Rapportage derde kwartaal 2016 Volendam, oktober 2016
1. Rendement financiële markten Rendementen derde kwartaal 2016 In tabel 1 zijn de rendementen van de beleggingscategorieën over het derde kwartaal en heel 2016 weergegeven (1 januari t/m 30 september). Rendementen beleggingscategorieën Heel 2016 3e kwartaal Liquiditeiten Staatsobligaties Bedrijfsobligaties Het rendement van de beleggingscategorie staatsobligaties kwam in het derde kwartaal van 2016 uit op +0,70%. Staatsobligaties profiteerden van een lichte daling van de rentes in Europa. Als gevolg van afnemende risico s in de Eurozone stegen de koersen van bedrijfsobligaties. Ook profiteerde bedrijfsobligaties van het opkoopbeleid van de Europese Centrale Bank. Het rendement kwam in het derde kwartaal uit op +1,84%. Ook high yield obligaties profiteerden van de afnemende risico s in de Eurozone. Het rendement over het derde kwartaal kwam uit op +3,11%. Obligaties High Yield Obligaties Opkomende landen Aandelen ontwikkeld Aandelen opkomend Grondstoffen -15% -10% -5% 0% 5% 10% 15% Tabel 1 Rendementen beleggingscategorieën Obligaties uit opkomende landen was de best presterende obligatiecategorie in het derde kwartaal. Het rendement kwam uit op +3,48%. De koersen van aandelen zijn in het derde kwartaal gestegen. Het rendement van aandelen uit ontwikkelde landen kwam uit op +2,03%. Aandelen uit opkomende landen presteerden nog beter. In deze categorie kwam het rendement uit op +7,78%. Grondstoffen was de enige categorie met een negatief rendement in het derde kwartaal. De oorzaak hiervan was de daling van de olieprijs. Het rendement kwam uit op -6,43%. 2
2. Marktontwikkelingen (1/2) Rust is teruggekeerd op de financiële markten In het derde kwartaal van 2016 is de rust op de financiële markten teruggekeerd. In de eerste helft van dit jaar waren beleggers nerveus over de groeivertraging van de Chinese economie en het Brexit-referendum. Dit zorgde voor hoge volatiliteit op de beurs. In het derde kwartaal is deze nervositeit en onzekerheid naar de achtergrond verdwenen. Olieprijs omhoog door Opec-akkoord De leden van de Opec (Organisatie van Olie-exporterende landen) hebben een akkoord bereikt over een verlaging van de olieproductie. Dat gebeurde tijdens een overleg in Algerije waar de olie-exporterende landen bijeen kwamen. Het is voor het eerst in acht jaar dat het 14-koppige oliekartel de productie verlaagt. De Opec landen hebben al langere tijd last van een lage olieprijs als gevolg van het overaanbod aan olie. Steeds meer landen zijn olie gaan produceren waardoor de prijs van een vat olie in de afgelopen twee jaar sterk is gedaald. Het nieuwe akkoord zorgde voor een stijging van de olieprijs van 5% richting de $ 50,- per vat. Ook aandelenbeleggers reageerden positief. Aandelenkoersen stegen wereldwijd als gevolg van de nieuwe deal. Met name de aandelenkoersen van oliebedrijven zoals Shell en BP schoten de lucht in. Grafiek 1 Vix Index In grafiek 1 is de Vix volatiliteitsindex weergegeven. Deze index meet de volatiliteit op de Amerikaanse aandelenbeurs. De index geeft daarmee een goed beeld van het aandelenrisico op de financiële markten. Het donkergrijze gebied is het derde kwartaal. Het is duidelijk te zien dat het risico flink is afgenomen vanaf juli. Vlak voor het begin van het derde kwartaal is een grote uitschieter te zien als gevolg van het Brexit-referendum. De lichte toename van de volatiliteit aan het eind van dit kwartaal is het gevolg van de problemen rond Deutsche Bank. 3
2. Marktontwikkelingen (2/2) Wat is er aan de hand met Deutsche Bank? De afgelopen maanden is het aandeel van Deutsche Bank flink onder druk komen te staan. De belangrijkste oorzaak hiervan is de ingewikkelde en moeilijk te verkopen derivaten op de balans van de bank. Deutsche Bank is één van de grote banken in Europa waarvan de balans nog voor een groot gedeelte uit deze zogenaamde level 3 effecten bestaat. Wat zijn de risico s? Op dit moment voldoet Deutsche Bank aan alle kapitaaleisen en is er geen acuut probleem. De Bank heeft het schikkingsvoorstel niet geaccepteerd. De verwachting is dat het uiteindelijke boetebedrag, net zoals bij de Amerikaanse banken, een stuk lager zal uitvallen. Zelfs dan is het nog maar de vraag of Deutsche Bank dit kan betalen. Na de financiële crisis in 2008 proberen banken deze level 3 effecten af te bouwen. Hoewel de omvang van deze effecten op de balans van Deutsche Bank is afgenomen in de afgelopen jaren, is de positie in level 3 effecten nog steeds een van de grootste in Europa. Het afbouwen ervan is namelijk niet eenvoudig omdat de effecten moeilijk te waarderen en te verkopen zijn. Deutsche Bank is een wereldwijde systeembank en heeft veel verwevenheid met andere grote internationale banken. Mocht de bank in verdere financiële problemen komen dan kan dit ook gevolgen hebben voor de gehele financiële sector. VS: Nu geen renteverhoging, later dit jaar wel In september vond weer een beleidsvergadering van de Amerikaanse centrale bank (Fed) plaats. Volgens de leden van de Fed toont de Amerikaanse economie tekenen van herstel en ook de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt zijn positief. Voor een renteverhoging vond de centrale bank het nog te vroeg. Waarom is er juist nu zo n ophef? De problemen van Deutsche Bank zijn in een stroomversnelling gekomen door de Amerikaanse justitie. Deze stelde Deutsche Bank een schikking voor van 14 miljard dollar vanwege diens rol in het hypotheekschandaal tijdens de financiële crisis. Een dergelijk bedrag zou een enorme impact op het kapitaalvermogen hebben van de bank. De beslissing was niet unaniem, drie van de tien Fed-bestuurders wilden de rente, die tussen de 0,25% en 0,5% staat, nu al hoger zetten. De verwachting is dat de Fed de rente in december met één stap verhoogt. In november is er ook nog een rentebesluit maar dat is twee weken voor de Amerikaanse presidentsverkiezingen. De verwachting is dat de Fed dan niet aan de renteknop gaat draaien. 4
3. Resultaten en positionering Rendementen beleggingsportefeuilles Care IS Omdat zowel de koersen van aandelen als obligaties zijn gestegen in het derde kwartaal, was het rendement in alle risicoprofielen positief. In onderstaande tabel zijn de rendementen over het derde kwartaal en over heel 2016 weergegeven. Rendementen Q3 2016 Profiel B (zeer defensief) +1,44% +5,65% Profiel C (defensief) +2,11% +4,81% Profiel D (neutraal) +2,76% +3,90% Profiel E (offensief) +3,42% +2,93% Profiel F (zeer offensief) +4,08% +1,90% Tabel 2 Rendementen Care IS Neutrale allocatie Binnen de beleggingscategorie obligaties beleggen we op dit moment alleen in bedrijfsobligaties en niet in staatsobligaties. Het renterisico van bedrijfsobligaties is relatief laag, waardoor de koersdaling bij een eventuele stijging van de rente wordt beperkt. We blijven neutraal belegd in obligaties high yield en obligaties uit opkomende landen. Enerzijds voor de spreiding binnen de portefeuilles en anderzijds voor het hogere verwachte rendement van gemiddeld 4%. In tabel 3 is de huidige positionering weergegeven. Onderwogen Neutraal Overwogen Liquiditeiten Obligaties Obligaties high yield Obligaties opkomende landen Aandelen Grondstoffen Tabel 3: Positionering in beleggingsportefeuilles Care IS 5
4. Vooruitblik Rustige markt, weinig volatiliteit Het sentiment op de financiële markten is in het afgelopen kwartaal verbeterd. Beleggers zijn bereid om meer risico te nemen, waardoor de koersen van aandelen zijn gestegen. We verwachten dat deze ontwikkeling zich doorzet. In de komende maand komen bedrijven weer met kwartaalcijfers. Dat is een nieuw meetpunt hoe de economie en het bedrijfsleven er voor staan. Amerikaanse presidentsverkiezingen In november is het zo ver. Dan vinden de presidentsverkiezingen plaats in de Verenigde Staten. Op de financiële markten is het vooralsnog rustig. Daarmee lijken de beleggers voor te sorteren op een goede uitkomst: Een overwinning van Clinton. Veruit de meeste economen zijn het er over eens dat een overwinning vanclinton het meest gunstigt is voor de Amerikaanse economie. Vooruitzichten voor Deutsche Bank Een scenario waarin Deutsche Bank zal omvallen is zeer onwaarschijnlijk. Gezien de rol en de verwevenheid van de bank met het wereldwijde financiële systeem zullen de ECB en de Duitse overheid het waarschijnlijk niet zo ver laten komen. Om de kapitaalpositie te versterken is de bank begonnen met het verkopen van een aantal van haar onderdelen. In het begin van het nieuwe kwartaal is de berichtgeving over Deutsche Bank een stuk verbeterd. Op de laatste handelsdag van september meldde verschillende media dat het schikkingsbedrag een stuk lager zou uitkomen. Het zou gaan om een bedrag van slechts 5,4 miljard dollar. In reactie op dit nieuws steeg de koers van het aandeel Deutsche Bank met ruim 6% in de Verenigde Staten. Ook de koersen van andere financiële instelling reageerde positief op dit nieuws. 6
Contact drs. Loege Schilder RBA Bestuurder M 06 46 32 27 85 E loege.schilder@care-is.nl drs. Laurens Leek Bestuurder M 06 21 58 30 54 E laurens.leek@care-is.nl Marcel van de Meent Accountmanagement M 06 22 24 11 35 E marcel.vandemeent@care-is.nl Ronald te Dorsthorst Accountmanagement M 0299 72 09 61 E ronald.tedorsthorst@care-is.nl Laurens Sombroek Portfoliomanagement M 0299 72 09 61 E laurens.sombroek@care-is.nl Frank Olgers Accountmanagement M 06 13 66 66 19 E frank.olgers@care-is.nl Nick Bond Portfoliomanagement M 0299 72 09 61 E nick.bond@care-is.nl 7
Disclaimer Deze publicatie is opgesteld door Care Investment Services B.V. (Care IS). De in deze publicatie aangeboden informatie is bedoeld als informatie in algemene zin en is niet toegespitst op uw persoonlijke situatie. De inhoud van deze publicatie mag daarom nadrukkelijk niet worden beschouwd als een beleggingsaanbeveling, beleggingsadvies of aanbieding of uitnodiging tot het aankopen of verkopen van financiële instrumenten. Beslissingen op basis van de informatie uit dit document zijn voor uw eigen rekening en risico. Elke belegging in financiële instrumenten brengt risico s met zich mee. De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. U kunt uw gehele inleg kwijtraken. Care IS vermogensbeheer en Care IS zijn handelsnamen van Care Investment Services B.V. KvK: 37162744. Care IS heeft als beleggingsonderneming een vergunning, als bedoeld in artikel 2:96 van de Wet op het financieel toezicht verleend gekregen van de Autoriteit Financiële markten (AFM). Deze publicatie is met de grootst mogelijke zorgvuldigheid samengesteld, waarbij Care IS streeft naar het geven van correcte en actuele informatie. De informatie in deze publicatie is ontleed aan door Care IS betrouwbaar geachte bronnen en publieke informatie. Voor de juistheid en de volledigheid van de informatie in deze publicatie kunnen wij niet instaan. Hoewel wij ten aanzien van de selectie en berekening van de gegevens de nodige zorgvuldigheid in acht nemen, zijn wij niet aansprakelijk voor enige schade die het gevolg is van de in deze publicatie opgenomen informatie en gegevens. De informatie in deze publicatie kan zonder enige vorm van aankondiging worden gewijzigd. Vermogensbeheer dat voldoet aan de wensen en eisen van vandaag en morgen. www.careis.nl