VERSLAAFD: VAN ENGEL TOT KLEINMAN Afscheidsrede Cor A.J. de Jong Hoogleraar Verslaving en Verslavingszorg, Radboud Universiteit Nijmegen Institute for Scientist-Practitioners in Addiction nispa.dejong@gmail.com www.nispa.nl VERSLAAFD: VAN ENGEL TOT KLEINMAN Afscheidscollege Cor A.J. de Jong Hoogleraar Verslaving en Verslavingszorg, Radboud Universiteit Nijmegen Institute for Scientist-Practitioners in Addiction nispa.dejong@gmail.com www.nispa.nl 1
WAT KUNT U VERWACHTEN? Wat is verslaving? Het BioPsychoSociale model revisited Start met Waarom? Waarom word je hulpverlener? Hoe verleen je hulp? Hoe nu verder? WAT KUNT U VERWACHTEN? Wat is verslaving? Het BioPsychoSociale model revisited Start met Waarom? Waarom word je hulpverlener? Hoe verleen je hulp? Hoe nu verder? "Verslaving is een primaire, chronische ziekte van de hersenen waarbij circuits van beloning, motivatie en het geheugen aangetast zijn. Dit leidt tot kenmerkende biologische, psychologische, sociale en spirituele verschijnselen. De betrokkene streeft beloning en/of verlichting op een pathologische wijze na door middelengebruik en andere gedrag Verslaving wordt gekenmerkt door: onvermogen abstinent te blijven, verminderde controle over gedrag, zucht, verminderd inzicht in en besef van problemen in het eigen gedrag en interpersoonlijke relaties, en disfunctionele emotionele reacties Net als bij andere chronische aandoeningen, wisselen terugval en remissie elkaar vaak af Zonder behandeling of werken aan herstel is verslaving progressief en kan leiden tot invaliditeit of vroegtijdig overlijden. International Society of Addiction Medicine: www.isamweb.org/definitions American Society of Addiction Medicine: www.asam.org/for-the-public/definition-of-addiction WAT KUNT U VERWACHTEN? Wat is verslaving? Het BioPsychoSociale model revisited Start met Waarom? Waarom word je hulpverlener? Hoe verleen je hulp? Hoe nu verder? 2
Het BioPsychoSociale model en de onderzoeksagenda Suprematie Prioriteit Suprematie Prioriteit 3
WAT KUNT U VERWACHTEN? Wat is verslaving? Het BioPsychoSociale model revisited Start met Waarom? Waarom word je hulpverlener? Hoe verleen je hulp? Hoe nu verder? 4
WAT KUNT U VERWACHTEN? Wat is verslaving? Het BioPsychoSociale model revisited Start met Waarom? Waarom word je hulpverlener? Hoe verleen je hulp? Hoe nu verder? EMPATHIE EMPATHIE Overeenstemming emotionele toestand Emoties delen EMPATHIE EMPATHIE Gezichtspunt ander innemen Doelgericht helpen Bezorgdheid om anderen Troost Bezorgdheid om anderen Troost Overeenstemming emotionele toestand Emoties delen Overeenstemming emotionele toestand Emoties delen 5
Rembrandt: De barmhartige Samaritaan Lucas10: 30-37 ( met innerlijke ontferming ) DE BELANGRIJKSTE REDEN VOOR MIJ OM ARTS (n=24) VERSLAVINGSARTS (n=17) KJ/GZ PSYCHOLOOG (n=26) TE WORDEN IS: In mijn geval omdat ik op de middelbare goed was in exacte vakken en iets met mensen wilde doen. En toen ben ik dus geneeskunde gaan studeren. DE BELANGRIJKSTE REDEN VOOR MIJ OM ARTS (n=24) VERSLAVINGSARTS (n=17) KJ/GZ PSYCHOLOOG (n=26) TE WORDEN IS: MENSEN KENNIS BEROEP Helpen Contact maken Redden Genezen Lichaam Psyche Ziekteprocessen Uitdaging Hoog niveau Dit is het! VERSCHILLENDE AMBITIES IN DE GEZONDHEIDSZORG MARKTWERKING BEROEPSKEUZE MENSEN Helpen Contact maken Redden Genezen KENNIS VERWERVEN Lichaam Psyche Ziekteprocessen BEROEP Uitdaging Hoog niveau Dit is het! 6
VERSCHILLENDE AMBITIES IN DE GEZONDHEIDSZORG VERSCHILLENDE AMBITIES IN DE GEZONDHEIDSZORG Zorgverzekeraars en MARKTWERKING GELD Concurrentie Productie Omzet Winst-verlies Kosten-baten analyse PROCESSEN Registratie Deregulering Doelmatigheid Outputsturing Macht Zorgverleners en hun BEROEPSKEUZE MENSEN Helpen Contact maken Redden Genezen KENNIS VERWERVEN Lichaam Psyche Ziekteprocessen BEROEP Uitdaging Hoog niveau Dit is het! MARKTWERKING GELD Concurrentie Productie Omzet Winst-verlies Kosten-baten analyse PROCESSEN Registratie Deregulering Doelmatigheid Outputsturing Macht BEROEPSKEUZE MENSEN Helpen Contact maken Redden Genezen KENNIS VERWERVEN Lichaam Psyche Ziekteprocessen BEROEP Uitdaging Hoog niveau Dit is het! WAT KUNT U VERWACHTEN? Wat is verslaving? Het BioPsychoSociale model revisited Start met Waarom? Waarom word je hulpverlener? Hoe verleen je hulp? Hoe nu verder? De één zoekt een verloskundige voor zijn gedachten, de ander zoekt iemand die hij helpen kan: zo ontstaat een goed gesprek. 7
Twee kernvragen in de ontmoeting met de patiënt Wat is er aan de hand, volgens jou? Wat gaan we er aan doen, volgens jou? Wat kunt u verwachten? Wat is verslaving? Het BioPsychoSociale model revisited Start met Waarom? Waarom word je hulpverlener? Hoe verleen je hulp? Wat bied je aan als hulp? Hoe nu verder? Met therapeutische processen Met therapeutische processen Remoralisatie Remediatie Rehabilitatie Recovery Remoralisatie: Hoop geven Remediatie: Bevorderen symptomatisch herstel Rehabilitatie: Verbeteren functioneren op vele terreinen Recovery: Er zijn als de patiënt zijn eigen leven vorm geeft In een therapeutische omgeving Als een therapeut die Good enough is Holding: schep een veilige omgeving om te spreken Containing : verdraag heftige emoties en het daaraan gekoppelde gedrag (tot op zekere hoogte) probeer te bevatten wat er gebeurt en te begrijpen geef het terug in woorden Good enough Een hulpverlener die zich voortdurend probeert te verbeteren en uitmuntendheid te bereiken door zich te spiegelen aan de geldende normen, die uit te dagen en te verhogen En zich niet te verliezen in de illusie van perfectie 8
MAAR...deze patiënten roepen een veelheid van gevoelens, gedachten en reacties op bij hulpverleners. Meestal zijn dat geen positieve gedachten, gevoelens of reacties. Ze bevestigen het stigma dat deze patiëntengroep draagt..deze patiënten roepen een veelheid van gevoelens, gedachten en reacties op bij hulpverleners. Meestal zijn dat geen positieve gedachten, gevoelens of reacties. Ze bevestigen het stigma dat deze patiëntengroep draagt????? Hoe gedemoraliseerd zijn verslaafde patiënten?..deze patiënten roepen een veelheid van gevoelens, gedachten en reacties op bij hulpverleners. Meestal zijn dat geen positieve gedachten, gevoelens of reacties. Ze bevestigen het stigma dat deze patiëntengroep draagt Zorgverzekeraars en MARKTWERKING GELD Concurrentie Productie Omzet Winst-verlies Kosten-baten analyse PROCESSEN Registratie Deregulering Doelmatigheid Outputsturing Macht Zorgverleners en hun BEROEPSKEUZE MENSEN Helpen Contact maken Redden Genezen KENNIS VERWERVEN Lichaam Psyche Ziekteprocessen BEROEP Uitdaging Hoog niveau Dit is het! 9
VERSCHILLENDE TAAL IN DE GEZONDHEIDSZORG Moderne medische taken Zorgverzekeraars en MARKTWERKING Zorgverleners en hun BEROEPSKEUZE Remoralisatie: HOOP GEVEN Remediatie: Bevorderen symptomatisch herstel Rehabilitatie: Verbeteren functioneren op vele terreinen Recovery: Er zijn als de patiënt zijn eigen leven vorm geeft Moderne medische taken Moderne medische taken Remediatie: BEVORDEREN KLINISCH HERSTEL Rehabilitatie: Verbeteren functioneren op vele terreinen Rehabilitatie: VERBETEREN FUNCTIONEREN OP VELE TERREINEN Recovery: Er zijn als de patiënt zijn eigen leven vorm geeft Recovery: Er zijn als de patiënt zijn eigen leven vorm geeft VOLG RICHTLIJNEN, MAAR BLIJF OOK ZELF NADENKEN! EBM: Bekwaam je in zoeken en beoordelen van recente literatuur Moderne medische taken: Remediatie & Rehabilitatie Wat is er aan de hand, volgens jou? Moderne medische taken Recovery: ER ZIJN ALS DE PATIËNT ZIJN EIGEN LEVEN VORM GEEFT, MAAR.. Wat gaan we er aan doen, volgens jou? Shared Decision Making: Evelien Joosten, 2009: Let s decide together HOE DOE JE DAT??????? VRAAG HET DE PATIËNT!!! 10
Twee kernvragen in de ontmoeting met de patiënt Wat is er aan de hand, volgens jou? Wat gaan we er aan doen, volgens jou? Wat is jouw Verklarend Model? Therapeut? Patiënt Therapeut! Patiënt 11
FEEDBACK NA HET INTERVIEW patiënte is heel tevreden omdat we op gelijk niveau met elkaar spraken in de vrijheid van communicatie die was ontstaan kwamen er nieuwe inzichten en verhalen naar voren, er was tijd genoeg om alle antwoorden te geven, dit heb ik nog nooit meegemaakt, patiënt had niet gedacht dat hij er zelf wat van op zou steken.., dat hij zich vereerd voelde dat hij zelf vragen mocht stellen, en dat we allebei vinden dat de Verklarende Modellen een bijzonder en zeer nuttig onderdeel van de behandeling is. WAT KUNT U VERWACHTEN? Wat is verslaving? Het BioPsychoSociale model revisited Start met Waarom? Waarom word je hulpverlener? Hoe verleen je hulp? Hoe nu verder? WORD EEN GOOD-ENOUGH HULPVERLENER! Vraag je af: Waarom verleen ik hulp? Hoe verleen ik hulp? Hoe en tot hoever emancipeer ik als hulpverlener? Definieer verslaving conform ISAM/ASAM Gebruik het BPS-model als kader Volg richtlijnen met gezond verstand Bekwaam je in: EBM als leermethode Shared Decision Making Het ontdekken van het Verklarend Model van verslaving van jezelf en de patiënt WAT KUNT U VERWACHTEN? Wat is verslaving? Het BioPsychoSociale model revisited Start met Waarom? Waarom word je hulpverlener? Hoe verleen je hulp? Hoe nu verder? 12
13