VII.5.1 Meten van afstanden op een kaart : Het meten van een afstand op de kaart kan op verschillende manieren gebeuren. Enkele methoden zijn : 1. Men meet de lengte van het af te leggen traject op de kaart bvb in cm, vervolgens berekent men door toepassing van de schaal de werkelijke afstand in kilometer en, indien het nodig is, zet ze om naar de gewenste eenheid. Voorbeeld : Men werkt met een kaart waarvan de schaal 1/250.000 is, en de af te leggen afstand op de kaart is 43 cm. Men vraagt de afstand in NM. Omzetting in km : 43 cm x 250.000 = 10.750.000 cm = 107,5 km Omzetting naar NM 107.5 km / 1,852 = 58 NM 2. Men gebruikt een speciale meetlat waarop, in de meest gangbare schalen, de afstand kan worden afgelezen in NM of in SM. VII.6 De snelheidsdriehoek. Een van de belangrijkste problemen die men moet oplossen vooraleer een navigatie aan te vatten is het berekenen van de invloed van de voorspelde wind. De wind heeft een invloed op de te sturen richting naar de bestemming en op de snelheid van het vliegtuig ten opzichte van de grond. VII.6.1 Invloed van de wind : De windgegevens (richting en snelheid) zijn een uitdrukking van de manier waarop een luchtmassa zich verplaatst ten opzichte van de grond. De wind voelt men maar wanneer men zich op de grond bevindt en vast met de grond verbonden is. Los van de grond zoals bijvoorbeeld in een luchtballon stopt elk gevoel van wind, men beweegt ten opzichte van de grond maar niet ten opzichte van de luchtmassa. Copyright 2003 Patrick Gryspeert & Marc Loncke 245
Een vliegtuig in de lucht gedraagt zich op dezelfde manier in een stilstaande luchtmassa als in een bewegende luchtmassa. Indien de vliegvoorwaarden dezelfde zijn zal het vliegtuig in de twee gevallen dezelfde snelheid en richting hebben t.o.v. de lucht. Tegenover de grond is bij een stilstaande luchtmassa de snelheid en de richting dezelfde als deze tegenover de lucht. Bij een bewegende luchtmassa zullen de snelheid en richting tegenover de grond de samenstelling zijn van de twee bewegingen : deze van het vliegtuig in de luchtmassa en deze van de luchtmassa over de grond. In het voorbeeld vliegt een vliegtuig naar het Noorden, zonder wind zou het ook werkelijk naar het Noorden vliegen, met wind wordt het echter afgedreven en zal de baan t.o.v. de grond niet naar het Noorden zijn maar zoals in het voorbeeld naar het Noordoosten omdat de wind, die vanuit het Westen blaast, ons doet afdrijven naar het Oosten. De verplaatsing van de luchtmassa naar rechts (oost) zal het vliegtuig meenemen en dus naar rechts doen afdrijven. Hoe sterker de wind hoe sneller de luchtmassa zich verplaatst en hoe groter de hoek zal zijn waaronder het vliegtuig afdrijft. De problematiek in de navigatie is echter niet om te weten welke baan men volgt over de grond bij het sturen van een bepaalde richting, maar wel om te berekenen welke verbeterde richting men moet sturen om over de grond een bepaalde route te volgen. In de meeste gevallen zal de wind ook invloed uitoefenen op de snelheid t.o.v. de grond. De kennis van de grondsnelheid zal het mogelijk maken de nodige vliegtijd te berekenen. Invloed van de wind op de verschillende vliegrichtingen : Copyright 2003 Patrick Gryspeert & Marc Loncke 246
VII.6.2 De snelheidsvector : Snelheid heeft een richting, zin en grootte. Deze drie elementen kunnen we door één vector voorstellen. Een snelheidsvector is een lijnstuk dat door zijn oriëntatie een richting heeft; door aanbrengen van een pijl duidt men de zin aan; de lengte van het lijnstuk is een aanduiding van de grootte van de snelheid. De snelheid van een vliegtuig aan 95 Kts op een ware richting van 065 kan worden voorgesteld door een lijnstuk gericht op 065 t.o.v. het Nw en met een lengte van bvb 9,5 cm (als we een schaal van 1cm voor 10 Kts nemen). De pijl aangebracht op het lijnstuk duidt de zin van de beweging aan. VII.6.3 De luchtvector : De luchtvector stelt de snelheid en de richting voor van het vliegtuig t.o.v. de luchtmassa. De richting is deze van de langsas van het vliegtuig en men noemt deze de richting de Koers of in het engels Course (soms ook luchtkoers genoemd). Naargelang het gebruikte referentienoorden spreekt men van ware Koers = Cw, magnetische Koers = Cm of kompas Koers = Cc. De snelheid noemt men ware luchtsnelheid of True AirSpeed = TAS. De TAS bij lage snelheid en op lage hoogte komt heel dicht bij de snelheid afgelezen op de snelheidsmeter, daarom gaan wij steeds de afgelezen snelheid als TAS nemen. De luchtvector wordt symbolisch voorgesteld met 1 pijl : Copyright 2003 Patrick Gryspeert & Marc Loncke 247
VII.6.4 De windvector : De windvector stelt de snelheid en richting van de wind voor t.o.v. de grond. Windrichting wordt aangeduid door de richting vanwaar de wind komt. Een oostenwind komt uit het oosten en gaat naar het westen, een wind van 315 komt uit de richting 315 en gaat naar 135. Hoogtewinden worden altijd verstrekt door de weerkundige diensten met hun ware richting. De snelheid van de wind wordt meestal uitgedrukt in knopen. De windvector wordt symbolisch voorgesteld met 3 pijlen : VII.6.5 De grondvector : De grondvector stelt de snelheid en richting voor van een vliegtuig t.o.v. de grond. Het is de som van de luchtvector en de windvector. De richting over de grond noemt men de Route (soms ook grondkoers) en naargelang het gebruikte referentienoorden spreekt men van ware Route= Rw, magnetische Route= Rm en kompasroute= Rc. De snelheid noemt men de grondsnelheid= GS. De route komt overeen met de lijn die men trekt op de kaart tussen het vertrekpunt en de bestemming. De grondvector wordt symbolisch voorgesteld met 2 pijlen : Copyright 2003 Patrick Gryspeert & Marc Loncke 248
VII.6.6 Drift en drift verbetering : De drift (D) is de hoek waaronder het vliegtuig afdrijft, weg van zijn koers. Men noemt drift door invloed van de wind : positief (+) of naar rechts indien het vliegtuig ten opzichte van zijn langsas naar rechts afdrijft. Rw is dan groter dan Cw Men noemt drift door invloed van de wind negatie (-) of naar links indien het vliegtuig ten opzichte van zijn langsas naar links afdrijft. Rw is dan kleiner dan Cw. Hieruit volgt dat de driftverbetering steeds even groot zal zijn als de drift maar tegengesteld van teken. Drift rechts (+) driftverbetering links (-) Drift links (-) driftverbetering rechts (+) Andere symbolen : Bij het grafisch oplossen van de snelheidsdriehoek gebruikt men verder nog 2 symbolen : = voor de luchtpositie of plaats na 1 uur vliegen ZONDER windinvloed. = voor de grondpositie of plaats na 1 uur vliegen rekening houdend met de wind. Copyright 2003 Patrick Gryspeert & Marc Loncke 249
VII.6.7 De snelheidsdriehoek : De snelheidsdriehoek stelt niets anders voor dan de optelling van de luchtvector met de windvector. De som is de grondvector. De drie vectoren van de snelheidsdriehoek worden bepaald door 6 gegevens : - De Koers : Cw - De ware luchtsnelheid : TAS - De Windrichting : W - De windsnelheid : V - De ware Route : Rw - De Grondsnelheid : GS Indien 4 van de 6 elementen gegeven zijn kan men grafisch de 2 overblijvende berekenen. OPMERKINGEN : 1. Het symbool bevindt zich altijd op het uiteinde van de luchtvector (Cw, TAS) en het beginpunt van de windvector (W/V) 2. Het symbool bevindt zich altijd op het uiteinde van de windvector, dit punt is tevens het uiteinde van de grondvector (Rw, GS). 3. Uit voorgaande voorbeeld volgt dat de windvector altijd gericht is van naar. 4. Vooraleer een probleem op te lossen moeten alle snelheden herleid worden naar dezelfde eenheidsmaat. 5. Alle gebruikte richtingen moeten worden uitgedrukt t.o.v. hetzelfde Noorden (meestal zal dit het ware noorden zijn). Copyright 2003 Patrick Gryspeert & Marc Loncke 250
Navigatieprobleem 1 : Het navigatieprobleem dat zich voor een piloot het meest voordoet is het bepalen van de TE vliegen koers om op de bestemming aan te komen, rekening houdend met de voorspelde wind. Hij vraagt zich natuurlijk ook af hoelang hij onderweg zal zijn om o.a. te weten hoeveel brandstof hij zal nodig hebben; daarvoor heeft hij zijn snelheid tegenover de grond nodig. Grafische oplossing : GEGEVEN Rw W/V TAS TE ZOEKEN Cw GS De constructie om dit soort probleem op te lossen kan best aangetoond worden door een voorbeeld : Om van Oostende naar Moorsele te vliegen meet men op de kaart een Rw = 156. Er wordt gevlogen met een vliegtuig dat kruist aan TAS = 110 Kts. De meteo voorspelt een wind van 020 / 30 Kts. Te zoeken zijn : de te sturen Ware Koers (Cw) en de grondsnelheid (GS). 1) Bepalen van de schaal : voor de constructie van de snelheidsdriehoek : gewoonlijk past 10 Kts = 1 cm best bij problemen met lage snelheden. 2) Vaststellen van de noordrichting : op millimeter- of geruit papier kan ieder verticale lijn dienst doen als noordrichting. Anders dient men een noordrichting zelf te bepalen. 3) Aanbrengen van de ware route : de richting van dit lijnstuk (156 ) wordt gemeten in wijzers zin t.o.v. het Nw. De lengte van het lijnstuk kan nog niet bepaald worden want deze stelt de grondsnelheid voor. Copyright 2003 Patrick Gryspeert & Marc Loncke 251
4) Aanbrengen van de windvector : op het uiteinde van de Rw plaatsen we het symbool. In dit punt zal de windvector moeten eindigen, komende uit de richting 020 en met een lengte van 3 cm ( = 30kts) 5) Aanbrengen van Cw : aan het beginpunt van de windvector plaatsen we het symbool. Nu bepaalt men met een passer of meetlat het punt op Rw dat precies 11 cm (110 Kts TAS) van verwijdert ligt. Men verbindt dit punt met en zo bekomt men het lijnstuk dat onze Cw vertegenwoordigd. De snelheidsdriehoek is nu af en we kunnen nu de nodige oplossingen afmeten : Copyright 2003 Patrick Gryspeert & Marc Loncke 252
Oplossingen Navigatieprobleem 1 : 1) De ware koers Cw : wordt gemeten tussen het ware noorden en het lijnstuk Cw Men vindt : Cw = 145 2) De Drift : kan vastgesteld worden door de hoek te meten van Cw naar Rw. Men vindt : D = +11 3) De grondsnelheid : de lengte van het lijnstuk dat de Rw voorstelt geeft door opmeting en gebruik van de schaal de grondsnelheid. Men vindt : GS = 13 cm = 130 Kts Navigatieprobleem 2 : Gegeven : Gevraagd : Schaal : 1 cm = 10 Kts Rw : 156 W/V : 020 / 30 Kts Vc : 110 Kts V : 2 W (Variatie) d : 4 E (deviatie t.o.v. Cm) Rm Rc D GS Cc Copyright 2003 Patrick Gryspeert & Marc Loncke 253
Oplossingen Navigatieprobleem 2 : Rw V Rm d Rc D Cc Gs 156-2 W 158 +4 E 154 +11 143 130 Kts Navigatieprobleem 3 : Een minder gebruikte toch nuttige toepassing van de snelheidsdriehoek bestaat in het vaststellen van de werkelijke wind aan de hand van de gestuurde koers, de ware luchtsnelheid, de waargenomen ware route en de grondsnelheid. Gegeven : Gevraagd : Rw en GS Cw en TAS W / V Indien de drift of driftverbetering gegeven is in plaats van de Cw zoekt men de Cw met de formule : Cw = Rw (D) Cw = Rw + (Driftverbetering) Copyright 2003 Patrick Gryspeert & Marc Loncke 254
Voorbeeld : Men stuurt een Cw van 212 en de TAS = 135 Kts. Na enige tijd stelt men vast dat de gevolgde Rw = 198 bedraagt en dat de GS = 129 Kts. Vraag : Wat is de wind?? 1) Teken de grondvector : ware richting 198 met een lengte van 129 Kts en op het uiteinde het symbool. 2) Teken de luchtvector : ware richting 212 met een lengte van 135 Kts en op het uiteinde het symbool. 3) Teken de windvector : teken de windvector van naar. Copyright 2003 Patrick Gryspeert & Marc Loncke 255
4) Bepalen van de windrichting : Meet vanaf een Nw lijn, door, In wijzers zin de richting van de wind 5) Bepalen van de wind sterkte : de lengte van de windvector geeft op schaal de windsterkte aan. Oplossing Navigatieprobleem 3 : Wind richting : 285 Wind snelheid : 32 Kts Navigatieprobleem 4 : Een probleem dat waarschijnlijk alleen nuttig is om een examen te slagen? Gegeven : Gevraagd : Cw TAS W /V Rw GS Vb.: we sturen Cw 272 en de TAS = 90Kts. De wind is 330 / 22Kts. Wat is de Rw en GS? Copyright 2003 Patrick Gryspeert & Marc Loncke 256
1) Teken de Cw : Teken de Cw met een ware richting van 272 en een TAS = 90 Kts 2) Teken de windvector : Breng de windvector aan, beginnend in en komende van 330 ; eindigend in en met een lengte van 22 Kts 3) Teken de Rw en bepaal de GS : Verbindt met de oorsprong van de snelheidsdriehoek. Deze vector vertegenwoordigd de Rw en zijn lengte is, op schaal, de GS. Oplossing Navigatieprobleem 4 : Rw = 258 GS = 80 Kts Copyright 2003 Patrick Gryspeert & Marc Loncke 257
Gegist bestek navigatie : Gegist bestek navigatie bestaat er in zijn plaats te bepalen door rekening te houden met de plaats van vertrek (of de laatste gekende positie), de gestuurde koers, de berekende snelheid, de verlopen tijd en de invloed van de richting en sterkte van de wind. Vluchtvoorbereiding : De oplossing van het navigatieprobleem (zoals in het voorbeeld op pagina 192) beantwoord slechts gedeeltelijk aan wat de piloot moet weten voor hij vertrekt. Buiten de te sturen koers en grondsnelheid wil de piloot ook weten wat de vliegduur zal zijn, niet alleen naar de bestemming maar tevens naar belangrijke merkpunten onderweg of plaatsen waar koersveranderingen moeten uitgevoerd worden. Een ander probleem is die van het aantal in te schepen brandstof, deze volgt uit de berekening van de vliegduur. Als hulp bij de voorbereiding van een navigatie is het nuttig te beschikken over een passend Navigatielog. Het beste navigatielog zal voor elke piloot anders zijn. De piloot zal deze navigatielog opstellen in functie van de soort vluchten die hij uitvoert, het gebruikte toestel en zijn eigen ondervindingen. Een goed log zal in ieder geval, in de een of andere volgorde, over de volgende onderdelen beschikken : Een ander voorbeeld van een mogelijke navigatielog : Copyright 2003 Patrick Gryspeert & Marc Loncke 258
Copyright 2003 Patrick Gryspeert & Marc Loncke 259
VII.6.8 De flight computer. Voor het berekenen van de te vliegen koers en de grondsnelheid bestaan er allerhande hulpmiddelen waaronder de flight computer. De flight computer is een zeer handig en compact hulpmiddel om zowel windberekeningen te maken maar ook om vliegtijden, brandstof verbruik, alle mogelijke eenheidsomzettingen,... enz uit te rekenen. De flight computer heeft 2 kanten, een kant die we gaan gebruiken om eenheden mee om te rekenen (zoals statute miles naar knopen, gallons naar liter,...) en een kant waarmee we onze drift en grondsnelheid kunnen uitrekenen. Omzetten van eenheden : De flight computer heeft 3 ringen met schaalverdelingen : - schaalverdeling A is de zwarte buitenring - schaalverdeling B is de witte binnenring (draaibaar) - schaalverdeling C is de schaalverdeling met uren en minuten. De schaal op de verschillende ringen moet zelf geïnterpreteerd worden, dwz staat er bvb 10 als schaal dan kan dit worden gezien als 0.1, 1, 10, 100,... bvb 55 kan gezien worden als 0.55, 5.5, 55, 550,... bvb. 5:00 kan 5 uur 00 minuten of 5 minuten 00 seconden zijn. Je vindt ook op de ringen A en B een aantal eenheden zoals Km, ft, Lbs,... Deze eenheden zijn vergezeld van een pijltje Copyright 2003 Patrick Gryspeert & Marc Loncke 260
Omzetten van statute mile naar nautical mile en omgekeerd (knopen Mph) : 1 e Manier : Voor deze omzetting staan er op de zwarte ring A twee met elkaar verbonden pijltjes met daarbij de afkortingen NAUT en STAT. Wanneer we een waarde onder het pijltje NAUT plaatsen dan kunnen we de omgerekende waarde aflezen onder het pijltje STAT. Vb. Stel we willen 20 NM omzetten naar SM Plaats de waarde 20 onder het NAUT pijltje en lees de waarde af onder het STAT pijltje = 23 dus 20 NM = 23 SM. Men kan ook zeggen 20 Knopen = 23 Mph 2 e Manier : Plaats tegenover het pijltje NAUT op de zwarte ring A het pijltje met eenheid STATUTE op de witte ring B. Alle waarden op de ring A zijn nu Nautical Miles, alle waarden op ring B zijn nu de overeenkomstige waarden in Statute Miles. Vb. Zet 90 SM om in NM Antwoord : 90 SM = 78 NM Of : 90 Mph = 78 Kts Copyright 2003 Patrick Gryspeert & Marc Loncke 261
Omzetten van Statute mile in km of omgekeerd (Mph Km/h) : We gaan op dezelfde manier de verschillende eenheden tegenover elkaar plaatsen. Zoek op de ring A de eenheid Km, zet nu de eenheid Statute van de witte ring B er tegenover. Alle waarden op de ring A zijn nu in Km, alle waarden op de ring B zijn nu in Statute mile. Vb. Zet 90 SM om in km (of 90 Mph in Km/h) Antwoord : 90 Stat. Mile = 144,5 Km!!! Let hier wel op de grootte van de eenheden en lees niet 14,45 km maar wel 144,5 km. Het is natuurlijk wel nodig om enig besef te hebben van de verhouding tussen de 2 afstanden. Op deze manier kunnen we alle mogelijke omrekeningen maken door eenvoudig de gewenste eenheden tegenover elkaar te plaatsen en de nodige waarden gewoon af te lezen. Enkele oefeningen : Antwoorden : - Zet 25 NM om in SM en Km 28.8 SM 46.4 km - Zet 63 SM om in NM en Km 55 NM 101,5 km - Zet 930 meter om in voet 3060 ft - Zet 7500 voet om in meter 2280 m - Zet 11.65 US gallons om in liter 44 liter - Zet 49 Imperial Gallons om in liter 223 liter Vermenigvuldigen en delen met de flight computer : Om te vermenigvuldigen gaan we eerst het teken op de ring B lokaliseren. Dit teken zal bij het vermenigvuldigen en delen een belangrijke rol spelen. Bij het vermenigvuldigen zal de functie van het maalteken ( x ) op zich nemen. Laten we met een voorbeeld de vermenigvuldiging uitleggen : Vb.: bereken 45 x 8 1) Plaats het teken onder het getal 45. 2) Zoek op de witte ring B het getal 80 3) lees, tegenover 80, de uitkomst af op de ring A Het antwoord is 360. Copyright 2003 Patrick Gryspeert & Marc Loncke 262
Bij het delen zal de functie van het is gelijk aan teken ( = ) op zich nemen. De te delen getallen gaan we zoals in een breuk onder elkaar plaatsen. Laten we met een voorbeeld de deling uitleggen : Vb.: 800 / 1.9 1) Plaats onder het getal 80, op de ring A, het getal 19 (op de ring B) 2) Zoek nu de positie van het teken 3) Lees de uitkomst af op de ring A ter hoogte van de Het antwoord is 420 Het berekenen van de tijd die nodig is om een bepaalde afstand af te leggen : Het bereken van de tijd die we nodig hebben om een bepaalde afstand af te leggen is van belang om te weten hoe lang we onderweg zullen zijn en ook om te weten hoeveel brandstof we gaan nodig hebben om het traject af te leggen. Uit de snelheidsdriehoek hebben we reeds kunnen berekenen wat onze grondsnelheid zal zijn. Aan de hand van onze berekende grondsnelheid gaan we nu de tijd bepalen die nodig is om een bepaald doel te bereiken. Stel we plannen een vlucht van 140 NM en hebben berekend dat onze GS gelijk is aan 120 Kts, hoelang vliegen we over dit traject?? Oplossing : We weten dat we in 60 minuten 120 NM afleggen (120 Kts = 120 NM/h) daarvoor gaan we eerst op de flight computer de zwarte pijl TIME (op de midden ring C ) gaan zoeken. Deze zwarte pijl stelt 1 uur of 60 minuten voor. Als we nu de 60 minuten pijl laten overeen komen met het getal 12 op de ring A dan hebben we reeds onze grondsnelheid van 120 Kts ingesteld. Maar we leggen een afstand van 140 NM af, dus gaan we op de ring A het getal 14 zoeken en de overeenkomstige tijd op ring C is de tijd nodig om 140 NM af te leggen aan 120 Kts GS. De afgelezen tijd om 140 NM af te leggen = 70 minuten of 1:10 uur Natuurlijk kan ook hier de vraagstelling worden omgekeerd : vb wat is de afgelegde afstand na 1 uur en 20 minuten vliegen aan een GS van 120 Kts?? Antwoord : 160 NM. Ook de grondsnelheid kan worden afgeleid uit de afgelegde weg en de daarvoor nodige tijd. Vb na 70 minuten vliegen zijn we 140 NM ver, wat is de grondsnelheid?? Antwoord 120 Kts Copyright 2003 Patrick Gryspeert & Marc Loncke 263
Berekenen van de nodige brandstof : Nu we reeds onze EET of estimated enroute time (geschatte tijd die we onderweg zijn) hebben berekend zal het een eenvoudige klus zijn om te weten te komen hoeveel brandstof we nodig hebben om het traject te kunnen vliegen. Nemen we een voorbeeld : we gaan een vlucht maken en kennen reeds de tijd nodig om ons doel te bereiken namelijk 2 uur. Ons toestel verbruikt 8,5 liter per uur. De vraag is nu hoeveel brandstof moeten we meenemen?? Oplossing : We plaatsen de TIME pijl (of 60 minuten pijl) tegenover 85 op de ring A. Daardoor is het verbruik van 8,5 liter per 60 minuten ingesteld. We vliegen echter geen 60 minuten maar wel 120 minuten of 2 uur, dus gaan we de waarde van de nodige brandstof om 2 uur te vliegen aflezen op de ring A ter hoogte van de 2:00 uur. Antwoord : 17 liter. Ook hier kan de vraagstelling worden omgedraaid. Als we nu weten hoeveel brandstof we in het totaal hebben verbruikt en we kennen de totale vliegtijd wat is dan het verbruik per uur?? Voorbeeld : Na 2 uur 30 minuten vliegen hebben we 80 liter brandstof verbruikt. Wat is het verbruik per uur?? We plaatsen de 2:30 of 150 minuten (op de ring C) onder het getal 80 (op de ring A), daardoor is het verbruik van 80 liter per 2:30 uur ingesteld. Als we nu kijken tegenover de 60 minuten pijl zien we het verbruik per uur. Antwoord : 32 liter / uur Copyright 2003 Patrick Gryspeert & Marc Loncke 264
Oefeningen : Antwoorden : 1) Bereken de nodige brandstof in liter : GS = 70 Mph Afstand = 210 NM Verbruik = 4 US Gallons per uur 2) Bereken de GS in Km/h Verbruik = 15 l/h Totaal brandstof verbruikt = 15 US gallons Afgelegde afstand = 224,6 NM 3) Bereken de afgelegde afstand in SM Verbruik = 15l/h GS = 60 Kts Totaal verbruikt = 10 US Gallons 70 Mph = 60,8 Kts 210 Nm à 60,8 Kts = 3 h 27 min 3h27 à 4 US Gal/h = 13,8 US Gal 13,8 US Gal = 52,2 liter 15 US Gal = 56,8 liter 56,8 L à 15L/h = 3h 47 min 224,6 NM in 3h47 = 59,3 Kts 59,3 Kts = 110 Km/h 10 US Gal = 37,8 Liter 37,8 l à 15 L/h = 2 h 31 min 2h31 à 60 Kts = 151 NM 151 NM = 173 SM Berekenen van de snelheidsdriehoek met de flight computer : Een zeer handige toepassing van de flight computer is het berekenen van de ware koers en de grondsnelheid bij een opgegeven wind, ware route en TAS. Om de snelheidsdriehoek te berekenen gaan we de achterkant van de flight computer gebruiken. Daarbij gaan we de slider (het gedeelte dat door de schijf schuift) gebruiken aan de kant van de lage snelheden (van 30 Kts tot 260 Kts). We gaan de werkwijze duidelijk maken met een voorbeeld : We willen van A naar B vliegen en meten op de kaart een Ware route van 030. Onze TAS = 170 Kts en de meteo voorspeld een wind van 080 / 20 Kts. Wat is Cw en GS? 1) We gaan de windvector overzetten op de flight computer door onder de TRUE INDEX de windrichting te plaatsen. 2) Kies 1 van de snelheidsbogen op de slider als referentie (of nulpunt), in ons voorbeeld nemen we de 160 Kts boog. Plaats deze zodat ze overeenkomt met het middelpunt van de flight computer. 3 1 2 1 2 & 3 3) Breng een markering aan op de middenlijn op de boog die 20 Kts (windsnelheid) voorstelt. Door het kiezen van de 160 Kts boog als referentie ( nulpunt) zetten we een merkteken op de 180 Kts boog. Copyright 2003 Patrick Gryspeert & Marc Loncke 265
4) Draai nu tot de ware route 030 tegenover de True Index pijl staat. 5) Schuif de slider tot de, zelf gemaakte, markering van de windsnelheid op de 170 Kts boog staat ( 170Kts =TAS ) 5 4 4 5 6) Kijk nu op welke verticale lijn onze markering staat, we zien dat het de 5 lijn is, rechts van de middenlijn. Dit betekent een driftverbetering van 5 naar rechts of een te sturen koers van 035 7) Het middelpunt van de flight computer geeft ons de GS, in dit geval is GS = 156 Kts. 6 6 7 Antwoord : Cw = 035 en GS = 156 Kts. 6 6 & 7!!! TAS, Windsnelheid en GS moeten steeds dezelfde eenheden hebben!!! Met de flight computer kunnen we natuurlijk ook de wind bepalen indien Rw, TAS, Cw en GS gekend zijn. Deze toepassing is echter van weinig nut en daarom gaan we deze hier niet beschrijven. Enkele oefeningen : Gegeven : Rw, TAS, W/V bepaal hieruit de Cw en GS Oefeningen : Antwoord : Rw= 310 - TAS= 120 Mph - W/V= 180 / 16 Mph Rw= 178 - TAS= 135 Mph - W/V= 045 / 23 Mph Rw= 050 - TAS= 155 Mph - W/V= 165 / 18 Kts Rw= 270 - TAS= 130 Kts - W/V= 344 / 18 Kts Cw= 304 - GS= 130 Mph Cw= 171 - GS= 150 Mph Cw= 057 - GS= 163 Mph (141 Kts) Cw= 278 - GS= 124 Kts Copyright 2003 Patrick Gryspeert & Marc Loncke 266