Gemeente Westvoorne AAN BURGEMEESTER & WETHOUDERS Datum: 28 maart 2012 Sector: Inwonerszaken Team : Openbare Orde, Welzijn & Onderwijs Ingekomen d.d. Adviesnr. 54398 nr.46871 Ontworpen door: C Vermeulen Akkoord met advies Par. Par. team hfd. Par. sector hfd. MID IZ GG BA BO Mede-paraaf Onderwerp: Startnotitie Experiment Buurt Bestuurt Westvoorne Advies: - Akkoord gaan met het doen van onderzoek onder burgers naar commitment voor het experiment Buurt Bestuurt Westvoorne. - Akkoord gaan met de gestelde randvoorwaarden en kaders voor het experiment Buurt Bestuurt Westvoorne ; - Het experiment Buurt Bestuurt Westvoorne presenteren in de informatieronde van de raad. VC Portefeuillehouder: P.E. de Jong CVDR: Nee Vertrouwelijk: N.v.t. Juridische aspecten: Nee Communicatie: Ja Financiële aspecten: Ja Toezending pers: Nee Organisatorische en/of Wkpb: Nee personele aspecten: Nee secretaris burgemeester W. van Montfoort C.J.A. van Lith N.A.M. Groenewegen I.F. Klok Beslissing B & W d.d. datum: Informatieronde Ja 8 mei 2012 OR/GO Nee Raad Nee Bezw Nee
1. Aanleiding In het Coalitieprogramma 2010 2014 Samen werken aan verbetering is de volgende passage opgenomen: Deze periode vindt een experiment plaats waarbij een wijk een aantal uren (politie) toezicht wordt gegeven die naar eigen inzicht van de wijk kunnen worden besteed. De bestuursopdracht voor het opstellen van een startnotitie voor dit experiment is op de lijst ingekomen stukken geplaatst voor de raadsvergadering van 20 september 2011. 2. Argumenten Een dergelijk experiment wordt niet ingezet omdat er problemen zijn op het gebied van politieinzet, maar omdat het een goede mogelijkheid biedt om met de burgers van Westvoorne in gesprek te gaan over veiligheid. Buurt Bestuurt is daarbij het instrument. Binnen de politieorganisatie ligt de opdracht om het project Buurt Bestuurt, zoals dit in enkele wijken in Rotterdam wordt uitgevoerd verder uit te rollen. De gemeente Westvoorne loopt vooruit op deze uitrol. 3. Aanpak/uitvoering Onderzoek Om burgerparticipatie goed in te zetten dient eerst aan de burger gevraagd te worden of er behoefte is aan het experiment Buurt Bestuurt. Want, wanneer een burger zich niet in enigermate betrokken voelt bij of denkt wezenlijk te kunnen bijdragen aan het proces en/of resultaat, is participatiebereidheid niet te verwachten (Toolkit Burgerparticipatie Westvoorne). Voordat Buurt Bestuurt tot uitvoering kan komen is daarom onderzoek nodig. Argumenten: Met het onderzoek wordt onderzocht of de burgers van Westvoorne behoefte hebben aan Buurt Bestuurt. Ziet men de noodzaak in van Buurt Bestuurt en in welke mate willen de burgers participeren in dit instrument? Om antwoorden hierop in de juiste context te kunnen plaatsen is het tevens van belang inzicht te krijgen in de mate waarin de burgers de leefbaarheid en in het bijzonder de veiligheid van de wijk momenteel ervaren. Is er sprake van een gevoel van onveiligheid en in welke mate vindt men dat de huidige gemeentelijke- en politieprocessen hiervoor goed ingericht zijn? De Veiligheidsmonitor dat in 2012 door CBS is uitgevoerd geeft op deze vragen antwoord, maar gaat niet in op de redenen achter de gegeven antwoorden. Onderzoek kan deze gewenste inzichten verschaffen. De doelstelling van het onderzoek is dus tweeledig: 1. Inzicht krijgen in de redenen achter de mate waarin de burgers de leefbaarheid en in het bijzonder de veiligheid van de wijk momenteel ervaren. 2. Inzicht in of de burgers al dan geen behoefte hebben in Buurt Bestuurt. Een onderzoek is tevens gewenst omdat het meer inzicht geeft voor een betere afweging te maken ten opzichte van bezuinigingsdoelstelling, de positieve resultaten van de veiligheidsmonitor, de overtuiging don t fix something when it is not broken en om te voorkomen dat het middel Buurt Bestuurt het doel wordt. De resultaten van het onderzoek moeten aangeven of burgers een probleem ervaren, of Buurt Bestuurt daarvoor het juiste instrument is en zij commitment willen geven aan Buurt Bestuurt. Opgemerkt dient te worden dat de onderzoeksresultaten dus het effect kunnen hebben dat de burgers van Westvoorne geen behoefte hebben aan een experiment zoals Buurt Bestuurt en/of een ander instrument.
Vormgeving experiment Buurt Bestuurt Westvoorne Tijdens het onderzoek moeten burgers benaderd worden met informatie over hoe het experiment Buurt Bestuurt in Westvoorne kan worden ingezet. Daarom is een besluit over de vormgeving hoe Buurt Bestuurt in Westvoorne eruit gaat zien noodzakelijk. Vormgeving Buurt Bestuurt is een project waarin burgers kunnen meebeslissen over de inzet van de politie en gemeentelijk toezicht in de buurt. Bewoners en professionals bepalen samen welke problemen in de buurt met prioriteit moeten worden aangepakt. De bewoners geven aan wat de problemen zijn en de professionals geven aan wat zij kunnen doen om die problemen op te lossen. Er zullen dus ook zaken aan de orde komen waaruit blijkt, dat de gemeente aan zet is. Te denken valt aan het bestrijden van onveilige plekken door bijvoorbeeld meer verlichting, snoeien van bossages etc. Doelstelling Het doel van Buurt Bestuurt is de veiligheid in een buurt te verbeteren, het veiligheidsgevoel te versterken en de leefbaarheid te vergroten. Het speerpunt ligt niet bij Openbare Orde & Veiligheid, maar heeft raakvlakken met de hele gemeentelijke organisatie. Het heeft ook als doel om bewoners actief bij hun buurt te betrekken en om de beschikbare uren van politie en gemeente beter en efficiënter in te zetten. Vooropgesteld wordt, dat de aanpak van overlast gevende zaken, een gemeenschappelijke aanpak moet zijn tussen de politie en haar partners (o.a. de gemeente en de bewoners zelf). Randvoorwaarden - Buurt Bestuurt richt zich op het domein sociale veiligheid en sociale cohesie in de wijk; - Voor de aanvang van het experiment in Westvoorne worden de randvoorwaarden van Buurt Bestuurt overgenomen; - Buurt Bestuurt vormt niet alleen een onderdeel van het veiligheidsbeleid, maar maakt ook onderdeel uit van het WMO-beleidsplan onder prestatieveld 1. Het bevorderen van de sociale samenhang en leefbaarheid in dorpen, wijken en buurten. - De wijkteamchef van politie dient zich aan de opdracht te houden, zoals deze binnen de politie Rotterdam-Rijnmond is gesteld aan het uitvoeren van Buurt Bestuurt. Buurt Bestuurt vraagt van de politie een andere werkwijze die voor langere tijd wordt geïntroduceerd. Dit wil zeggen samen met de gemeente, burgers en eventueel andere professionals werken aan de leefbaarheid in de buurt. Het experiment kan daardoor niet beperkt worden tot het bepalen van politie-inzet alleen. Kaders uitvoering Organisatie Intern - Voor de opstart van het experiment wordt een procesbegeleider ingezet via de RAS-gelden van de Stadsregio; - De procesbegeleider wordt ingezet om het proces van de integrale aanpak die nodig is voor Buurt Bestuurt te starten en het project te begeleiden. - De procesleider zal waar nodig de organisatie motiveren, stimuleren en activeren in het organiseren van een integrale aanpak. - De regie van het experiment ligt bij de beleidsmedewerker(s) OOV; - De uitvoering van het experiment valt onder de verantwoordelijkheid van een nog aan te stellen buurtambassadeur. Deze wordt binnen de eigen organisatie gezocht. - Indien bij de uitvoering van Buurt Bestuurt zich zaken voordoen, waarbij een integrale aanpak wordt gevraagd maar om organisatorische of financiële reden deze door de buurtambassadeur niet kan worden ingezet, worden deze zaken aan het MT zaken voorgelegd. Raad - Voor de democratische legitimatie wordt de raad geïnformeerd over de door de burgers bepaalde prioriteiten voor het politie-inzet en eventueel daaraan gekoppelde aanpak vanuit de gemeente.
Sturing op het experiment - De burgemeester treedt op als coördinerend verantwoordelijke en als woordvoerder richting de burgers. - Aangedragen prioriteiten en bij behorende oplossingen zullen door de regiehouders en/of buurtambassadeur met de verantwoordelijke portefeuillehouders worden besproken; - Het MT vervult voor de integrale aanpak binnen de gemeentelijke organisatie een trekkersrol bij het uitvoeren van het experiment Buurt Bestuurt Westvoorne. Organisatie experiment Het experiment wordt georganiseerd conform bijgevoegde concept startnotitie. Afbakening Het gebied per buurtcomité waarop Buurt Bestuurt betrekking heeft, mag echter niet te groot zijn, ca. 5000 inwoners. Wordt gekeken naar het inwoneraantal van Westvoorne per 1-1-2012, dan komt de volgende verdeling naar voren: Oostvoorne : inwoneraantal 7178 Advies twee werkgroepen Rockanje : inwoneraantal 6195 Advies twee werkgroepen Tinte. : inwoneraantal 537 Advies één werkgroep Burgerparticipatie - Eén van de speerpunten uit het coalitieprogramma is nadrukkelijker de samenwerking met burgers te zoeken. De gemeente vindt het belangrijk om bewoners vroegtijdig over voorgenomen activiteiten te raadplegen en eventueel bij de uitwerking te betrekken. - De mate waarin burgers bij Buurt Bestuurt worden betrokken is op het niveau van coproduceren: Hierbij bepalen de betrokken burgers de probleemagenda. Samen met de professionals wordt gezocht naar oplossingen Activiteiten ten aanzien van burgerparticipatie Ten tijden van bezuinigingen lijkt het organiseren van grote bijeenkomsten met bewoners op de schaal van de wijkveiligheidsplannen binnen Westvoorne niet haalbaar. Daarom moet gezocht worden naar een alternatief in de vorm van een laagdrempelige aanpak, door te kiezen voor een werkgroep structuur waarbij burgerparticipatie mogelijk is. Periodiek worden vervolgens werkgroep bijeenkomsten georganiseerd op het gemeentehuis. Via actieve werving en netwerk benadering zal door de professionals naar kandidaten worden gezocht om deel te nemen aan het experiment. Toegezien wordt dat de groep van ca. 11 tot 15 personen een goede afspiegeling blijft van de buurt. Duur van het experiment Burgers worden door het inzetten van burgerparticipatie geactiveerd om mee te denken met de gemeente. Door gebruik te maken van de kracht, kennis en inzet van burgers kan de leefbaarheid in een buurt worden vergroot, ook wanneer er weinig tot geen middelen beschikbaar zijn. In de werkgroep Omvorming Groen zijn hiermee positieve ervaringen op gedaan, met een gunstig effect op de bezuinigingen. Geadviseerd wordt om het organiseren van deze burgerkracht tijd te geven en vooralsnog geen eind datum voor dit experiment te bepalen. Tijdspad Mei-juli 2012 - Onderzoek onder burgers naar commitment voor het experiment Buurt Bestuurt Westvoorne. Indien uit het onderzoek een positief advies komt om Buurt Bestuurt uit te voeren: Juli 2012 - Opstellen communicatieparagraaf Augustus/ september 2012 - Werving kandidaten onder burgers voor Buurt Bestuurt Gestart wordt in Rockanje met daarop volgend Oostvoorne en Tinte in 2013.
Mei 2013 - Tussenevaluatie Buurt Bestuurt 4. Communicatie/Burgerparticipatie Voor Buurt Bestuurt wordt een communicatieparagraaf opgesteld, over de wijze waarop en wanneer de bewoners met burgerparticipatie in het niveau coproduceren het best betrokken kunnen worden; De communicatie bevat in ieder geval drie onderdelen: interne en externe communicatie naar partners en communicatie naar bewoners. Met de politie worden afspraken gemaakt wie wat communiceert. RAS-uren Bij de Stadsregio is voor de burgerparticipatie bij dit experiment ondersteuning aangevraagd in de vorm van zogenaamde RAS-uren. De Stadsregio heeft voor de ondersteuning bij de uitvoering van de burgerparticipatie 200 uur voor 2012 toegezegd. Afgesproken is dat de uren worden ingezet voor procesbegeleiding. Dit advies en de startnotitie plaatsen op de lijst ingekomen stukken van de raad. 5. Kosten, baten en dekking Onderzoek Buurt Bestuurt maakt onderdeel uit van het coalitieprogramma. In tijden van bezuinigingen is het noodzakelijk om eerst zorgvuldig te onderzoeken of de burger van Westvoorne zit te wachten op een experiment als Buurt Bestuurt. Dit onderzoek kan zo mogelijk gekoppeld worden aan de nulmeting. Buurt Bestuurt heeft daarnaast ook nog een forse impact op de inzet van capaciteit van onze GOA s en van de politie en kost ook veel ambtelijke beleidscapaciteit. Voor het doen van onderzoek zijn tijdens het opstellen van het coalitieprogramma geen middelen geraamd. Financiering is wel mogelijk uit bestaande budgetten. Daarvoor kan gesteld worden, dat het onderzoek wel voldoet aan de 3 O s. Immers het zijn onvoorziene kosten, die vanuit het zorgvuldigheidsbeginsel en als verantwoording naar de Raad noodzakelijk zijn. Daarnaast zijn de kosten niet uitstelbaar, omdat ze in het coalitieprogramma staan van dit college. Kosten burgerparticipatie Voor dit experiment wordt burgerparticipatie opgestart. De kosten betreffen de mailing aan de inwoners en van de bijeenkomsten (kern- en wijkniveau > eventueel zaalhuur en koffie-/theevoorziening). Mailing kan intern worden verzorgd, waardoor de kosten (brief + adresetiketten + porti) beperkt kunnen worden tot circa 2.000,--. De activiteiten vallen binnen de voorwaarden die gesteld zijn in het beleid burgerparticipatie. Voor burgerparticipatie is voor 2012 een budget beschikbaar gesteld van 19.285,-. (productnummer 40021.02.02). In overleg met de budgethouder wordt voorgesteld 2.000,- uit het beschikbare budget voor burgerparticipatie te reserveren voor het experiment Buurt Bestuurt Westvoorne. Het restant op deze post komt daarmee op: 3285,-- Kosten toezicht De politie zal het gevraagde toezicht zelf uitvoeren en bekostigen en komt dus niet ten laste van de gemeente. Het toezicht van de GOA s wordt binnen de bestaande formatie gedaan en brengt daardoor geen extra kosten met zich mee. Maatregelen ter vergroting leefbaarheid 1. WMO-gelden Door het uitvoeren van het experiment Buurt Bestuurt Westvoorne wordt gewerkt aan het verbeteren van de sociale cohesie in de buurt. Dit valt onder het Algemeen beleid WMO:
Prestatieveld 1: het bevorderen van de sociale samenhang en leefbaarheid in dorpen, wijken en buurten. Voor initiatieven die vallen binnen dit prestatieveld vallen is 5000,-- beschikbaar (productnummer 46201 01 01, subproduct 434 0860) In overleg met de budgethouder wordt voorgesteld om per werkgroep een werkbudget beschikbaar te stellen van 500,--. Het restant op deze post komt daarmee op 3000,--. 2. Maatregelen ter verbetering van de fysieke leefbaarheid Voor maatregelen die noodzakelijk zijn, maar die niet binnen de bestaande planning en begroting vallen, is geen aanvullend budget in de begroting 2012 e.v. beschikbaar. De middelen (flexibel budget integraal veiligheidsbeleid) die beschikbaar waren zijn wegbezuinigd. Dit heeft tot consequentie dat alleen maatregelen kunnen worden uitgevoerd die al opgenomen zijn binnen de begroting 2012-2015. Indien er aanvullende acties nodig blijken, kunnen de benodigde middelen hiervoor voor het eerst worden opgenomen in de jaarschijf 2016. Dit is een belangrijke kaderstelling voor het experiment. Waar in het verleden voor niet begrote activiteiten aanspraak gemaakt kon worden op de algemene middelen, is dit in het kader van de economische situatie niet mogelijk. Ook aanspraak op de reserve voor incidentele uitgaven is onverstandig. Niet begrote uitgaven toch opvoeren, leidt tot bezuinigingen elders. Anderzijds biedt Buurt Bestuurt ten tijde van bezuinigingen juist kansen. Door kennis en kracht vanuit burgers te benutten en te bundelen met die van de gemeente kunnen winstgevende oplossingen worden bedacht. 6. Risicomanagement en weerstandvermogen Centraal klachten meldpunt Het centraal klachtenmeldpunt vormt een spil bij Buurt Bestuurt. Bij dit meldpunt kunnen burgers klachten kwijt die de leefbaarheid in de buurt raken. Het centraal klachten meldpunt is laagdrempelig, waardoor de klachtenregistratie een goede monitor vormt voor hetgeen onder de burgers ten aanzien van leefbaarheid in Westvoorne speelt. Het klachtenmeldpunt kan daardoor goede input leveren voor de agenda van Buurt Bestuurt. Anderzijds kan binnen Buurt Bestuurt de sociale cohesie ontwikkeld worden die nodig is om problemen die opvallen in de klachtenregistratie op te lossen. Het centraal klachtenmeldpunt is echter nog niet gerealiseerd. Beschikbare capaciteit Inzet van de GOA s, buurtambassadeur en beleidsmedewerkers OOV wordt geacht binnen de bestaande capaciteit te vallen. Gelet op het feit dat dit experiment bij de reguliere werkzaamheden komt kan de gevraagde inzet voor het experiment Buurt Bestuurt Westvoorne knelpunten opleveren. 7. Toelichting N.v.t. 8. Samenvatting (indien de omvang van dit advies daar aanleiding toe geeft) U wordt het volgende geadviseerd: - Akkoord te gaan met het doen van onderzoek onder burgers naar commitment voor het experiment Buurt Bestuurt Westvoorne; - Akkoord te gaan met de gestelde randvoorwaarden en kaders voor het experiment Buurt Bestuurt Westvoorne ; - Het experiment Buurt Bestuurt Westvoorne te presenteren in de informatieronde van de raad.