997 gaf 91 van de bevolking (van 15 jaar of ouder) aan dat ze een controle van de bloeddruk hadden ondergaan in de afgelopen vijf jaar. De resultaten vastgesteld in 1 zijn hiermee quasi identiek (92). 14

13 Gezondheidsenquête, België, 1 Preventie : Cardiovasculaire Preventie V.1.2. Tijd verstreken sinds de laatste controle van de bloeddruk (PR2_2) In België geeft 77 van de bevolking (van 15 jaar of ouder) aan dat ze in de afgelopen twaalfmaanden een controle van de bloeddruk ondergaan heeft. Voor van de bevolking vond deze laatste controle 1 tot 2 jaar geleden plaats, bij 4 van de bevolking tussen de 3 en 5 jaar geleden terwijl 2 aangeeft dat dit reeds meer dan 5 jaar geleden is gebeurd. Tenslotte geeft 7 à 8 van de betrokken populatie aan dat hun bloeddruk nog nooit is gecontroleerd. Een recente controle (< 1 jaar) komt bij vrouwen het meest frequent voor. De tijd verstreken sinds de laatste controle varieert nauwelijks van de ene regio tot de andere. In 1997 gaf 75 van de bevolking (van 15 jaar of ouder) aan dat hun bloeddruk werd gecontroleerd in de loop van de afgelopen twaalf maanden. Dit percentage is toegenomen tot 77 in 1. Alhoewel dit verschil niet significant is, is het interessant de toekomstige evolutie op dit terrein op te volgen. V.1.3. Melding van een te hoge bloeddruk (PR3_1) In België geeft 28 van de bevolking (van 15 jaar of ouder) aan dat ze ooit tijdens een controle te horen kreeg dat zijn/haar bloeddruk te hoog was. Dit percentage stijgt met de leeftijd om ongeveer 5 te bedragen bij personen van 75 jaar of ouder: 46 bij de mannen en 52 bij de vrouwen (Figuur ). Figuur : Aantal personen (in ) van 15 jaar of ouder dat aangeeft dat ze ooit tijdens een controle van de bloeddruk te horen kreeg dat ze een te hoge bloeddruk hadden, volgens geslacht en leeftijd, Gezondheidsenquête, België, Indicator pr3_1 BE Mannen Vrouwen Indicator pr3_1 BE Mannen Vrouwen Er kan een duidelijke samenhang worden vastgesteld tussen het opleidingsniveau en de melding van een te hoge bloeddruk (deze verschillen blijven bestaan na correctie voor leeftijd en geslacht): 15

14 Preventie : Cardiovasculaire Preventie Gezondheidsenquête, België, 1 44 bij personen die slechts lager onderwijs gevolgd hebben 34 bij personen die slechts lager secundair onderwijs gevolgd hebben 25 bij personen die slechts hoger secundair onderwijs gevolgd hebben bij personen die hoger onderwijs gevolgd hebben De melding van een te hoge bloeddruk varieert niet in functie van de urbanisatiegraad, noch in functie van de verblijfplaats (regio). In 1997 gaf 27 van de bevolking (van 15 jaar of ouder) aan dat ze ooit op de hoogte waren gesteld dat hun bloeddruk te hoog was. Dit percentage is identiek met dit van 1. V.1.4. Controle van het cholesterolniveau in de loop van de laatste vijf jaar (PR4_1, PR5_1) In België geeft 66 van de bevolking (van 15 jaar of ouder) aan dat ze reeds minstens eenmaal tijdens hun leven een controle van het cholesterolgehalte in het bloed gehad hebben. 63 van de bevolking (van 15 of ouder) geeft aan een controle van het cholesterolgehalte gehad te hebben in de loop van de afgelopen vijf jaar. Omgekeerd stelt 37 dat ze geen controle van het cholesterolgehalte ondergingen in de loop van deze periode. Bij de personen van tot 65 jaar stelt 62 dat ze een controle van het cholesterolgehalte in de loop van de laatste vijf jaar gehad hebben. De controle op een te hoog cholesterolgehalte (in de loop van de afgelopen vijf jaar) stijgt stelselmatig met de leeftijd : van 46 bij de jarigen tot bijna 9 bij de jarigen (Figuur ). 16

15 Gezondheidsenquête, België, 1 Preventie : Cardiovasculaire Preventie Figuur : Aantal personen (van 15 jaar of ouder) dat aangaf een controle van het cholesterolgehalte gehad te hebben in de loop van de laatste vijf jaar, volgens geslacht en leeftijd, Gezondheidsenquête, België, 1. Indicator pr5_1 BE Mannen Vrouwen Indicator pr5_1 BE Mannen Vrouwen De mate waarin mensen een controle van het cholesterolgehalte in het bloed ondergaan hebben, lijkt op het eerste zicht geassocieerd te zijn met het opleidingsniveau: 74 van diegenen die niet minstens een diploma hoger secundair onderwijs gehaald hebben werd gecontroleerd tegenover slechts 6 van diegenen die minstens het hoger secundair onderwijs heeft doorlopen. Hier kan een duidelijk verschil vastgesteld worden tussen de ruwe resultaten en de gecorrigeerde resultaten (Tabel ). Dit is zonder twijfel te wijten aan de sterke correlatie tussen leeftijd en opleidingsniveau ; oudere personen zijn vaker personen met een relatief laag opleidingsniveau. Na correctie voor leeftijd en geslacht zijn de verschillen tussen de onderscheiden opleidingsniveaus niet significant. De mate waarin mensen een controle van het cholesterolgehalte in het bloed ondergaan hebben varieert in functie van de urbanisatiegraad en nauwelijks in functie van verblijfplaats (regio); ze is iets hoger in het Waals Gewest (66) dan in het Brussels of Vlaams Gewest (62), maar dit verschil is niet significant na correctie voor leeftijd en geslacht. In 1997 gaf 56 van de populatie (van 15 jaar of meer) aan dat ze een controle van het cholesterolgehalte in het bloed ondergaan hadden in de loop van de daaraan voorafgaande vijf jaar. Deze proportie is in 1 meer dan 63 wat een belangrijke toename betekent! Dit verschil is significant na correctie voor leeftijd en geslacht. De relatie tussen de consumptie van tabak en de controle van het cholesterolgehalte in het bloed werd nagegaan : 17

16 Preventie : Cardiovasculaire Preventie Gezondheidsenquête, België, 1 Consumptie van tabak Cholesterol gemeten in de laatste 5 jaar (gewogen ) Aantal personen (ongewogen) Ja Nee Dagelijkse roker Occasionele roker Ex roker Niet roker Op basis van deze analyse kan besloten worden dat ex-rokers in hoger mate een controle van het cholesterolgehalte melden.. Dit resultaat is significant na controle voor leeftijd en geslacht: OR = 1.33 indien de dagelijkse rokers als referentiecategorie genomen worden (BI 95 = ). V.1.5. Tijd verstreken sinds de laatste controle van het cholesterolgehalte (PR5_2) In België geeft 43 van de bevolking (van 15 jaar of ouder) aan dat in de loop van de laatste twaalf maanden het cholesterolgehalte in hun bloed is gemeten. Deze periode situeert zich tussen de 1 en 2 jaar bij 12 van de populatie, tussen de 2 en 5 jaar bij 8 van de bevolking en is langer dan 5 jaar geleden voor 3 van de bevolking. De overige personen 34 - geven aan dat ze nog nooit een controle van het cholesterolgehalte in het bloed ondergaan hebben. De tijd verstreken sinds de laatste controle van het cholesterolgehalte in het bloed varieert niet op een significante wijze tussen de regio s : 45 in de loop van het afgelopen jaar in het Waals Gewest, 43 in het Vlaams Gewesten en 41 in het Brussels Gewest. In 1997 gaf 35 van de bevolking van 15 jaar of ouder aan dat ze een controle van het cholesterolgehalte in het bloed ondergaan had in de loop van het afgelopen jaar. Dit percentage is in Dit toont aan dat de globale evolutie voor wat betreft de controle van het cholesterolgehalte vooral aan recente veranderingen schatplichtig is. V.1.6. Melding van een te hoog cholesterolgehalte in het bloed (PR6_1) In België geeft 36 van diegenen (van 15 jaar of ouder) die reeds een controle van het cholesterolgehalte in het bloed ondergaan heeft aan, dat hen ooit gemeld is dat hun cholesterolgehalte te hoog was. Dit percentage ligt significant hoger bij mannen (39) dan bij vrouwen (33) (Tabel ). Dit percentage stijgt met de leeftijd: het is reeds 13 bij diegene van jaar en stijgt van dan om de hoogste waarde aan te nemen bij de jarigen. Deze maximale waarde wordt sneller gehaald bij de mannen (52 bij de jarigen) dan bij de vrouwen (56 bij de jarigen)(figuur ). 18

17 Gezondheidsenquête, België, 1 Preventie : Cardiovasculaire Preventie Figuur : Aantal personen (van 15 jaar of ouder) die reeds een controle van het cholesterolgehalte in het bloed ondergaan heeft en die ooit te horen kreeg dat hun cholesterolgehalte te hoog was, volgens geslacht en leeftijd, Gezondheidsenquête, België, Indicator pr6_1 BE Mannen Vrouwen Indicator pr6_1 BE Mannen Vrouwen Er kan geen significant verband vastgesteld worden tussen het opleidingsniveau en het feit of men ooit de melding heeft gekregen dat het cholesterolgehalte in het bloed te hoog was. Ook met urbanisatiegraad en verblijfplaats (regio) treden er geen significante verbanden op. In 1997 meldde 34 van de bevolking (van 15 jaar of meer) ervan op de hoogte te zijn gesteld dat zijn/haar cholesterolgehalte te hoog was. Deze proportie is ongeveer identiek aan deze van 1 (36). Het verschil is niet significant na controle voor leeftijd en geslacht. V.1.7. Behandeling van een te hoog cholesterolgehalte (PR7_1) In België, geeft 58 van de bevolking (van 15 jaar of meer) dat een controle van het cholesterolgehalte in het bloed ondergaan heeft, aan een behandeling te volgen aanbevolen door een geneesheer omdat hun cholesterolgehalte te hoog was. Deze behandelingen kunnen in twee belangrijke groepen opgesplitst worden; verandering op het vlak van voedingsgewoonten en levensstijl en een behandeling met geneesmiddelen. Meer specifiek geeft 35 aan meer fysieke activiteiten te verrichten, 36 diende zijn het gewicht in de gaten te houden terwijl 56 aanbevolen werd minder vet te eten. 19

18 Preventie : Cardiovasculaire Preventie Gezondheidsenquête, België, 1 Van de 5.6 personen die aangeven een behandeling aanbevolen door hun behandelende geneesheer te volgen omdat ze een te hoog cholesterolgehalte hebben, geven er bovendien 1.7 (zijnde 3) aan cholesterolverlagende geneesmiddelen te nemen. Het percentage personen dat een controle van het cholesterolgehalte ondergaan heeft en dat aangeeft een behandeling aangeraden door geneesheer te volgen, is hoger in het Waals en Brussels Gewest (63-64) in vergelijking met het Vlaams Gewest. Dit verschil is significant na correctie voor leeftijd en geslacht V.1.8. Discussie en conclusies Het percentage personen dat aangeeft een controle van de bloeddruk gehad te hebben is ongetwijfeld onderschat, gezien sommigen wellicht vergeten zijn dat ze ooit gecontroleerd zijn geweest. Hetzelfde geldt voor het percentage personen die ooit gemeld kregen dat hun bloeddruk te hoog was. Ook dit zijn sommigen ongetwijfeld vergeten. 28 van de bevolking (van 15 jaar of ouder) die een controle ondergingen, gaf aan ooit de melding te hebben gekregen dat hun bloeddruk te hoog was. Dit percentage kan relatief hoog lijken (dit in tegenstelling tot de vermoede onderschatting) wanneer men dat in bevolkingsenquêtes die gekoppeld worden aan een klinisch onderzoek (in basale omstandigheden) een verhoogde bloeddruk ((> 14/ 9 mm Hg) eerder bij 15 van de bevolking terug gevonden kan worden. Hierbij dient echter vermeld te worden dat de 28 waarvan sprake verwijst naar een gecumuleerde incidentie in de loop van het leven; het is dan ook logisch dat de waarde ervan groter zal zijn dan een puntprevalentie op een bepaald moment. Bovendien mag niet vergeten worden dat de bloeddruk een zeer gevoelige parameter is, direct beïnvloed door de gebeurtenissen in het alledaags leven (stress, AINS, het effect van witte jassen). Er kan een samenhang onderkent worden tussen het opleidingsniveau en de melding van een te hoge bloeddruk; deze samenhang kan mogelijkerwijs verklaard worden door te wijzen op de hogere prevalentie van obesitas in de lagere socio-economische groepen (terwijl deze samenhang minder evident is voor de cholesterol). Het zou dan ook nuttig zijn met dit gegeven rekening te houden om de relatie na te gaan tussen het opleidingsniveau en de melding van een te hoge bloeddruk. Het percentage personen dat aangeeft een controle van de cholesterolgehalte gehad te hebben is ongetwijfeld onderschat, gezien sommigen wellicht vergeten zijn dat ze ooit gecontroleerd zijn geweest. Hetzelfde geldt voor het percentage personen die ooit gemeld kregen dat hun cholesterolgehalte te hoog was. Ook dit zijn sommigen ongetwijfeld vergeten. 62 van de volwassen bevolking (-64 jaar) geeft in de loop van de afgelopen vijf jaar op cholesterol gecontroleerd te zijn geweest. In bijna de helft van de gevallen werd deze controle tijdens de laatste 12 maanden doorgevoerd, wat er op wijst dat dergelijke controles op een routinematige wijze gebeuren. Het zou interessant zijn te weten of dergelijke controles gebeuren wanneer de betrokkene nuchter is of niet. Minder opgeleide personen geven in hoger mate aan een controle van een cholesterolgehalte ondergaan te hebben. Zelfs indien moet vastgesteld worden dat de verschillen met de andere opleidingsniveaus niet significant, lijkt deze bevinding omgekeerd te zijn met de resultaten van van diegenen die een controle van het cholesterolgehalte hebben ondergaan, kregen te horen dat dit gehalte te hoog was: dit cijfer komt overeen met hetgeen verwacht kan worden indien een grenswaarde van 25 mg/l wordt gehanteerd. Niets wijst er echter op dat een cholesterolgehalte dat hoger ligt dan deze grenswaardig toxisch zou zijn. Integendeel zijn er indicaties dat de aders zeer gevoelig kunnen zijn voor een cholesterolgehalte dat lager ligt dan deze grenswaarde. 12

19 Gezondheidsenquête, België, 1 Preventie : Cardiovasculaire Preventie De resultaten in verband met de vroegtijdige opsporing van een te hoge bloeddruk zijn niet veranderd in 1 (in vergelijking met 1997 er moet evenwel gesteld worden dat in beide jaren de cijfers al zeer hoog zijn). De situatie is verschillend voor wat betreft de vroegtijdige opsporing van een hoog cholesterolgehalte: de cijfers voor wat betreft de opsporing in de loop van de afgelopen vijf jaar, zijn gestegen van 56 tot 63 in 1. Deze evolutie kan wellicht verklaard worden door de veroudering van de bevolking en de beschikbaarheid en van hypolipimiërende behandelingen (vooral statines). Opgemerkt moet worden dat het gebruik van statines met een factor 5 is toegenomen tussen 1997 en 1 (IFSTAT report n 7, mei 2). De proportie patiënten die een behandeling volgen (verandering van levensstijl of een behandeling met geneesmiddelen) is twee maal groter (of toch bijna) dan de populatie met een te hoog cholesterolgehalte. Deze paradox is verrassend, als ze tenminste correct is. Dit zou er kunnen op wijzen dat de geneesheren begrepen hebben dat het nuttig is een behandeling voor te stellen (wijziging voedingsgewoonten, lichaamsverlies, fysieke activiteit, geneesmiddelen) aan die personen waarvan het cholesterolgehalte in het bloed slechts iets te hoog is. Het cijfer van 3 van de bevolking aangeeft cholesterolverlagende middelen te nemen, lijkt zeer hoog te zijn. Recente enquêtes in algemene geneeskunde (bijvoorbeeld CHD-Monitor, Institut Bordet, Professor Grivegnée), toonde aan dat ongeveer van de patiënten statines gebruikte, wat meer dan de helft van hypolipimiërende behandelingen vertegenwoordigde. De prevalentie van een hypolipimiërende behandeling bij patiënten die hun huisarts consulteren is maximaal 15. Dit cijfer is uiteraard deels vertekend, gezien dergelijke patiënten vaak hun huisarts consulteren omwille van een voorschrift. Op het niveau van de bevolking (willekeurig samengestelde steekproef) lijk het cijfer van 3 zeer hoog te zijn. Het zo dan ook nuttig zijn om dit cijfer te valideren via bijvoorbeeld het vergelijken met de resultaten van deze enquête voor wat het gebruik van geneesmiddelen betreft. Het is belangrijk te onderlijnen dat er geen regionale verschillen terug gevonden kunnen worden voor wat betreft de vroegtijdige opsporing van een te hoge bloeddruk of van een te hoog cholesterolgehalte in het bloed. Het zou nuttig zijn, in het kader van een geïntegreerde benadering van cardiovasculaire risicofactoren, de mogelijke samenhang te bestuderen van meerdere factoren zoals een te hoge bloeddruk, een te hoog cholesterolgehalte maar ook de suikerspiegel, het gebruik van tabak, overgewicht, Een bijkomende analyse zou ook dieper kunnen ingaan op de mogelijke gedragswijzigingen als antwoord op een te hoog cholesterolgehalte in het bloed en dit in functie van socio-economische karakteristieken. Dit zou toelaten om operationele conclusies te trekken met het oog op een gericht preventiecampagne. 1211

20 Preventie : Cardiovasculaire Preventie Gezondheidsenquête, België, 1 Tabel : Aantal personen van 15 jaar of ouder (in ) dat aangaf een controle van de bloeddruk ondergaan te hebben in de loop van de afgelopen vijf jaar, volgens geslacht en leeftijd, Gezondheidsenquête, België, 1. PR2_1 - België Ruw Gecorrigeerd (95 BI) N Man 89,8 91,4 (9,-92,6) 4216 Vrouw 94,2 95,1 (94,1-95,9) ,6 82, (77,7-85,7) , 91,3 (89,-93,2) ,1 9,5 (88,4-92,3) ,9 93,2 (91,2-94,8) ,5 96,6 (95,2-97,6) ,6 97,6 (96,4-98,4) ,7 97,6 (95,6-98,7) 734 Geen diploma 91,5 93,4 (77,3-98,3) 163 Lager onderwijs 92,5 89,8 (85,7-92,8) 14 Lager secundair 92,6 93,8 (91,9-95,3) 1662 Hoger secundair 91,3 93,7 (92,1-95,) 2543 Hoger onderwijs 92,4 94,7 (93,5-95,7) 2976 URBANISATIEGRAAD Brussel 9,2 91,8 (9,3-93,1) 98 Stedelijk gebied 91, 92,7 (9,5-94,4) 1442 Semi-stedelijk gebied 92,7 94,1 (92,7-95,2) 2964 Landelijk gebied 92,4 93,7 (92,1-95,) 23 VERBLIJFPLAATS Vlaams Gewest 92,6 94,1 (92,9-95,) 3188 Brussels Gewest 9,2 91,8 (9,3-93,1) 98 Waals Gewest 91,4 92,9 (91,1-94,3) 3538 JAAR ,9 93,2 (92,3-94,) ,1 93,5 (92,6-94,2)

21 Gezondheidsenquête, België, 1 Preventie : Cardiovasculaire Preventie Tabel : Aantal personen van 15 jaar of ouder (in ) die tijdens een controle te horen kreeg dat hun bloeddruk te hoog was, volgens geslacht en leeftijd, Gezondheidsenquête, België, 1. PR3_1 - België Ruw Gecorrigeerd (95 BI) N Man 26,3 23,8 (21,8-25,9) 3854 Vrouw 28,6 25,3 (23,3-27,4) ,5,5 ( 7,9-13,8) ,1 15,1 (12,3-18,4) ,5 17,5 (15,-,3) ,5 27,5 (24,4-3,8) ,2 39,2 (35,5-43,) ,6 46,5 (41,9-51,2) ,9 49,7 (43,9-55,4) 718 Geen diploma 25,7 18,4 ( 9,9-31,7) 149 Lager onderwijs 44,2 3,1 (26,-34,6) 1139 Lager secundair 34, 28,6 (25,3-32,2) 1532 Hoger secundair 24,7 24,3 (21,9-26,9) 2386 Hoger onderwijs,,9 (18,7-23,3) 2773 URBANISATIEGRAAD Brussel 26,4 22,8 (,6-25,1) 1937 Stedelijk gebied 28,2 25,2 (21,8-29,) 1324 Semi-stedelijk gebied 27,5 24,7 (22,6-27,1) 2779 Landelijk gebied 27,5 24,6 (22,-27,3) 2187 VERBLIJFPLAATS Vlaams Gewest 27,2 24,4 (22,5-26,5) 2984 Brussels Gewest 26,4 22,8 (,6-25,1) 1937 Waals Gewest 28,7 25,5 (23,2-28,) 336 JAAR ,9 26,9 (25,3-28,6) ,5 24,8 (23,4-26,3)

22 Preventie : Cardiovasculaire Preventie Gezondheidsenquête, België, 1 Tabel : Aantal personen van 15 jaar of ouder (in ) dat aangaf een controle van het cholesterolgehalte in het bloed ondergaan te hebben, naar leeftijd en geslacht, Gezondheidsenquête, België, 1. PR5_1 België Ruw Gecorrigeerd (95 BI) N Man 61,7 61,7 (59,2-64,) 3945 Vrouw 64,6 64,5 (62,1-66,8) ,2 17,1 (13,9-,9) , 46,1 (41,9-5,3) ,5 58,5 (55,1-61,9) ,2 73,2 (69,9-76,3) , 81, (78,-83,7) ,4 88,3 (85,4-9,8) ,4 82,2 (77,5-86,2) 689 Geen diploma 59,4 56,5 (38,4-73,) 146 Lager onderwijs 74,6 61, (55,6-66,1) 1149 Lager secundair 64, 59,7 (55,7-63,6) 1566 Hoger secundair 6,8 63,7 (6,6-66,7) 2399 Hoger onderwijs 6,1 65,5 (62,2-68,7) 2775 URBANISATIEGRAAD Brussel 62,4 62,2 (59,2-65,2) 199 Stedelijk gebied 6,4 61, (56,6-65,3) 1336 Semi-stedelijk gebied 64,8 64,6 (61,7-67,5) 2749 Landelijk gebied 62,9 62,6 (59,4-65,7) 2223 VERBLIJFPLAATS Vlaams Gewest 62,2 61,8 (59,4-64,1) 2917 Brussels Gewest 62,4 62,2 (59,2-65,2) 199 Waals Gewest 65,8 66,5 (63,2-69,7) 3391 JAAR ,7 59,2 (57,2-61,2) ,2 63,2 (61,5-64,9)

23 Gezondheidsenquête, België, 1 Preventie : Cardiovasculaire Preventie Tabel : Aantal personen van 15 jaar of ouder (in ) dat tijdens een controle te horen kreeg dat het cholesterolgehalte in het bloed te hoog was, volgens geslacht en leeftijd, Gezondheidsenquête, België, 1. PR6_1 - België Ruw Gecorrigeerd (95 BI) N Man 39,2 32,8 (29,8-36,) 267 Vrouw 33,1 27, (24,4-29,8) ,8 12,8 ( 7,6-,8) ,4 21,5 (17,6-26,) ,2 23,1 (19,8-26,8) , 33,9 (3,1-37,9) ,1 49, (44,6-53,4) ,9 52,1 (47,1-57,1) , 4,7 (34,2-47,7) 581 Geen diploma 45,8 38,1 (,8-58,9) 91 Lager onderwijs 39,1 26,3 (21,5-31,7) 865 Lager secundair 39,9 3,2 (25,9-34,9) 61 Hoger secundair 35,6 31,3 (27,7-35,1) 1576 Hoger onderwijs 31,7 29,3 (26,-32,8) 1849 URBANISATIEGRAAD Brussel 34,2 27,8 (24,7-31,2) 1325 Stedelijk gebied 34,9 28,4 (24,2-33,) 887 Semi-stedelijk gebied 37,1 31,3 (28,-34,8) 1898 Landelijk gebied 35,4 29, (25,5-32,7) 1497 VERBLIJFPLAATS Vlaams Gewest 36,9 3,6 (27,6-33,7) 194 Brussels Gewest 34,2 27,8 (24,7-31,2) 1325 Waals Gewest 34,4 28,7 (25,7-31,9) 2378 JAAR ,8 31, (28,8-33,3) ,9 31,5 (29,5-33,5)

24 Preventie : Cardiovasculaire Preventie Gezondheidsenquête, België, 1 V.2. Vlaams Gewest V.2.1. Controle van de bloeddruk in de loop van de laatste vijf jaar (PR2_1) In het Vlaams Gewest geeft 92 van de bevolking (van 15 jaar of ouder) aan dat hun bloeddruk gecontroleerd werd in de loop van de vijf afgelopen jaren. Omgekeerd stelt 8 dat hun bloeddruk niet in deze referentieperiode gecontroleerd werd. 91 van de mannen hebben een controle van de bloeddruk ondergaan en 94 van de vrouwen. De mate waarin de bloeddruk gecontroleerd, werd stijgt met de leeftijd, maar de percentages zijn in alle leeftijdsgroepen hoe dan ook zeer hoog. In geen enkele leeftijdsgroep behalve deze voor mannen van (75) jaar zakken deze percentages onder de 8 (Figuur ). Figuur : Aantal personen (in ) van 15 jaar of ouder die aangeeft een controle van de bloeddruk ondergaan te hebben in de loop van de vijf laatste jaren, volgens geslacht en leeftijd, Vlaams Gewest, Gezondheidsenquête, België, 1. Indicator pr2_1 VL Mannen Vrouwen Er kan geen samenhang vastgesteld worden tussen de mate waarin een controle van de bloeddruk werd ondergaan en het opleidingsniveau. Evenmin varieert de controle in functie van de urbanisatiegraad. In 1997 gaf 93 van de bevolking (van 15 jaar of ouder) dat ze een controle van de bloeddruk ondergaan hebben in de loop van de vijf afgelopen jaren. De resultaten vastgesteld in 1 zijn hiermee quasi identiek (92). V.2.2. Tijd verstreken sinds de laatste controle van de bloeddruk (PR2_2) In het Vlaams Gewest gaf 78 van de bevolking (van 15 jaar of ouder) aan dat ze een controle van de bloeddruk ondergaan heeft in de loop van de laatste twaalf maanden..voor van de bevolking vond deze laatste controle 1 tot 2 jaar geleden plaats, bij 5 van de bevolking tussen de 3 en 5 jaar geleden terwijl 5 aangeeft dat dit reeds meer dan 5 jaar geleden is gebeurd. Tenslotte geeft 7 à 8 van de betrokken populatie aan dat hun bloeddruk nog nooit is gecontroleerd. 1216

25 Gezondheidsenquête, België, 1 Preventie : Cardiovasculaire Preventie Een recente controle (< 1 jaar) komt bij vrouwen het meest frequent voor (81 in plaats van 75 bij de mannen). In 1997 gaf 76 van de bevolking (van 15 jaar of ouder) aan dat hun bloeddruk werd gecontroleerd in de loop van de afgelopen twaalf maanden. Dit percentage is toegenomen tot 78 in 1. Alhoewel dit verschil niet significant is, is het interessant de toekomstige evolutie op dit terrein na te gaan. V.2.3. Melding van een te hoge bloeddruk (PR3_1) In het Vlaams Gewest gaf 27 van de bevolking (van 15 jaar of ouder) aan dat ze ooit tijdens een controle te horen kreeg dat hun bloeddruk te hoog was. Dit percentage stijgt met de leeftijd om 52 te bedragen bij die personen van 75 jaar of ouder (Figuur ). Figuur : Aantal personen (in ) van 15 jaar of ouder dat aangeeft dat ze ooit tijdens een controle van de bloeddruk te horen kreeg dat ze een te hoge bloeddruk hadden, volgens geslacht en leeftijd, Vlaams Gewest, Gezondheidsenquête, België, Indicator pr3_1 VL Mannen Vrouwen Indicator pr3_1 VL Mannen Vrouwen Er kan een duidelijke samenhang worden vastgesteld tussen het opleidingsniveau en de melding van een te hoge bloeddruk. Deze verschillen blijven bestaan na correctie voor leeftijd en geslacht en zijn significant voor: die personen die slechts lager onderwijs gevolgd hebben (48) die personen die hoger onderwijs gevolgd hebben (23) 1217

26 Preventie : Cardiovasculaire Preventie Gezondheidsenquête, België, 1 De melding van een te hoge bloeddruk varieert niet in functie van de urbanisatiegraad. In 1997, gaf 26 van de bevolking (van 15 jaar of ouder) aan dat ze ooit ervan op de hoogte waren gesteld dat hun bloeddruk te hoog was. Dit percentage is identiek met dit van 1 (27). V.2.4. Controle van het cholesterolniveau in de loop van de laatste vijf jaar (PR4_1, PR5_1) In het Vlaams Gewest gaf 66 van de bevolking (van 15 jaar of ouder) aan dat ze reeds minstens eenmaal tijdens hun leven een controle van het cholesterolgehalte in het bloed gehad hebben. 62 van de bevolking (van 15 of ouder) gaf aan een controle van het cholesterolgehalte gehad te hebben in de loop van de afgelopen vijf jaar. Omgekeerd stelt 38 dat ze geen controle van het cholesterolgehalte gehad te hebben in de loop van deze periode. Bij de personen van tot 65 jaar, stelt 6 dat ze een controle van het cholesterolgehalte in de loop van de laatste vijf jaar gehad hebben. De controle op een te hoog cholesterolgehalte (in de loop van de afgelopen vijf jaar) stijgt stelselmatig met de leeftijd : van reeds 44 bij de jarigen (39 bij de mannen en 48 bij de vrouwen) om uiteindelijk bijna 91 te bedragen bij diegenen van jarigen (Figuur ). Figuur : Aantal personen (van 15 jaar of ouder) dat aangaf een controle van het cholesterolgehalte gehad te hebben in de loop van de laatste vijf jaar, volgens geslacht en leeftijd, Vlaams Gewest, Gezondheidsenquête, België, 1. Indicator pr5_1 VL Mannen Vrouwen Indicator pr5_1 VL Mannen Vrouwen 1218

27 Gezondheidsenquête, België, 1 Preventie : Cardiovasculaire Preventie De mate waarin mensen een controle van het cholesterolgehalte in het bloed ondergaan hebben, lijkt op het eerste zicht gelieerd te zijn met het opleidingsniveau: 76 van diegenen die niet minstens een diploma hoger secundair onderwijs gehaald hebben werd gecontroleerd tegen slechts 57 van diegenen die minstens het hoger secundair onderwijs heeft doorlopen. Hier kan een duidelijk verschil vastgesteld worden tussen de ruwe resultaten en de gecorrigeerde resultaten (Tabel ). Dit is zonder twijfel te wijten aan de hoger correlatie tussen leeftijd en opleidingsniveau ; ouder personen die vaker personen met een relatief laag opleidingsniveau. Na correctie voor leeftijd en geslacht zijn de verschillen tussen de onderscheiden opleidingsniveau s niet significant De mate waarin mensen aangeven een controle van het cholesterolgehalte in het bloed ondergaan te hebben lijkt hoger te zijn in semi-stedelijke gebieden (65) maar dit verschil is niet significant. In 1997 gaf 54 van de populatie (van 15 jaar of meer) aan dat ze een controle van het cholesterolgehalte in het bloed ondergaan hebben in de loop van de daaraan voorafgaande vijf jaar. Deze proportie is in 1 62 wat een belangrijke toename betekent! V.2.5. Tijd verstreken sinds de laatste controle van het cholesterolgehalte (PR5_2) In het Vlaams Gewest geeft 43 van de bevolking (van 15 jaar of ouder) aan dat in de loop van de laatste twaalf maanden het cholesterolgehalte in hun bloed is gemeten. Deze periode situeert zich tussen de 1 en 2 jaar bij 11 van de populatie, tussen 2 en 5 jaar bij 8 van de bevolking en is langer dan 5 jaar geleden voor 3 van de bevolking. De overige personen 33 - geven aan dat ze nog nooit een controle van het cholesterolgehalte in het bloed ondergaan hebben. In 1997, gaf 34 van de bevolking van 15 jaar of ouder aan dat ze een controle van het cholesterolgehalte in het bloed ondergaan hebben in de loop van het afgelopen jaar. Dit percentage is in Dit toont aan dat de globale evolutie voor wat betreft de controle van het cholesterolgehalte vooral aan recente veranderingen schatplichtig is. V.2.6. Melding van een te hoog cholesterolgehalte in het bloed (PR6_1) In het Vlaams Gewest geeft 37 van diegenen (van 15 jaar of ouder) die reeds een controle van het cholesterolgehalte in het bloed ondergaan heeft, aan dat hen ooit gemeld was dat hun cholesterolgehalte te hoog was. Dit percentage ligt significant hoger bij mannen (4) dan bij vrouwen (34) (Tabel ). Dit percentage stijgt met de leeftijd: het is reeds 15 bij diegene van jaar en stijgt van dan om een hoogste waarden aan te nemen bij de jarigen. Deze maximale waarde wordt sneller gehaald bij de manen (52 bij de jarigen) dan bij de vrouwen (57 bij de jarigen)(figuur ). 1219

28 Preventie : Cardiovasculaire Preventie Gezondheidsenquête, België, 1 Figuur : Aantal personen (van 15 jaar of ouder) dat reeds een controle van het cholesterolgehalte in het bloed ondergaan heeft en dat ooit te horen kreeg dat hun cholesterolgehalte te hoog was, volgens geslacht en leeftijd, Vlaams Gewest, Gezondheidsenquête, België, Indicator pr6_1 VL Mannen Vrouwen Indicator pr6_1 VL Mannen Vrouwen Er kan geen significant verband vastgesteld worden tussen het opleidingsniveau en het feit ooit de melding te hebben gekregen dat het cholesterolgehalte in het bloed te hoog was. De melding een te hoog cholesterolgehalte in het bloed te hebben varieert niet in functie van de urbanisatiegraad. In 1997, meldde 34 van de bevolking (van 15 jaar of meer) ervan op de hoogte te zijn gesteld dat hun cholesterolgehalte te hoog was. Deze proportie is ongeveer dezelfde als deze van 1 (36). Het verschil is niet significant na controle voor leeftijd en geslacht. V.2.7. Behandeling van een te hoog cholesterolgehalte (PR7_1) In het Vlaams Gewest, geeft 54 van de bevolking (van 15 jaar of meer) dat een controle van het cholesterolgehalte in het bloed ondergaan heeft, een behandeling te volgen aanbevolen door een geneesheer omdat hun cholesterolgehalte te hoog was. Deze behandelingen kunnen in twee belangrijke groepen opgesplitst worden; verandering op het vlak van voedingsgewoonten en levensstijl en een behandeling met geneesmiddelen. Van diegenen die een controle van het cholesterolgehalte ondergaan hebben en als gevolg van aanbevelingen van hun geneesheer (meerdere antwoorden mogelijk): 12

29 Gezondheidsenquête, België, 1 Preventie : Cardiovasculaire Preventie Gaf 36 aan meer fysieke activiteiten te verrichten Gaf 27 aan het gewicht in de gaten te houden Gaf 61 aan minder vet te eten Daarnaast gaf van de personen die aangaven een behandeling aanbevolen door hun behandelende geneesheer te volgen omdat ze een te hoog cholesterolgehalte hadden, er 493 (25) aan cholesterolverlagende geneesmiddelen te nemen. 1221

30 Preventie : Cardiovasculaire Preventie Gezondheidsenquête, België, 1 Tabel : Aantal personen van 15 jaar of ouder (in ) dat aangaf een controle van de bloeddruk ondergaan te hebben in de loop van de afgelopen vijf jaar, volgens geslacht en leeftijd, Vlaams Gewest, Gezondheidsenquête, België, 1. PR2_1 - Vlaams Gewest Ruw Gecorrigeerd (95 BI) N Man 9,8 92,4 (9,7-93,9) 1577 Vrouw 94,3 95,2 (93,9-96,3) ,5 82,8 (77,1-87,3) ,7 92,9 (9,-95,) ,3 91,5 (88,7-93,7) ,4 92,7 (89,9-94,7) ,3 96,5 (94,3-97,8) ,5 98,6 (97,-99,3) ,2 97,1 (94,-98,7) 227 Geen diploma 91,5 93,8 (68,1-99,1) 6 Lager onderwijs 93,8 91,1 (86,1-94,4) 425 Lager secundair 93,7 95,1 (92,5-96,8) 617 Hoger secundair 92,3 94,4 (92,5-95,9) 32 Hoger onderwijs 91,9 94,3 (92,5-95,7) 13 URBANISATIEGRAAD Stedelijk gebied 91,1 92,7 (9,1-94,7) 745 Semi-stedelijk gebied 92,8 94,3 (92,6-95,6) 1614 Landelijk gebied 93,6 94,7 (92,8-96,1) 829 JAAR ,5 94,4 (93,2-95,5) ,6 93,9 (92,8-94,9)