B&W.nr. 09 0055., d.d. 27 januari 2009 B&W-Aanbiedingsformulier Onderwerp WWB bestand in 2008 en ontwikkeling arbeidsmarkt als gevolg van kredietcrisis BESLUITEN Behoudens advies van de commissie 1. In te stemmen met de inhoud van de bijgevoegde brief aan de raad over de daling van het WWB-bestand 2008 en ontwikkeling arbeidsmarkt als gevolg van kredietcrisis Samenvatting De raad wordt middels een brief geïnformeerd over de daling van het WWB-bestand 2008 en ontwikkelingen op de arbeidsmarkt als gevolg van de kredietcrisis. De brief bevat de volgende onderwerpen: 1. Gemeentelijke doelstelling daling WWB bestand 2008 Het aantal WWB-uitkeringen aan 18-65 jarige is gedaald van 2658 naar 2498 uitkeringen. Hiermee is de doelstelling een stand van 2510 WWB-uitkeringen eind 2008 uit de programmabegroting 2008 gehaald. 2. CBS ranglijst De hierboven genoemde gemeentelijke cijfers worden bevestigd met een 10 de plaats voor Leiden in een ranglijst van 32 grote gemeenten wat betreft de daling van het WWB-bestand (Wet Werk en Bijstand) in 2008. Volgens de CBS cijfers betreft het een daling van 6.3% aan WWB-uitkeringen aan 65-minners exclusief dak- en thuislozen. In 2007 stond Leiden nog op de 27ste plaats op de ranglijst. 3. Signalen van vertegenwoordigers van werkgevers over de kredietcrisis Op 15 december 2008 heeft wethouder De Haan gesproken met de Kamer van Koophandel Leiden, BV Leiden, VNO-NCW West, Platform Regionaal Arbeidsmarktbeleid (RPA) Rijn-Gouwe, CWI Leiden (nu UWV-werkbedrijf), ROC Leiden, Re-integratiebedrijf Leiden en de gemeente Leiden. Een voorzichtige conclusie kan zijn dat de aandacht van partners en gemeente zich gedeeltelijk zal verleggen van uitstroomprojecten naar de preventie van instroom door een aanpak te ontwikkelen die gericht is op mobiliteit (van-werk-naar-werk) en scholing (van-werk naarschool). Hierbij zullen ook de mogelijkheden van het participatiebudget (sinds 1-1-2009) betrokken worden. Voor de uitwerking is een projectgroep ingesteld.
Retouradres: Postbus 9100, 2300 PC Leiden Aan de leden van de gemeenteraad Leiden Bezoekadres Postadres Telefoon E-Mail Website Gemeente Leiden Stadhuis Stadhuisplein 1 Postbus 9100 2300 PC Leiden 071-5165165 sleutel@leiden.nl www.leiden.nl/gemeente Datum 27 januari 2009 Contactpersoon Saskia Lekkerkerker Ons kenmerk Doorkiesnummer 5754 Onderwerp Daling WWB-bestand 2008 en ontwikkeling arbeidsmarkt als gevolg van kredietcrisis Geachte leden van de raad, Hierbij informeren we u graag over de omvang van de daling van het Leidse WWB-bestand in 2008 en een gesprek dat geïnitieerd is door wethouder De Haan op 15 december 2008 met de Kamer van Koophandel Leiden, BV Leiden, VNO-NCW West, Platform Regionaal Arbeidsmarktbeleid (RPA) Rijn-Gouwe, CWI Leiden (nu UWV-werkbedrijf), ROC Leiden, Re-integratiebedrijf Leiden en de gemeente Leiden omdat we ons zorgen maken over wat de kredietcrisis kan gaan betekenen in 2009 voor de werkgelegenheid van alle Leidenaren en in het bijzonder voor de uitstroom naar werk van Leidenaren met een WWB-uitkering en een Wsw-indicatie. 1. WWB-bestand in 2008 1. Gemeentelijke doelstelling daling WWB-bestand Het aantal WWB-uitkeringen aan 18-65 jarige is gedaald van 2658 naar 2498 uitkeringen. Hiermee is de doelstelling een stand van 2510 WWB-uitkeringen eind 2008 uit de programmabegroting 2008 gehaald. De laatste twee maanden van 2008 heeft er een meer dan evenredige uitstoom uit de WWB plaatst gevonden, mede door extra inspanningen om het werkdeel van 2008 goed uit te putten. De volgende inspanningen hebben tot een hogere uitstroom geleid: - Verloning via Re-integratiebedrijf Leiden heeft geleid tot een extra uitstroom van 21 WWB-ers in december 2008. - Door heronderzoek van de GGD naar ontheffingen arbeidsplicht hebben 19 WWB-ers alsnog een arbeidsplicht gekregen. - Door het 62+ project zijn 4 WWB-ers aangemeld voor een sleutelbaan. 2. CBS ranglijst De hierboven genoemde gemeentelijke cijfers worden bevestigd met een 10 de plaats voor Leiden in een ranglijst van 32 grote gemeenten wat betreft de daling van het WWB-bestand in 2008. Volgens de CBS cijfers betreft het een daling van 6.3% aan WWB-uitkeringen aan 65-minners exclusief dak- en thuislozen. In 2007 stond Leiden nog op de 27ste plaats op de ranglijst. Uit de landelijke CBS cijfers kunnen de volgende conclusies getrokken worden:
A Met een daling van 6,3% heeft Leiden een meer dan gemiddelde daling van het WWBbestand gerealiseerd. Dit is voor Leiden de eerste keer sinds de invoering van de WWB in 2004. De gemiddelde daling van het landelijke WWB-bestand in 2008 was 5,26%. B. Een groot aantal steden met een hoge uitstroom uit de WWB in 2007 laten in 2008 een afvlakking van de uitstroom zien. Hun WWB-bestand daalde in 2008 veel minder snel dan in 2007. Leiden laat echter een continue, structurele daling zien. 2. Eerste gevolgen van kredietcrisis De verdere daling van het WWB-bestand in 2008 is een uitstekende prestatie. Tegelijkertijd hebben we eind 2008 te maken gekregen met de eerste gevolgen van de kredietcrisis. Hiermee doelen we onder andere op het toekennen van de Donner-regeling aan 8 bedrijven in de regio Holland Rijnland. (Tot en met 13 januari 2009 zijn in het gebied groter dan Holland Rijnland, ook Alphen aan de Rijn, Gouda en Den Haag, 13 aanvragen van werktijdverkorting bekend met in totaal 204 werknemers.) Hieronder volgen de eerste signalen van het UWV Werkbedrijf Leiden en van vertegenwoordigers van werkgevers over de kredietcrisis. 2.1. Reactie van UWV Werkbedrijf Leiden 1. aantal vacatures en aanvragen uitkeringen In de cijfers van 2008 van het UWV Werkbedrijf Leiden zijn de gevolgen van de kredietcrisis voorzichtig zichtbaar. Het is moeilijk om in te schatten of het door de kredietcrisis komt maar het UWV Werkbedrijf heeft momenteel 280 vacatures terwijl ze meestal rond de 400 vacatures hebben. Deze trend heeft zich medio half november 2008 ingezet. Daarnaast is het aantal ingeroosterde aanvragen voor een uitkering bij het UWV Werkbedrijf Leiden gestegen met 10%. Zij verwacht voor het eerste kwartaal van 2009 een nog hogere aanvraag van uitkeringen zowel voor WW- als WWB-uitkeringen. Ook een verhoogde aanvraag van WWB-uitkeringen omdat ZZP ers, als ze geen partner met inkomen en/of vermogen en/of geen WW rechten hebben, direct op een WWB-uitkering moeten terugvallen. Volgens een tussentijdse indicatie van het aantal niet werkende werklozen (NWW) in 2009, gemaakt door het CWI landelijk, wordt uitgegaan van een stijging van 15% NWWers. 2. Ontslagaanvragen Het UWV Werkbedrijf wordt meer dan gemiddeld benaderd voor informatie over ontslagprocedures maar er zijn nog geen signalen van (grote) ontslagaanvragen bekend. 3. Werktijdverkorting Bij UWV Werkbedrijf Leiden is bekend dat 7 kleine bedrijven (in totaal 67 werknemers) en 1 groot bedrijf (125 werknemers) in de regio Holland Rijnland gebruik maken van de Donner-regeling. Werkgevers lossen een vermindering van de vraag naar hun producten ook zelf op. Een fabrikant in de regio Holland Rijnland bijvoorbeeld stuurde zijn werknemers aan het einde van 2008 voor twee weken naar huis. 4. UWV Werkbedrijf Mobiliteitscentrum Het UWV Werkbedrijf Leiden is door het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid niet als mobiliteitscentrum aangewezen omdat er in de regio Holland Rijnland geen bedrijf is met meer dan 150 werknemers die aanspraak maakt op de Donner-regeling. Dit neemt niet weg dat het UWV Werkbedrijf Leiden wel bemiddelt in situaties van werk naar werk en dat bedrijven bij een bezoek door de vestigingsmanager en/of de bedrijfsadviseur van het UWV Werkbedrijf Leiden gewezen wordt op zijn inspanningsplicht.
5. UWV kantoor Leiden Vanaf 10 januari 2009 is het UWV kantoor Leiden de komende 4 weken ook op zaterdag open om onder andere de vergrootte aanvraag van WW-uitkeringen op te vangen. Het aantal intakes is naar men denkt verdubbeld. Let wel; het UWV kantoor werkt voor het hele gebied Rijn Gouwe. 2.2. Reactie van Kamer van Koophandel Leiden, BV Leiden, VNO-NCW West en RPA Rijn- Gouwe De kamer van Koophandel Leiden, BV Leiden, VNO-NCW West en het RPA Rijn-Gouwe hebben van verschillende kleine en grote bedrijven uit de staalbranche, autobranche, de bouwsector, levensmiddelensector en Schiphol (inclusief de aanleverbedrijven van deze branches) signalen gekregen dat ze bedrijfseconomisch gezien slechter presteren en/of waarschuwen voor moeilijke tijden als gevolg van het niet kunnen krijgen van kredieten en/of vermindering van afname van producten. Daarnaast wordt de kredietcrisis nu ook zichtbaar in de niet-commerciële sector zorg en welzijn aangezien deze ook afhankelijk is van kredietverstrekking. KvK Leiden, BV Leiden, VNO-NCW West en RPA Rijn Gouwe hebben de volgende signalen van werkgevers gekregen: 1. Flexibel inzetbaar personeel Een aantal bedrijven hebben een groot deel van hun flexibele schil afgestoten. In een enkel geval betekende dat een vermindering van 30% van het totale personeel. Verwacht wordt dat werknemers met een tijdelijk contract (o.a. met een beroepsbegeleidende leerweg (BBL traject)) en zonder startkwalificatie het meest kwetsbaar zijn op de huidige arbeidsmarkt. 2. Mobiliteit Twee bedrijven hebben onderling afspraken gemaakt over het (tijdelijk) overnemen van overtollig personeel. Daarnaast is het Poortwachterscentrum Holland Rijnland er zich van bewust dat bij ontslag er snel binnen de branche gekeken moet worden naar mobiliteitsmogelijkheden (van werk naar werk). Hiermee wordt voorkomen dat goed opgeleide werknemers overstappen naar een andere branche. 3. Werktijdverkorting Zie onder 2.1. 4. Instroomprojecten voor WWB-uitkeringsgerechtigden Er is ook gesproken over de mogelijkheden voor een stages, werkervaringsplekken, leerwerktrajecten of betaald werken in de huidige situatie bij werkgevers voor WWBuitkeringsgerechtigden. De vertegenwoordigers van werkgevers en het RPA Rijn-Gouwe gaven aan dat het nu niet het goede moment is om aan werkgevers te vragen of zij willen meewerken aan uitstroomprojecten voor WWB-uitkeringsgerechtigden. Zij hebben nu vooral aandacht voor het draaiende houden van het bedrijf met de huidige werknemers. Dat neemt niet weg dat waar we mogelijkheden zien we als gemeentelijke organisatie ons tot het uiterste inspannen voor het realiseren van uitstroomprojecten, vooral in sectoren waar een grote vervangingsvraag is. 5. De ZijlBedrijven Wat betreft De ZijlBedrijven (DZB) zijn de volgende gevolgen zichtbaar: op enkele afdelingen, vooral wat betreft montage-activiteiten is het aanbod van werk sterk terug gelopen. Dit betekent voor DZB dat er meer werk en opbrengsten gegeneerd moet worden in activiteiten waar de gevolgen van de kredietcrisis minder voelbaar zijn. In onder andere post, groen en catering ziet
men daar mogelijkheden. Het vinden van detacheringsplekken en de inzet op meer Begeleid Werk zal ongetwijfeld lijden onder de druk die nu op bedrijven wordt gelegd om te overleven. DZB heeft voor 2009 een uitbreiding van Wsw-taakstelling van 65 SE (=fte) gekregen. Deze is opgebouwd uit verhoging van de taakstelling Wsw voor Voorschoten, Leiderdorp en Leiden. Deze uitbreiding moet gemiddeld over het hele jaar gehaald worden. Vandaar dat DZB, juist ook voor de nieuwe instroom, extra inzet op scholing en training, vooral op het gebied van werknemersvaardigheden, in samenwerking met het ROC. Voor mensen die van het UWV Werkbedrijf een Begeleid Werk-indicatie hebben gekregen, zal naast dit opleidingsaspect worden getracht zo snel mogelijk een werkplek buiten DZB te vinden, eventueel in de vorm van een stage. De kredietcrisis vergemakkelijkt dit laatste niet. 3. Accentverschuiving naar aanleiding van de kredietcrisis Het gesprek op 15 december 2008 was voornamelijk bedoeld om elkaar te informeren over signalen van werkgevers met betrekking tot de kredietcrisis en de gevolgen daarvan op de arbeidsmarkt. Daarnaast is ook gesproken over hoe we de komende tijd elkaar kunnen ondersteunen en welke thema s belangrijk gaan worden. Wat betreft het eerste, deze groep gaat regelmatig bij elkaar komen zodat we elkaar kunnen informeren over de laatste stand van zaken van de kredietcrisis en de gevolgen op de arbeidsmarkt. Tevens hebben alle partijen hun commitment uitgesproken aan een gezamenlijke agenda waar de thema s mobiliteit (van-werk-naar-werk) en scholing (van-werk naar-school) een belangrijk onderdeel van uit maken. Mobiliteit omdat er op termijn werknemers ontslagen gaan worden die geen afstand tot de arbeidsmarkt hebben en dus goed inzetbaar zijn voor ander werk. Scholing omdat werkgevers nu de kans krijgen om bij werktijdverkorting zittend personeel verder op te leiden en uitkeringsgerechtigden opgeleid moeten worden voor banen als de economie weer aantrekt. Het ROC Leiden werkt aan de concrete uitwerking van de gezamenlijke agenda. Op dit moment wordt er een inventarisatie gemaakt van wat elke partij aan tafel als instrument(en) kan inbrengen op de thema s mobiliteit en scholing. Daarna zullen de thema s worden uitgewerkt. Een voorzichtige conclusie kan zijn dat de aandacht van partners en gemeente zich gedeeltelijk zal verleggen van uitstroomprojecten naar de preventie van instroom door een aanpak te ontwikkelen die gericht is op mobiliteit en scholing. Hierbij zullen ook de mogelijkheden van het participatiebudget (sinds 1-1-2009) betrokken worden. Voor de uitwerking is een projectgroep ingesteld. In de gemeentelijke organisatie worden op meerdere plaatsen, op verschillende abstractieniveaus, de gevolgen van de kredietcrisis geïnventariseerd. Bij de afdeling Strategie en Onderzoek wordt integraal en op hoofdlijnen gekeken naar wat de kredietcrisis zowel voor de stad als voor de gemeentelijke organisatie kan gaan betekenen. Ook heeft de backoffice van Werk en Inkomen een inventarisatie gemaakt van de mogelijke beleidsmatige, personele en budgettaire gevolgen voor de gemeente als er meer instroom gaat plaatsvinden van WWB-, IOAW-, en IOAZ-uitkeringsgerechtigden. Het RPA Rijn-Gouwe is ook bezig met een inventarisatie, zij bevraagt werkgevers in de regio naar de gevolgen van de kredietcrisis in hun bedrijf. Eind tweede kwartaal 2009 is de analyse van het RPA Rijn-Gouwe gereed. Ten slotte
We hopen u met deze brief voldoende te hebben geïnformeerd over de daling van het WWBbestand in 2008 en wat er besproken is met de eerder genoemde sleutelfiguren op de arbeidsmarkt over de eerste signalen van de kredietcrisis en het instellen van een projectgroep. Deze projectgroep gaat een aanpak ontwikkelen die gericht is op mobiliteit (van-werk-naar-werk) en scholing (van werk naar-school). 2009 wordt een moeilijk jaar, waarin de gemeenten, en dus ook Leiden, in absolute zin de negatieve gevolgen van de kredietcrisis behoorlijk zullen merken. In samenwerking met onze partners op de arbeidsmarkt zullen we zoveel mogelijk de gevolgen van de kredietcrisis in relatieve zin (ten opzichte van andere gemeenten) proberen te beperken voor Leidse werknemers, uitkeringsgerechtenden en mensen met een Wsw-indicatie. Hoogachtend, Burgemeester en Wethouders van Leiden, de Secretaris, de Burgemeester,