Burgemeester en Wethouders

Transcriptie

1 Burgemeester en Wethouders B en W. nr d.d Onderwerp Gewijzigd proces beleidsplan MO als gevolg van regeerakkoord Rutte II Besluiten:Behouden s advies van de commissie 1. Bijgaande brief vast te stellen, waarin het college de raad informeert over zijn besluit om het proces met betrekking tot het opstellen van het beleidsplan Maatschappelijke Ontwikkeling te wijzigen vanwege het regeerakkoord Rutte II. Perssamenvatting: Het regeerakkoord Rutte II heeft groot effect op de uitvoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). De plannen van de regering zijn op dit moment nog onvoldoende uitgewerkt om nu in gemeentelijk beleid om te zetten. Bij het vaststellen van de Sociaal Maatschappelijke Structuurvisie van de gemeente Leiden is een motie aangenomen om op korte termijn de visie te concretiseren. Om recht te doen aan de motie en tegelijkertijd ruimte te creëren voor de uitwerking van de nieuwe kabinetsplannen op het gebied van de Wmo, past het college het proces met betrekking tot het beleidsplan Maatschappelijke Ontwikkeling aan. In het voorjaar verschijnt een beleidsplan waarin de hoofdlijnen van het beleid op het gebied van maatschappelijke ontwikkeling staan en onderdelen zijn uitgewerkt die niet direct beïnvloed worden door het regeerakkoord. Dit plan wordt de komende periode aangevuld met beleid met betrekking tot de nieuwe taken en bestaande taken die wijzigen.

2 Retouradres: Postbus 9100, 2300 PC Leiden Aan de leden van de raad Bezoekadres Postadres Telefoon Website Gemeente Leiden Stadhuis Stadhuisplein 1 Postbus PC Leiden sleutel@leiden.nl Datum 19 november 2012 Contactpersoon A. van Leeuwen Ons kenmerk DIV Doorkiesnummer 5318 Onderwerp Gewijzigd proces beleidsplan Maatschappelijke Ontwikkeling als gevolg van regeerakkoord Rutte II

3 Geachte leden van de raad, Sinds 29 oktober is er een nieuw regeerakkoord. Dit regeerakkoord heeft grote invloed op het sociale domein. Er komen nog meer nieuwe taken naar de gemeente waarvan een groot deel een plek krijgt binnen de Wmo. Het budget voor het uitvoeren van bestaande en nieuwe taken binnen de Wmo wordt flink gekort. Het huidige concept beleidsplan Maatschappelijke Ontwikkeling (MO) dat de afgelopen periode met grote betrokkenheid van de stad is gemaakt, sluit als 4-jarig kader nog onvoldoende aan op deze grote nieuwe ontwikkelingen omdat deze zo nieuw en onvoldoende uitgewerkt zijn om nu al in gemeentelijk beleid om te zetten. Bij het vaststellen van de Sociaal Maatschappelijke Structuurvisie van de gemeente Leiden is een motie aangenomen om op korte termijn de visie te concretiseren (motie M120006/1: meer zicht op de sociale agenda tot 2025). Om recht te doen aan de motie en tegelijkertijd ruimte te creëren voor de uitwerking van de nieuwe kabinetsplannen op het gebied van de Wmo, stellen wij u voor het proces met betrekking tot het beleidsplan MO qua tijdpad en inhoud aan te passen. Wij zijn van plan het beleidsplan gefaseerd aan te leveren. In het voorjaar verschijnt een plan waarin de hoofdlijnen van het beleid op het gebied van maatschappelijke ontwikkeling staan en onderdelen zijn uitgewerkt die niet direct beïnvloed worden door het regeerakkoord. Dit plan wordt de komende periode aangevuld met beleid met betrekking tot de nieuwe taken en bestaande taken die wijzigen. Mocht u de voorkeur geven aan een ander proces, dan horen wij dat graag. Met deze brief informeren wij u over: 1. de plannen van het kabinet die betrekking hebben op de Wmo en zorg 2. het aangepaste proces en bijbehorend tijdpad; 3. de opzet van het beleidsplan MO en de te verwachten aanvullingen. 1. Plannen van het kabinet die betrekking hebben op de Wmo en zorg De belangrijkste boodschap die gemeenten uit het regeerakkoord kunnen halen, is dat dit kabinet onverminderd doorgaat met decentralisaties en deregulering. Gemeenten krijgen er veel verantwoordelijkheden bij, ook voor zeer kwetsbare burgers. Een tweede boodschap is dat er veel bezuinigd wordt en dat gemeenten daar een belangrijke bijdrage aan moeten leveren (een derde van alle bezuinigingen komt bij de gemeenten vandaan). Tot slot krijgen gemeenten te maken met veranderende verhoudingen. Er blijft relatief weinig gemeentelijk geld over voor bijvoorbeeld participatie, re-integratie en dagbesteding. Gemeenten krijgen wel meer vrijheid om het dan ook anders te organiseren. Dit vraagt om het versterken van de samenwerking met verschillende partners. Hieronder een korte weergave van de plannen. Een uitgebreidere beschrijving vindt u in de bijgevoegde VNG-reactie op het regeerakkoord (bijlage 1): Nieuwe taken Gemeenten krijgen de verantwoordelijkheid voor de extramurale langdurige zorg voor ouderen en mensen met een beperking en krijgen hierbij veel beleidsvrijheid. Het gaat om de zorgzwaartepakketten (ZZP s) 1 t/m 4. Een ZZP beschrijft welke ondersteuning of zorg iemand nodig heeft die niet zelfstandig kan wonen. Voor mensen met een ZZP1 t/m 4 vervalt de functie verblijf, daardoor zullen ze langer zelfstandig thuis blijven wonen. In het Lenteakkoord was al aangekondigd dat ZZP 1 en 2 per 2013 en ZZP 3 per 2014 gingen vervallen. ZZP 4 verdwijnt per 2016 voor ouderen (Verpleging en Verzorging) en verstandelijk gehandicapten en ZZP s met een vergelijkbare zorgzwaarte in de gehandicaptenzorg.

4 Landelijk gaat het om mensen. Bij de vorige regering ging het alleen om nieuwe instroom, nu gaat het om zowel nieuwe instroom als na herindicatie. De intramurale zorg (zorg voor mensen die in een instelling verblijven) voor ouderen en gehandicapten vanaf ZZP 5 wordt landelijk georganiseerd. Zowel inkoop als indicatiestelling komt hier terecht. De chronische intramurale Geestelijke Gezondheidszorg (GGz) zorg valt de Zorgverzekeringswet. Landelijk heeft de GGz met het rijk afgesproken om de komende jaren 1/3 van hun intramurale capaciteit af te bouwen. Er komt dus een grotere groep extramuraal die een beroep gaat doen op de woningvoorraad en op ondersteuning uit de Wmo. Begeleiding en verzorging worden onder de compensatieplicht van de Wmo gebracht. Per 2015 zijn gemeenten verantwoordelijk voor de functies begeleiding en verzorging, deze worden overgeheveld met een korting van 25%. Verpleging gaat naar de Zorgverzekeringswet. Voordat begeleiding en verzorging naar gemeenten overgaan, beperkt het rijk de toegang tot deze functies. Binnen de functie begeleiding vervalt de aanspraak op de functie dagbesteding. Voor een deel van de groep (18-67, niet volledig arbeidsongeschikt) lijkt de nieuwe Participatiewet 1 hierin te moeten voorzien. Per 2014 geldt het voor de nieuwe instroom. Met ingang van 2014 vervalt het recht op (persoonlijke) Verzorging bij een indicatie korter dan 6 maanden. De norm voor gebruikelijke zorg wordt verhoogd van 60 naar 90 minuten per week. Er komt per 2015 een gemeentelijke maatwerkvoorziening inkomenssteun chronisch zieken en gehandicapten van 750 miljoen met zeer ruime beleidsvrijheid voor gemeenten. Deze voorziening krijgt een plek in de Wmo, de WWB of een nieuwe wet. De regeling komt in de plaats van een aantal bestaande regelingen (zoals Wtcg), waar nu nog 1,3 miljard in omgaat. Veranderingen in bestaande taken Op het budget Huishoudelijke hulp wordt 75% van het budget geschrapt. Opbrengst landelijk 1,1 miljard. Mensen moeten het straks zelf (en/of) met hun omgeving gaan regelen. Alleen diegenen die daarin echt niet slagen (en die ook geen geld hebben) kunnen bij de gemeenten terecht. Invoering per 2014 voor de nieuwe instroom voor bestaande cliënten. Op het hergebruik van Wmo-hulpmiddelen krijgen gemeenten in een oplopende reeks 50 miljoen bezuinigingen opgelegd. Dit gaat om ongeveer 20% van het budget. De meeste gemeenten doen nu al aan hergebruik. De ingeboekte besparingen komen bovenop de besparingen die in de vorige kabinetsperiode in het kader van het Lenteakkoord zijn ingevoerd (PGB, vervoer dagbesteding). Een groot aantal dingen zijn nog niet duidelijk. Er zijn onder meer vragen over: hoeveel middelen er nu precies overgaan, welk tijdpad er gevolgd wordt bij herindicaties rond ZZP s, of bij de compensatieregeling inkomensondersteuning ook een compensatieplicht geldt, wie het risico draagt als de verwachtte besparingen niet gehaald worden en in hoeverre gemeenten gecompenseerd worden voor het leveren van meer maatwerk en het uitvoeren van nieuwe taken. Wel duidelijk is dat deze plannen grote gevolgen gaan hebben voor groepen mensen. Zonder volledig proberen te zijn, noemen we mantelzorgers, mensen met lage inkomens, ouderen en mensen met ernstige beperkingen. Ook mensen die in de zorg werken zoals huishoudelijke 1 de Wet Werken en Bijstand (Wwb) de Wet op de Sociale Werkvoorziening (Wsw) en Wajong worden samengevoegd met een ontschot budget

5 hulpen en activiteitenbegeleiders gaan consequenties ervaren. Een groot deel van deze mensen verliest zijn baan. Zorgaanbieders en corporaties ondervinden door de maatregelen gevolgen voor hun vastgoed. 2. Het aangepaste proces en bijbehorend tijdpad Eerder informeerde Wethouder Roos van Gelderen de commissie Onderwijs en Samenleving in haar brief Voortgang Beleidsplan Maatschappelijke Ontwikkeling (DIV ) over het voornemen om het concept beleidsplan Maatschappelijke Ontwikkeling in het najaar vast te laten stellen voor inspraak. Het regeerakkoord geeft aanleiding om dit proces te wijzigen, qua tijdpad en qua inhoud. Het doorgronden en bespreken van de invloed van het regeerakkoord op het beleidsplan Maatschappelijke Ontwikkeling zorgt voor een vertraging qua tijdpad. Daarnaast omvat het beleidsplan niet alle uitwerkingen voor de komende 4 jaar. Zoals aangegeven in de inleiding stellen wij u voor om: in het voorjaar 2013 de hoofdlijnen van het beleid op het gebied van maatschappelijke ontwikkeling en de onderdelen die niet direct beïnvloed worden door het regeerakkoord vast te stellen; dit plan de komende periode aan te vullen met beleid met betrekking tot de nieuwe taken en bestaande taken die wijzigen. We hebben de volgende planning voor ogen: De komende weken ronden we het concept beleidsplan Maatschappelijke Ontwikkeling af. Eind december zullen we het concept voor inspraak vaststellen. Omwille van een vlotte voortgang beperken we de duur van de inspraakperiode tot 4 weken. We vinden dit gezien het interactieve proces dat we tot nu toe hebben doorlopen, waarbij alle stakeholders betrokken zijn, verantwoord. In februari zullen we de inspraakreacties behandelen. Hierna bieden wij het concept beleidsplan ter vaststelling aan u aan. In het voorjaar 2013 verwachten we meer duidelijkheid te hebben over de uitwerking van de nieuwe taken. We zullen u tijdens de behandeling van het concept beleidsplan MO hierover informeren. Graag maken we dan ook met u afspraken over in welk tijdpad u welke beleidsstukken mag verwachten. 3. De opzet van het beleidsplan MO en de te verwachten aanvullingen Het concept beleidsplan MO De afgelopen maanden hebben we met veel inwoners en organisaties in de stad over het concept beleidsplan MO gesproken. Uit deze gesprekken met inwoners/cliënten en partners blijkt dat Hoewel voorkomen beter is dan genezen, de aandacht voor preventie is vooral in tijden van bezuiniging kwetsbaar. We maken te weinig gebruik van/bieden ruimte aan de talenten en mogelijkheden die mensen hebben om voor zichzelf of anderen in te zetten. Ondersteuning en zorg zijn te weinig maatwerk bovendien zijn ondersteuning en zorg vaak op het individu en niet op het (gezins-)systeem gericht. Activiteiten zijn vaak aanbodgericht, in plaats van vraaggestuurd. Er is te weinig samenhang in welzijn- en zorgaanbod, vooral wanneer deze vanuit verschillende wetten worden gefinancierd. Er is te weinig samenhang tussen welzijn, zorg, wonen en veiligheid. Veel activiteiten zijn individueel georganiseerd. Een deel daarvan kan ook collectief aangeboden worden. Dit laatste is gezien kostenefficiëntie ook wenselijk.

6 Op basis van deze gesprekken in combinatie met aangekondigde nieuwe plannen rond het sociale domein concluderen we: we moeten meer met minder doen en we moeten onze inzet anders doen. De kern daarvan is een beweging van voor de inwoners naar met de inwoners. In het concept beleidsplan MO werken we hoofdlijnen van het MO beleid uit. We geven daarbij aan wat we willen bereiken en hoe we, samen met inwoners en partners, daaraan gaan werken. Ook beschreven welke financiële uitgangspunten we hanteren. Verder geven we aan wat we de komende 4 jaar gaan doen wat betreft de onderwerpen: preventie emancipatie en integratie sociale cohesie actief burgerschap vrijwilligerswerk mantelzorgondersteuning voorzieningen inzet ervaringskennis zelfmanagement van cliënten verbetering samenwerking samenhang Wmo & WWB ontwikkelen algemeen en collectief aanbod samenwerken formele en informele inzet wijkgerichte aanpak verbinden veiligheid, zorg en welzijn ontwikkelingen kwetsbare groepen Met de uitwerking van deze onderwerpen denken we te kunnen voldoen aan de motie M120006/1. Bovendien dragen de hoofdlijnen en de inzet op de genoemde onderwerpen bij aan de basis die nodig is om de nieuwe plannen van het kabinet te kunnen uit voeren. Onderwerpen die u na het beleidsplan MO kunt verwachten zijn: het scheiden van wonen en zorg (zorgzwaartepakketten 1 t/m 4) de PGB s de kanteling begeleiding (incl. vervoersvraag) persoonlijke verzorging hulp bij het huishouden verordening Wmo een financieel kader. Wij zullen u, zoals gezegd, tijdens de behandeling van het conceptbeleidsplan MO informeren over het tijdpad waarin u de (aanvullende) beleidstukken mag verwachten. We hopen u hiermee voldoende geïnformeerd te hebben. Wanneer u daar behoefte aan heeft kunnen wij naar aanleiding van deze bief het gesprek aangaan. Hoogachtend,

7 Burgemeester en Wethouders van Leiden, de Secretaris, de Burgemeester,