Retail Tour Zwitserland Bezoekverslag bloemen en planten bij Zwitserse retailers

Retail Tour Zwitserland Bezoekverslag bloemen en planten bij Zwitserse retailers PT 2011-26 2011 - Josephine Klapwijk - van Dijk Productschap Tuinbouw, M&I

Retail Tour Zwitserland Bezoekverslag bloemen en planten bij Zwitserse retailers Auteur Josephine Klapwijk - van Dijk Functie Sr. Projectleider Marktonderzoek Telefoon 079-3470649 e-mail j.vandijk@tuinbouw.nl Fotografie: Geert Kuijpers Productschap Tuinbouw, Postbus 280, 2700 AG Zoetermeer Telefoon 079 347 07 07 email info@tuinbouw.nl internet www.tuinbouw.nl Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze dan ook zonder toestemming van de uitgever of auteur. 1

2 Productschap Tuinbouw

Inhoudsopgave 1 Inleiding 5 2 Algemene informatie 7 2.1 Hypermarkt / Supermarkt 7 2.2 Bouwmarkt 9 2.3 Aankoopkanalen bloemen en planten 9 3 Migros 12 4 Coop 23 5 SPAR 36 6 Coop Bau & Hobby 37 7 Landi 40 3 Productschap Tuinbouw 3

1 Inleiding Eind 2010 heeft een medewerker van Productschap Tuinbouw een bezoek gebracht aan Zwitserland. De volgende retailkanalen zijn bezocht: - Supermarkten: Migros, Coop (Spar en Denner verkochten geen bloemen tijdens bezoek) - Tuincentrum: Landi - Bouwmarkt: Coop Bau + Hobby Doel van dit bezoek is een impressie te geven van de huidige manier waarop bloemen & planten gepresenteerd worden in de verschillende retailkanalen in Zwitserland. Hierbij is gekeken naar: Communicatie: prijs, herkomst land, verzorgingsinformatie, tht datum, POS materiaal Product: assortiment, schapvulling, bloemen&planten verhouding, verpakking, acties. Kwaliteit: Product & personeel De winkels zijn bezocht in Bern en Interlaken. 5 Productschap Tuinbouw 5

2 Algemene informatie 2.1 Hypermarkt / Supermarkt De Zwitserse food bestedingen groeien in gelijke mate met de totale retail -en consumentenbestedingen in Zwitserland. De Zwitserse food sector is erg verfijnd, de Zwitserse consument heeft een uitgesproken smaak en de waardering voor voedsel kwaliteit is hoog. De voedselbestedingen maken ongeveer de helft uit van de totale retail bestedingen, hetgeen een hoger aandeel is dan in de overige Europese landen. Ook is er een groter aanbod van regionale delicatessen dan in de meeste andere Europese landen. Opvallend is dat tijdens de crisis retailers als Migros en Coop betere verkoopcijfers van non-food producten liet zien dan de non-food concurrenten. Tijdens de economische crisis in 2008 liep de retail groei iets terug, echter de Zwitserse economie herstelde in 2010 en is weer op volle sterkte in 2011. De vooruitzichten zien er goed uit voor de Zwitserse markt. De Zwitserse markt is bijna volledig in handen van nationale retailers. Migros en Coop zijn samen verantwoordelijk voor bijna 80% van de totale markt en 65% van de food markt. De positie van Coop is versterkt door de acquisitie van Carrefour toen de Franse retailer besloot zich terug te trekken van de Zwitserse markt. Verder zal de toetreding van discounters Aldi en Lidl naar verwachting zorgen voor een verschuiving in de marktaandelen ten gunste van de discounters. Zowel Migros als Coop heeft voornemens verder uit te breiden. Migros probeert dit te bereiken door natuurlijke groei en Coop via acquisities. Met de overname van Waro hypermarkten en de invoering van de Coop City winkels heeft de keten aan marktaandeel gewonnen. Migros deed in 2007 een poging een aandeel van 70% in discount Denner te bemachtigen, maar door de Zwitserse wettelijke beperkingen kwam dit niet van de grond. Hypermarkten en superstores zijn steeds belangrijker geworden in Zwitserland. Marktleiders Migros en Coop zijn beide van plan het aantal hypermarkten uit te breiden in de komende jaren. In 2007 verdubbelde Coop al het aantal hypermarkten met de overname van de Carrefour hypermarkten. Retailer Leclerc heeft in het verleden interesse getoond de Zwitserse markt te betreden maar weerhoudt zich hiervan vanwege het beschermende klimaat op de markt. Leclerc heeft echter een aantal filialen langs de grens gevestigd. Opvallend is dat een toenemend aantal Zwitserse consumenten vanwege de prijs de boodschappen doet in het buitenland. Uit ACNielsen onderzoek is gebleken dat men gemiddeld 9x per jaar boodschappen doet in Frankrijk of Duitsland. Volgens experts dreigt er een prijzenoorlog binnen de Zwitserse retail markt. Deze verwachting wordt versterkt door de komst van Aldi in 2005 en Lidl in 2009 op de Zwitserse markt. Locale retailers hebben niet alleen de prijzen verlaagd maar introduceren nu meer eigen merk producten die goedkoper zijn dan de merkproducten. Op de lange termijn wordt verwacht dat de prijzen nog verder zullen dalen en dat consumenten vaker een discounter zullen bezoeken. 7 Productschap Tuinbouw 7

Tabel 2.1.1 Top 10 Omzet en aantal filialen hyper/supermarkten 2010 (in miljoen euro) Omzet Food omzet Aantal filialen Migros Coop Rewe Group Aldi Metro Group Spar Lidl (Schwarz Group) Casino 20.399 14.526 1.285 1.085 815 797 376 242 9.460 8.573 660 916 0 599 321 144 2238 1960 27 132 23 163 62 12 Bron: Planet Retail * Omzetcijfers zijn bedrijfstotalen en niet alleen supermarkt Migros is met een marktaandeel van 34% marktleider in Zwitserland, gevolgd door Coop met een marktaandeel van 29%. Overige supermarktketens zijn van kleinere betekenis. Discounter Aldi heeft de afgelopen 5 jaar flink aan marktaandeel gewonnen. Grafiek 2.1.2 Marktaandelen hyper/supermarktketens 2005 versus 2010 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 0,1 0,4 2 01 1 1 0,5 0,2 0 3 25 29 28 34 2005 2010 Casino Spar Lidl Aldi Metro Group Rewe Group Coop Migros Bron: Planet Retail 8 Productschap Tuinbouw

2.2 Bouwmarkt In Zwitserland zijn de bouwmarkt filialen van Coop, Migros, Jumbo, Hornbach en Jumbo de belangrijkste bouwmarkten die planten in het assortiment hebben. Tabel 2.2.1 Omzet en aantal filialen bouwmarkten (in miljoen euro) Coop Bau + Hobby Do It + Garden Migros Jumbo OBI Brico Hornbach Bauhaus Bron: Productschap Tuinbouw Aantal filialen 70 52 40 10 8 5 2 Omzet 565 nb nb 189 nb nb nb 2.3 Aankoopkanalen bloemen en planten De bloemist is met een aandeel van 48% al jaren het belangrijkste aankoopkanaal voor snijbloemen in Zwitserland, de supermarkt komt met 34% op een tweede plaats. Overige aankoopkanalen zijn van minder belang bij de aankoop van snijbloemen. Bij kamerplanten is de supermarkt met 36% het belangrijkste aankoopkanaal, gevolgd door de bloemist met 23%. Verder zijn het tuincentrum, de kwekerij en de bouwmarkt ook van belang. Tabel 2.3.1 Marktaandeel aankoopkanalen snijbloemen en kamerplanten 2010 (bestedingen) Snijbloemen Kamerplanten Bloemist Supermarkt Markt/straat Tuincentrum Internet Kiosk Kwekerij Bouwmarkt Meubelzaak 48% 34% 5% 1% 3% 1% 4% 0% 0% 23% 36% 2% 11% 1% 1% 10% 10% 5% Bron: Productschap Tuinbouw 9 Productschap Tuinbouw 9

Grafiek 2.3.2 Marktaandelen supermarktketens snijbloemen 2009 en 2010 (bestedingen) 60% 54% 57% 50% 40% 40% 36% 30% 20% 2009 2010 10% 0% 2% Migros Coop Aldi 3% Bron: Productschap Tuinbouw Migros is met een marktaandeel van 57% de marktleider op het gebied van snijbloemen. Coop komt op een tweede plaats met een aandeel van 36%. Migros is ook op het gebied van kamerplanten marktleider met een aandeel van 46%, gevolgd door Coop met een aandeel van 36%. Grafiek 2.3.3 Marktaandelen supermarktketens kamerplanten 2009 en 2010 (bestedingen) 50% 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% 47% 46% 36% 32% 7% 4% Migros Coop Aldi 2009 2010 Bron: Productschap Tuinbouw 10 Productschap Tuinbouw

Grafiek 2.3.4 Marktaandelen bouwmarktketens kamerplanten 2010 (bestedingen) 30% 25% 20% 15% 10% 5% 26% 24% 20% 15% 6% 9% 0% Coop Bau+Hobby OBI Hornbach Jumbo Migros do it + garden Overige Kamerplanten Bron: Productschap Tuinbouw Coop Bau+Hobby is met een marktaandeel van 26% de belangrijkste bouwmarkt bij de verkoop van kamerplanten. OBI komt op een tweede plek met een aandeel van 24%, gevolgd door Hornbach met 20%. 11 Productschap Tuinbouw 11

3 Migros Supermarktketen Migros is de grootste supermarktketen in Zwitserland. Met een marktaandeel van 57% voor snijbloemen en 46% voor kamerplanten is Migros marktleider op de Zwitserse markt. Tabel 3.1 en 3.2. Snijbloemen assortiment en aankoopdoel bij Migros 2010 100% 80% 60% 3 3 10 10 45 45 100% 80% 60% 3 2 54 53 40% 40% 20% 42 42 20% 44 45 0% Totaal supermarkt Gemengd boeket Bloemstuk Migros Monobos Enkele bloem 0% Totaal supermarkt Migros Eigen gebruik Geschenk Graf,uitvaart Bron: Productschap Tuinbouw 12 Productschap Tuinbouw

13 Productschap Tuinbouw 13

Migros heeft veel rozen in het assortiment, er staan vooral gemengde kleuren rozen bossen gepresenteerd. Rozen voor een speciale prijs worden met name ingezet om de consument te verleiden op de winkelvloer. Bloemen worden veelal gepresenteerd in gietijzeren emmers. 14 Productschap Tuinbouw

Ruim de helft van de Migros plantenkopers kopen groene kamerplanten. Het merendeel van de kamerplantenaankopen is voor eigen gebruik. Tabel 3.3 en 3.4 Kamerplanten assortiment en aankoopdoel bij Migros 2010 100% 80% 60% 1 1 13 10 29 36 100% 80% 60% 1 1 30 30 40% 20% 57 54 40% 20% 69 70 0% Totaal supermarkt Groene kamerplant Gemengd plantenbakje Migros Bloeiende kamerplant Bloembollen (op pot) 0% Totaal supermarkt Migros Eigen gebruik Geschenk Graf,uitvaart Bron: Productschap Tuinbouw 15 Productschap Tuinbouw 15

Tijdens de kerstperiode worden er veel kerststerren gepresenteerd, daarnaast is er een groot assortiment diverse kamerplanten te vinden. 17 Productschap Tuinbouw 17

4 Coop Supermarktketen Coop is de tweede grootste supermarktketen in Zwitserland. Voor zowel snijbloemen als kamerplanten heeft Coop een marktaandeel van 36%. Tabel 4.1 Omzet (miljoen euro) en aantal filialen Coop 2010 Omzet Coop Buurtsupers 2.689 Coop Supermarkt 2.470 Coop Supercentres 2.018 Coop Megastore 1.260 Aantal filialen 512 182 90 31 Bron: Productschap Tuinbouw 23 Productschap Tuinbouw 23

Tabel 4.2 en 4.3. Snijbloemen assortiment en aankoopdoel bij Coop 2010 100% 80% 60% 3 3 10 12 45 42 100% 80% 60% 3 4 54 57 40% 40% 20% 42 43 20% 44 39 0% Totaal supermarkt Gemengd boeket Bloemstuk Coop Monobos Enkele bloem 0% Totaal supermarkt Coop Eigen gebruik Geschenk Graf,uitvaart Bron: Productschap Tuinbouw Coop heeft zowel een uitgebreide snijbloemen als kamerplanten afdeling. Vooral de in Zwitserland bekende Max Havelaar (Fairtrade) roos is veelvuldig in het aanbod aanwezig. Bloemen worden gepresenteerd in witte vazen of emmers. Ook hier zijn de rozen in diverse kleuren voor een speciale prijs. 24 Productschap Tuinbouw

Speciale boeketten en arrangementen met amaryllis doen denken aan een bloemist. 28 Productschap Tuinbouw

Tabel 4.4 en 4.5 Kamerplanten assortiment en aankoopdoel bij Coop 2010 100% 80% 60% 1 0 13 12 29 26 100% 80% 60% 1 2 30 27 40% 20% 57 61 40% 20% 69 71 0% Totaal supermarkt Groene kamerplant Gemengd plantenbakje Coop Bloeiende kamerplant Bloembollen (op pot) 0% Totaal supermarkt Coop Eigen gebruik Geschenk Graf,uitvaart Bron: Productschap Tuinbouw Kamerplanten worden bij Coop voornamelijk voor het eigen gebruik gekocht. Ruim de helft van de plantenkopers kocht het afgelopen jaar een groene plant. Tijdens kerstmis zijn er veel kerststerren en bloeiende planten gepresenteerd. 29 Productschap Tuinbouw 29

. 31 Productschap Tuinbouw 31

5 SPAR SPAR Zwitserland bestaat voornamelijk uit onafhankelijke retailers en heeft de volgende formules; Tabel 5.1 Omzet en aantal filialen Spar (miljoen euro) Formule Omzet Aantal filialen Spar Eurospar Top CC Supermarkt Superstores Cash & Carry 345,6 79,5 372 145 11 7 Ten tijden van het bezoek waren er helaas geen bloemen en planten in het assortiment 36 Productschap Tuinbouw

6 Coop Bau & Hobby Coop Bau & Hobby is onderdeel van Coop en heeft 70 filialen in Zwitserland. Coop Bau & Hobby behaalde een omzet van 565 miljoen euro in 2010. 37 Productschap Tuinbouw 37

7 Landi 40 Productschap Tuinbouw

Productschap Tuinbouw Adres Louis Pasteurlaan 6 Postbus 280, 2700 AG Zoetermeer Telefoon 079 347 07 07 Fax 079 347 04 04 Internet www.tuinbouw.nl e-mail info@tuinbouw.nl