Nieuwsbrief SWV/VO Waterland Schooljaar 2013-2014 Januari 2014 Inhoud Nieuwsbrief In deze nieuwsbrief van het samenwerkingsverband willen we u informeren over: - - - - Scholing Stand van zaken in het samenwerkingsverband Nieuws Passend Onderwijs Bijlage: scholing Scholing Samenwerkingsverband Waterland Het Samenwerkingsverband Voortgezet Onderwijs/ Speciaal Voortgezet Onderwijs Waterland of afgekort; SWV VO/SVO Waterland is van en voor alle VO scholen en leerlingen in Waterland. Het SWV VO/SVO heeft als taak scholen te ondersteunen bij het begeleiden van leerlingen met (complexe) hulpvragen. In het kader van ontwikkeling en professionaliseren biedt het samenwerkingsverband ook jou de mogelijkheid om deel te nemen aan een cursusaanbod dat aansluit bij de toekomstige onderwijspraktijken. Voor alle docenten en medewerkers van het onderwijs geldt dat er regelmatig bijgeschoold moet worden. Onze schoolbesturen hebben als doel vastgesteld dat 25% van alle docenten een aantal van deze modulen heeft gevolgd. De Triade Da Vinci College Bernard Nieuwen;jt SG Nelson Mandela Clusius College De kans is dus groot dat dit binnenkort door jouw schoolleider ook aan jou gevraagd wordt. Wil je daar niet op wachten en het gemak hebben van een aanbod dat speciaal voor jou op een luxe locatie in Waterland georganiseerd wordt? Schrijf je dan snel in; verscheidene collega's zijn je al voorgegaan en waren enthousiast! SG W.J. Blader- groen SG Antoni Gaudi Don Bosco College Samenwerkings verband Gerrit Rietveld Altra College De scholen in het Samenwerkingsverband Waterland J. van Egmond Lyceum Bij het volgen van de modules kun je kiezen voor: 1. Meedoen en een certificaat ontvangen bij voldoende aanwezigheid. 2. Voor de variant waarbij je een aanvullende huiswerkopdracht volbrengt. In het laatste geval kom je in aanmerking voor studiepunten die gedurende een aantal jaren vrijstelling garandeert voor deze module als je een Masters SEN zou willen behalen. Zie de bijlage voor de beschrijving. Hieronder vindt je de planning. Inschrijven kan door een mail te sturen naar swvopleidingen@psg.nl onder vermelding van je naam, de school waar je werkzaam voor bent en de naam van de module.
Module Communicatie en afstemmen (was COM1 Communicatie): 1) Maandag 13 januari 2014 2) Maandag 3 februari 2014 3) Maandag 10 februari 2014 4) Maandag 17 februari 2014 5) Maandag 3 maart 2014 Cursusaanbod expertise team autisme: 1) Woensdag 22 januari 2014 2) Woensdag 5 februari 2014 3) Woensdag 19 februari 2014 4) Woensdag 5 maart 2014 5) Woensdag 19 maart 2014 Tijd: 16:30 uur tot 20:00 uur. Module Talent en Leren: 1) Donderdag 23 januari 2014 2) Donderdag 30 januari 2014 3) Donderdag 6 februari 2014 4) Donderdag 13 februari 2014 5) Donderdag 6 maart 2014 6) Donderdag 20 maart, 2014 Tijd: 16:30 uur tot 20:00 uur Module: Orthopedagogische interventies in de groep (Was HGW, Handelingsgericht werken) 1) maandag 24 maart 2014 2) maandag 31 maart 2014 3) donderdag 10 april 2014 4) maandag 14 april 2014 5) donderdag 24 april 2014 Tijd: 16.30 tot 20.00 uur. Aanmelden via: swvopleidingen@psg.nl onder vermelding van je naam, de school waar je werkzaam voor bent en de naam van de module. Stand van zaken in het samenwerkingsverband: Het concept ondersteuningsplan is gereed en aan de stuurgroep, bestuur en OPR voorgelegd. De eerste reacties zijn verzamelt en onderdelen worden nader uitgewerkt. Er zijn afspraken gemaakt over de samenwerking met cluster 2 (doven- en slechthorende leerlingen en/of met een ernstige communicatieve beperking). Afspraken met cluster 1 (slechtziende- en blinde leerlingen) worden gemaakt. Alle afspraken worden opgenomen in het ondersteuningsplan en na vaststelling van het plan opgenomen op de website van het SWV. De ondersteuningsplanraad heeft gevraagd om een aanscherping en verduidelijking van de ambities van de scholen. Afgelopen vrijdag 10 januari kwamen de schoolleiders bij elkaar om hier een uitwerking aan te geven. Ze hebben met elkaar afgesproken dat ze binnen de eigen school samen met docenten aan de slag gaan aan de hand van de concept ondersteuningsprofielen van de scholen. Ze hebben per school, met behulp van de collega scholen, bepaald welke onderwerpen en acties prioriteit hebben om het niveau van basisondersteuning en eventueel de overstijgende ambities te kunnen garanderen. Het resultaat werd een matrix met een overzicht waarin te zien is waar onze scholen tot en met eind schooljaar 2014 met prioriteit aan gaat werken. Aan het eind van elk schooljaar komen de schoolleiders weer bij elkaar om met elkaar de resultaten te evalueren en met elkaar (nieuwe) verbeterpunten vast te stellen. Hiermee kunnen ze elkaar helpen de kwaliteit van de ondersteuning te verbeteren. Omdat scholen elkaar hierbij gaan ondersteunen in plaats van dat zij elkaar gaan beconcurreren met hoe ze leerlingen in de basis ondersteunen, plaatsen we in het ondersteuningsplan van het SWV (de te publiceren versie, zijnde een samenvatting van het brondocument en bijlagen) een totaal overzicht van de onderwerpen die dit jaar voor scholen speerpunten zijn. Als we dat per school zouden doen dan zou het immers lijken of een school op de genoemde punten nu niet voldoende kan bieden. Dat is niet zo. Als ouder en ketenpartner kun je er
op rekenen dat al onze scholen basisondersteuning van kwaliteit leveren. Maar net als onze leerlingen, ouders en medewerkers zijn al onze scholen uniek, en is wat in het ene team een verbeterpunt is in het andere team misschien al ruimschoots aanwezig. Waar het om gaat in Passend onderwijs is dat samengewerkt wordt in het belang van leerlingen en die samenwerking komt door deze werkwijze helemaal tot uitdrukking! Nieuws Passend Onderwijs: De eerste stappen op weg naar het digitaliseren van de overstap van leerlingen van groep 8 primair onderwijs naar voortgezet on derwijs en een digitaal loket voor alle advies vragen/aanvragen voor arrangementbudgetten of toegang tot speciaal onderwijs zijn gezet. Er is een contract gesloten met het bedrijf dat de applicatie gaat leveren, Onderwijs Transparant. De implementatie vindt plaats onder regie van Jan Tol (namens het SWV PO), Marianne van Zanten (namens het SWV VO) en Saskia Bosma (ervaringsdeskundig met vele varianten leerling administratiesystemen). Remko den Besten is onze aanspreekpersoon van Onderwijs Transparant. Er komt een implementatieplan dat in conceptvorm voor een kritische toets wordt voorgelegd aan de leden van de brede werkgroep POVO. We houden u via deze nieuwsbrief op de hoogte van de voortgang. Het is de bedoeling dat het systeem met ingang van schooljaar 2014-2015 gereed is. http://www.passendonderwijs.nl/hoe-werkt-passendonderwijs/veranderingen-lerarenbegeleiders/downloads-voor-leraren-en-ouders/ Informatie voor ouders en docenten Het ministerie van OC&W heeft een infographic met informatie voor ouders over passend onderwijs ontwikkeld en een brochure voor docenten. Beide documenten én een informatiegids voor ouders ontwikkeld door het steunpunt passend onderwijs zijn te downloaden op de site van het ministerie: Onderwijs voor zieke leerlingen Ook leerlingen met een chronische of levensbedreigende ziekte moeten onderwijs kunnen volgen. Daarnaast is het belangrijk dat zij de band met hun medeleerlingen en leraren behouden. Consulenten Onderwijsondersteuning Zieke Leerlingen (OZL) ondersteunen ouders, leerlingen en de school hierbij. Een consulent helpt bijvoorbeeld bij het organiseren van lessen aan huis als een zieke leerling geen les kan krijgen van zijn eigen leraar. Ouders en school kunnen de consulent gratis inschakelen De consulenten OZL zijn er speciaal voor zieke leerlingen in het basis-, voortgezet en speciaal onderwijs. Ouders en de school van een zieke leerling kunnen een consulent OZL gratis inschakelen. De consulenten werken bij de onderwijsadviesbureaus en bij de educatieve voorzieningen van de Universitaire Medische Centra. Samen vormen de consulenten het landelijk netwerk Ziek zijn en Onderwijs (Ziezon). Taken van de consulenten OZL De consulenten OZL ondersteunen bij: De afstemming tussen en samenwerking met ketenpartners, zoals ambulant begeleiders, leerplichtambtenaren, onderwijsconsulenten en centra voor jeugd en gezin Het onderhouden van contact tussen de school, het ziekenhuis, de leerling en zijn ouders Het geven van voorlichting en advies aan leraren over onderwijs aan zieke leerlingen Het geven van informatie aan leraren, ouders, (zorg)professionals en klasgenoten over het omgaan met de zieke leerling Het regelen van onderwijs en begeleiding van de zieke leerling thuis, in het ziekenhuis en op school
Het organiseren van lessen aan huis of in het ziekenhuis als de zieke leerling geen les kan krijgen van zijn eigen leraar Het geven van informatie over ziekten en de mogelijke gevolgen voor schoolprestaties Het maken van een plan van aanpak voor de zieke leerling, in samenwerking met de school De inzet van communicatiemiddelen, zoals een laptop of tablet In alle gevallen blijft de school waar de zieke leerling staat ingeschreven verantwoordelijk voor het onderwijsaanbod. Dit is vastgelegd in de Wet Ondersteuning Onderwijs Zieke leerlingen (WOOZ). Voor meer informatie en contactgegevens van de consulenten OZL in uw regio kunt u terecht op de website van Ziezon.
Bijlage: Scholing SWV voor docenten/medewerkers van de Waterlandse VO scholen januari-juni 2014 Module: Communicatie en afstemmen (Was COM1 Communicatie) Als begeleider of coördinator in het onderwijs voert u gesprekken met ouders, collega s, hulpverleners uit de zorg, andere begeleiders in het onderwijs, directies, etc. U voert veel verschillende gesprekken en met het ene gesprek bereikt u meer dan met het andere gesprek. Met de ene persoon verloopt het gesprek beter dan met de andere persoon. Communicatie bepaalt de relatie met anderen, maar de relatie bepaalt ook de communicatie. Problemen in de communicatie ontstaan niet zozeer door water gezegd wordt, maar door de betekenis die men daaraan geeft. In deze module staan de volgende onderwerpen centraal: Praktische vaardigheden In deze module verbetert u het professioneel communiceren. U verbreedt en verdiept uw eigen handelingsrepertoire om te kunnen afstemmen op de diverse perspectieven van leerlingen, collega s, ouders / verzorgers, directie en externe professionals in complexe situaties. Theoretische verdieping De theoretische verdieping is van belang om vooraf, tijdens en na het gesprek goed te beseffen wat u doet. De psychologische aspecten van communicatie komen uitgebreid aan bod, maar ook de transactionele analyse, de systeem benadering en de culturele verschillen in communicatie. Met behulp van eigen filmopnames wordt het leren van ervaring gekoppeld aan het leren van kennis. Deze module is onderdeel van de leerroute intern begeleider / zorg coördinator en dynamisch coachen op verschillen uit het profiel onderwijsexpert begeleiden en innoveren. Onder begeleiding van vakinhoudelijk bekwame docenten werkt u in de module aan uw eigen onderwijspraktijk. In vijf modulebijeenkomsten worden interactieve colleges afgewisseld met werkcolleges en praktijkopdrachten, waarbij u veel ruimte krijgt om met uw persoonlijke praktijkvragen aan de slag te gaan. U leert wetenschappelijke bronnen zoeken, beoordelen en vertalen naar uw eigen situatie, maar ook naar de brede onderwijscontext. De module wordt afgesloten met een beroepsproduct waarin u uw verworven competenties aantoont. Deze module wordt gegeven door Docent Willy van Adrichem Data: Maandag 13 januari 2014 Maandag 3 februari 2014 Maandag 10 februari 2014 Maandag 17 februari 2014 Maandag 3 maart 2014 Module Talent en Leren Data: Donderdag 23 januari 2014 Donderdag 30 januari 2014 Donderdag 6 februari 2014 Donderdag 13 februari 2014 Donderdag 6 maart 2014 Donderdag 20 maart 2014 Tijd 16.30-20.00 uur (hotel Purmerend) Door Annemarie Bakker Leerlingen zijn nieuwsgierig en hebben vragen over het hoe en waarom van dingen. Echter de onderzoekende talenten van leerlingen komen niet vanzelfsprekend tot ontwikkeling. We gaan uit van de opvatting dat talent ontwikkelt en dat is van groot belang omdat we in de maatschappij en het onderwijs leerlingen in staat willen stellen te excelleren door het beste uit zichzelf te halen. In deze module staat de volgende onderwerpen centraal. Onderzoekend leren Onderwijs gericht op talentontwikkeling vraagt om creatief leerkrachtgedrag dat motivatie en
nieuwsgierigheid opwekt en ruimte biedt aan onderzoekend leren. Dit is niet per definitie aan lesmethodes gebonden. Nieuwsgierigheid, cognitie en interactie In deze module worden studenten aangemoedigd om hogere-orde en creatieve denkprocessen van de leerlingen te stimuleren, en de wijze waarop zich dit al dan niet uit in onderzoekend leren. Uiteraard wordt daarbij het gedrag van leraren geanalyseerd: op welke wijze kunnen zij in de interactie concreet bijdragen? De opbrengst van deze module is een rijke, concrete en uitvoerbare didactiek die voor meerdere vakgebieden gebruikt kan worden en waarbinnen de invloed van de leraar centraal staat. Deze module is onderdeel de leerroute Talentontwikkeling en excelleren uit het profiel onderwijsexpert Talentontwikkeling. Onder begeleiding van vakinhoudelijk bekwame docenten werkt u in de module aan uw eigen ontwikkeling en aan het verbeteren van uw eigen onderwijspraktijk. In de module bijeenkomsten worden interactieve colleges afgewisseld met werkcolleges en praktijkopdrachten, waarbij u veel ruimte krijgt met uw eigen persoonlijke praktijkvragen aan de slag te gaan. U leert wetenschappelijke bronnen zoeken, beoordelen en vertalen naar niet alleen uw eigen situatie maar ook naar de brede onderwijscontext. De module wordt afgesloten met een beroepsproduct waarin u uw verworven competenties aantoont. Module: Orthopedagogische interventies in de groep ( Was HGW, Handelingsgericht werken) Deze module wordt gegeven door Anita Emans Data: maandag 24 maart 2014 maandag 31 maart 2014 donderdag 10 april 2014 maandag 14 april 2014 donderdag 24 april 2014 Tijd: 16.30-20.00 uur In iedere vorm van onderwijs wordt van docenten gevraagd om zo goed mogelijk af te stemmen op de speciale onderwijsbehoeften van leerlingen. Vaak gebeurt dit d.m.v. een individueel handelingsplan. Voor docenten is het tegenwoordig onhaalbaar om individueel gericht onderwijs te geven. Er zijn altijd meer leerlingen die tegen hetzelfde probleem aan lopen. Daarom staan in deze module de volgende onderwerpen centraal: Het (ortho-)pedagogisch groepsplan In het (ortho-)pedagogisch groepsplan staat vermeld welke activiteiten nodig zijn om een bepaalde problematiek in de klas aan te pakken. Dit geldt voor de hele groep, subgroepen en individuele leerlingen. De docent kan op deze manier onderwijs geven aan groepen, maar houdt wel oog voor de individuele onderwijsbehoeften van leerlingen. In deze module gaat u een (ortho- )pedagogisch groepsplan maken. Signaleringsinstrumenten Signaleringsinstrumenten zijn belangrijk om leerlinggedrag in de groep in kaart te brengen. Dit is van belang om een gefundeerd besluit te nemen over de samenstelling van subgroepen in het orthopedagogisch groepsplan. In deze module komen verschillende signaleringsinstrumenten aan de orde die u kunt uitproberen. Executieve functies Executieve functies is een verzamelnaam voor denkprocessen die belangrijk zijn in het uitvoeren van sociaal en doelgericht gedrag (Smidts & Huizinga, 2011). Leerlingen met A.S.S, ADHD of een andere gedragsstoornis hebben vaak zwakke executieve functies. In deze module komt aan bod hoe u als docent executieve functies van leerlingen kunt versterken. De rol van de docent De rol van de docent is van cruciaal belang om een succesvol orthopedagogisch groepsplan te ontwikkelen en uit te voeren in de praktijk. De uitvoerbaarheid van het groepsplan moet voor de docent haalbaar zijn. In deze module gaan we kijken naar welke kwaliteiten uzelf in huis
hebt om het groepsplan uit te voeren of anderen te coachen in de uitvoering. Deze module is onderdeel van de leerroute gedragspecialist in het profiel onderwijsexpert gedrag en leren. Onder begeleiding van vakinhoudelijk bekwame docenten werkt u in de module aan uw eigen onderwijspraktijk. In vijf modulebijeenkomsten worden interactieve colleges afgewisseld met werkcolleges en praktijkopdrachten, waarbij u veel ruimte krijgt om met uw persoonlijke praktijkvragen aan de slag te gaan. U leert wetenschappelijke bronnen zoeken, beoordelen en vertalen naar uw eigen situatie, maar ook naar de brede onderwijscontext. De module wordt afgesloten met een beroepsproduct waarin u uw verworven competenties aantoont. Cursusaanbod expertise team autisme In samenwerking met het steunpunt autisme Noord-Holland wordt de cursus Leerlingen met autisme in het VO georganiseerd. Henk van Oostveen is cursusleider en verzorgt 5 bijeenkomsten. Elke cursist ontvangt een cursusmap met documentatie. Data: 22 januari 2014 5 februari en 19 februari 2014 5 en 19 maart 2014 Tijd: 16.30-20.00 uur Doel van de cursus: De basiscursus Autisme in de klas is erop gericht dat leerkrachten, IB-ers, RT-ers, zorgcoördinatoren of AB-ers het gedrag, denken en voelen en van een leerling met autisme beter begrijpen. De deelnemer krijgt meer inzicht in de beperkingen en de mogelijkheden die kinderen met autisme hebben bij het volgen van onderwijs. De cursus biedt handreikingen voor het omgaan met deze beperkingen en mogelijkheden op het gebied van interactie, het verduidelijken van de leeromgeving en het geven van instructie. In iedere bijeenkomst is er gelegenheid om te reflecteren op eigen handelen en om ervaringen uitwisselen. De cursus bestaat uit vijf bijeenkomsten van elk ongeveer 3 uur. 1. Leerlingen met een stoornis in het autistisch spectrum. 2. Invulling geven aan relatie, interactie en communicatie. 3. Vanuit structuur naar autonomie. 4. De didactische aanpak en het onderwijsleerproces. 5. Een goede zorg op school aan leerlingen met autisme. Bijeenkomst 1 Centraal staat het begrip krijgen van het gedrag, denken, voelen en leren van leerlingen met autisme en op basis van de beperkingen en mogelijkheden van deze leerlingen zicht hebben op hun voornaamste onderwijsbehoeften. Bijeenkomst 2 Hierin wordt aandacht besteed aan het pedagogisch klimaat, aan het aanpassen en verduidelijken van de communicatie naar leerlingen met autisme en aan het verkennen van mogelijkheden om de sociale interactie en samenwerking te ondersteunen. Bijeenkomst 3 Hierin wordt verkend hoe samenhang en structuur geboden kan worden in tijd, ruimte, activiteiten en afspraken en regels. Er wordt o.a. aandacht besteed aan het zelf leren plannen en organiseren van het (huis)werk van leerlingen met autisme. Bijeenkomst 4 De cognitieve leerstijl van leerlingen met autisme wordt hierin besproken. Tevens vindt
reflectie plaats op de instructie(taal), op het werken met stappenplannen en op het bevorderen van transfer en motivatie. Bijeenkomst 5 In deze bijeenkomst besteden we aandacht aan het voorkomen van probleemgedrag, de taak van een persoonlijke mentor, het inrichten van een autismevriendelijke school, het voorlichten van andere leerlingen in de klas over autisme en samenwerking met ouders.