Hoogbegaafdheid & school Linda Spaanbroek Alle Dagen Pauze info@alledagenpauze.nl ADHD? Meisje, 7 jaar beweegt vaak onrustig met handen of voeten staat dikwijls van haar plaats op, terwijl zij moet blijven zitten rent vaak rond is dikwijls in de weer praat vaak aan 1 stuk door gooit het antwoord er dikwijls al uit voordat de vraag afgemaakt is heeft vaak moeite op haar beurt te wachten slaat en bijt andere kinderen speelt thuis geconcentreerd heeft zichzelf leren lezen voor haar vierde Twee kinderen Autisme? Jongen, 4 jaar vrijwel geen contact mee te krijgen kijkt je niet aan tijdens het praten eenzijdig geïnteresseerd in de bouwhoek angstig, kruipt achter moeder weg heeft (veel) oudere vriendjes/vriendinnetjes praat thuis wel veel en heeft een volwassen taalgebruik 1
Theorieën Model Renzulli Model Mönks Theorie Gardner Model Gagné Praktisch 2
Praktisch IQ boven 130 2,5% van de bevolking minimaal 1 kind per twee klassen Concreet enorme potentie zeer getalenteerd zeer opmerkzaam & daarmee gevoelig voor signalen uit de omgeving reëel gevaar: potentie niet ontwikkeld gevolg: talent gaat verloren frustratie verlaagd welzijn (onbewuste) stress gezondheids- of gedragsproblemen 3
altijd iets nieuws grote algemene ontwikkeling bedenker van slimme oplossingen brede belangstelling creatief zelfstandig levendige verbeelding leiderschap initiatiefrijk geweldig gevoel voor humor niet de hoogbegaafdheid op zich, maar de combinatie met de inrichting van het onderwijs is het probleem 4
Herkennen: globale kenmerken ongebruikelijk grote woordenschat voor leeftijd (zeer) vroege belangstelling voor lezen en getallen groter begrip van taalnuances langere aandachtsspanne, volharding & intense concentratie vermogen om basisvaardigheden sneller en met minder oefening te leren ongebruikelijk gevoel voor humor brede belangstelling nieuwsgierig en ongelimiteerde hoeveelheid vragen interesse in experimenteren en het dingen op een andere manier doen neiging om op een ongebruikelijke manier te denken of op niet voor de hand liggende manier te combineren veel onthouden, snel oppikken Maar... een kind kan zich heel anders tonen door: onderpresteren faalangst negatieve ervaringen in het verleden gebrek aan uitdaging perfectionisme performale in plaats van verbale intelligentie dyslexie/dyscalculie 5
onderpresteren herkennen 1. ongewone interesses 2. voorkennis 3. onnodige fouten 4. neerwaartse lijn prestaties 5. ontdekkingsdrang & creativiteit 6. komt uit de verf bij onderwijs op maat 7. behoefte aan eigen keuzes; simpele dingen niet kunnen/willen onthouden 8. gevoeligheid 9. slechte prestaties 10. niet maken huiswerk 11. hekel aan automatiseren 12. faalangst/perfectionisme 13. verzet tegen autoriteit 14. slechte concentratie 15. afwijzen verantwoordelijkheid alleen negatieve kenmerken? Dan wel een probleem maar geen onderpresteren! Herkennen: wanneer aan HB denken? ouders discrepantie school/thuis = veelzeggend zeer taalvaardig hoge prestaties veel fantasie wisselende prestaties (laag op eenvoudige taken, hoog/hoger op moeilijker taken) of afnemende prestaties verveling in de klas/lage taakgerichtheid buikpijn/hoofdpijn negatieve houding (afzetten) 6
Kenmerken manier van leren hoogbegaafden minder oefen- en herhalingsstof nodig voorkeur voor onderdompelend leren; de stapsgewijze opzet van ons onderwijs met diverse hapklare brokken leerstof is fnuikend voor hun motivatie minder lineair: slaan stappen over of werken topdown verrijkingsmateriaal noodzakelijk omdat anders versnelling nodig blijft Begeleiden compacten basisstof (m.n. rekenen & taal) verrijken plusklas idealiter alle drie versnellen als al het andere niet voldoende blijkt 7
Wetenschappelijk onderzoek toonde aan: Speciale programma s voor HB- leerlingen zijn effectief Verschillende programma s hebben een verschillend effect op prestaties, werkhouding of motivatie De schoolse prestaties worden beter door deelname aan een speciaal programma Plusklasprogramma s hebben een beter effect op schoolprestaties dan verrijkingsprogramma s binnen de klas Voordelen Plusklas voorkomt koektrommelaanbod structureel afgewogen aanbod doorlopende motiverende impuls - uitdaging ontwikkelingsgelijken leren doorzetten eenzijdig talent wél ontwikkelen kind blijft deel uitmaken van eigen groep 8
Vragen? 9