Module Treatment t.b.v. AV 1 Cursistenmap De Creatieve Onderneming De Studio Onderneming Dit project is mede mogelijk gemaakt door een bijdrage van ESF EQUAL en Stadsdeel Amsterdam-Noord AV1 Module Treatment 1
Treatment Een goed scenario maakt de inhoud en boodschap van een video duidelijk, ruim voordat deze opgenomen wordt. Een scenario voor een opdrachtvideo moet ook voor een leek leesbaar zijn. Daarentegen is een scenario niet bedoeld om als boek uitgegeven te worden. Dat betekent dat de schrijver zich kan concentreren op het belangrijkste aspect: zijn ideeën in een heldere wijze op papier te zetten, gebruikmakend van al zijn kennis en ervaring. Om een goed scenario te kunnen produceren moet de scenarioschrijver in staat zijn een samenhangend verhaal op te stellen, daarbij waar nodig gebruik makend van dialogen en commentaar. De schrijver moet zowel het geheel als ook de belangrijke details kunnen doorzien en verwoorden. Natuurlijk is het daarbij van belang om het doel van de video voortdurend in het oog te houden. En daar is een treatment een belangrijke hulp bij. De eerste stap Het schrijven van een scenario begint met het inwerken in de materie: lezen, interviewen, bezoeken, kijken, luisteren en vragen. De schrijver zal zelden evenveel kennis en ervaring opdoen als de materiedeskundige die hij interviewt, dat is ook niet haalbaar, maar hij moet minimaal een gevoel krijgen voor het onderwerp. Dit 'inwerken' kan een lange periode in beslag nemen, maar de geïnvesteerde tijd zal er later weer ruimschoots uitkomen. Ook als het onderwerp bekend is, is het noodzakelijk een aantal interviews en gesprekken te houden met materiedeskundigen. De mogelijkheid is niet ondenkbaar dat de opdrachtgever andere opvattingen over het onderwerp heeft of zelfs andere definities hanteert. Belangrijk is, nog geen definitieve plannen omtrent opbouw en technieken te maken voordat deze eerste stap achter de rug is. Pas na deze stap wordt nagedacht over vorm, inhoud etc. Een samenvatting wordt gemaakt in de vorm van een treatment. Het treatment Het treatment is een soort samenvatting vooraf, waarin staat wat in later stadium in het scenario geschreven zal worden. Deze samenvatting is niet alleen bedoeld om feiten weer te geven: als het treatment een saai stuk is, zal de uiteindelijke video zeer waarschijnlijk ook niet bepaald interessant zijn. Het treatment is het geraamte van de video. In het treatment is op een evenwichtige wijze de video al beschreven, inclusief het begin, het midden en het eind. Belangrijke ontwikkelingen in het verhaal worden ook aangegeven. Het treatment kan ontwikkeld zijn met behulp van het model "treatment in drie alinea's". 1 In de eerste alinea staan de belangrijke organisatorische aspecten, zoals doelgroep en budget. 2 In de tweede alinea staat de inhoud van de productie kort beschreven: geen overbodige informatie. 3 De derde alinea is alleen voor de schrijver en bevat gegevens die met de ontwikkeling te maken hebben, zoals de vorm. AV1 Module Treatment 2
Het treatment in drie alinea's Alinea 1 TITEL (of werktitel) ONDERWERP PUBLIEK DOEL GEBRUIK MEDIUM VERTONINGSTIJD BEGROTING OPLEVERDATUM DISTRIBUTIEWIJZE Alinea 2 INHOUD VAN HET PROGRAMMA Alinea 3 PREMISSE GENRE VORM EN STRUCTUUR PLOT TAALGEBRU 1K SPECIALE TECHNIEKEN NOODZAAK VAN HET PROGRAMMA MOTIVATIE AV1 Module Treatment 3
De eerste alinea In de eerste alinea worden gegevens genoteerd die productioneel van belang zijn. Deze gegevens zijn: De titel of, als deze nog niet bestaat, een werktitel. Het onderwerp waar de video over gaat. Dat is niet een eventuele hoofdrolspeler. Het publiek waar de video voor bedoeld is. Dit wordt zo nauwkeurig mogelijk omschreven. Cursisten die na hun MAVO-4 diploma een bijscholingscursus volgen waarin het programma gebruikt wordt, worden omschreven met 'cursisten met MAVO-4' en niet alleen met 'cursisten Het doel. Hier wordt niet het onderwerp herhaald, maar inzicht gegeven in het effect van de video. Een doel kan zijn: gewaarwording van de gevaren van alcohol in het verkeer. Het gebruik geeft aan hoe het programma vertoond wordt en hoe eventuele begeleiding plaats vindt: wordt het programma vertoond op een beurs ten behoeve van passanten, of tijdens een kennismakingsgesprek met een potentiële opdrachtgever of wordt het programma zonder begeleiding rondgestuurd? Het medium of drager kan video zijn, of band-dia, video, audiocassette, CD-ROM, DVD, Streamingvideo etc. De vertoningtijd geeft de geschatte c.q. gewenste lengte van het programma aan. Dat kunnen externe factoren zijn ('voor ondersteuning bij een presentatie waarbij de gewenste lengte 10 minuten is') of interne ('een beurspresentatie mag niet langer dan 90 seconden duren') De begroting geeft een indicatie voor de productionele mogelijkheden. Bij een 'low-cost' productie zullen speciale (technische) effecten wel erg zwaar op het budget drukken. De opleverdatum wordt in overleg met de opdrachtgever vastgesteld. De distributievorm geeft aan hoe het programma verspreidt wordt en welke begeleiding daar bij gegeven wordt. De tweede alinea Op een visuele wijze wordt hierin de inhoud van de productie beschreven. Belangrijke informatie wordt ook al verwerkt, maar niet in detail: deze alinea is maximaal één A4-tje lang. De tekst bevat alleen beschrijvingen die gevisualiseerd kunnen worden. Dus niet "ze voelt zich teleurgesteld". Beter is dan: "Ze gaat met het hoofd in de handen zitten". Eventueel commentaar door een commentaarstem of met behulp van interviews, wordt omschreven. Dus niet "commentaar ondersteunt de beelden". Beter is dan: "commentaar legt uit waarom de deltawerken noodzakelijk waren" De derde alinea In de derde alinea staat een aantal zaken die eigenlijk niet voor de opdrachtgever bestemd zijn. De premisse (vooropgestelde stelling) wordt zo scherp mogelijk omschreven. Het is tijdens het schrijven een voortdurende toetsing voor de schrijver of het programma nog overeenkomt met het oorspronkelijke idee. AV1 Module Treatment 4
Het genre geeft het 'soort' programma aan: documentair, gedramatiseerd, episch, educatief, promotioneel, informatief etc. De vorm en structuur geeft aan welke vorm gekozen is: drama, rondo, lineair etc. Het plot geeft aan hoe het verhaal in elkaar zit; ook als niet voor een dramatische vorm gekozen is, is er sprake van een verhaal! Met taalgebruik wordt bedoeld hoe de invloed van tekst is op de gehele productie: ondersteunend, verhelderend, ontkennend maar ook: eenvoudig, losjes, plechtig etc. Als de kijker wordt aangesproken, gebeurt dat dan met 'jij' of met 'u' of houd je het liever (liever niet!) op 'men'? Het noteren van speciale technieken in een vroeg stadium is belangrijk in verband met de invloed op het budget. Daarnaast kan het gebruik van speciale technieken van invloed zijn op vorm en genre. De noodzaak van het programma geeft aan waarom het programma bestaansrecht heeft. Als een programma zonder enige nadelige gevolgen vervangen kan worden door een half kantje A4 met tekst, is de noodzaak miniem. Bij "motivatie" wordt aangegeven waarom het programma is opgezet zoals daarvoor omschreven. De premisse Een premisse is een vooropgezette stelling waaraan de uiteindelijke video moet voldoen. De premisse behandelt het thema van de productie. Dat is niet noodzakelijkerwijs het onderwerp maar kan een gewenste bijwerking zijn die tijdens de behandeling van het onderwerp veroorzaakt moet worden. Het opstellen van een premisse vergt enige tijd maar is toch een zinnig hulpmiddel in de ontwikkeling. Een premisse bevat drie delen: - een beginsituatie - een werkwoord dat een verandering aanduidt - een eindsituatie. Voorbeelden van premissen zijn: - liefde overwint de dood (Romeo en Julia) - zuinigheid en vlijt bouwt huizen als kastelen De premisse biedt een voortdurende toetsingsmogelijkheid bij het ontwikkelen van het scenario. AV1 Module Treatment 5
Het samenstellen van het treatment Bij het samenstellen van het treatment moet duidelijk worden dat de video een boodschap heeft, dat informatie overgedragen wordt die nieuw of belangrijk zijn voor de kijker. Ook moet deze informatie op een visuele manier gepresenteerd kunnen worden. Als aan deze twee criteria niet voldaan wordt, moet getwijfeld worden aan het nut van deze productie. Het treatment besproken Bij en met de opdrachtgever zal het treatment besproken worden. Het kan zijn dat het treatment van tevoren wordt toegestuurd. Van belang is om daarbij aan te geven dat bij de aanvang van de bespreking het geheel eerst besproken zal worden door de schrijver. Toch blijft het risico aanwezig dat misverstanden leiden tot een afwijzende houding van de betrokkenen. Daarom kan de schrijver een eerste versie van het treatment beter presenteren dan opsturen. Alle betrokkenen van de opdrachtgever die beslissingsbevoegdheid hebben zullen bij die bespreking aanwezig moeten zijn. Immers: als beslissingen genomen worden die in later stadium teruggedraaid moeten worden, betekent dat veel extra werk en dus extra kosten. AV1 Module Treatment 6