voorstel aan de raad Opgesteld door Werk en Inkomen Kenmerk 15.502784 Vergadering Gemeenteraad Vergaderdatum 21 mei 2015 Jaargang en nummer 2015 34 Geheim Nee Huisvesting UW Het college van burgemeester en wethouders stelt de raad voor het volgende te besluiten: 1 Voor de financiering van de investering op de locatie Niels Bohrweg aan UW Holding B.V. een garantstelling te verlenen van 9,1 miljoen euro, met als voorwaarde een lening die UW Holding B.V. lineair aflost in 20 jaar en een opslagpercentage van 0,4% voor het deel waarop de staatssteunregels van toepassing zijn. 2 Het bestaande recht van eerste hypotheek op de locatie Niels Bohrweg ten gunste van de gemeente uit te breiden i.v.m. de nieuwe garantstelling. 3 Het verwachte kredietrisico te ramen op 0,5 miljoen euro. Hiervoor in 2015 een voorziening te vormen en dit voor 0,25 miljoen euro te dekken uit de marge die er in de begroting 2015 van de Wsw over is en voor 0,25 miljoen euro uit het synergievoordeel van de werktraining in 2016. Burgemeester en wethouders van Utrecht, De secretaris, De burgemeester, Drs. M.R. Schurink Mr. J.H.C. van Zanen Conclusie commissie Toezeggingen wethouder: -De wethouder zal de achterliggende stukken m.b.t. het onderzoek naar de mogelijkheid tot huren voor raadsbehandeling aan de raad sturen. De wethouder zal de afdeling UVO vragen een actuele huurscan uit te voeren en deze bij de toegezegde stukken voegen. - De wethouder zegt meer directe sturing te geven aan de duurzaamheidsdoelstelling. - De wethouder zal bij toekomstige rapportages ook de arbeidsomstandigheden als rapportageonderwerp meenemen. - De wethouder zal richting de raadsvergadering nog kijken naar de wens om de risico s voor UW, met name in de eerste jaren, mogelijk te beperken. Terug in de Raad: Diverse fracties wensen mogelijk terug te komen op de afweging tot het al dan niet huren van een pand voor UW. Status: B
Bijlages Voorstel: Voorstel_2790 Bijlage: Bijlage 2a Vergelijking scenario's voor het eigenaarschap Bijlage: Bijlage 2b Kredietrisico per scenario Bijlage: Bijlage 2c Huisvestingslasten per scenario Bijlage: Bijlage 1 pag 1 tm 25 Bijlage: Bijlage 1 pag 26 tm 46 Bijlage: Bijlage 1 pag 47 tm 66 Bijlage: Bijlage 1 pag 67 tm 85 Bijlage: Bijlage 3 Historische terugblik Eerdere besluitvorming Startnotitie Transitie UW (raad 12 september 2013) Transitieplan en statutenwijziging UW (college 11 maart 2014, commissie M&S 13 mei 2014) Uitvoeringsnota Werken aan Werk (raad 2 oktober 2014) Uitvoering Na raadsbesluitvorming sluit WenI met UW een uitvoeringsovereenkomst af, waarin wordt vastgelegd dat UW het bestaande recht van eerste hypotheek ten gunste van de gemeente uitbreidt in verband met de door de gemeente te verlenen garantstelling voor de nieuw aan te trekken lening. Daarnaast wordt vastgelegd dat een opslagpercentage wordt berekend over het deel van de lening waarop de staatssteun regels gelden. Op basis van de meerjarenraming van het transitieplan is het percentage waarop de staatssteunregels van toepassing zijn bepaald op circa 5%. In afstemming met UW wordt dit percentage nauwkeuriger bepaald. UW benadert in afstemming met de gemeente (WenI en de Centrale Treasury) banken voor een lening van 9,1 miljoen euro die UW lineair aflost in 20 jaar. UW huurt expertise van UVO (huisvesting) en Coin (aanbesteding) in voor de verdere ontwikkeling van de renovatie en aanpassing van het pand aan de Niels Bohrweg en de aanbesteding tegen een kostendekkend tarief. Hiervoor maakt UW afspraken met UVO en Coin.
Raadsbesluit Opgesteld door Werk en Inkomen Kenmerk 15.502784 Vergadering Gemeenteraad Vergaderdatum 21 mei 2015 Jaargang en nummer 2015 34 Huisvesting UW Besluit 1 Voor de financiering van de investering op de locatie Niels Bohrweg aan UW Holding B.V. een garantstelling te verlenen van 9,1 miljoen euro, met als voorwaarde een lening die UW Holding B.V. lineair aflost in 20 jaar en een opslagpercentage van 0,4% voor het deel waarop de staatssteunregels van toepassing zijn. 2 Het bestaande recht van eerste hypotheek op de locatie Niels Bohrweg ten gunste van de gemeente uit te breiden i.v.m. de nieuwe garantstelling. 3 Het verwachte kredietrisico te ramen op 0,5 miljoen euro. Hiervoor in 2015 een voorziening te vormen en dit voor 0,25 miljoen euro te dekken uit de marge die er in de begroting 2015 van de Wsw over is en voor 0,25 miljoen euro uit het synergievoordeel van de werktraining in 2016. Aldus besloten in de vergadering van de raad, gehouden op 21 mei 2015, De griffier, De burgemeester, Drs. A.A.H. Smits Mr. J.H.C. van Zanen
Context Op 1 januari 2015 is de Participatiewet in werking getreden. De rol van UW verandert hiermee. UW heeft voor de gemeente een belangrijke rol als Utrechts leerwerkbedrijf bij de uitvoering van de Participatiewet. Dit leerwerkbedrijf kent een andere manier van werken, waarbij meer rekening wordt gehouden met de vraag vanuit de markt, andere opleidingstrajecten enz. (zie de uitvoeringsnota Werken aan Werk). In de afgelopen periode heeft UW werk gemaakt van de transitie, die nog in volle gang is. De verdere achtergrond is als volgt. De gemeenteraad heeft op 12 september 2013 ingestemd met de uitgangspunten voor de toekomst van UW. In aansluiting hierop heeft UW, op verzoek van de gemeente, een transitieplan opgesteld (vastgesteld in het college op 11 maart 2014 en besproken in de commissie M&S op 13 mei 2014). Hierin is de gewenste aanpassing van de huisvesting, passend bij de nieuwe rol als leerwerkbedrijf en terug naar één locatie, samen met de noodzakelijke renovatie in verband met achterstallig onderhoud, nader uitgewerkt. Zie pag. 30 en 31 van het transitieplan. Er is vorig jaar voor gekozen het transitieplan eerder aan te bieden dan het huisvestingsplan, omdat verschillende scenario s nog nader onderzocht moesten worden. UW kon hierdoor in 2014 al starten met de transitie en de verbetering van de bedrijfsvoering. In 2013 is een externe organisatie ingehuurd, IV Projects, die onderzoek heeft gedaan naar de opties: nieuwbouw, verbouw en huur bestaande locaties. Dit heeft geleid tot het voorliggende plan, waarin UW een aanpassing voorstelt van het pand aan de Niels Bohrweg t.b.v. de samenvoeging naar één locatie en een renovatie vanwege achterstallig onderhoud, omdat veel elementen van het pand in slechte staat verkeren. In het Onderzoeksrapport huisvesting UW van oktober 2013 van IV Projects is geraamd dat renovatie van het pand aan de Niels Bohrweg 5,9 mln kost. Aanpassing van het pand om het geschikt te maken voor de samenvoeging van UW van drie locaties naar één locatie kost 3,2 mln. De totale investering komt hiermee op 9,1 mln (zie pag 64 van het rapport, bijlage 1). Met brief met kenmerk 13.094583 bevestigt UVO, zich te kunnen vinden in de technische en financiële uitgangspunten waarop de rapportage is gebaseerd. Het benodigde ruimtelijke programma voor de nieuwe situatie is inpasbaar binnen het verbouwde pand. Het huisvesten van al het personeel van UW binnen de Niels Bohrweg is nu niet mogelijk. Op dit moment is de Niels Bohrweg te vol qua bezetting. Door samenvoeging van UW van drie locaties naar één locatie verbetert de bedrijfsvoering van UW. UW raamt het efficiencyvoordeel op 0,2 mln. Besparingen zijn mogelijk op de inzet van receptie, facility, beveiliging en transport. Bovendien zijn er kortere communicatielijnen waardoor UW effectiever kan handelen. Om niet op besluitvorming over de huisvesting vooruit te lopen, is dit voordeel niet meegenomen in de meerjarenraming van het transitieplan. Daarnaast is er een besparing op de huur van de Aidadreef en de kosten van de Nieuwe Houtenseweg. Met deze besparing ontstaat dekking voor het voorliggende plan. In elk onderzocht scenario voor het eigenaarschap (garantstelling voor lening aan UW, aankoop en investering door UVO met een investeringskrediet, of garantstelling aan marktpartij voor huurverplichting) is een raadsbesluit nodig. Het verlenen van garantstellingen en het verstrekken van kredieten zijn namelijk raadsbevoegdheden. Deze scenario s verschillen van elkaar qua risico voor de gemeente en huisvestingslasten voor UW (zie bijlage 2a, 2b en 2c). In het scenario waarin UW eigenaar blijft loopt de gemeente minder risico dan in het scenario waarin UVO of een marktpartij eigenaar wordt. Dit bestuursadvies gaat daarom uit van het scenario waarin UW eigenaar blijft van de locatie Niels Bohrweg. Het doel om alle activiteiten van UW te huisvesten op één locatie is al sinds 2007 onderwerp van gesprek. Zie bijlage 3 voor een historische terugblik.
Beslispunt 1 Voor de financiering van de investering op de locatie Niels Bohrweg aan UW Holding B.V. een garantstelling te verlenen van 9,1 miljoen euro, met als voorwaarde een lening die UW Holding B.V. lineair aflost in 20 jaar en een opslagpercentage van 0,4% voor het deel waarop de staatssteunregels van toepassing zijn. Argumenten 1.1 UW heeft onvoldoende liquide middelen om de investering uit eigen middelen te financieren. Eind 2013 bedragen de liquide middelen van UW 1,983 miljoen euro. Er is een bedrag nodig van 9,1 miljoen euro. 1.2 UW kan niet zelfstandig geld lenen. Bij een eerdere financieringsbehoefte van UW, in 2012, is gebleken dat banken alleen bereid zijn UW geld te lenen als de gemeente garant staat. 1.3 Bij lineaire aflossing en een looptijd van 20 jaar neemt het risico voor de gemeente snel af. De gemeente loopt het risico dat de garantsteling door de bank wordt aangesproken als UW de rente en aflossing niet betaalt. Bij een lineair af te lossen lening, in lijn met lineaire afschrijving van het pand, daalt de restantschuld en daarmee het bedrag waarover de gemeente risico loopt met een jaarlijks bedrag van 455.000 euro. In bijlagen 2a en 2b is dit zichtbaar gemaakt. 1.4 Een opslagpercentage voorkomt ongeoorloofde staatssteun. Sociale werkvoorziening, het creëren van werkplekken voor arbeidsgehandicapten en de inzet van UW voor de uitvoering van de Participatiewet vallen onder niet-economische diensten van algemeen belang. De staatssteunregels zijn hierop niet van toepassing. Voor de andere activiteiten van UW zijn de staatssteunregels wel van toepassing. Door voor dat deel van de lening een opslagpercentage van 0,4% aan UW in rekening te brengen conform de EG mededeling garanties wordt ongeoorloofde staatssteun voorkomen. Op basis van de meerjarenraming van het transitieplan is het percentage waarop de staatssteunregels van toepassing zijn bepaald op circa 5%. In afstemming met UW wordt dit percentage nauwkeuriger bepaald. 1.5 Bestaande locaties in de stad zijn duurder. Onderzoek is gedaan naar bestaande locaties in de stad. De uitkomsten zijn opgenomen in het rapport Onderzoeksrapport huisvesting UW van oktober 2013 in bijlage 1. Alle onderzochte locaties waren duurder, zie voor een overzicht van de onderzochte locaties pagina 59 e.v. van het rapport. 1.6 Volledige nieuwbouw is duurder. De afweging of volledige nieuwbouw een alternatief kan zijn is in 2010 onderzocht. De totale investeringen voor een nieuw gebouw om het programma van UW te huisvesten is toen bepaald op 26 miljoen euro exclusief de kosten voor de verwerving van de grond. Ook de totale doorlooptijd van het project (zo n 40 maanden) bleek een probleem te zijn. In 2013 is opnieuw naar dit alternatief gekeken. Vanwege de kosten van dit alternatief, de inschatting dat het pand aan de Niels Bohrweg moeilijk verkoopbaar is in de huidige staat alsmede het ingeschatte tijdpad waarbinnen een structurele oplossing gekozen moet worden is in overleg met de gemeente besloten om deze optie niet opnieuw uit te werken. 1.7 UW kan de hieruit voortvloeiende huisvestingslasten dekken binnen het huisvestingsbudget dat is geraamd in de meerjarenraming van het transitieplan. Ten tijde van het opmaken van het transitieplan (najaar 2013) was UW gehuisvest op drie locaties: de Aïdadreef, de Nieuwe Houtenseweg en de Niels Bohrweg 121. Het totaal van de exploitatiekosten van deze locaties was circa 1.015.000. Inclusief onderhoudskosten zijn de huisvestingslasten circa 1.200.000. In de meerjarenraming voor het transitieplan is in 2014 en 2015 een bedrag van 1.225.000 en voor 2016 tot en met 2020 een bedrag van
1.425.000 opgenomen. De huisvestingslasten in het voorliggende plan zijn 1,3 miljoen (zie bijlagen 2a en 2c). Dit betekent dat het plan binnen het geraamde huisvestingsbudget gerealiseerd kan worden. Het pand wordt flexibel indeelbaar, zodat de ruimten zonder ingrijpende verbouwingen in de toekomst voor andere doeleinden kunnen worden gebruikt. Beslispunt 2 Het bestaande recht van eerste hypotheek op de locatie Niels Bohrweg ten gunste van de gemeente uit te breiden i.v.m. de nieuwe garantstelling. Argumenten 2.1 Dit geeft de gemeente (gedeeltelijke) zekerheid. In 2013 is een garantstelling verleend en recht van hypotheek op de Niels Bohrweg gevestigd i.v.m. de toen aan UW door de BNG verstrekte lening van 2,5 miljoen euro, waarvan naar verwachting in 2016 nog 2 miljoen euro open staat. Daar komt nu 9,1 miljoen euro bij. Als UW niet kan voldoen aan de betalingsverplichtingen die voortvloeien uit de leningen, spreekt de bank de garantstelling door de gemeente aan. Er zijn verschillende maatregelen mogelijk om in zo n geval de exploitatie van UW te verbeteren en/of tekorten af te dekken. Zie voor details bijlage 2a. Als alle maatregelen zijn benut en UW desondanks toch niet aan de betalingsverplichtingen kan voldoen, kan de gemeente in het uiterste geval gebruik maken van het recht van eerste hypotheek door de locatie Niels Bohrweg te verkopen. De marktwaarde van de Niels Bohrweg na renovatie en aanpassing is berekend op 6,95 miljoen euro. Kanttekeningen 2.1 Het krediet risico dat de gemeente loopt is met het vestigen van hypothecaire zekerheid niet volledig af te dekken. In 2013 is een garantstelling verleend en recht van hypotheek op de Niels Bohrweg gevestigd i.v.m. de toen aan UW door de BNG verstrekte lening van 2,5 miljoen euro, waarvan naar verwachting in 2016 nog 2 miljoen euro open staat. Daar komt nu 9,1 miljoen euro bij. In totaal staat er tegenover de berekende taxatiewaarde van 6,95 miljoen euro in 2016 dus een bedrag van 11,1 miljoen euro. Een bedrag van 4,15 miljoen euro is in 2016 dus niet met hypothecaire zekerheid afgedekt. Het niet met hypothecaire zekerheid af te dekken bedrag daalt in geval van lineaire aflossing echter snel en is nihil in 2023. Beslispunt 3 Het verwachte kredietrisico te ramen op 0,5 miljoen euro. Hiervoor in 2015 een voorziening te vormen en dit voor 0,25 miljoen euro te dekken uit de marge die er in de begroting 2015 van de Wsw over is en voor 0,25 miljoen euro uit het synergievoordeel van de werktraining in 2016. Argumenten 3.1 Hiermee wordt voldaan aan het kader geldverstrekkingen. In het kader geldverstrekkingen is vastgelegd dat bij het verstrekken van een garantstelling het kredietrisico moet worden ingeschat en adequaat financieel worden gedekt. De berekening van het kredietrisico en de daarbij gehanteerde uitgangspunten is opgenomen in bijlagen 2a en 2b. 3.2 De dekking voor de voorziening is beschikbaar in de begroting. Bij de besluitvorming over het transitieplan is een marge overgebleven binnen de begroting van de Wsw voor de dekking van de risico s die met de transitie zijn gemoeid. In 2015
bedraagt dit 0,28 miljoen euro voordelig en in 2016 0,04 miljoen euro nadelig. Daarnaast is bij het transitieplan UW in de meerjarenraming rekening gehouden met een synergievoordeel op de werktraining van 0,4 miljoen euro vanaf 2016. Kanttekeningen 3.1 De ruimte om risico s UW binnen de begroting van de Wsw op te vangen is in 2015 en 2016 beperkt. De marge in de begroting Wsw in 2015 is 0,28 miljoen voordelig en in 2016 0,04 miljoen euro nadelig. Het synergievoordeel op de werktraining is vanaf 2016 0,4 miljoen euro. In totaal is er in 2015 en 2016 ruimte voor 0,64 miljoen euro en blijft er na aftrek van 0,5 miljoen euro voor de voorziening een bedrag van 0,14 miljoen euro over. UW heeft echter eind 2013 een eigen vermogen van 1,5 miljoen euro en sluit 2014 binnen de begroting af. De begroting 2015 van UW sluit op 1,763 miljoen euro tekort, binnen het bedrag in de meerjarenraming van het transitieplan van 1,82 miljoen euro. Er is daarmee voldoende ruimte voor UW om eventuele nadelen in 2015 en 2016 zelf op te vangen.
Raadsbesluit Opgesteld door Werk en Inkomen Kenmerk 15.502784 Vergadering Gemeenteraad Vergaderdatum 21 mei 2015 Jaargang en nummer 2015 34 Huisvesting UW Besluit 1 Voor de financiering van de investering op de locatie Niels Bohrweg aan UW Holding B.V. een garantstelling te verlenen van 9,1 miljoen euro, met als voorwaarde een lening die UW Holding B.V. lineair aflost in 20 jaar en een opslagpercentage van 0,4% voor het deel waarop de staatssteunregels van toepassing zijn. 2 Het bestaande recht van eerste hypotheek op de locatie Niels Bohrweg ten gunste van de gemeente uit te breiden i.v.m. de nieuwe garantstelling. 3 Het verwachte kredietrisico te ramen op 0,5 miljoen euro. Hiervoor in 2015 een voorziening te vormen en dit voor 0,25 miljoen euro te dekken uit de marge die er in de begroting 2015 van de Wsw over is en voor 0,25 miljoen euro uit het synergievoordeel van de werktraining in 2016. Aldus besloten in de vergadering van de raad, gehouden op 21 mei 2015 De griffier, De burgemeester, drs. A.A.H. Smits mr. J.H.C. van Zanen