Gebieden Energie Neutraal

Gebieden Energie Neutraal Congres Duurzaam gebouwd donderdag 13 november 2014 René Idema, Strategie en Management Consultant

2 Gebieden Energie Neutraal Werken aan een schaalsprong Gebiedsgerichte benadering Samen = Inspiratie en vertrouwen Gebiedsgerichte business case ( ) Laagste maatschappelijke kosten en gebruikerslasten ( ) Routekaart (!) en Bewegingsplan (%P) GEN Tools en Reisgids Bestaande bouw Energieneutraal

GEN Expeditie 3

4 Inhoud GEN Gebiedsgericht Ervaringen Tools Business case Lessons Learned Impact case Reisgids

5 Gebiedsgericht Buurt Gebouw Wijk

6 Gebiedsgericht Bedrijven Bewoners Gemeente

7 Gebiedsgericht Techniek Sociaal! Business!

9 Ervaringen Impact Case Rotterdam Nieuwbouw Valkenburg Bestaande bouw Apeldoorn

Kerschoten Apeldoorn

KEN Route

KEN Bewegingsplan 12 Stakeholdersbenadering Gebiedsorganisatie

13 Bestemming bereikt! Conclusie van de Stuurgroep: Het kan, maar nog niet helemaal zo als wij willen. Technisch kunnen we het realiseren. Onze onzekerheid zit m in de kosten. En, durven en willen we het allemaal en samen aan? Een energieneutraal Kerschoten we halen het bijna, en we weten ook dat het mogelijk is!

Kerschoten - Apeldoorn 14

15 De volgende etappe! KEN en Apeldoorn gaan door! Koplopers, o.a. Collectief zonnepark (Waterschap, DeA, particulieren, e.a.) Collectieve inkoop zonpv particulieren (KEN-regisseur) Slimme meters en KEN-dash-board (Alliander, dea) Zonnepanelen op Sterreschool (dea, aandelen voor ouders) Experiment energieneutrale renovatie flats (Ons Huis e.a.) Voorbereiden warmtenet (Essent, SBB, Waterschap, e.a.) EnergieWedstrijd en Huiskamercafés (met Klankbordgroep) Proef warmtepompen en wandverwarming (DGW)

GEN Tools Routeplanner Gebiedsatlas Stakeholderbenadering Gebiedsorganisatie Impactcase Businesscase Woonlastenmodel Kasstromenmodel Energieregisseur Maatwerkadvies EnergieCalculator Energiemodel 17

18 GEN Gebiedsatlas Techniek 2500 woningen, 5000 mensen, woningen uit de jaren 60 en 70 40% particulier, 50% corporaties, 10% beleggers.. Business Inkomen 29.000, isolatie 8.500, energierekening 1.650 25% energievraag van utiliteit, 75% woningen.. Beweging Veel ouderen (30% > 55 jaar), thema s zijn leefbaarheid, comfort Wijkraad en Energiecooperatie..

GEN Routekaart Maatwerkadvies EnergieCalculator Energiemodel

GEN Bewegingsplan Stakeholderbenadering Gebiedsorganisatie Volgende stappen Nu Snel Later Betrokkenen Beweging B1 KEN-regisseur X Bewoners, Apeldoornse partijen B2 KEN-nieuwsbrief X KEN-regisseur, Apeldoornse partijen, (GEN) bedrijven B3 KEN-lezingen X KEN-regisseur, bewoners, Apeldoornse partijen, bedrijven (o.a. TNO) B4 Natuurlijke communicatie X KEN-regisseur, Apeldoornse partijen B5 Duurzaamheids-activiteiten X Bedrijven, KEN-regisseur, bewoners, clubs, e.d. B6 Voorbeeldwoningen X Bewoners, KEN-regisseur, bedrijven (o.a CH) B7 Projecten Hergebruik X Bewoners, KEN regisseur B8 Sterrenschool / De Rank - Energie in onderwijs X Sterrenschool / De Rank, KEN-regisseur, dea - Powerpapa X Sterrenschool / De Rank, dea Gebied G1 Slimme meters en smart grid X X Alliander, KEN-regisseur, bewoners G2 KEN-Dashboard X Alliander, bedrijven (o.a. RHDHV) G4 Openbare LED-verlichting X Gemeente, bedrijven, bedrijven (o.a. Eneco) Woningen - Particulier P1 Appelwoningen X Bewoners, bedrijven/ AVID, KEN-regisseur P2 Koploperwoningen X Bewoners, bedrijven/avid, KEN-regisseur P3 Vervolg maatwerkadviezen X Bewoners, bedrijven/avid, KEN-regisseur P4 Collectieve inkoop X Bewoners, KEN-regisseur, bedrijven/avid P5 Zon bij particulieren X Bewoners, dea P6 Prototype Energielening X Bewoners, banken, bedrijven (o.a. Rabo) Woningen Corporaties C1 Complex 51 X Corporaties, bedrijven (o.a. BAM), bewoners, C2 Zon bij corporaties X Corporaties, bedrijven (o.a. Eneco), bewoners, dea C3 Galerij- en portiekwoningen X X Corporaties, bedrijven (o.a. BAM, Cofely) C4 Hoogspringers X Corporaties CV1 Woningen commerciële verhuur Flats van REBO Energieregisseur

GEN Energieregisseur Stakeholderbenadering Gebiedsorganisatie Energieregisseur

KEN Businessbenadering Businesscase Woonlastenmodel Kasstromenmodel 24

Portfolio Business cases Businesscase Woonlastenmodel Kasstromenmodel 25 Vereffenen Verbinden Revolving fund. Systeemveranderingen

Barrières vs. Businessmodellen

GEN Gebiedsorganisatie Stakeholderbenadering Gebiedsorganisatie Energieregisseur DeA, Wijkraad Kerschoten, De Goede Woning, Gemeente Apeldoorn, AVID, Waterschap, Klankbordgroep 27

29 Lessons Learned - Lagen Beweging is motor, richting belangrijker dan doel (EN) Beweging Lokale agenda, collectieve betrokkenheid, individuele deals Vertrouwen is essentieel, dus wat doen om vertrouwen te winnen? Aantrekkelijke business cases en -modellen sneller in beeld Maatschappelijk geld: gebiedsgericht interessanter dan gebouwgericht Verevening op gebiedsniveau nog te vroeg Kostenvoordelen vanwege knoop met andere lokale opgaven Energieneutrale wijk haalbaar, mits... participatie, wind Werk door de schalen heen: stad-wijk-buurt-huis Business Techniek Individuele benadering utiliteit- en woningbouw: moeilijk maar belangrijk

30 Lessons Learned - Rollen Gemeente: openbare ruimte, leefbaarheid, handhaver, publiek belang Lokaal energiebedrijf: cruciale rol in gebiedscoalitie en naar uitvoering Bewoners: participatiesamenleving.., verbinden met stakeholders Lokale bedrijven: lokale naam beter benutten, kennisallianties maken Woningcorporaties: van gebouw- naar gebiedsgericht, verbindend! Grote bedrijven: lokale allianties, andere verdienmodellen,.

GEN Impactcase

GEN Impactcase Bewegingsplan Routekaart In de wijk

GEN Impactcase

Reisgids

37 Tot slot Werken aan een schaalsprong Gebiedsgerichte benadering Samen = Inspiratie en vertrouwen Gebiedsgerichte business case ( ) Laagste maatschappelijke kosten en gebruikerslasten ( ) Routekaart (!) en Bewegingsplan (%P) GEN Tools en Reisgids Bestaande bouw Energieneutraal

Gebieden Energie Neutraal Congres Duurzaam gebouwd donderdag 13 november 2014 René Idema, Strategie en Management Consultant