Rendementsmonitor warmte

Vergelijkbare documenten
Rendementsmonitor warmte

Rendementsmonitor warmte

Rendementsmonitor warmteleveranciers 2015 en 2016

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Rendementsmonitor warmteleveranciers

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Gevolgen CBb-uitspraak en update WACC 1. Rebel: Draft report The WACC for the Dutch TSO s and DSO s 2. Rebel: Memo Resultaten actualisatie WACC

Klankbordgroep REG e bijeenkomst 28 september 2015

BIJLAGE B BIJ X-FACTORBESLUIT

De Energie BV. 4 maart 2013

BIJLAGE B BIJ ONTWERP X-FACTORBESLUIT

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Bijlage 1 haalbaarheidsstudie Warmtewisselaar

Business Valuation : groeiend belang

HOLLEBLOC 4Cast Model voor TOEKOMST ONDERZOEK

Belgisch Instituut voor postdiensten en telecommunicatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

WACC Drinkwater

BUSINESS VALUATION UITWERKING TOPAAS B.V.

Klankbordgroep Methodebesluiten Netbeheer Elektriciteit en Gas september2013

18/12/2012 Financiële steun nodig om de technieken rendabel in te zetten. Yoko Dams - VITO

Gijs de Man 12 oktober 2010

Financiële analyse van de jaarrekening

Rendementseis preferente aandelen bij bedrijfsopvolging

Financieel Management

Themabijeenkomst Warmtewet

Agenda. Wie is De Hooge Waerder?

Om de sector zo goed mogelijk te vertegenwoordigen, hebben we alle ondernemingen geïdentificeerd die hun jaarrekening op de website van de NBB

Warmtewet vervolg. implementatie proces

1 Inleiding. 2 Zienswijze VEMW BIJLAGE II

Stichting United Bikers Against Abuse Europe Grindweg EG Wolvega

MJA Workshop Wet & Regelgeving. Duurzaamheid, gebouwen en energiebesparing

1/7. 1 Inleiding. 2 Zienswijze Vewin BIJLAGE II

Case bungalow park. Opgave 1

KEN DE GETALLEN. Inzicht in financiële cijfers. Loek Vis BASIS & BELEID ORGANISATIEADVISEURS

Oefenopgaven Hoofdstuk 8

Waarom gaan we investeren We verwachten winst te maken! Alleen rekening houden met toekomstige ontvangsten en uitgaven.

BIJLAGE C BIJ ONTWERP-METHODEBESLUIT

Benchmark VVT (inleiding) 2017 Adstrat 1

BIJLAGE E BIJ METHODEBESLUIT

Hoofdpuntenverslag. Bijeenkomst met appellanten inzake wijziging methode kostenvoet vreemd vermogen d.d. 21 januari 2016, 15:00-17:00h, te Den Haag

welkom op de Informatieavond van MeppelEnergie

Resultaten herbeoordeling WFZ-deelnemers 2014

11 Investeringsselectie

Deze examenopgave bestaat uit 9 pagina s, inclusief het voorblad. Dit examen bestaat uit 4 opgaven en omvat 25 vragen.

Periodieke beoordeling WFZ-deelnemers 2017

Rentabiliteitsstudie Belgische concessiehouders en agenten. Met dank aan :

Periodieke beoordeling WFZ-deelnemers 2018

Bedrijven zijn verplicht 1 maal per jaar een balans op te stellen en een winst & verliesrekening te maken. (voor de belastingdienst)

Onderzoek inkoopkosten warmte

De directie van Stichting Plan Angel Provincialeweg AA Amsterdam. Jaarrekening Datum vastgesteld:

ONRENDABELE TOP. ERGO werkgroep 31 oktober 2018 Casper Tigchelaar Marijke Menkveld

Warmtelevering Dordtse Kil. Kyck over den Dyck. 1 juli 2010

Periodieke beoordeling WFZ-deelnemers 2016

Bijlage bij het besluit van 13 september 2010 met kenmerk _1/242.BT831.

Tweede Kamer der Staten-Generaal

De vermogens- kostenvergoeding voor drinkwater- bedrijven Second opinion

a. Stel de beginbalans op 1 januari 2006 samen volgens het model van bijlage I.

Autoriteit Consument Markt

1 november 2011 Examenhal (18:30 21:30)

Eindexamen m&o vwo I

Richtlijn Garanties van Oorsprong voor hernieuwbare warmte

De directie van Stichting Plan Angel Provincialeweg AA Amsterdam. Jaarrekening Datum vastgesteld:

Oefenopgaven Hoofdstuk 7

Stakeholdermeeting herstel methodebesluiten. ACM 5 november 2018

Warmtepompen. Een introductie

De gemiddelde vermogenskosten en optimale vermogensstructuur

Financial Management BDK A. Kapitaalkosten

1 Inleiding Kostenvoet vreemd vermogen Risicovrije rente Rente-opslag Conclusie Kostenvoet eigen vermogen...

Bijlage 2 Uitwerking van de methode voor de WACC Bijlage bij het ontwerp-besluit van 12 maart 2010 met kenmerk _1/74

Reken maar! t.b.v. training CFP-examen (FPSB-Nederland) Donald van As

Regulering Drinkwaterbedrijven vanaf 2014

JAARVERSLAG VAN SOCIETY SPORTS B.V. EN THE SOCIETY SHOP B.V.

Pagina. Minister van Infrastructuur en Milieu Mevrouw drs. M.H. Schultz van Haegen Postbus EX 'S-GRAVENHAGE. Den Haag, 23 juli 2015

Welkom. RB Studiekring Lezing ondernemingswaardering Deel 2. ValuePro - RB Studiekring 1

Welke BTW tarieven zijn er? 21% luxe goederen 6% primaire levensbehoefte 0% vrijgesteld (export, overheidsdiensten)

Break-evenanalyse Het break-evenpunt is de afzet waarbij geen winst maar ook geen verlies wordt gemaakt.

Aanleiding. Waarom de Warmtewet

Verslag afzonderlijke boekhouding verslagjaar artikel 43 lid 9 Elektriciteitswet artikel 32 lid 11 Gaswet

COGEN Vlaanderen vzw. Doelstelling: actief meewerken aan de ontwikkeling van kwaliteitsvolle WKK Expertisecentrum Expertiseverstrekking naar leden

Koninklijke BAM Groep nv Jaarcijfers Persbijeenkomst Amsterdam, 3 maart 2011

Rentabiliteitsstudie 2017 Belgische concessiehouders en agenten

Financiële analyse. Les 3 Kengetallen. Opdracht voor volgende lesweek

Zaanstad collectief van t gas af MRA Warmte Koude Jan Schreuder, Programmamanager Duurzaamheid 28 februari 2019

De Warmtewet: wat u moet weten. Iman Brinkman

Masterclass Warmtewet 3 en 5 juni Marco de Boer VBTM Advocaten m.de.boer@vbtm.nl

ZEEËN VAN KANSEN FINANCIEEL MANAGEMENT

BELGISCH INSTITUUT VOOR POSTDIENSTEN EN TELECOMMUNICATIE

De vermogens- kostenvergoeding voor drinkwater- bedrijven Second opinion

Wij menen met deze rapportage aan onze opdracht te hebben voldaan. Tot het geven van nadere toelichting zijn wij gaarne bereid.

Verdieping jaarrekeningen Avalex en VOM B.V. 2013

Bijlage 2 Uitwerking van de methode voor de WACC

Direct costing en break even analyse

Spreektekst Technische Briefing Tweede Kamer, 30 november 2017.

Financieel verslag 2015

Bio-WKK en WKK in de glastuinbouw: meer met minder

Illustratie VESTA. energiemodel gebouwde omgeving. Ruud van den Wijngaart Rob Folkert. Workshop energiebesparing gebouwde omgeving 26 mei 2011

Rendement in een laagrentende omgeving

A billion here, a billion there, and pretty soon you're talking about real money.!!!! Everitt Dirksen (US Senator)

Transcriptie:

Rendementsmonitor warmte Klankbordgroep ACM, Den Haag, 7 september 2015

Doel van deze klankbordgroep: goed begrijpen van resultaten Wij hebben aangeleverde gegevens geanalyseerd. Deze klankbordgroep heeft als doel om stakeholders te informeren en de resultaten beter te begrijpen. 2

Agenda 1. Indicatieve bandbreedte redelijk rendement 2. Resultaten 3. Duiding van resultaten 4. Rapportage 5. Planning 6. Vragen 3

Indicatieve bandbreedte redelijk rendement op basis van beschikbare gegevens (1/2) Om rendementen in perspectief te plaatsen vermelden wij een indicatieve waarde voor de hoogte van een redelijk rendement. Activiteiten van warmteleveranciers lopen uiteen (alleen levering, levering + productie). Wij baseren ons voor de onderkant van de bandbreedte op de door ACM vastgestelde WACC voor regionale netwerkbeheerders. De bovenkant van de bandbreedte voor de rente-opslag en bèta (bron: Damodoran) is gebaseerd op utilities. 4

Indicatieve bandbreedte redelijk rendement op basis van beschikbare gegevens (2/2) Parameter WACC Onderkant Bovenkant Nominale risicovrije rentevoet 2,5% 2,5% Issuance fee 0,15% 0,15% Renteopslag 1,20% 1,65% Kosten vreemd vermogen 3,9% 4,3% Marktrisicopremie 5,0% 5,0% Asset beta 0,35 0,61 Equity beta 0,61 1,07 Kosten eigen vermogen 5,6% 7,8% Gearing 50% 50% Belastingvoet 25% 25% Nominale WACC voor belastingen 5,6% 7,4% 5

In het informatieverzoek onderscheid tussen warmteleveranciers met en zonder vastgoed Leveranciers met vastgoed hebben (zoals verwacht) vaak geen inzicht in de activawaarde. Daarom bruto-marge als rendementsmaatstaf. Voor overige leveranciers zijn voldoende gegevens beschikbaar om het rendement op het geïnvesteerde vermogen te berekenen. Voor leveranciers met vastgoed alleen gegevens voor 2014. Overige leveranciers 2013 en 2014. Verdeelsleutel: leveranciers hebben in meeste gevallen zelf kosten verdeeld. Anders omzet als basis voor verdeling. 6

Resultaten: ROIC leveranciers zonder vastgoed Rendement totaal (gewogen gemiddelde) Spreiding rendement op leveranciersniveau Jaar Sleutel: omzet Sleutel: afzet # netten 2013 7,1% 7,8% 62 2014 2,6% 3,1% 133 ROIC 20% 15% 10% 5% 0% -5% -10% -15% -20% -25% 2013 2014 40,00% 35,00% 30,00% 25,00% 20,00% 15,00% 10,00% 5,00% 0,00% -5,00% 7

In 2013 was er nog een boekhoudkundige winst, in 2014 nauwelijks meer Wij rekenen op EBIT-niveau. Dat is voor interestbetalingen en belastingen. Aanname: gearing 50%, kosten vreemd vermogen 4,1%, VPB 25%, geen verliescompensatie Rendement na belastingen en interest 2013: 3,8% Rendement na belastingen en interest 2014: 0,4% 8

Rendementen: grote/kleine leveranciers en kleinverbruiker/grootverbruikers (ROIC) Grote leveranciers Kleine leveranciers 2013 2014 ROIC # netten ROIC # netten 7,4% 41 2,8% 109-3,2% 21-6,8% 24 2014 Sleutel: omzet Sleutel: afzet # netten <100kW 0,9% 3,2% 133 >100kW 5,7% 3,0% 68 9

Rendementen: primaire warmtebron (ROIC) 20% 15% 10% ROIC 5% 0% -5% -10% 2013 ROIC 2014 ROIC -15% WKO WKC Anders WKK CV Restwarmte Herkennen jullie het beeld? (specifiek voor WKO s) 10

Rendementen: leeftijd van de warmtebron (ROIC) 15% 10% 5% ROIC 0% -5% -10% 2013 ROIC 2014 ROIC -15% 0-5 jaar 5-10 jaar 10-20 jaar >20 jaar Vergelijkbare resultaten voor leeftijd warmtebron/warmtenet Niet voor alle netten is de leeftijd opgegeven Herkennen jullie het beeld? 11

Rendementen: bruto-marge (beschikbaar voor alle leveranciers) Lagere bruto-marge voor leveranciers met vastgoed wordt verklaard door wijze waarop zij kosten voor warmtelevering in rekening brengen. jaar Brutomarge geen vastgoed 2013 44,4% 2014 43,8% vastgoed 2014 14,8% 12

Rendementen: bruto-marge (2014) per warmtebron 60% 50% Bruto-marge 40% 30% 20% Bruto marge - met vastgoed Bruto marge - zonder vastgoed 10% 0% WKO WKC Anders WKK CV Restwarmte 13

Verschillende conclusies voor verschillende typen leveranciers Voor leveranciers met vastgoed is het rendement op het geïnvesteerd vermogen (ROIC) niet vast te stellen. Kosten en opbrengsten die onderdeel uitmaken van de huur zijn niet in beschouwing genomen. Als afschrijvingskosten wel zouden worden meegenomen (en ze vergelijkbaar zijn met die van overige leveranciers) is het rendement negatief. Voor leveranciers zonder vastgoed viel het rendement in 2013 binnen de indicatieve hoogte van het redelijk rendement. In 2014 waren de netten verlieslatend. Grote verschillen tussen leveranciers/warmtebronnen. 14

Bij de interpretatie moet rekening worden gehouden met de context Naast de geanalyseerde kenmerken van warmtenetwerken zijn er andere factoren die resultaten beïnvloeden: Energieprijzen (elektriciteit/gas) Klimaat (graaddagen) Bezetting warmtenet (nieuwbouwprojecten, huurbezetting) Bijzonderheden op netniveau Cijfers zijn een momentopname. Zijn er andere factoren die wij zouden moeten noemen als verklaring voor de resultaten? 15

De Rendementsmonitor bevestigt deels de resultaten uit 2010 Conclusie 2010: bedrijfsrendement in 2008 lager dan het normrendement (gemiddeld rendement: 1,9%). Onderzoeken zijn niet zomaar te vergelijken: In 2010 onderzoek bij 4 leveranciers Wijzigingen in methode (b.v. gebruik boekwaarde) In 2010 rendement op aansluitingen <1000 kw i.p.v. 100 kw Gewijzigde externe factoren (E/G-prijzen, graaddagen) 16

Rapportage: geen gegevens herleidbaar naar leveranciers Het rapport geeft geen inzicht in rendement van afzonderlijke leveranciers. Wij nemen een uitgebreide toelichting op van de gebruikte methodologie, voorafgaand aan de presentatie van de resultaten. 17

ACM zal het rapport aanbieden aan de Minister Ecorys rondt de rapportage in september af. Daarna biedt ACM het rapport aan bij de minister van Economische Zaken 18

Onze contactgegevens Robert Haffner T: 010 453 86 26 M: 065 793 34 01 E: robert.haffner@ecorys.com Gerard Achterberg T: 010 453 84 06 M: 06 525 659 47 E: gerard.achterberg@ecorys.com Harry van Til T: 010 453 86 52 M: 063 920 68 28 E: harry.vantil@ecorys.com 19