Gemeentelijk Rioleringsplan Zuidplas 2016 t/m 2020

Gemeentelijk Rioleringsplan Zuidplas 2016 t/m 2020 Stedelijk afvalwater, hemelwater en grondwater VERSIE C6 Grontmij Nederland B.V. De Bilt, 20 maart 2015

Pagina 2 van 44

Inhoudsopgave 0 Samenvatting... 5 1 Inleiding... 9 1.1 Aanleiding... 9 1.2 Procedures... 9 2 Even terugkijken... 11 3 Gewenste situatie... 15 3.1 Waarom rioleringszorg... 15 3.2 Ontwikkelingen (en opgaven)... 15 3.3 Stedelijk afvalwater... 16 3.4 Afvloeiend hemelwater... 17 3.5 Grondwater... 18 3.6 Doelen, functionele eisen, maatstaven en meetmethode... 21 3.7 Wat wordt van inwoners en bedrijven verwacht... 21 4 Huidige situatie... 23 4.1 Totaal overzicht aanwezige voorzieningen... 23 4.2 Stedelijk afvalwater... 24 4.3 Hemelwater... 25 4.4 Zorgplicht grondwater... 26 4.5 Effectief beheer... 28 5 De opgave... 31 5.1 Inleiding... 31 5.2 Stedelijk afvalwater en hemelwater... 31 5.3 Grondwater... 36 5.4 Effectief beheer... 37 6 Organisatie en financiën... 39 6.1 Personeel... 39 6.2 Kosten en kostendekking... 40 Pagina 3 van 44

Pagina 4 van 44

0 Samenvatting Waarom een GRP? Goede riolering is nodig voor de bescherming van de volksgezondheid, het milieu en het tegengaan van wateroverlast. De gemeente heeft de taak om voor die riolering te zorgen: de zorgplicht voor stedelijk afvalwater, voor afvloeiend hemelwater en voor grondwatermaatregelen. Dit GRP geeft aan hoe de gemeente met deze drie zorgplichten omgaat. Even terugkijken Een groot deel van de voorgenomen onderzoeken en maatregelen is uitgevoerd. Door de actualisatie van het basisrioleringsplan werd duidelijk dat veel geplande milieumaatregelen niet nodig waren, deze maatregelen zijn dus ook niet uitgevoerd. De databestanden zijn verbeterd, verschillende onderzoeken naar waterkwaliteit zijn uitgevoerd en de samenwerking in de afvalwaterketen is verder vorm gegeven. De riolering functioneert goed. Gewenste situatie De gemeente hanteert voor de komende planperiode dezelfde doelen als in de afgelopen planperiode: 1. Zorgen voor inzameling en transport van stedelijk afvalwater, 2. Zorgen voor inzameling en verwerking van hemelwater (binnen grenzen), 3. Zorgen dat het grondwater de bestemming van een gebied niet structureel belemmert (voor zover mogelijk). Huidige situatie In de gemeente Zuidplas ligt 191 kilometer vrijvervalriolering en 124 kilometer pers-, en drukleiding. Er zijn 863 drukrioolgemalen en 73 grote gemalen. Hiernaast zijn er nog een groot aantal andere voorzieningen in het rioolstelsel aanwezig. Al deze voorzieningen worden onderhouden en vervangen als dat nodig is. Op enkele locaties kan hemelwateroverlast voorkomen, er zijn maatregelen gepland en die worden uitgevoerd zodra er andere werkzaamheden in de openbare ruimte plaatsvinden. Door middel van een grondwatermeetnet worden grondwaterstanden geregistreerd. Bij meldingen van grondwateroverlast heeft de gemeente regie over de afhandeling ervan. De opgave voor de komende planperiode? De komende planperiode is gericht op het in stand houden van de huidige riolering en aanbrengen van verbeteringen. Het gegevensbeheer krijgt aandacht en het functioneren van delen van het rioolstelsel wordt met berekeningen getoetst. Rioleringsvoorzieningen worden regelmatig gereinigd en geïnspecteerd, als het nodig is worden reparaties uitgevoerd. Bij nieuwbouwprojecten wordt een gescheiden rioolstelsel aangelegd dat voldoet aan de gangbare eisen. Als het rioolstelsel bij bestaande bebouwing in slechte staat is, dan wordt een keuze gemaakt tussen relinen of vervangen. Bij deze keuze wordt gekeken naar de technische staat van de rioolbuis, maar ook naar de weg boven het riool en andere projecten die in de omgeving Pagina 5 van 44

zijn gepland. Ook afkoppelmogelijkheden spelen mee in de afweging, want als het relatief makkelijk is om af te koppelen dan ligt het vervangen van het riool meer voor de hand. De verwachting is dat op lange termijn zo n 25% van het riool wordt gerelined. Organisatie en Financiën Om de geplande werkzaamheden en het onderhoud uit te voeren zijn er vanuit de gemeente ongeveer 9 fte nodig om het werk te plannen, te organiseren en uit te voeren. Dit aantal medewerkers is op dit moment ook beschikbaar. Ook zijn er inkomsten nodig om daarmee de uitgaven te kunnen dekken. Om over 60 jaar kostendekkend te zijn is bij directe invoering in 2016 een tarief van 279,- nodig. Voorgesteld wordt om het tarief aan te laten sluiten op de uitgaven, waardoor een stapsgewijze stijging ontstaat tot het uiteindelijke tarief van 297,-. (De ontwikkeling van het kostendekkend tarief is berekend exclusief inflatie. Dit betekent dat jaarlijks het tarief moet worden aangepast op basis van de dan optredende inflatie.) Pagina 6 van 44

Pagina 7 van 44

Pagina 8 van 44

1 Inleiding 1.1 Aanleiding Goede riolering is nodig voor de bescherming van de volksgezondheid, het milieu en het tegengaan van wateroverlast. Dit wettelijk verplichte Gemeentelijke Rioleringsplan (GRP) 2016 tot en met 2020 geeft aan hoe de gemeente met de zorgplichten voor stedelijk afvalwater, afvloeiend hemelwater en grondwatermaatregelen omgaat, de brede rioleringszorg. Doordat de gemeente de riolering goed heeft geïnspecteerd en de gegevens op orde heeft gebracht, blijken veel maatregelen uit het GRP 2011-2015 en de daarvoor opgestelde GRP n niet meer nodig. Dit is onder meer de reden om het GRP bij te stellen. De opbouw van het GRP is hiernaast weergegeven. 1.2 Procedures Riolering is onderdeel van de (afval)waterketen en heeft veel relaties met het watersysteem. Dit GRP is daarom ook tot stand gekomen in nauwe samenwerking tussen de gemeente Zuidplas en het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard (HHSK). Vóór vaststelling door de gemeenteraad is het ontwerp-grp officieel ter becommentariëring gezonden aan de bij wet genoemde instanties (Wm 4.23): het HHSK, de provincie Zuid-Holland en Rijkswaterstaat. Relaties riolering - waterketen watersysteem (bron: Provinciaal Waterplan 2010-2015) Pagina 9 van 44

Pagina 10 van 44

2 Even terugkijken Het GRP 2011-2015 bleek de afgelopen jaren een leidraad in het uitvoeren van taken en werkzaamheden. De uit te voeren werkzaamheden waren in het GRP vastgelegd en ook de bekostiging werd geregeld. Zo ontstond voor alle betrokkenen duidelijkheid over de werkzaamheden. Zoals in het vorige hoofdstuk al gesteld, bleken veel maatregelen uit het GRP 2011-2015 niet meer nodig. Wel uitgevoerde maatregelen hebben het beoogde effect gehad. Al het onderzoek en de maatregelen uit GRP 2011-2015 is uitgevoerd, behalve: De gegevens van de drainage zijn nog niet helemaal opgenomen. In de praktijk zijn medewerkers goed op de hoogte, dat volstaat. Archiveren gebeurt binnen DG Dialog, Mycorsa en op het netwerk. Afkoppelen: door de actualisatie van gegevens voor het opstellen van een nieuw Basisrioleringsplan is het inzicht gewijzigd. Het stelsel voldoet hydraulisch en vuilemissie-technisch aan de normen, ook omdat door de fusie de normen gemeentebreed worden toegepast. Veel geplande maatregelen worden niet meer uitgevoerd of afgemaakt. Meetplan: gezien de uitkomsten in het nieuwe Basisrioleringsplan (BRP) ontbreekt momenteel nut en noodzaak voor het opstellen van een meetplan. Het opnemen van de gegevens van huisaansluitingen in het beheersysteem DG Dialog is niet uitgevoerd in 2011 maar wordt de komende jaren uitgevoerd. Ad hoc onderzoek is beperkt nodig geweest. Operationele plannen zijn niet als zodanig gemaakt. Wel is er bij het maken van plannen sprake geweest van integrale afstemming. Lamellenfilters: deze voldeden niet. De filters zijn eruit gehaald waardoor er geen extra schoonmaakkosten meer zijn. In het kader van het waterkwaliteitsspoor zijn geen acties meer nodig. Bergbezinkbassin Dorrestein: alleen de besturing wordt vervangen (2015). Aanpassen overstorten: op basis van het nieuwe BRP is hiervoor geen hydraulische noodzaak meer. Ongerioleerde panden: het nieuwe beleid van HHSK wordt gevolgd. Pagina 11 van 44

Er zijn ook een aantal aandachtspunten, opvallendheden of wijzigingen die moeten worden benoemd: Problemen met rioolvreemd water (water dat niet in de riolering thuishoort) hebben zich niet voorgedaan. Samenwerking met HHSK blijft hierbij belangrijk om vermindering van rioolvreemd water te realiseren. Het vervolgonderzoek grondwateroverlast Zevenhuizen is uitgevoerd, een vervolgactie is nog niet genomen. Voor het gehele stelsel zijn maatregeladviezen opgesteld die ten grondslag liggen aan de uitvoeringsplanning van de komende jaren. Gemeente Zuidplas werkt samen met HHSK en gemeente Lansingerland in de regio Kortenoord. De visitatiecommissie van mevr. Peijs (www.samenwerkenaanwater.nl) heeft deze samenwerking positief beoordeeld. Er is onderzoek verricht naar harmoniseren van de telemetriesystemen. Er zijn besparingen gerealiseerd maar er is nog geen keuze gemaakt voor één telemetriesysteem Uitbreiding van het grondwatermeetnet gebeurt alleen als er een goede reden voor is. In de afgelopen periode zijn enkele peilbuizen bijgeplaatst. Concluderend: de afgelopen jaren is gestructureerd en planmatig gewerkt. Geplande onderzoeken en maatregelen zijn uitgevoerd, tenzij ze bij nader inzien en door voortschrijdend inzicht toch niet nodig bleken. Door het actualiseren van het BRP bleken afkoppel- en verbeteringsmaatregelen vaak niet nodig. Zo zijn er door goed onderzoek kosten bespaard. De gemeente heeft de rioleringszorg goed onder controle, het areaal is bekend en de taken worden goed en doelmatig uitgevoerd. Pagina 12 van 44

Pagina 13 van 44

Pagina 14 van 44

3 Gewenste situatie 3.1 Waarom rioleringszorg Van oudsher was de bescherming van de volksgezondheid de belangrijkste functie van de riolering. Door verschillende deskundigen in binnen- en buitenland wordt de aanleg van riolering zelfs gezien als de grootste bijdrage aan de volksgezondheid van de afgelopen eeuw. In de loop der jaren zijn ont- en afwatering van het stedelijk gebied om de leefbaarheid te verbeteren en de bescherming van het milieu als functies daarbij gekomen. 3.2 Ontwikkelingen (en opgaven) Er zijn veel ontwikkelingen gaande binnen de brede rioleringszorg. Deze ontwikkelingen worden gevolgd en beoordeeld op hun invloed op de rioleringszorg. De gemeente Zuidplas participeert daar waar mogelijk. Klimaatverandering Het klimaat is duidelijk aan het veranderen. Van de tien warmste jaren sinds 1850 liggen er negen na het jaar 2000, ook is de waargenomen jaarlijkse neerslaghoeveelheid laatste 100 jaar met ruim 20% toegenomen, van 700 mm rond 1910 tot 850 mm nu. Volgens het KNMI zet de opwarming door waardoor de winters natter worden, de buien in de zomer heviger, maar ook periodes van langdurige droogte kunnen voorkomen. Bij hogere temperaturen neemt de extreme buienintensiteit sterk toe, met ongeveer 14% per C (de zogenaamde super CC-relatie, KNMI; Lenderink, 2011). De capaciteit van de ondergrondse leidingsystemen is beperkt. Tijdelijke opvang van extreme neerslag vraagt om oplossingen in de openbare ruimte en in het watersysteem. Dit proces wordt adaptatie aan klimaatverandering genoemd. Ook particulieren moeten hier steeds meer een rol in gaan spelen. Klimaatverandering in beeld Pagina 15 van 44

Duurzaamheid De kijk op afvalwater is aan het veranderen. Afvalwater is niet meer alleen een afvalstof, maar er zitten ook nuttige grondstoffen en energie in die kunnen worden gebruikt. De gemeente Zuidplas volgt deze ontwikkelingen op de voet en participeert daar waar mogelijk. Maar ook op andere onderdelen wordt duurzaam gewerkt: de drukriolering wordt cyclisch preventief onderhouden, waardoor het energieverbruik minimaal is, storingen minder vaak voorkomen en een langere levensduur wordt bereikt. Kapotte vrijvervalriolering wordt zo mogelijk duurzaam gerenoveerd in plaats van vervangen. Dat scheelt graafwerk, transport, grondstoffen en overlast. Opkomst samenwerking in de afvalwaterketen Gemeente Zuidplas is actief in de samenwerking Kortenoord om zo bij te dragen aan de afspraken in het Bestuursakkoord Water van 2011. Door samenwerking verhoogt de kwaliteit, vermindert de kwetsbaarheid en worden kosten bespaard. Op operationeel vlak wordt samenwerking gezocht met de directe buurgemeenten en de contacten zijn goed. Op 13 maart 2015 is het afvalwaterakkoord gesloten tussen het hoogheemraadschap Schieland en de Krimpenerwaard het Hoogheemraadschap Delfland, de gemeente Lansingerland en de gemeente Zuidplas. Het afvalwaterakkoord vormt een basis om op doelmatige wijze samen te werken aan een optimaal functioneerdende waterketen. Integrale kijk op de afvalwaterketen De afvalwaterketen is de laatste jaren complexer geworden: grondwater en hemelwater zijn nadrukkelijker een rol gaan spelen en het aantal afvoersystemen is uitgebreid met bijvoorbeeld watergangen en wadi s. Werkzaamheden worden integraal, in samenhang met weg- en wijkvernieuwing, uitgevoerd. Er moet dus regelmatig overleg zijn met andere disciplines binnen de eigen organisatie en binnen de afvalwaterketen. Bij verbouwing of vernieuwing van de AWZI wordt gekeken naar het functioneren van alle omliggende rioolstelsels om tot een goede afweging te komen. Dit bespaart uiteindelijk op de kosten van het geheel. Zuidplas en HHSK trekken hierin gezamenlijk op. Ieder gebaseerd op de eigen verantwoordelijkheden en bevoegdheden. In 2013 is samen met HHSK een Waterplan opgesteld, Waterplan gemeente Zuidplas inventarisatie- en visierapport. Dit plan heeft een relatie met de gemeentelijke rioleringszorg en is waar van toepassing in dit GRP verwerkt. 3.3 Stedelijk afvalwater Stedelijk afvalwater is huishoudelijk afvalwater of een mengsel van huishoudelijk afvalwater met bedrijfsafvalwater, afvloeiend hemelwater, grondwater of ander afvalwater. Dat afvalwater wordt ingezameld en getransporteerd naar de afvalwaterzuiveringsinrichting. Bij grootschalige nieuwbouw wordt een gescheiden stelsel aangelegd, bij kleinschalige inbreidingen wordt aangesloten op het omliggende stelsel. Soms is een kleine individuele zuivering, een IBA of septic tank, de meest doelmatige oplossing. Zorgplicht voor stedelijk afvalwater is dus maatwerk. De effecten op het milieu en de kosten zijn bepalend voor de afweging wat het beste is. In het Bouwbesluit staat geen aansluitplicht meer. In de lozingenbesluiten (AMvB s) staat wel dat het verboden is te lozen op oppervlaktewater of in de bodem als riolering binnen een bepaalde afstand aanwezig is, voor woningen is dit 40 meter. In de praktijk komt dit neer op een aansluitplicht op de aanwezige riolering. Pagina 16 van 44

Overstortingen op oppervlaktewater Op een aantal locaties in het rioolstelsel zijn overstorten aangelegd om bij hevige regen zoveel mogelijk te voorkomen dat afvalwater op straat of - nog erger - in huizen of bedrijven terecht komt. 3.4 Afvloeiend hemelwater De gemeente heeft een verplichting zich in te spannen om afvloeiend hemelwater in te nemen en te verwerken, zolang een perceeleigenaar redelijkerwijs niet zelf het hemelwater kan verwerken. Aan particulieren wordt een voorziening aangeboden om het hemelwater in te lozen. Welke voorziening dit is, maakt voor de zorgplicht niet uit, hoewel er een voorkeur is voor gescheiden rioleren. Per geval wordt beoordeeld welke voorziening past bij de situatie. In de Wet milieubeheer is de voorkeursvolgorde voor de omgang met afvalwater (waaronder ook hemelwater valt) vastgelegd. Gemeente Zuidplas hanteert deze zoveel mogelijk, in overleg met hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard. Voor nieuwbouw binnen nieuwe bestemmingsplannen moet altijd een waterparagraaf opgesteld worden, op basis van een programma van eisen met randvoorwaarden en ontwerpgrondslagen voor het waterhuishoudkundig systeem. Bij nieuwbouw binnen een bestaand bestemmingsplan is vaak al een bestaand vrijvervalriool aanwezig. Als het bestaande rioolstelsel te klein is voor de afvoer van hemelwater, moet de perceeleigenaar als het kan zelf maatregelen nemen op eigen terrein. Bij nieuwbouw moet hemelwater altijd gescheiden van het overig afvalwater worden aangeboden aan de perceelgrens. Op drukriolering mag alleen huishoudelijk afvalwater of proceswater worden geloosd. Afkoppelen (ontvlechten) Een groot deel van het rioolstelsel van Zuidplas is een gemengd stelsel, ook is er veel oppervlaktewater in de omgeving. Dit betekent dat er veel kansen bestaan voor het afkoppelen van verhard oppervlak. Het afkoppelen van verhard oppervlak is voor het milieutechnisch functioneren niet meer nodig. Door de kosten is het meestal alleen doelmatig als het gecombineerd wordt met de vervanging van oude rioolbuizen en/of herinrichting van gebieden. Voordat afkoppelprojecten worden gestart, wordt beoordeeld of afkoppelen op die locatie mogelijk en doelmatig is. Voorbereiding op klimaatverandering Hevige regenbuien hebben nu al een grote invloed op het functioneren van het rioolstelsel en dit zal door klimaatverandering alleen maar sterker worden. Op dit moment komt het al voor dat het rioolstelsel zware buien niet aankan, dat zal naar verwachting vaker gaan gebeuren. Water op straat voor korte duur zal steeds meer aan de orde zijn. Bij een bui met een herhalingstijd van eenmaal in de tien jaar, mag water maximaal 30 minuten op straat staan. Bij heviger buien Pagina 17 van 44

is dit langer het geval. De hinder daarvan moet worden geaccepteerd, omdat de aanleg van rioolstelsels die een dergelijke hoeveelheid water kunnen verwerken extreem duur zijn. Ernstige hinder en overlast (schade) worden zoveel mogelijk voorkomen en de veiligheid wordt zoveel mogelijk gegarandeerd. Hierbij is hinder te zien als kortdurende beperkte hoeveelheden water-op-straat ; ernstige hinder als forse hoeveelheden water-op-straat, ondergelopen tunnels, opdrijvende putdeksels; en overlast als langdurig en op grote schaal water-op-straat, water in winkels, bedrijven en woningen met materiële schade en ernstige belemmering van het (economische) verkeer. 3.5 Grondwater De gemeente heeft de zorgplicht om onder voorwaarden maatregelen tegen structurele grondwateroverlast te treffen, mits dat doelmatig kan. De taken liggen alleen in de openbare ruimte en bij coördinatie en onderzoek. De aanpak van grondwateroverlast is een samenspel van de grondeigenaar, gemeente, waterschap en Provincie. In 2013 is een beleidsnota grondwater vastgesteld. De werkdefinitie van betekenisvolle (structurele) grondwaterproblemen is hierin beschreven als: alle drie de volgende aspecten gelden (a en b en c): a. de problematiek is ernstig, wat zich uit in één of meer van de volgende verschijnselen: Pagina 18 van 44

1) gezondheidsklachten (bijv. als gevolg van optrekkend vocht door water in de kruipruimte in woningen met houten vloeren); 2) serieuze funderingschade; 3) ernstige belemmering van het gebruiken van de grond waarvoor deze bestemd is (bijv. doordat de grond onbegaanbaar is); b. het probleem heeft enige omvang (het betreft een aanzienlijk oppervlak, het is bijv. een probleem op buurtniveau) (doelmatigheid); c. de problematiek wordt aantoonbaar veroorzaakt door (verandering in) de grondwaterstand. Als structureel definieert de gemeente Zuidplas: 3 percelen of 1.000m 2 per locatie én gevolgen moeten wederkerend zijn (tenminste jaarlijks) én gedurende langere tijd voorkomen (tenminste 1 maand continu) én niet tijdelijk zijn (tenminste 3 jaar) én stabiel of toenemend zijn in mate. Samengevat komt het er op neer dat de gemeente bij grondwateroverlast op particulier terrein overtollig grondwater in ontvangst neemt als de aanvrager heeft aangetoond dat er een blijvend probleem is door hoge grondwaterstanden. Het gebruik van het perceel volgens de mogelijkheden van het bestemmingsplan moet worden belemmerd en bouwkundige maatregelen tegen de overlast zijn niet haalbaar. In de zeer uitzonderlijke situatie waarbij grootschalige grondwateroverlast optreedt, overweegt de gemeente om een drainagesysteem aan te leggen in de openbare ruimte mits dit doelmatig is. De gemeente neemt naar aanleiding van meldingen van overlast het initiatief om de overlast te onderzoeken. Zij zal geen maatregelen treffen op particulier terrein, noch een bijdrage in welke vorm dan ook daarvoor beschikbaar stellen. Net als bij de hemelwaterzorgplicht is op particulier terrein primair de eigenaar verantwoordelijk voor het treffen van maatregelen tegen grondwateroverlast, voor zover deze problemen niet aantoonbaar worden veroorzaakt door onrechtmatig handelen of nalaten van de buur (overheid of particulier). Drainagewater wordt alleen in zeer uitzonderlijke gevallen en met instemming van HHSK op gemengde of DWA rioolstelsels geloosd, de normale lozing is op HWA-stelsels of direct op een nabijgelegen oppervlaktewater. Pagina 19 van 44

Plattegrond riolering Zuidplas (bron: beheersysteem) Pagina 20 van 44

3.6 Doelen, functionele eisen, maatstaven en meetmethode Riolering is aangelegd om: a) de volksgezondheid te beschermen; b) droge voeten te houden en c) een goede leefomgeving te bevorderen. Vanuit deze primaire doelen van de riolering zijn de doelen voor de rioleringszorg opgezet. Door aan deze doelen functionele eisen en maatstaven te koppelen, is de rioleringszorg toetsbaar gemaakt. Binnen de (brede) rioleringszorg kennen we de volgende doelen: 1. Zorgen voor inzameling en transport van stedelijk afvalwater. 2. Zorgen voor doelmatige inzameling en verwerking van hemelwater. 3. Zorgen dat (voor zover mogelijk en doelmatig) het grondwater de bestemming van een gebied niet structureel belemmert. 3.7 Wat wordt van inwoners en bedrijven verwacht Perceeleigenaren hebben een belangrijke rol in de verwerking van hemelwater. Een groot deel van het stedelijk grondgebied is particulier bezit, wat betekent dat een groot deel van de neerslag op particulier terrein valt. De gemeente kan veel regelen en sturen in het functioneren van de riolering, maar ze kan niet alles zelf uitvoeren. Inwoners en bedrijven hebben ook een belangrijke invloed op het functioneren. De gemeente wil geen extra regels en verplichtingen aan hen opleggen, maar wil wel dat inwoners en bedrijven bijdragen aan het goed laten functioneren van de riolering. De gemeente verwacht: 1) dat inwoners en bedrijven het riool verstandig gebruiken; 2) dat rioolaansluitingen zorgvuldig worden aangelegd; 3) dat inwoners en bedrijven hemelwater zelf opvangen en bergen als dat redelijkerwijs mogelijk is; 4) dat water-op-straat vaker wordt binnen marges geaccepteerd; 5) dat inwoners en bedrijven bij grondwateroverlast controleren of hun woning of bedrijf voldoende waterdicht is. Bij optredende problemen streeft de gemeente altijd naar lokale maatwerkoplossingen. Wat de burger van de gemeente mag verwachten is verwoord in hoofdstuk 5. Pagina 21 van 44

Pagina 22 van 44

Meter 4 Huidige situatie 4.1 Totaal overzicht aanwezige voorzieningen Het rioolstelsel dat bij gemeente Zuidplas in beheer is, is omvangrijk, zie het overzicht hieronder. De riolering is met gemiddeld 25 jaar relatief jong. Alle gegevens zijn opgenomen in het rioleringsbeheersysteem Dg DIALOG Riolering en weergegeven in het basis- 89.531 9.840 40.845 rioleringsplan (BRP). 60.000 50.000 51.073 Gemengd HWA DWA Divers 40.000 30.000 20.000 Verdeling rioleringstypen 10.000 0 >70 61-70 51-60 41-50 31-40 21-30 11-20 < 11 Jaar Leeftijdsopbouw riolering Overzicht rioleringsvoorzieningen Zuidplas Pagina 23 van 44

4.2 Stedelijk afvalwater Alle percelen waarbij de gemeente verantwoordelijk is voor inzameling en transport van afvalwater zijn aangesloten op de riolering, op 31 percelen na waarvoor ontheffing van de zorgplicht is verkregen. Hiervoor is gemengde en droogweerafvoer vrijvervalriolering aangelegd. In het buitengebied is een druk- en vacuümrioleringssysteem aanwezig. Het ingezamelde afvalwater wordt met gemalen via persleidingen verpompt naar de AWZI. In de gemengde stelsels zijn 4 bergbezinkbassins (BBB) aangelegd: 1 in Nieuwerkerk aan den IJssel, 1 in Moerkapelle en 2 in Moordrecht. Deze bergbezinkbassins vangen tijdens hevige neerslag een deel van het overstortende (riool)water op, waarna het na afloop van de bui weer via het gemengde stelsel naar de AWZI wordt gepompt. Het komt dan niet of in veel geringere hoeveelheden in het oppervlaktewater terecht. Plattegrond stedelijk afvalwaterriolering Zuidplas 4.2.1 Technische staat van de objecten Inzicht in de technische staat van de riolering wordt door inspecties verkregen. De inspectieresultaten worden gebruikt om te bepalen waar onderhouds-, reparatie of vervangingsmaatregelen nodig zijn. Vrijvervalriolering Circa 80% van de riolen is geïnspecteerd. In een aantal riolen is een schade aangetroffen die reden geeft tot ingrijpen. Het merendeel heeft te maken met waterdichtheid wat niet vreemd is in een gebied met slechte grondslag zoals deze voorkomt in delen van Zuidplas. Op basis van de beoordelingen worden werkplanningen gemaakt, waarin aangeven wordt welke maatregelen moeten worden uitgevoerd. De komende jaren zijn er op verschillende plaatsen in de gemeente werkzaamheden nodig om de riolering weer aan de normen te laten voldoen. Deze werkzaamheden zijn opgenomen in de financiële kostendekking van dit GRP. Gemalen / pompunits drukriolering / bergbezinkbassins De rioolgemalen worden één keer per jaar geïnspecteerd en gereinigd. Dit gebeurt door een extern onderhoudsbedrijf. Pompunits worden één keer per jaar gereinigd door een extern onderhoudsbedrijf. Dagelijks onderhoud en inspectie gebeurt in eigen beheer. Alle rioolgemalen zijn aangesloten op een telemetriesysteem. De afgelopen jaren is hier steeds meer uniformiteit in aangebracht. Via dit systeem komt actuele Gemaalkast met telemetrie Pagina 24 van 44

informatie beschikbaar over het functioneren van de gemalen. Ook storingsmeldingen komen hierdoor centraal binnen, wat ook ingrijpen op afstand mogelijk maakt. De gemalen functioneren naar behoren. Pers- en drukleidingen Pers- en drukleidingen worden niet structureel gereinigd en geïnspecteerd. Op basis van klachten en meldingen wordt incidenteel onderzoek ingesteld. Dit systeem werkt naar tevredenheid. 4.2.2 Functioneren van de riolering In 2013 is het basisrioleringsplan geactualiseerd, op basis van geactualiseerde gegevens. Uit de toetsing van de bestaande situatie aan de maatstaven blijkt dat de gemeentelijke riolering in Zuidplas een regenbui kan verwerken die gemiddeld eenmaal in de twee jaar valt. Het grootste deel van het stelsel kan ook zwaardere buien goed verwerken, behalve op die plaatsen waar het maaiveld laag is gelegen (water stroomt immers van hoog naar laag). Bij hevige regenval storten de riolen over op het oppervlaktewater en dat geeft een belasting op het milieu. De vuilemissie vanuit de riolering naar oppervlaktewater voldoet ruimschoots aan de normen en ook de capaciteit van de gemalen is ruim voldoende. In het basisrioleringsplan worden de volgende aanbevelingen gedaan: Het controleren van het aangesloten verhard oppervlak van het bemalingsgebied Vijf Akkers. Opstellen en uitvoeren van een monitoringsprogramma om het werkelijk hydraulisch functioneren vast te stellen. Dit ter toetsing aan de modelberekeningen. Uitvoeren haalbaarheidsonderzoek om de bestaande randvoorzieningen beter te benutten. Vergaande verbeteringsmaatregelen aan de vrijvervalriolering zijn niet nodig. De vacuümriolering heeft zijn restlevensduur binnenkort bereikt. Onderzoek naar de toekomst van dit systeem is nodig. 4.3 Hemelwater De zorgplicht rondom hemelwater wordt ingevuld door de trits vasthouden-bergen-afvoeren in de praktijk zoveel mogelijk toe te passen. Als infiltreren in de bodem niet mogelijk is (en dat is in onze gemeente meestal zo), wordt het hemelwater via gescheiden riolering afgevoerd naar het oppervlaktewater of via de gemengde riolering naar de AWZI. Buiten de bebouwde kom zamelen we hemelwater niet in (bij drukriolering en IBA s), maar lozen de perceeleigenaren het direct op nabijgelegen oppervlaktewater. De gemeente kent een positieve grondhouding ten opzichte van innovaties, zoals het toepassen van waterpasserende verharding. Toepassing ervan laten we over aan de markt. Ook HHSK kent een positieve grondhouding. Plattegrond hemelwaterriolering Zuidplas Pagina 25 van 44

4.3.1 Technische staat van de objecten Voor hemelwaterriolen, gemalen en andere voorzieningen geldt dezelfde aanpak voor inspectie en berekenen als bij stedelijk afvalwater. Ze worden regelmatig onderhouden om ze in goede staat te houden. Cyclisch, planmatig onderhoud voorkomt storingen en klachten en zorgt voor een maximale beschikbaarheid van de infrastructuur. 4.3.2 Functioneren van de voorzieningen Het functioneren van de voorzieningen wordt getoetst in berekeningen en op basis van klachten en meldingen. In het basisrioleringsplan van 2013 is aangegeven dat bij sommige HWA-stelsels soms hinder van water op straat optreedt als er een laaggelegen maaiveld is. Voor diverse berekende knelpunten zijn reeds oplossingen uitgedacht. Een voorbeeld hiervan is het achterpad van de Hollevoeterlaan. De afvoercapaciteit van dit gebied is vergroot waarmee een eerste stap gemaakt is om het probleem op te lossen. Indien blijkt dat dit nog niet voldoende is, wordt er nog een aanvullende maatregel genomen om de belasting op deze leidingen te verminderen. De oplossingen worden op een logisch en doelmatig moment uitgevoerd, tegelijk met wegreconstructies of andere projecten in het openbaar gebied. 4.4 Zorgplicht grondwater De bodem van Zuidplas bestaat voor een groot deel uit slecht doorlatende en zettingsgevoelige (zee)klei- en veengronden. Op een aantal plaatsen is drainage aangelegd. Er is een meetnet met 15 peilbuizen aanwezig, waarvan de gegevens worden geanalyseerd als er problemen zijn. Grondwateroverlast treedt ondanks de lage ligging beperkt op, veelal blijkt een doelmatige oplossing mogelijk. Op 15 juli 2013 is de beleidsnota grondwater gemeente Zuidplas verschenen. Hierin is aangegeven hoe de grondwaterzorgplicht wordt ingevuld (documentnummer A14.000184 3). Peilbuis van het grondwatermeetnet Pagina 26 van 44

De invulling van de grondwaterzorgplicht is uitgewerkt in onderstaand stroomschema. Pagina 27 van 44

4.5 Effectief beheer 4.5.1 Samenwerken De gemeente Zuidplas neemt deel aan het samenwerkingsverband Kortenoord, samen met de gemeente Lansingerland en het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard. De hoofdlijnen van de samenwerking zijn vastgelegd in een op 20 januari 2012 getekende intentieovereenkomst. De doelen van de samenwerking zijn de kwaliteit te verhogen, de kwetsbaarheid te verlagen en de stijging van de kosten te verminderen. Door de recente ondertekening van het afvalwaterakkoord ligt er een solide basis om op basis van vertrouwen verder te werken aan een doelmatige verwerking van afvalwater. Hierin is ook de kennisuitwisseling geborgd die de afgelopen 2 jaar al heeft geleid tot kostenbesparingen in de afvalwaterketen. Deze kostenbesparingen zien we nu terug in dit GRP en de tariefsontwikkeling. (hoofdstuk 6) De visitatiecommissie onder leiding van mevrouw Carla Peijs geeft aan dat de regio Kortenoord op de goede weg is en uit de stukken van de visitatiecommissie blijkt dat de regio Kortenoord hoort bij de gemeenten met de hoogste besparingen. Wel geeft de visitatiecommissie aan dat de grootte van de regio een aandachtspunt is. Echter, beiden gemeenten werken ook samen met andere gemeenten in de regio. Het samenwerken met andere gemeenten is niet gebonden aan geografische grenzen of voorkeuren. Zakelijk en objectief wordt bekeken waar kostenbesparingen op operationeel vlak mogelijk zijn. Voorbeelden hiervan zijn gezamenlijke inkoop, kennisdeling over bijvoorbeeld energie of gezamenlijk reinigen en inspecteren. 4.5.2 Verordeningen en vergunningen Met de invoering van de Waterwet in 2009 is de Wvo-vergunning vervallen. Sinds 1 juli 2011 is het Besluit Lozen Buiten Inrichtingen van kracht, waarin onder andere algemene regels staan over het lozen vanuit gemeentelijke riolering. Samenwerking met het HHSK gebeurt nu op gelijke voet, op basis van afspraken. Voor het hoogheemraadschap is het belangrijk om een goed overzicht te hebben van de overstorten en hemelwateruitlaten, omdat zij beheerder zijn van de ontvangende oppervlaktewateren. De gemeente informeert het Hoogheemraadschap daarom over wijzigingen in het rioolstelsel die invloed hebben op de oppervlaktewateren of AWZI. Het hoogheemraadschap informeert de gemeente Zuidplas over wijzigingen aan oppervlaktewateren en AWZI die van invloed zijn op het gemeentelijk rioolstelsel. Lozingen van afvalwater op de riolering (indirecte lozingen) worden geregeld op basis van de Wet milieubeheer (Wm) / Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) en de AmvB s voor lozingen. De vergunningverlening en controle/handhaving van omgevingsvergunningen en algemene regels heeft de gemeente Zuidplas ondergebracht bij Omgevingdienst Midden-Holland. Handhavers bezoeken met een zekere regelmaat de bedrijven. Op verzoek van de gemeente voert de Omgevingsdienst Midden-Holland gerichte controles uit en biedt ondersteuning. De gemeente heeft géén grondwaterverordening, hemelwaterverordening en aansluitverordening. Omdat er op dit vlak ook geen problemen zijn, gaat de gemeente in het kader van de deregulering deze ook niet opstellen. Pagina 28 van 44

Bouwbesluit 2012 Toetsing van nieuwbouwplannen vindt plaats aan de hand van het nieuwe Bouwbesluit 2012. Een belangrijk element voor riolering uit het bouwbesluit is dat als aansluiting mogelijk is, een eigenaar of gebruiker zijn huishoudelijk afvalwater niet op een andere manier mag lozen. Daarnaast geldt als uitgangspunt het gescheiden aanleveren van hemelwater aan de perceelgrens. De gemeente kan extra maatregelen voorschrijven als dit nodig is voor het goed functioneren van de riolering. Meldingen en klachten Van 2010 tot en met 2014 zijn er circa 1.700 klantcontacten geweest in de vorm van meldingen gerelateerd aan riolering. Dit zijn gemiddeld 340 per jaar. Van deze 340 meldingen zijn er ongeveer 100 gerelateerd aan werkzaamheden aan de riolering en nog eens 100 aan verstopte straatkolken of plassen op de weg. De overige meldingen zijn zeer divers van aard en betreffen informatieverzoeken, problemen in de binnenriolering (verantwoordelijkheid particulier), aansluitverzoeken en missende putdeksels. Een goed werkend telemetriesysteem zorgt ervoor dat de storingsmonteur vaak al bij een gemaal aanwezig is voordat inwoners een probleem ervaren. Hierdoor ligt het aantal klachten relatief laag. Incidenteel worden klachten ontvangen over grondwateroverlast. Bij klachten worden de peilbuisgegevens geanalyseerd. Om te bepalen of de gemeente actie moet ondernemen, wordt het stroomschema grondwaterzorgplicht aangehouden. Meldingen worden geregistreerd in Melddesk. In dit programma worden alle meldingen over de openbare ruimte geregistreerd. De afhandeling van de meldingen wordt gedaan door personeel van de gemeente. Hierbij staat een persoonlijke benadering, vlotte responstijd en een dienstverlenende instelling voorop. Pagina 29 van 44

Pagina 30 van 44

5 De opgave 5.1 Inleiding In dit hoofdstuk wordt op hoofdlijn de opgave voor deze planperiode beschreven. Het gaat dan om aanleg, onderzoek, onderhoud, reparatie, renovatie, vervanging en verbetering. Bedragen die worden genoemd zijn op prijspeil 2015 en exclusief BTW. 5.2 Stedelijk afvalwater en hemelwater Aansluiten bestaande bebouwing Voor de 31 ongerioleerde lozingen heeft de gemeente ontheffing van de zorgplicht. Resterende lozingen worden in overleg met het bevoegd gezag doelmatig gesaneerd. Aanleg bij nieuwe bebouwing Kleinschalige inbreidingen worden aangesloten op de bestaande riolering. Eigenaren moeten hun afvalwater altijd gescheiden aanleveren aan de perceelgrens, zodat ze voorbereid zijn op eventueel gescheiden riolen die later worden aangelegd. Bij grootschalige uitbreidingen wordt altijd gescheiden riolering aangelegd. Alle nieuwbouwprojecten dienen rekening te houden met een duurzame oplossing voor hemelwater conform het beleid van het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard. Alle nieuw aan te leggen riolering moet voldoen aan het programma van eisen van de gemeente Zuidplas. Onderzoek Deze planperiode wordt onderzoek uitgevoerd om investeringsbeslissingen in de toekomst goed te kunnen onderbouwen. In onderstaande tabel zijn deze onderzoeken samengevat. Samenvatting onderzoeksinspanning stedelijk afvalwater en hemelwater Onderzoek 2016 2017 2018 2019 2020 Inmeten putten, kolken en b.o.b. s 20.000 Ombouw verbeterd gescheiden riolering 5.000 Inspectie vrijvervalriolen, gemalen Kosten in exploitatie Toekomst vacuümsysteem 10.000 10.000 Actualisatie GRP 15.000 Totaal 15.000 30.000 15.000 Toelichting bij enkele onderzoeken: Inventarisatie Goede gegevens zijn voor rioleringsbeheer erg belangrijk. De rioleringsgegevens in het rioleringsbeheersysteem DG Dialog moeten worden bijgehouden en geactualiseerd waar nodig. revisiegegevens moeten worden bijgewerkt, nieuwe riolering moet worden ingebracht net als inspectie- en onderhoudsgegevens. Dit gebeurt in eigen beheer. In 2017 worden de putten en kolken ingemeten, evenals de diepteligging van de riolen. Het beleid is dat minimaal 2 medewerkers goed moeten kunnen werken met het rioleringsbeheersysteem. Pagina 31 van 44

Inspectie en controle vrijvervalriolering, gemalen, druk- en vacuümriolering De vrijvervalriolering wordt gemiddeld eenmaal in de tien jaar met videocamera geïnspecteerd. De komende planperiode worden vooral riolen geïnspecteerd onder te renoveren verharding en riolen waarvan bekend is dat ze extra aandacht nodig hebben. Het beoordelen van de inspectieresultaten gebeurt door eigen medewerkers en naar behoefte door externe specialisten. De inspectiestrategie van de voorgaande jaren werkt goed, daarom hanteren we deze ook de komende jaren. Berekeningen Het actuele basisrioleringsplan is van 2013 en hoeft voorlopig niet te worden geactualiseerd. Jaarlijks worden kleine deelstudies uitgevoerd naar het functioneren van het rioolstelsel. Deze specialistische werkzaamheden worden uitbesteed. In 2016 wordt een onderzoek uitgevoerd naar het functioneren van de verbeterd gescheiden stelsels. De verwachting is dat er steeds vaker hevige regenbuien zullen voorkomen, waarbij he- Basisrioleringsplan en het Besluit lozingen Buiten inrichtingen Het basisrioleringsplan bevat het overzicht van lozingswerken (inclusief tekeningen) zoals bedoeld in het Besluit lozingen Buiten inrichtingen van maart 2011. Het basisrioleringsplan is samen met de waterbeheerder opgesteld. De layout van het stelsel zoals dat is afgesproken in het basisrioleringsplan, wordt alleen gewijzigd als de waterbeheerder het er mee eens is en vice versa. Met dit GRP verankeren we deze gedragsregel. Pagina 32 van 44

melwater tijdelijk op straat zal blijven staan. Dit water zal naar het laagste punt stromen en op deze locatie zal voldoende ruimte moeten zijn om het water te bergen. Indien dit problemen oplevert wordt gezocht naar locale maatwerkoplossingen. Samenwerking in de afvalwaterketen Kortenoord De samenwerking in de afvalwaterketen Kortenoord wordt voortgezet zoals afgesproken in de intentieovereenkomst van 2012 en de afspraken in het afvalwaterakkoord. Maatregelen Maatregelen zijn nodig om de toestand van de riolering op het gewenste peil te brengen en te houden. In de volgende tabel staan de maatregelen stedelijk afvalwater en hemelwater samengevat voor de komende planperiode. Maatregelen GRP planperiode Maatregel 2016 2017 2018 2019 2020 Jaarlijkse kosten (exploitatie) Gas en elektra 140.000 140.000 140.000 140.000 140.000 Water 1.200 1.200 1.200 1.200 1.200 Kosten telemetrie 90.000 65.000 65.000 65.000 65.000 Lidmaatschappen en contributies 1.200 1.200 1.200 1.200 1.200 Verzekeringen 4.100 4.100 4.100 4.100 4.100 Erfpacht en precario 3.500 3.500 3.500 3.500 3.500 Belastingen en heffingen 3.500 3.500 3.500 3.500 3.500 Exploitatiebijdrage aan HHSK 65.000 65.000 65.000 65.000 65.000 hoofdgemalen Uitbestede werkzaamheden 65.000 65.000 65.000 65.000 65.000 Materieel en gereedschappen 3.000 3.000 3.000 3.000 3.000 Reiniging en inspectie vrijverval 50.000 50.000 50.000 50.000 50.000 Reiniging minigemalen en vacuüm 40.000 40.000 40.000 40.000 40.000 Reiniging (wijk)gemalen 35.000 35.000 35.000 35.000 35.000 Onderhoud en reinigen straatkolken 60.000 60.000 60.000 60.000 60.000 Onderhoud en reinigen persleidingen 5.000 5.000 5.000 5.000 5.000 Onderhoud en reinigen drainage 5.000 5.000 5.000 5.000 5.000 Onderhoud wijkgemalen 15.000 15.000 15.000 15.000 15.000 Onderhoud hemelwaterinfrastructuur 150.000 150.000 150.000 150.000 150.000 Klein onderhoud 100.000 100.000 100.000 100.000 100.000 Groot onderhoud (exploitatie) 113.500 322.910 49.943 123.025 131.750 Calamiteiten - opheffen wateroverlast 5.000 5.000 5.000 5.000 5.000 Doorbelasting salaris/overhead 560.398 560.398 560.398 560.398 560.398 personeel Doorbelasting kantoor en facilitair 140.750 140.750 140.750 140.750 140.750 Doorbelasting overige 196.439 196.439 196.439 196.439 196.439 Waterbeheer 494.750 413.500 364.750 364.750 364.750 Straatreiniging 82.750 82.750 82.750 82.750 82.750 Onkruidverwijdering 8.250 8.250 8.250 8.250 8.250 Kunstwerken 60.000 60.000 60.000 60.000 60.000 Pagina 33 van 44

Maatregelen GRP planperiode (deel 2) Investeringen 2016 2017 2018 2019 2020 Investeringen Vervanging gemalen bk. Vervanging gemalen m/e. 41.000 122.000 80.000 12.000 16.000 Vervanging mech.riol. bk 51.000 Vervanging mech.riol. m/e 56.000 64.000 64.000 188.000 Schuifafsluiters gemalen Investeringsbijdrage gemalen HHSK Vervanging apparatuur operationeel beheer Verbinden BBB Moordrecht Renovatie ontvangstkelder gemaal Moordrecht Aanpassing drukriolering 20.000 20.000 20.000 Ombouw verbeterd gescheiden 20.000 stelsel Subtotaal investeringen 117.000 186.000 120.000 76.000 275.000 Renovatie- en vervangingsinvesteringen 1.571.145 705.387 267.062 771.120 100.000 Totaal investeringen 1.688.000 891.000 387.000 847.000 375.000 Ook hier een aantal opmerkingen: Telemetrie De afnemende kosten worden veroorzaakt door contractaanpassingen en slim investeren. Onderhoud vrijvervalriolering De vrijvervalriolen moeten regelmatig worden gereinigd om een goede afstroming mogelijk te maken. Net als bij inspectie geldt ook hier dat niet alle riolen even vaak hoeven te worden gereinigd, dit wordt risicogestuurd beheer genoemd. Dit zorgt ook voor een verlaging van de reinigings- en inspectiekosten ten opzichte van het vorige GRP. Onderhoud straatkolken Omdat er door frequent straatvegen minder vuil in de kolken terecht komt, hoeven we deze ook minder vaak te reinigen. De frequentie wordt gemiddeld eenmaal per 1,5 jaar. Hierbij wordt 1 complete ronde uitgevoerd en een halve ronde risicogestuurd. Vervanging, renovatie en reparatie van gemalen en mechanische riolering Gemalen moeten na verloop van tijd worden vervangen om een goed functioneren te garanderen. Deze planperiode is vervanging voorzien van het mechanisch-elektrische deel van 16 gemalen. Van de drukriolering zijn ruim 207 gemalen op grond van hun leeftijd aan een planmatige mechanisch-elektrische vervanging toe. Vervangen, relinen en repareren van vrijvervalriolering Voor dit GRP hebben we een nieuwe methode van lange termijn planning toegepast, die beter aansluit bij de praktijk. Er wordt rekening gehouden met een iets langere periode dan voorheen (65 jaar), alle kosten worden meegenomen in de berekening en uitgaven na de planperiode worden meer evenwichtig verdeeld. De nieuwe methode is bedoeld om een meer constante Pagina 34 van 44

strategische vervangingsopgave te bereiken voor na de planperiode van het GRP, die een duidelijke trend aangeeft, maar zonder te grote pieken en dalen. Bij deze uitgangspunten hoort ook dat relinen in een aantal gevallen wordt beschouwd als volwaardig alternatief voor vervangen. Relinen is het aanbrengen van een geïmpregneerde kous in de oude riolering, waarna de kous wordt uitgehard. Hiermee ontstaat een nieuwe rioolbuis in de oude rioolbuis. Voordelen zijn dat de kosten ongeveer 40% van de normale vervangingskosten bedragen (vooral doordat het wegdek niet hoeft te worden opengebroken) en de overlast beperkt is. Relinen is alleen niet altijd doelmatig, omdat het een relatief dure methode is als er veel huisaansluitingen op de buis zijn en/of als er wordt afgekoppeld en er toch moet worden gegraven. Voor de vervangingsplanning zijn de volgende uitgangspunten gebruikt: de uitgaven in de planperiode van dit GRP zijn gebaseerd op de uitkomsten van de inspecties en afstemming binnen de gemeente; Als riolen niet opgenomen zijn in de kwalitatieve planning zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: riolen die voor 1970 zijn aangelegd gaan 55 jaar mee; riolen die vanaf 1970 zijn aangelegd gaan 65 jaar mee (de kwaliteit van het materiaal en de verbindingen werden toen beter); de kosten van te vervangen riolen worden gemiddeld over de periode van 20 jaar. uitgangspunt is dat 75% van de riolen moet worden vervangen en 25% kan worden gerenoveerd; de kostenkengetallen voor het berekenen van de vervangingskosten komen uit de Leidraad Riolering, voor relinen is uitgegaan van 40% van de kosten van vervangen. In de planperiode 2016-2020 moet vrijvervalriolering worden vervangen of gerelined. Tijdens de planperiode is een bedrag van 6 miljoen euro geraamd voor vervanging en relining. Pagina 35 van 44

Onderhoud hemelwaterinfrastructuur Om het hemelwater uit de bebouwde omgeving weg te krijgen, maakt de gemeente Zuidplas gebruik van kolken, infiltratievoorzieningen en oppervlaktewater. Om te zorgen dat deze voorzieningen voldoende afvoercapaciteit houden, moeten deze goed worden onderhouden. Doorbelasting van overige kosten De straten in Zuidplas worden regelmatig geveegd. Dit dient twee doelen: het schoonhouden van de straat in verband met de leefbaarheid en de verkeersveiligheid en om te voorkomen dat straatvuil te veel in de riolering terecht komt. In principe wordt daarom 50% van de straatveegkosten toegerekend aan de rioleringszorg. Het aantal keren straatvegen is 4x per jaar. Voor goed functioneren van de riolering is 3x straatvegen nodig, daarom wordt 3/4 e (75%) van deze kosten toegerekend aan de riolering. Ook de kosten voor de bladronde worden voor 75% toegerekend aan de riolering. Steeds meer wordt in de gemeente Zuidplas het verhard oppervlak gebruikt om hemelwater af te voeren, bijvoorbeeld voor afstroming naar de straatkolken. Onkruid kan de afstroming belemmeren en moet daarom regelmatig worden verwijderd. De kosten van onkruidverwijdering kunnen echter niet volledig worden toegerekend aan riolering, omdat het ook nodig is voor een goede leefbaarheid en de verkeersveiligheid. Op basis van een inschatting van het verhard oppervlak dat een doel dient in de hemelwaterafvoer, wordt ingeschat dat 10% van de kosten van de onkruidbestrijding kunnen worden ondergebracht in de rioolheffing. Het oppervlaktewater is nodig voor het afvoeren van het in de bebouwde kom verzamelde hemelwater, ook zijn sommige oppervlaktewateren nodig voor het beheersen van de grondwaterstand. De kosten voor het onderhoud aan oppervlaktewateren (duikers en beschoeiingen reinigen en vervangen) zijn daarom volledig ondergebracht in de rioolheffing. Het baggeren van de oppervlaktewateren is voor 75% ondergebracht in de rioolheffing, omdat naar schatting 75% van het baggeren plaatsvindt voor het op peil houden van de afvoercapaciteit en het verwijderen van rioolslib na een overstorting. De overige 25% vindt plaats om bijvoorbeeld bladeren te verwijderen die een negatief effect hebben op de waterkwaliteit, dit is niet toe te rekenen aan de riolering. Binnen de gemeente Zuidplas liggen verschillende gebouwde duikers, dit zijn grotere constructies die nodig zijn om een watergang te overdekken. Deze duikers zijn net zoals de oppervlaktewateren nodig voor de afvoer van hemelwater. De kosten voor het onderhoud aan deze constructies zijn daarom ook volledig opgenomen in de rioolheffing. 5.3 Grondwater De afgelopen jaren hebben we gewerkt aan het vergroten van het inzicht in de grondwaterstanden, o.a. door de aanleg van een grondwatermeetnet en het opstellen van een beleidsplan Grondwater. De komende jaren werken we aan het vergroten van het inzicht in de grondwatersituatie. Verder wordt op specifieke locaties gewerkt aan het oplossen van grondwaterproblemen. Pagina 36 van 44

Grondwateronderzoeken en -maatregelen Onderzoek/ Maatregel 2016 2017 2018 2019 2020 Grondwaterkansenkaart (onderzoek) 15.000 Totaal onderzoek 15.000 Plaatsen peilbuizen (investering) Grondwaterregulatie en afkoppelkansen (investering) 50.000 50.000 50.000 50.000 50.000 Totaal investeringen 50.000 50.000 50.000 50.000 50.000 Meldingen en klachten Klachten en meldingen zijn belangrijke aanwijzingen voor de rioleringszorg. Zo wordt zichtbaar waar inwoners overlast ervaren en wat voor een soort overlast dit is. Lang niet altijd hoeven maatregelen getroffen te worden als een inwoner overlast ervaart, maar het is hoe dan ook belangrijk om inzicht te hebben in de locaties waar de overlast wordt ervaren. Het omgaan met klachten en meldingen over de riolering zoals dat nu gebeurt, wordt voortgezet. 5.4 Effectief beheer De rioolheffingsverordening passen we elk jaar aan de actualiteit aan. De Wvo-vergunningen zijn per eind 2009 overgegaan in Waterwetvergunningen. De handhaving van lozingen vanuit bedrijven via de riolering gebeurt ook de komende tijd door de Omgevingsdienst Midden- Holland. Waar nodig worden zij ook gevraagd voor ad-hoc ondersteuning. De samenwerking Kortenoord wordt voortgezet en waar mogelijk uitgebouwd, zie ook paragraaf 4.5.1. Dit is belangrijk om ook invulling te geven aan de afspraken uit het Bestuursakkoord Water van 2011. Richtlijn zijn de afspraken zoals vastgelegd in het Afvalwaterakkoord. Pagina 37 van 44

Pagina 38 van 44

6 Organisatie en financiën 6.1 Personeel In het vorige hoofdstuk is de opgave voor 2016-2020 op hoofdlijn aangegeven. Met de vijf deeltaken uit de Leidraad Riolering, is de bijbehorende benodigde formatie globaal bepaald: 1. Planvorming; 2. Onderzoek; 3. Onderhoud; 4. Maatregelen; 5. Facilitair. Raming op basis van kengetallen Leidraad Riolering Voor de invulling van de dagelijkse rioleringszorg is bij het huidige uitbestedingsbeleid 9 fte (full time equivalent) nodig (eerste raming op basis van Leidraad Riolering). Benodigde personele capaciteit bij inschatting mate van uitbesteding Huidige situatie In de begroting 2015 is 8,9 fte voor de rioleringszorg opgenomen. Huidige personele capaciteit (2015) De huidige personele capaciteit sluit goed aan op de benodigde personele capaciteit bij de huidige mate van uitbesteding met wat verschuivingen over de categorieën. Aandachtspunt is wel dat de groei van het aantal taken meer beslag legt op de beschikbare capaciteit. Pagina 39 van 44

6.2 Kosten en kostendekking Kosten De totale waarde van de riolering bedraagt circa 120 miljoen. Dit kapitaal moet goed beheerd worden. Overzicht totale uitgaven planperiode (EURO x 1000) Totaaloverzicht uitgaven, exclusief BTW, Totaal investeringen annuitair afgeschreven Planperiode Jaarlijkse uitgaven Investeringen Kapitaallasten Kapitaal TOTAAL excl. BTW Onderzoek Exploitatie Vervanging / nieuwe lasten verbetering investeringen verleden jaar Overige (milieu)- maatregelen Grondwater onderzoek + maatregelen 1.000 EURO 1 2 3 4 5 6 7 1+2+6+7 2016 15 2.659 2.177 316 65-1.668 4.342 2017 35 2.447 1.761 35 50 152 1.598 4.232 2018 10 2.608 790-65 236 1.528 4.382 2019 0 2.335 313 40 50 270 1.480 4.086 2020 15 2.408 1.028-50 286 1.398 4.107 2021 0 2.417 384 20 50 334 1.356 4.107 totaal planperiode 75 12.457 6.070 391 280 944 7.673 21.149 Totaal 2016-2075 75 147.116 104.810 411 330 85.151 31.785 264.127 Kostendekkend tarief Om alle kosten te kunnen dekken, wordt rioolheffing geheven van eigenaren. Losstaande garageboxen etc. waarvan alleen hemelwater wordt geloosd en kleiner zijn dan 24 m 2 zijn vrijgesteld. De stand van de tariefsegalisatievoorziening is bijna 8 miljoen. Uitgaande van de in dit GRP opgenomen uitgaven en inkomsten, is bij directe invoering per 2016 een kostendekkende tarief Pagina 40 van 44

berekend van 279,-. Het grootste deel hiervan is bedoeld voor vervanging en relining van de riolering, op de voet gevolgd door de exploitatie. 41% 8% 0% 51% Onderzoek ( totaal) Kapitaallasten verleden ( totaal) Exploitatie ( totaal) Vervanging en verbetering ( totaal) Overige milieumaatregelen ( totaal) Opbouw totale kosten per heffingseenheid Beleid ten aanzien van kostendekkendheid De huidige heffing (per 1-1-2015) van 253,- ligt onder het op lange termijn kostendekkende tarief. Er zijn vele scenario s mogelijk om naar een kostendekkend niveau te groeien. In wezen is het een vraagstuk van verdeling in de tijd: hoe langzamer er naar een kostendekkend niveau wordt gegroeid, hoe hoger de uiteindelijke rioolheffing wordt. Hierbij geldt het volgende dilemma: moet een inwoner betalen voor de riolen die hij gebruikt, of voor de riolen die in een bepaald jaar worden aangelegd of vervangen? In het eerste geval is een snelle stijging naar het op lange termijn kostendekkende tarief logisch, in het tweede geval moet juist per jaar worden bekeken wat het kostendekkend niveau is. De voorgestelde ontwikkeling van het tarief is een middenweg. De kostendekkendheid wordt bekeken in verschillende tijdvakken: van 2016 tot en met 2031, van 2032 tot en met 2051 en van 2052 tot en met 2075. Binnen elk tijdvak worden de kosten voor de riolering gedragen door de inkomsten van de rioolheffing in die periode. Dit betekent dat in 2016 de rioolheffing licht kan dalen, waarna in elk volgend tijdvak een stijging van de rioolheffing nodig is. In dit GRP wordt de periode 2016-2020 beschouwd. Met het beeld dat nu is geschetst, kunnen besluiten worden genomen in het licht van de langere termijn. In 2020 wordt een nieuw GRP opgesteld, waarbij nieuwe ontwikkelingen en technieken hun invloed zullen hebben. Dat heeft natuurlijk ook effect op de kostendekking voor de jaren daarna. De daadwerkelijke tarieven worden jaarlijks vastgesteld door de gemeenteraad. Hierbij geldt dit GRP als leidraad voor de bepaling van de hoogte van het tarief. De ontwikkeling van het kostendekkend tarief is berekend exclusief inflatie. Dit betekent dat jaarlijks het tarief moet worden aangepast op basis van de dan optredende inflatie. Pagina 41 van 44

Pagina 42 van 44