SEKSUELE GEZONDHEID JAARVERSLAG 2015 CASUS: SYFILIS CLUSTER WIE ZIJN WIJ? De afdeling seksuele gezondheid heeft als taken het bestrijden van soa, bevorderen van seksuele gezondheid onder jongeren onder de 25 jaar (Sense) en prostitutiezorg. Deze taken hebben zowel curatieve als preventieve aspecten. De curatieve activiteiten bestaan uit het uitvoeren van spreekuren en in het kader van preventie worden voorlichtings- en outreachactiviteiten aangeboden. We hebben spreekuren op 4 verschillende locaties; Alkmaar, Hoorn, Den Helder en het prostitutiecentrum Zevenhuizen in Alkmaar. Deze spreekuren zijn gratis en indien gewenst anoniem voor o.a. jongeren onder de 25 jaar, mannen die seks hebben met mannen, prostituees, mensen die klachten hebben passend bij een SOA en mensen die een waarschuwing hebben gehad voor een soa van hun sekspartner. In 2015 meldde zich op onze poli seksuele gezondheid een jongeman (30+). Hij was gewaarschuwd door een vrouwelijke sekspartner voor syfilis. Toen de uitslag van het bloedonderzoek binnen kwam bleek hij actieve syfilis te hebben. We hebben hem direct behandeld en met hem gesproken over zijn sekscontacten van de laatste maanden. Uiteindelijk zijn 7 contactpersonen (allen vrouwen) door ons onderzocht en bleken meerdere vrouwen een recente infectie te hebben. Toen voor ons duidelijk werd dat dit een cluster was met een netwerk van contactpersonen is een grafisch overzicht gemaakt. De huisartsen in deze regio zijn bericht om alert te zijn op toename van syfilis onder jonge heteroseksuelen. Er zijn nog enkele secundaire besmettingen geweest, maar inmiddels is het cluster uitgedoofd. Syfilis is goed behandelbaar en indien tijdig behandeld ontstaan geen negatieve complicaties.
VOORUITBLIK 2016: Zelfsturing en resultaatgericht werken Wij zijn op weg naar een GGD die past bij de toekomst. De veranderende samenleving vraagt om een andere GGD. Een GGD die past bij de veranderde behoefte en rol van de burger en van gemeenten. Om die reden gaat in 2016 het team seksuele gezondheid aan de slag met een transformatie naar resultaat gericht werken en zelfsturing. Partnerwaarschuwing.nl Uit onderzoek bleek de afgelopen jaren dat er een verbeterslag gemaakt kan worden in de partnerwaarschuwing. Via www.partnerwaarschuwing.nl ligt hier nu extra aandacht op. Het doel van partnerwaarschuwing is om actief soa s op te sporen om zo de duur van infecties te verkorten, complicaties van onbehandelde soa te voorkomen en herinfecties te voorkomen. Door sekspartners te waarschuwen kunnen zij zich tijdig laten testen en zo nodig laten behandelen. Zij kunnen op hun beurt weer hún sekspartners waarschuwen. Zo wordt verdere transmissie in de populatie onderbroken. Als hulpmiddel hierbij is de website partnerwaarschuwing. nl ontwikkeld. Partnerwaarschuwing.nl is een website voor professionals, om soa-cliënten te ondersteunen bij het waarschuwen van hun sekspartners. De site is ontwikkeld door GGD Rotterdam Rijnmond en GGD Amsterdam, in samenwerking met Soa Aids Nederland en het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG). De site wordt gebruikt door centra voor seksuele gezondheid (GGD soapoli s), huisartspraktijken en andere professionals die soa behandelen. GRAS-studie Sinds december 2015 neemt de afdeling Seksuele Gezondheid deel aan een landelijke studie naar de effectiviteit van antibiotica bij Gonorroe. Bekend is dat de bacterie die Gonorroe veroorzaakt steeds minder gevoelig wordt voor verschillende antibiotica (resistentie). Deze studie, GRAS (Gonokokken Resistentie tegen Antibiotica Surveillance programma in Nederland), helpt vroegtijdig resistentie aan het licht te brengen.
Aantal consulten per risicogroep met vindpercentage Niet-Westers Prostituee MSM HIV+ 48,1% 13,2% 20,3% Consulten Vindpercentage MSM Gewaarschuwd Klachten <25 jaar 25,4% 36,6% 26,9% 19,2% 0 500 1000 1500 2000 2500 Soa s en HIV In 2015 zijn er 3809 consulten verricht waarbij soa-testen zijn gedaan (ruim 400 meer dan in 2014). Hieronder vallen de consulten op de soa-poli (2892), de testen in het prostitutiecentrum Zevenhuizen (164) en de thuistesten (753) waarmee in 2014 is gestart. In 19,9% van de gevallen werd één of meerdere soa (totaal 808) gevonden uit de zogenoemde Big-5, de soa die voor de volksgezondheid de grootste relevantie hebben (landelijk 17,2%, bron: Soa-thermometer). Eénmaal is een LGV infectie aangetoond (agressievere variant van Chlamydia). Zoals ook te zien in de tabel, is er sprake van een absolute stijging van Gonorroe en Syfilis in 2015. Overzicht Big 5 2013 2014 2015 Chlamydia 487 613 654 Gonorroe 73 62 101 Syfilis 12 22 46 HIV 5 4 3 Hepatitis b 0 1 1 Risicogroepen: soa & consult Specifieke risicogroepen komen in aanmerking om via de soa-poli getest te worden (al dan niet via een thuistest). Hoe die consulten zijn verdeeld en hoe vaak welke soa is gevonden is te zien in de bijbehorende tabellen. Ten opzichte van 2014 zien we weinig verschillen in de vindpercentages. Onder HIV+ MSM (mannen die seks hebben met mannen) is het vindpercentage erg hoog. Het vindpercentage onder prostituees op de soa-poli ligt een stuk lager dan gemiddeld. We zien nog steeds meer vrouwen dan mannen en er zit nog steeds groei in het aantal consulten per jaar. Consult: vrouwen vs. mannen 2188 1621 2011 2012 2013 2014 2015
Bevindingen Anale soa s bij vrouwen Sinds 2015 wordt indien sprake is van anale seks bij vrouwen ook een anaal swab op Chlamydia en Gonorroe verricht. In totaal gaat het om 255 swabs waarbij 52 keer (20%) Chlamydia en 8 keer (3%) Gonorroe is gevonden. Dit is van extra van belang omdat de behandeling voor een anale Chlamydia inmiddels anders is dan die voor urogenitale Chlamydia. Soa Anticonceptie (ongewenste) Zwangerschap Seksualiteit Seksueel geweld De jongerenwebsite: www.sense.nl, biedt veel informatie over seksualiteit, verliefdheid, relaties, liefde en alles wat daarbij komt kijken. De regeling, gesubsidieerd door het Ministerie van VWS, is bedoeld voor jongeren die niet naar de huisarts willen. Stijging Gonorroe en Syfilis Voor de eerder genoemde stijging van totaal aantal Gonorroe is geen duidelijke verklaring gevonden. Opvallend in 2015 is de stijging van Syfilis. Uit de ruim 1800 nieuwe testen naar Syfilis is 46 maal een nog niet eerder bekende Syfilis gevonden. Deze stijging is zowel zichtbaar onder MSM als onder heteroseksuelen. Onder laatst genoemden lijkt sprake van een regionaal cluster. Inmiddels is dit cluster uitgedoofd (zoals beschreven in openingscasus). Sense Voor jongeren onder de 25 jaar heeft de afdeling Seksuele Gezondeid speciale spreekuren voor Sense. Jongeren kunnen dit spreekuur op 4 locaties bezoeken om vragen te stellen over: Aantal consulten We hebben 311 consulten gedaan in 2015, in 2014 waren dit er nog 509. Simpele hulpvragen worden vaker beantwoord via de chatfunctie, die in 2015 met Soa Aids Nederland is opgezet en bemand wordt door een Senseopgeleide verpleegkundige. Reacties: Je kunt anoniem vragen stellen wanneer het jou uitkomt. Je hebt snel antwoord op je vragen. Prostitutiezorg Zevenhuizen Wat doen we voor prostituees? De GGD... doet wekelijkse ronde langs de ramen legt contact met nieuwe sekswerkers maakt afspraken voor soa-/ maatschappelijke spreekuren
beantwoordt direct gezondheidsvragen bevordert zelfredzaamheid, weerbaarheid en emancipatie werkt outreachend, door de doelgroep via internetconsulten te benaderen begeleidt uitstaptrajecten Roze Zaterdag In mei 2015 werd de Roze Zaterdag georganiseerd in Alkmaar. Het thema voor dit jaar was Be Proud. Hiermee wil de organisatie laten zien dat je trots kunt zijn op wie je bent! Voorlichting en outreach Voorlichting onderwijs Op het Clusius College in Hoorn heeft de afdeling Seksuele Gezondheid twee keer voorlichting gegeven over soa s en onze soa-afdeling. Ook was er aandacht voor het gebruik van anticonceptie en voor Loverboy-problematiek. Op het OSG in Hoorn zijn ook twee voorlichtingen gegeven op verzoek van de Jeugdgezondheidszorg GGD HN. Saunabezoek en thema-avond Voor de doelgroep mannen, die seks hebben met mannen, hebben we drie keer een sauna bezocht in onze regio om de aanwezige personen te testen op soa en te vaccineren tegen Hepatitis B. We zijn op de thema-avond van het COC aanwezig geweest om Hepatitis B-vaccinaties aan te bieden en soa-tests te promoten. De grachtenparade is een uitgelezen kans om de Hepatitis B-campagne en soa-testen onder de aandacht te brengen tussen de bonte stoet bootjes. Gewapend met Sky tube en meer dan 200 condooms verkondigden we de veilig-vrijen-boodschap. Gelijk met de grachtenparade was de open dag van de achterdam in Alkmaar. Er waren verschillende stands van de GGD en Proud. Wilt u meer informatie? Neem dan contact op met de afdeling Seksuele Gezondheid, via telefoonnummer 0880 100 540.