Collegevoorstel. Onderwerp. Samenvatting. Voorstel. Registratienr.: BP Transitiearrangement tussen Gemeente en WSD

Transcriptie

1 Onderwerp Transitiearrangement tussen Gemeente en WSD Samenvatting In haar brief van 18 december 2013 vraagt WSD aan de deelnemende gemeenten van de GR om een arrangement te treffen voor 2015 en 2016 (korte termijn) betreffende de rol van WSD in de uitvoering van de Participatiewet, die vanaf van kracht zal zijn. Door de invoering van de Participatiewet zal geen nieuwe instroom in de Wet sociale werkvoorziening (Wsw) meer mogelijk zijn. De Wsw gaat op slot en is daarmee onderworpen aan een sterfhuisconstructie. WSD wil graag de expertise en infrastructuur in stand houden en ziet mogelijkheden om een rol te spelen bij de uitvoering van de nieuwe wet. Omdat nog niet alles duidelijk is in de Participatiewet (veel moet nog in nadere regelgeving uitgewerkt worden) kunnen gemeenten moeilijk aangeven wat die rol op lange termijn zal worden. Voorstel 1. Het budget dat gemeenten ontvangen voor de zittende groep Wsw-ers één op één door te blijven betalen aan WSD. 2. WSD te voorzien van voldoende opdrachten vanuit de Gemeente waardoor er voldoende werkgelegenheid blijft bestaan voor de onderkant van de arbeidsmarkt. 3. De huidige inkoop producten in het kader van de WWB te continueren voor 2015 en 2016 en in verband met het bestaansrecht van de WSD 4. De doelgroepen instroom voormalige Wsw en instroom voormalige Wajong kunnen aangemeld worden bij WSD om de vrijkomende vacatures op te vullen die ontstaan door het natuurlijk verloop bij de Wsw. 5. WSD te belasten met de uitvoering van Beschut Werken. 6. De punten 1 t/m 5 uit dit voorstel aan te merken zijn als het transitiearrangement, uitsluitend geldend voor de jaren 2015 en Voor de jaren erna wordt e.e.a. opnieuw bezien. 7. Het transitiearrangement aan WSD per brief bekend te maken onder voorbehoud dat de financiering door het Rijk voldoende is, omdat nog niet alle budgetten of de samenstelling daarvan bekend zijn.

2 Inleiding Feiten m.b.t. de nieuwe doelgroepen: 1. Door de invoering van de Participatiewet ontstaat er voor de huidige Wsw een sterfhuisconstructie. Het zittende bestand Wsw-ers behoudt zijn rechten en plichten. WSD heeft berekend dat door (voornamelijk) natuurlijk verloop ongeveer 7 % van het werknemersbestand jaarlijks uitstroomt uit de Wsw. WSD heeft tot nu toe jaarlijks een positief bedrijfsresultaat behaald maar met deze sterfhuisconstructie Wsw zal dit moeilijk vol te houden zijn. Dat zou dan ook betekenen dat de expertise en infrastructuur van WSD geleidelijk aan gaat verminderen. 2. Anderzijds zullen burgers uit de gemeente aangewezen blijven op ondersteuning om weer een plek op de arbeidsmarkt te bemachtigen. Ook al wordt de instroom in de Wsw vanaf geblokkeerd, wil dat nog niet zeggen dat er geen nieuwe personen zijn die op zo n regeling aangewezen en daarin ook opgenomen zouden zijn als de regeling wel in stand was gebleven. Deze personen stromen niet meer in de Wsw in, maar vallen meteen onder de werking van de Participatiewet. We noemen deze groep voor het gemak nieuwe instroom voormalige Wsw. 3. Hetzelfde geldt voor de Wajong. Per kunnen daar alleen nog personen instromen die geen enkel arbeidspotentieel meer hebben. Zij die dat wel hebben vallen onder de Participatiewet. Het zittende bestand Wajong met arbeidspotentieel zal bij UWV blijven. Lang was er sprake van herkeuring en overdracht aan gemeenten van deze groep, maar bij de parlementaire behandeling van de Participatiewet blijkt deze groep toch onder verantwoording van UWV te blijven. Gemeenten krijgen dus alleen te maken met personen die naast een handicap toch arbeidspotentieel hebben, maar door de wetswijziging niet meer instromen in de Wajong maar onder de Participatiewet gaan vallen. We noemen deze groep voor het gemak nieuwe instroom voormalige Wajong Conclusie t.a.v. punt 1,2 en 3 Zowel de nieuwe instroom voormalige Wsw als de nieuwe instroom voormalige Wajong vallen straks onder de Participatiewet. Anderzijds komen er werkplekken vrij door het natuurlijk verloop binnen de Wsw. WSD wil deze 2 doelgroepen op de vrijkomende werkplekken plaatsen. Daar zouden ze waarschijnlijk ook terecht zijn gekomen als de oude regelingen in stand waren gebleven. Alleen de financiering is dan wel anders dan nu. Deze personen zullen niet langer uitkering van de Participatiewet nodig hebben als ze gaan werken op de vrijkomende werkplekken en ze ontlasten dan het huidige I-deel. Wel zal de loonkostensubsidie nodig zijn die in de Participatiewet wordt geregeld. Ze werken dan namelijk vanuit de Participatiewet en niet vanuit Wsw of Wajong. Dat betekent dat de loonwaarde van deze personen vastgesteld wordt en die wordt betaald door de werkgever en de loonwaarde wordt dan met loonkostensubsidie tot het Wettelijk Minimum Loon (WML) aangevuld. Feiten m.b.t. Beschut Werken: 4. Er komt een nieuwe vorm van Wsw, namelijk Beschut Werken waarvoor een indicatie nodig is. Beschut Werken wordt in de Participatiewet als kan-bepaling opgenomen. Gemeenten dienen in een verordening vast te stellen wat ze met Beschut Werken gaan doen. Ook al zou een gemeente er voor kiezen om geen Beschut Werken in te richten,

3 dan nog moet dit in een verordening worden vastgesteld. Als een gemeente Beschut Werken gaat inzetten zal dit als betaalde werkvorm moeten gebeuren ( is in de Participatiewet vastgelegd). We mogen er van uitgaan dat de indicatie voor Beschut Werken veel strengere toelatingseisen kent dan de huidige Wsw-indicatie. De overheid wil immers terug van Wsw-ers nu naar over enkele jaren. De financiering van Beschut Werken vindt apart plaats. Conclusie t.a.v. punt 4: Als een gemeente er voor kiest geen Beschut Werken in te richten en dan daarvoor een min of meer lege verordening opstelt, kan er heel wat verzet zijn. Want daarmee wordt de enige mogelijkheid om nog aan een betaald arbeidsproces deel te nemen voor personen die een indicatie hebben voor Beschut Werken te niet gedaan en zijn deze personen veroordeeld tot uitkering. De indicatie Beschut Werken houdt namelijk in dat ze niet in staat zijn om reguliere arbeid te verrichten. Daarom het advies om Beschut Werken wel in te richten en de uitvoering neer te leggen bij WSD. Indien een gemeente afziet van het inrichten van Beschut Werken kan nog gekeken worden of deze personen op een andere wijze onbetaald gaan participeren, bijvoorbeeld via Wmoactiviteiten of dagbesteding. Feiten mb.t. WWB-ers: 5. Ook nu heeft de gemeente de taak om uitkeringsgerechtigden te ondersteunen om weer terug te keren op de arbeidsmarkt. Daarvoor kan de gemeente reintegratieinstrumenten inzetten die zij geschikt acht om dat doel te bereiken. In het Functioneel Ontwerp Participatie is al vastgesteld, dat we in de (sub)regio streven naar een eenzelfde aanbod voor alle werkzoekenden. Dat betekend dat het aanbod van reintegratieinstrumenten in iedere gemeente hetzelfde moet zijn. Wel heeft de gemeente de vrijheid om te bepalen bij wie ze dat wil inkopen. Conclusie t.a.v. punt 5: Voor de gewone instroom in de WWB kan de gemeente een contract sluiten met WSD over de inkoop van re-integratieproducten bij WSD. Slechts als WSD geen passend product heeft voor de WWB-er wordt een traject elders ingekocht. Het Bestuur van WSD (bestaande uit gemeentelijke vertegenwoordigers, vooral wethouders) heeft daarbij al in 2010 de intentie uitgesproken dat gemeenten 60 % van hun re-integratiebudget bij WSD besteden aan de inkoop van re-integratieproducten. Daar gaan gemeenten tot nu toe verschillend mee om. Ook het inkopen van re-integratieproducten bij WSD heeft invloed op de instandhouding van de infrastructuur en expertise. Bijkomend effect is dat wanneer WSD bij een positief bedrijfsresultaat besluit om dividend uit te keren, het dividend per gemeente hoger zal zijn naarmate er meer is ingekocht. WSD geeft steeds aan van en voor de deelnemende gemeenten te zijn. Dat komt ook tot uitdrukking bij het inkopen van re-integratieproducten. Dat kan namelijk via inbesteding waardoor gemeenten geen omslachtige aanbesteding hoeven te organiseren. Feiten t.a.v. het verlenen van overige opdrachten Buiten de uitvoering van de hiervoor omschreven taken voert WSD ook gemeentelijke opdrachten uit op andere terreinen, zoals schoonmaak van gemeentelijke gebouwen, groenonderhoud van de openbare ruimte. Daarvoor wordt een richtbedrag gehanteerd ad 28,-

4 per inwoner. Ook met dit richtbedrag wordt door de 11 WSD gemeenten verschillend omgegaan. Van belang is te weten dat veel personen aan de onderkant van de arbeidsmarkt aangewezen zijn op het werk dat bij deze opdrachten hoort. Conclusie t.a.v. overige opdrachten: Om voldoende werkgelegenheid te creëren voor de doelgroep is het ook van belang dat gemeenten van de GR WSD voldoende opdrachten verstrekken aan WSD. Feiten m.b.t. uitvoering Wsw. 6. WSD voert voor 11 gemeenten, waaronder 6 Meierij-gemeenten, de Wsw uit. De instroom in deze regeling is vanaf niet meer mogelijk. Het budget hiervoor ontvangen gemeenten van het Rijk. Tot nu toe is dit voor Wsw geoormerkte budget één op één doorbetaald aan WSD. Bij de Wsw wordt niet gesproken van een fte, maar van een AJ (arbeidsjaar) als eenheid waarop het budget is gebaseerd (voor een zwaargehandicapte wordt namelijk 1,25 x het normale budget betaald). Het budget voor een AJ wordt door het Rijk nog verder afgebouwd in de komende jaren totdat er alleen een vergoeding overblijft op basis van het Wettelijk Minimum Loon (WML) terwijl de Wsw wel hogere lonen kent vanwege de CAO. Dus ook het budget voor het zittende bestand, dat na de rechten en plichten behoud, staat onder druk. Het budget voor Wsw wordt onderdeel van het Participatiebudget. WSD heeft de expertise en infrastructuur voor de uitvoering van de Wsw. WSD slaagt er al jaren in om de door het Rijk opgelegde taakstelling te realiseren. Er is vaak sprake van of een kleine overrealisatie of onderrealisatie van 1 AJ WSD breed (dus 11 gemeenten samen). Conclusie t.a.v. punt 6: De uitvoering van de huidige Wsw bij WSD laten en het aandeel in het Participatiebudget bedoeld voor de uitvoering van de Wsw, één op één blijven doorbetalen aan WSD. Al hetgeen onder 1 t/m 6 is genoemd is dan aan te merken als het transitiearrangement voor 2015 en De Meierij versus Oostnoordoost Brabant. De arbeidsmarktregio Noordoost Brabant (NOB) kent 2 subregio s namelijk de 6 Meierijgemeenten en de gemeenten van Oostnoordoost Brabant. In de regio NOB zijn 3 SW-bedrijven actief, te weten WSD voor de 6 Meierij-gemeenten, De Weenergroep in s-hertogenbosch is zelfs een onderdeel geworden van de gemeentelijke organisatie en de IBN in de overige gemeenten. Getracht wordt om ook binnen de hele regio een standpunt in te nemen over de rol van de SWbedrijven in de Participatiewet. De Weenergroep als gemeentelijke afdeling van de gemeente s-hertogenbosch heeft haar opdracht al gekregen. Met het hiervoor genoemde arrangement komen we overeen met de opdracht die de Weenergroep heeft gekregen en die de gemeenten van Oostnoordoost Brabant gaan verstrekken aan de IBN.

5 Financiering Er is komend jaar sprake van 1 budget, namelijk het Participatiebudget. Dat kennen we nu ook al maar dat zal dan uitgebreid worden met o.a. de Wsw. Lang is er en discussiepunt geweest over het onderbrengen van de loonkostensubsidie in de nieuwe wet. Wordt dat een onderdeel van het I-deel, waar gemeenten de uitkeringen uit betalen, of wordt het een onderdeel van het W-deel, het werkdeel of re-integratiebudget? We kennen nu ook al loonkostensubsidie (in veel gemeenten max. 1 jaar) en betalen dit nu nog uit het W-deel. De nieuwe loonkostensubsidie kan zich over jaren uitstrekken zolang de werknemer niet in staat is om zelfstandig het WML te verdienen. De nieuwe loonkostensubsidie wordt nu onderdeel van het I-deel en personen waarvoor die wordt verstrekt zouden mee moeten tellen in de berekening van het I-deel. Dit is ook als aandachtspunt meegegeven aan de landelijke Commissie Werk en Inkomen en wordt nader uitgezocht en uitgewerkt. Ook het maximale risico voor gemeenten wordt door de Commissie nader uitgewerkt. Beschut werken zal weer anders gefinancierd worden omdat de overheid ook wil weten in hoever de afbouw van naar wordt gerealiseerd. Voor de personen die door de wetswijziging niet meer kunnen instromen in de Wsw en de Wajong worden de re-integratiebudgeten overgeheveld naar het participatiebudget. De hoogte van die budgetten is nu nog niet bekend (pas in oktober 2014) en met name over het I-deel en het W-deel WWB wordt nog gewerkt aan een nieuw verdeelmodel. Vanwege de onzekerheid over het budget is ook het voorbehoud aangegeven in het advies. Beoogd effect Met het transitiearrangement wordt beoogd dat WSD door de deelnemende gemeenten van voldoende opdrachten wordt voorzien zodat expertise en infrastructuur van WSD behouden blijft. Argumenten 1.1 De uitvoering van de huidige Wsw is goed ondergebracht bij WSD gezien de resultaten die WSD hier mee behaalt Gemeenten willen de huidige inkoop van producten bij WSD voor de jaren 2015 en 2016 voortzetten. Het genoemde streefcijfer van 60 % van het W-deel is daarbij voor de ene gemeente meer leidend dan voor de andere gemeente. Het streefcijfer heeft echter ook te maken met het behoud van expertise en infrastructuur De reeds bij WSD bekende werkplekken worden weer opgevuld door personen die op deze werkplekken zijn aangewezen, ook al vallen ze nu onder een andere wet Beschut Werken onderbrengen bij WSD is een logisch vervolg op de uitvoering van de Wsw waarbij WSD al lang heeft bewezen dat ze dit op een goede wijze doen. Kanttekeningen 1.1 Uitvoering van deze werkzaamheden van de Participatiebudget zal budgettair neutraal uitgevoerd moeten worden.

6 Gemeenten ontvangen minder budget voor re-integratie en Wsw en vergoedingen voor deze doelgroepen zullen binnen deze budgetten moeten plaatsvinden. 2.1 Het budget per onderdeel van de Participatiewet (Wsw, WWB) is nog niet bekend. Wel dat op de budgetten kortingen van toepassing zijn. Uitvoering Voor WSD is het van belang om vooral over een bepaald volume aan klanten te beschikken. Planning Als de Meierijgemeenten het voorstel overnemen is er sprake van een gezamenlijk standpunt t.a.v. het verzoek van WSD over een transitiearrangement en kunnen gemeenten daarna een standpunt in gaan nemen over de langere termijn (na 2016). Communicatie Bij dit arrangement wordt ook aangesloten op datgene wat in Oostnoordoost Brabant wordt besloten, waardoor er meer eenheid ontstaat in de hele arbeidsmarktregio Noordoost Brabant. Bijlagen 1. geen Ter inzage 1. n.v.t.