Verslag Oogst Workshops voortgangsconferentie Aanval op Schooluitval, 2 juli Roermond Doel en opzet workshop, grootste gemene deler oogst Centrale vraag tijdens de workshop van de Voortgangsconferentie VSV op 2 juli was de volgende: Als we het aantal jongeren dat school verlaat met een startkwalificatie omhoog willen brengen... Wat is er nu nodig? We zijn te werk gegaan in 3 heterogene groepen (met professionals uit zowel onderwijs als arbeidsveld, leidinggevende en uitvoerende functies, leerlingen). Deelnemers hebben de centrale vraag vanuit 4 invalshoeken benaderd: kijkend vanuit de leerling, de docent, de school en de ouder. In dit verslag worden de 3 belangrijkste antwoorden van iedere groep toegelicht. Daarnaast is een overzicht van de overige aanbevelingen opgenomen. Als grootste gemene deler in de oogst van alle drie de groepen komt naar voren: de behoefte aan motiverende en inspirerende contacten in de docenten - leerlingen relatie en aan een goede (samenwerkings)relatie school/docenten ouder. Oogst groep 1 (onder begeleiding van Lisette Peulen) Het kernantwoord van groep 1 op bovenstaande vraag was: er is meer maatwerk nodig voor leerlingen, ouders en docenten. Dit kan concreet ingevuld worden door de volgende projecten: 1. Schakeljaar 2. Huisbezoek 3. Training leerkrachten Toelichting 1. Schakeljaar Het Schakeljaar staat voor het terug invoeren van een schakeljaar / overbruggingsjaar voor MBO-studenten. Het schakeljaar is gericht op het vergemakkelijken van de overgang van de leerling van de ene vorm van onderwijs naar een andere meer passende vorm/school of niveau. Mogelijke betrokken partijen: Vsv - ers De directeuren ROC s en VMBO s met vsv in hun portefeuille De arbeidsmarktdeskundigen van UWV COLO als regievoerder van dit project 2. Huisbezoek Het Huisbezoek heeft als doel de ouders te betrekken bij het leren van de leerling. In plaats van de ouders uit te nodigen om naar de school te komen, komt een vertegenwoordiger van de school naar de Verslag Oogst workshop VSV-conferentie 2 juli 2009 Pag. 1/6
ouder (leerlingcoach). Dit biedt voor de ouder het behoud van een vertrouwde omgeving. Voor de leerlingcoach biedt het de gelegenheid om kennis te maken met de thuissituatie van de leerling en op deze manier zich een integraler beeld van de leerling te vormen. Deze werkwijze kan snel worden ingevoerd en werkt direct op de samenwerking tussen school en ouder, ten dienste van de leerling. Resultaten van dit project kunnen zijn: Op elke school een leerlingcoach Trainingsmodule huisbezoek Protocol huisbezoek Schooljaar 2009/2010 x aantal afgelegde huisbezoeken voor de regio. 3. Training leerkrachten Bij de werving en selectie van nieuwe leerkrachten is het nodig om ook te selecteren op die competenties die nodig zijn voor het begeleiden en ondersteunen van zorgleerlingen. Voor de zittende leerkrachten is het wenselijk om bij/nascholing aan te bieden zodanig dat ook de zittende leerkrachten competent zijn en blijven in het begeleiden van alle leerlingen. Naast een vrijwillig aanbod wordt ook gesproken van het invoeren van een verplichte bijscholing, te vergelijken met de Wet BIG. Resultaten van dit project zijn: - Bij/nascholingsmodule begeleiding zorgleerlingen - Opleiding tot Leerlingcoach Verslag Oogst workshop VSV-conferentie 2 juli 2009 Pag. 2/6
Oogst groep 2 (onder begeleiding van Tom Boves) Het kernantwoord van groep 2 op bovenstaande vraag was: enthousiaste, motiverende en inspirerende docenten. Die docenten (en hun leerlingen) hebben nodig: 4. training en scholing, 5. professionele ondersteuning; 6. en tenslotte ook een positieve leeromgeving (geen containers!). Toelichting 4 Training en scholing De volgende lijst van scholingsonderwerpen werd samengesteld: Communicatie: gesprekken met leerling en ouder Leren luisteren naar leerlingen Verschillen accepteren (culturen) Omgaan met belemmeringen bij leerlingen Signaleren van leerlingen die sturing nodig hebben Groepsdynamica 5 Ondersteuning Onder ondersteuning aan docenten werden verschillende inhouden vervat. Die zijn niet terecht gekomen op onze flap. Genoemd werden de volgende onderdelen: Meer geld en middelen naar primair proces; kleinere groepen, meer personeel in de klas Wanneer verwijs ik door naar specialist? Coaching en begeleiding on the job; zowel voor nieuwe docenten als voor ouderen. Moderne motiverende Didactiek 6. Positieve leeromgeving Een voorwaarde om leerlingen te boeien en school aantrekkelijk te maken is een positieve leeromgeving. Het werkt voor niemand motiverend om in oude containers te moeten wonen. Het thema is aangestipt, is zeer belangrijk, maar valt buiten onze invloedssfeer. Verslag Oogst workshop VSV-conferentie 2 juli 2009 Pag. 3/6
Oogst groep 3 (onder begeleiding van Susan Eggels) Het kernantwoord van de groep op de centrale vraag was: er is meer facilitering nodig. 7. Van docenten: de bevlogen docent. 8. Van ouders én leerlingen: één casemanager. 9. Van zorg: zorgtaken centraal stellen. Toelichting 7 Facilitering van docenten door bijscholing en training, intervisie, coaching Doel hiervan: bevorderen van bevlogenheid bij docenten (voor de leerling en zijn leerproces). De bevlogenheid van docenten bepaalt in hoeverre leerlingen geboeid en gemotiveerd zijn om naar de les komen, of leerling hem/haar in vertrouwen neemt. up-to-date houden van docenten zodat ze met elk soort leerlingen om kunnen gaan. Onder bevlogenheid wordt verstaan: een voorbeeldfunctie vervullen, inspireren, grensverleggend zijn, leerlingen met respect behandelen, relaxt zijn (check bij leerlingen wat dit precies inhoudt). Vaardigheden die kritisch zijn: pedagogische vaardigheden didactische vaardigheden inlevingsvermogen vermogen tot zelfreflectie Idealiter is in de docentenopleidingen al meer aandacht voor deze vaardigheden. De komende 2 jaar zou er bijvoorbeeld een bijscholingsmodule ontwikkeld en geimplementeerd kunnen worden (in samenwerking met opleiders) die daarna standaard onderdeel van het opleidingsprogramma uit gaat maken. 8 Eén casemanager Oftewel één contactpersoon, aanspreekpunt en gezicht van brugklas tot diploma, voor zowel ouders als leerling. Dit werkt preventief (is zowel voor ouder als docent drempelverlagend om elkaar tijdig op te zoeken indien aanleiding) en bevordert de betrokkenheid van de ouders. Aanleiding: de zorg is nu te versnipperd. Aandachtspunten: Vertrouwen is cruciaal. Uitgangspunt zou moeten zijn: een leerling kiest zijn eigen vertrouwenspersoon /casemanager. Aangezien een leerling onmogelijk een vertrouwenspersoon kan kiezen op dag 1 van zijn schoolcarrière roept dit de vraag op: hoe organisatorisch regelen? Verslag Oogst workshop VSV-conferentie 2 juli 2009 Pag. 4/6
Het zijn vaak de bevlogen docenten die als vertrouwenspersoon door leerlingen gekozen worden. Dit vraagt dus eerst investering in voorgaande punt. Eén case manager is een meer lange termijn doelstelling (> 2 jaar). 9 Zorgtaken centraal stellen Zorgtaken binnen school méér centraal stellen en voldoende faciliteren met tijd en middelen. Dit vraagt dat er allereerst meer prioriteit aan toegekend wordt. Aanleiding: nu worden uren voor zorg(taken) veelal bij elkaar gesprokkeld wat tot versnippering leidt. Overzicht overige aanbevelingen De overige aanbevelingen hebben soms raakvlakken met eerder genoemde punten. Ze bevatten allen een specifieke toevoeging. Antwoorden op de vraag: wat is er nu nodig. kijkend vanuit de leerling: - Leerlingen betrekken bij ontwikkeling lesprogramma of vragen om (buitenschoolse) activiteiten te organiseren. Leerlingen vragen om input en dit waarderen verhoogt betrokkenheid. - De (vele) tussenuren opvullen met activiteiten die boeien. Dit verhoogt motivatie om op school te blijven, om te leren. - Leerlingen mogen voelen dat het ertoe doet als ze er zijn, dat ze belangrijk zijn. En dat ze gemist worden als ze er niet zijn (vraagt actie). Leerlingen moeten een fijne schooltijd hebben. - Probleem gestuurd onderwijs in VMBO/MBO. Meer visuele ondersteuning. Leraar met passie, die kan inspireren. Roulerende leerkrachten. kijkend vanuit de docent: - Een (jaarlijkse) netwerkdag organiseren voor professionals van onderwijs en arbeid (regionaal). Doel kennisdeling, netwerken, samenwerken bevorderen - Meer ruimte voor begeleiding, beperkt aantal leerlingen / begeleider. Betere faciliteiten voor begeleiding zoals spreekkamer voor persoonlijke gesprekken, digitaal controle systeem. - Zorg voor bevlogen docenten. Door de intake bij de opleiding en lessen in de opleiding (meer gericht op contact met de leerlingen, didactiek, pedagogiek, mensgerichte vaardigheden). Mobiliteitsverplichting voor leerkrachten. Verslag Oogst workshop VSV-conferentie 2 juli 2009 Pag. 5/6
kijkend vanuit de school: - Minder cijfers, meer competenties: Kritisch kijken naar functioneren leraren. Onderling bij elkaar in de keuken kijken (aanpak leerlingen) en leren van elkaar. - Betere communicatie over de samenhang van visie > beleid > strategie. Meer betrokkenheid van directie én uitvoering. - Één coördinatiepunt met duidelijke verantwoordelijkheid: wie zorgt voor betreffende zorgjongere. - Betere samenwerking PRO- VO en MBO- HBO kijkend vanuit de ouder: - Meer verantwoordelijkheid, meer controle vanuit school. Logische lesroosters. Betere informatievoorziening. - Betere voorlichting van bv vakkenkeuze en consequenties hiervan. - Tijdig en regelmatig contact vanuit de school met ouder over resultaten, verzuim, zorgen, zonder specifieke reden, etc - Pluspakket bij overstap van VO >MBO. Hierin zit: - begeleiding keuze opleiding - begeleiding bij praktische zaken als inschrijven, boeken, studiefinanciering - plek waar ouders met vragen terecht kunnen - Goede contacten met ouders bevorderen door: - Ouders uitnodigen hun inzichten te delen over eigenschappen en competenties van hun kind. - Meer tijd en ruimte voor contact (en bv huisbezoek) - Onderzoeken wat behoeftes van ouders zijn en hier in voorzien middels bv themavoorlichting (Einde) Verslag Oogst workshop VSV-conferentie 2 juli 2009 Pag. 6/6