Handicom Symbol for Windows Sign Editor Handicom, 2007, Nederland 2007 Handicom, NLse_signps.doc Pagina 1
Inhoud 1. Inleiding...3 1.1 Wat is de Sign Editor?...3 1.2 Systeemeisen...3 1.3 Installatie...3 1.4 Het Sign Editor hoofdscherm...3 2. Een gebarendatabase maken...5 2.1 Een gebarendatabase openen of maken...5 2.1.1 Een bestaande gebarendatabase openen...5 2.1.2 Een nieuwe gebarendatabase maken...5 2.2 Een database opslaan...5 2.3 Gebaren importeren in een eigen gebarendatabase...6 3. Een gebaartekening maken...7 3.1 Met een nieuwe gebaartekening beginnen...7 3.2 Een bestaande gebaartekening openen...7 3.3 Een gebaartekening maken...7 3.3.1 Glyphs plaatsen...7 3.3.2 Onderdelen van de gebaartekening bewerken...8 3.3.3 Een hand bewerken: draaien en aangezichtshoek kiezen...9 3.3.4 Een inzet toevoegen... 12 3.3.5 Een deelgebaar toevoegen... 12 4. Een gloss kiezen of maken... 13 4.1 Een bestaand gloss koppelen aan een gebaar... 13 4.2 Een nieuw gloss maken en koppelen aan een gebaar... 14 4.3 Een gloss loskoppelen van een gebaar... 14 5. Gebaren opslaan, verwijderen en exporteren... 15 5.1 Een gebaartekening opslaan in de database... 15 5.2 Een gebaartekening verwijderen uit de database... 15 5.3 Een gebaartekening kopiëren naar het klembord... 15 5.4 Een gebaartekening afdrukken... 15 5.5 Een gebaartekening exporteren naar een afbeeldingsbestand... 15 5.6 Gebaartekeningen exporteren naar een Sign Editor File... 15 2007 Handicom, NLse_signps.doc Pagina 2
1. Inleiding 1.1 Wat is de Sign Editor? De Sign Editor is een programma voor het maken en bewerken van gebaartekeningen. De gebaartekeningen worden opgeslagen in een database. U heeft in elk ander Symbol for Windows programma toegang tot deze database(s). 1.2 Systeemeisen Om Sign Editor goed te laten draaien hebt u het volgende nodig: Een Pentium computer met Windows Windows 2000, XP of nieuwer Min. 16 Mb ram Ca. 2 Mb vrije ruimte op de harde schijf voor de Sign Editor en de bijbehorende databases. 1.3 Installatie U kunt de Sign Editor installeren vanaf de cd-rom. Loop alle tabbladen in het installatieprogramma door en vink alleen die programma s en andere databases aan die u wilt installeren. Alle programma s en databases (behalve Bliss en COMPIC) zijn beveiligd. Ze werken als demo totdat u er een registratiecode of dongel voor hebt gekocht. Wanneer de Sign Editor als demo werkt, kunt u gebaren niet opslaan in de database en niet uitprinten. U kunt per programma en per database een licentie kopen bij uw lokale dealer of bij Handicom. 1.4 Het Sign Editor hoofdscherm 2007 Handicom, NLse_signps.doc Pagina 3
Het Sign Editor hoofdscherm ziet er als volgt uit: Bovenaan staat de werkbalk, direct onder de blauwe titelbalk. De werkbalk wordt alleen getoond als hij is aangevinkt in het menu Beeld - Werkbalk. De gebaartekening waaraan gewerkt wordt staat rechts. De standaard onderdelen van een gebaar zijn een hoofd en schouders. Glyphs zijn alle onderdelen die niet standaard deel uitmaken van een gebaar. Zoals handvormen, pijlen enzovoorts. De glyphs staan links onder de werkbalk. Onder de gebaartekening staan allerlei knopjes waarmee u elk onderdeel van de gebaartekening kunt roteren, spiegelen enzovoorts. 2007 Handicom, NLse_signps.doc Pagina 4
2. Een gebarendatabase maken De Sign Editor is een Windows programma. We gaan ervan uit dat u in het algemeen weet hoe u een Windows programma moet bedienen. 2.1 Een gebarendatabase openen of maken Elke zelfgemaakte gebarendatabase vormt in principe een uitbreiding op een standaard gebarendatabase. In een standaard gebarendatabase zitten gebaartekeningen van de gestandaardiseerde gebaren voor een taalgebied en/of gebarentaal. De standaard gebarendatabase die meegeleverd wordt voor het Nederlandse taalgebied is Lees&Teken. Deze is door experts van Viataal gevuld met gebaartekeningen van gestandaardiseerde gebaren uit de Nederlandse gebarentaal. De gebaartekeningen zijn gecontroleerd door het Nederlands Gebarencentrum. Voor andere taalgebieden en gebarentalen is er nog geen standaard gebarendatabase. Elke standaard database is gebouwd met een bepaalde set glyphs. Glyphs zijn handvormen, tekenelementen, gezichtsuitdrukkingen, pijlen e.d. Er is tot nu toe maar één set glyphs: GlyphsNLEx. Deze set is geschikt voor het Nederlands taalgebied. 2.1.1 Een bestaande gebarendatabase openen Bij de start van het programma krijgt u direct de keuze om een gebarendatabase te openen of een nieuwe te maken. Om een bestaande database te openen kunt u die uit het lijstje selecteren. U kunt aangeven dat tegelijk met de gekozen database, de standaard gebarendatabase geopend moet worden, door een vinkje te zetten voor Open ook de standaard database. Doe dit vooral als u gebaartekeningen uit de standaard database wilt importeren in uw eigen gebaartekeningen! De standaard database en de gekozen database moeten wel gebruikmaken van dezelfde set glyphs. Klik ten slotte op OK. Is het programma al gestart en wilt u alsnog een andere database openen, kies dan uit het menu Database Laad database, of klik op het knopje Open database. 2.1.2 Een nieuwe gebarendatabase maken Bij de start van het programma krijgt u direct de keuze om een gebarendatabase te openen of een nieuwe te maken. Wilt u een nieuwe gebarendatabase maken, klik dan op de knop Nieuw. Vervolgens moet u - een naam opgeven - kiezen met welke set glyphs de database wordt gebouwd - kiezen op welke standaard gebarendatabase de nieuwe database een uitbreiding vormt. U kunt aangeven dat de standaard gebarendatabase tegelijk met de nieuwe database geopend moet worden, door een vinkje te zetten voor Open ook de standaard database. Doe dit vooral als u gebaartekeningen uit de standaard database wilt importeren in uw eigen gebaartekeningen. De standaard database en de nieuwe database moeten wel gebruikmaken van dezelfde set glyphs. Wilt u een nieuwe database maken terwijl het programma al gestart is, kies dan uit het menu Database Maak nieuwe database. 2.2 Een database opslaan U kunt een database niet opslaan; dit doet het programma vanzelf, telkens wanneer u een gebaartekening opslaat. 2007 Handicom, NLse_signps.doc Pagina 5
2.3 Gebaren importeren in een eigen gebarendatabase Gebaren die geëxporteerd zijn naar een Sign Editor File (.sef) kunt u importeren in een eigen gebarendatabase. Zo n bestand kan meerdere gebaren bevatten; u kunt kiezen welke van die gebaren u uiteindelijk wilt importeren. Kies Bestand Importeren Zoek het bestand op waar de gebaren in staan die u wilt importeren. Selecteer het bestand en klik op OK. U krijgt nu een venster te zien met links een lijst van de gebaren die in het bestand zijn opgeslagen. Klik op een gebaartekening die u wilt importeren en klik op het pijltje naar rechts. Als het concept bekend is, zal het programma automatisch ook de categorie selecteren waarin dit concept thuishoort. Anders moet u er zelf één kiezen.* Alle geselecteerde gebaren komen in een lijstje in het midden te staan. Door te klikken op het pijltje naar links kunt u een gebaartekening weer verwijderen uit deze lijst. Klik vervolgens op OK. De geselecteerde bestanden worden geïmporteerd. * Let op: alle geselecteerde gebaren komen in dezelfde categorie. 2007 Handicom, NLse_signps.doc Pagina 6
3. Een gebaartekening maken 3.1 Met een nieuwe gebaartekening beginnen Via Bestand Nieuw kiest u allereerst de soort gebaartekening. Wilt u een enkelvoudig gebaar tekenen, of een samengesteld gebaar (dus een gebaar dat bestaat uit verschillende gebaren)? Wilt u een enkelvoudig gebaar tekenen met een inzet? Moet het een inzet zijn mèt of zonder hoofdvorm? Het programma opent standaard met een nieuwe enkelvoudige gebaartekening. U kunt een inzet (met of zonder hoofd en schouders) toevoegen aan elke gebaartekening, en een enkelvoudige gebaartekening is gemakkelijk om te zetten in een samengestelde gebaartekening; zie paragraaf 3.3. 3.2 Een bestaande gebaartekening openen Wilt u een bestaande gebaartekening uit uw eigen database wijzigen, open die dan door in het menu Bestand Openen te kiezen. Wilt u een bestaande gebaartekening uit een andere database gebruiken, open dan eerst die andere database, exporteer de gebaartekening (zie 5.6, Gebaartekeningen exporteren naar een Sign Editor File) en importeer hem in de huidige database (zie 2.3, Gebaren importeren in een eigen gebarendatabase). Kies vervolgens Bestand Openen. Er verschijnt een scherm met een alfabetische lijst van gebaren in het midden en een categoriestructuur links daarvan. U kunt hier een gebaartekening uitkiezen (zie voor uitleg bij dit scherm paragraaf 4.1, Een bestaand gloss koppelen aan een gebaar). Klik op de OK-knop om het gekozen gebaar te openen. De geopende gebaartekening kunt u aanpassen en opslaan. Ook kunt u en het is het beste om dat eerst te doen een gloss ofte wel een betekenis aan het gebaar koppelen. Wanneer u een gebaartekening heeft geopend en die opslaat zonder dat u het gloss heeft aangepast, krijgt u de vraag of u dit gebaar als synoniem wilt opslaan. Dat wil zeggen, dat de gebaartekening als een nieuwe gebaartekening wordt opgeslagen, maar dat hij is gekoppeld aan dezelfde betekenis als de oorspronkelijke gebaartekening. Wilt u de gebaartekening niet als synoniem opslaan, dan wordt de oorspronkelijke gebaartekening overschreven. 3.3 Een gebaartekening maken In iedere gebaartekening staat standaard de vorm van een hoofd en schouders. U kunt de schouders scheef zetten en daarmee het lichaam als het ware een kleine kwartslag draaien. U kunt de schouders ook verbergen. Met welke van de knoppen onder de gebaartekening u dit kunt doen, ziet u in paragraaf 3.3.2. U kunt in een samengestelde gebaartekening naar het volgende deelgebaar gaan door op het kleine pijltje naar rechts (naast het vergrootglas) te klikken, direct onder de gebaartekening. Klik op het kleine pijltje links, direct onder de tekening, om terug te gaan naar het vorige deel van de gebaartekening. 3.3.1 Glyphs plaatsen Een gebaartekening verder invullen doet u door glyphs te selecteren. Links op het scherm ziet u de tabbladen met de glyphs: de handen, pijlen, gezichten enzovoorts. Onder de glyphs staan knoppen met een nummer. Wanneer u op een van deze nummers klikt, verschijnt er een andere pagina met meer van dezelfde soort glyphs. 2007 Handicom, NLse_signps.doc Pagina 7
Met de pijlknoppen links en rechts van de genummerde knoppen kunt u ook door de pagina's met glyphs lopen. Een glyph plaatsen gaat eenvoudig door erop te klikken (met de linker muisknop). De glyph verschijnt dan in de gebaartekening. N.B. Selecteer eventueel eerst de inzet in de gebaartekening, als u daar glyphs in wilt plaatsen. Tip: Een van de tabbladen is gereserveerd voor de favorieten. Klikt u met de rechter muisknop op een onderdeel, dan wordt dit toegevoegd aan de pagina met favorieten. De glyphs kunt u na het plaatsen verslepen of met de pijltjestoetsen in de juiste positie ten opzichte van het hoofd zetten. Handvormen en aangezichtshoeken Op het tabblad Handen kiest u in eerste instantie een handvorm. Wilt u dezelfde handvorm plaatsen maar met een andere aangezichtshoek, klik dan met de rechter muisknop op de handvorm en kies Toon overige hoeken uit het pop-up menu. Meer uitleg staat in paragraaf 3.3.3: Een hand bewerken: draaien en aangezichtshoek kiezen. 3.3.2 Onderdelen van de gebaartekening bewerken Klik op een van de glyphs, op de schouders of op het gezicht in de gebaartekening om dat onderdeel te selecteren. Houd de Shift toets hierbij ingedrukt om meerdere onderdelen tegelijk te selecteren. Een geselecteerd onderdeel kunt u kopiëren of verwijderen via het menu. Maar met de knoppen die onder de gebaartekening staan kunt u veel meer doen: vergroten, verkleinen, langer of korter maken, roteren, spiegelen, gespiegeld kopiëren... Van de schouders en van een hand kunt u de aangezichtshoek wijzigen. Uitleg over de aangezichtshoeken van een hand staat in de volgende paragraaf. Onderdelen die elkaar overlappen kunnen (meer) naar de voorgrond of naar de achtergrond worden geplaatst. Hieronder wordt de functie van elke knop beschreven. Selecteer het volgende onderdeel. Selecteer het vorige onderdeel. Pas de positie van het geselecteerde onderdeel aan. Klik op de knop die de juiste richting aangeeft. Een onderdeel verplaatsen kan ook door het te verslepen: klik met de linker muisknop op het onderdeel en houd de muisknop ingedrukt houden. Verplaats de muis naar de juiste positie en laat de muisknop daarna los. Toon of verberg de schouders of laat schouders en nek zien Schuif de wenkbrauwen omhoog/omlaag Vergroot het geselecteerde onderdeel. Klik op deze knop tot het onderdeel de gewenste grootte heeft. Verklein het geselecteerde onderdeel. Klik op deze knop tot het onderdeel de gewenste grootte heeft. 2007 Handicom, NLse_signps.doc Pagina 8
Draai het geselecteerde onderdeel tegen de klok in. Klik op deze knop tot het onderdeel de gewenste richting heeft. Draai het geselecteerde onderdeel met de klok mee. Klik op deze knop tot het onderdeel de gewenste richting heeft. Spiegel het geselecteerde onderdeel verticaal (de bovenkant wordt de onderkant). Spiegel het geselecteerde onderdeel horizontaal (de bovenkant blijft de bovenkant). Kopieer het geselecteerde onderdeel naar zijn spiegelbeeld. Selecteer het onderdeel en klik op deze knop. Het gespiegelde onderdeel wordt geplaatst aan de andere kant van het lichaam. Verander de oriëntatie (ook wel aangezichtshoek). Als de schouders geselecteerd zijn op het moment dat u op deze knop klikt, dan verandert de stand van de schouders. Is het geselecteerde onderdeel een hand, dan verandert de aangezichtshoek van de hand. Als er meer dan vijf aangezichtshoeken zijn, krijgt u die in een apart venster te zien. Is het gezicht geselecteerd, dan verandert de neus. Elk onderdeel kan met een grijze of een extra dikke lijn worden getekend. Met een dikke lijn wordt de eindhand aangegeven. Bij het klikken op deze knop wordt de lijn van het geselecteerde onderdeel afwisselend grijs, dik en normaal. N.B. Een grijze lijn wordt paars getekend als het onderdeel geselecteerd is. Vervang het geselecteerde onderdeel door een soortgelijk onderdeel. Na het klikken op deze knop wordt de achtergrond van de gebaartekening grijs. Kies links een soortgelijke glyph door er met de linker muisknop op te klikken. Het geselecteerde onderdeel wordt vervangen door de gekozen glyph (de aangezichtshoek wordt aangehouden) en de achtergrond van de gebaartekening wordt weer wit. Breng het geselecteerde onderdeel naar de voorgrond. Het effect hiervan zal alleen zichtbaar zijn als het onderdeel (gedeeltelijk) een of meer andere onderdelen overlapt. Breng het geselecteerde onderdeel 1 plek verder naar achteren. Het effect hiervan zal alleen zichtbaar zijn als het onderdeel (gedeeltelijk) meerdere andere onderdelen overlapt. Breng het geselecteerde onderdeel 1 plek verder naar voren. Het effect hiervan zal alleen zichtbaar zijn als het onderdeel (gedeeltelijk) meerdere andere onderdelen overlapt. Breng het geselecteerde onderdeel naar de achtergrond. Het effect hiervan zal alleen zichtbaar zijn als het onderdeel (gedeeltelijk) een of meer andere onderdelen overlapt. Verwijder alle geplaatste glyphs. Het gezicht en de hoofdvorm blijven staan. Verwijder alleen het geselecteerde onderdeel. 3.3.3 Een hand bewerken: draaien en aangezichtshoek kiezen Bij het maken van gebaartekeningen moet vaak de stand van de hand veranderen. Klik eerst op de hand om hem te selecteren. De hand draaien Als u een andere stand wilt, maar nog steeds dezelfde kant van de hand zichtbaar, dan draait u de hand met de knoppen of : 2007 Handicom, NLse_signps.doc Pagina 9
Als u een andere kant van de hand zichtbaar wilt, gebruik dan de knop : Kiezen uit 5 hoeken In SignPS kunt u de meeste handvormen (65 van de 80) van vijf kanten bekijken. Klik op dan ziet u telkens een andere kant van de hand. Na vijf keer klikken ziet u weer dezelfde kant. Het overzicht met alle kanten van een hand is te openen door met de rechtermuisknop op een hand te klikken en te kiezen voor Toon overige hoeken : Kiezen uit 34 hoeken De 15 meest gebruikte handvormen kunt u echter van 34 kanten bekijken. Als u bij zo n hand op klikt krijgt u meteen het overzicht van alle kanten: 2007 Handicom, NLse_signps.doc Pagina 10
Het overzicht voor 34 kanten is een tabel met 10 handen en 8 pijlen. Om de overige kanten van de hand te zien kun je op pijlen klikken. De handen staan zo in de tabel dat kanten die weinig van elkaar verschillen dicht bij elkaar staan. De kanten waar je de palm (meer) ziet staan links. De kanten waar je de rug van de hand (meer) ziet staan rechts. De kanten waar je de pink (meer) ziet staan bovenin. De kanten waar je de duim (meer) ziet staan onderin. Dit is te zien in de volgende figuren: A B C Hand recht vooruit hand zwaait naar opzij hand kiept omhoog & omlaag (draaiing bovenarm) (buigen & strekken elleboog) In afbeelding A heeft de gebaarder zijn rechterhand uitgestoken alsof hij je de hand wil schudden. In afbeeldingen B en C staan 2 bewegingen weergegeven die vanuit die positie zijn te maken. 2007 Handicom, NLse_signps.doc Pagina 11
Bij het naar buiten draaien van de bovenarm (zonder draaiing van de onderarm, zie afbeelding B) komt de hand links en met de palm in beeld. Bij het naar binnen draaien van de bovenarm komt de hand rechts en met de rug van de hand in beeld. Bij het buigen van de elleboog (zonder draaiing van de onderarm, zie afbeelding C) komt de hand bovenaan, met de pink goed zichtbaar. Bij het strekken van de elleboog komt de hand onderaan, met de duim goed zichtbaar. 3.3.4 Een inzet toevoegen U kunt een inzet aan het gebaartekening toevoegen, via Bewerken Inzet toevoegen. Vervolgens moet u kiezen voor een inzet met of zonder hoofd. Wilt u onderdelen (zoals handen) in een inzet plaatsen, selecteer dan eerst de inzet en daarna de glyphs die u hierin wilt plaatsen. 3.3.5 Een deelgebaar toevoegen Een enkelvoudige gebaartekening is gemakkelijk om te zetten in een samengestelde gebaartekening. Klik op het pijltje naar rechts, onder de gebaartekening (naast het vergrootglas). U krijgt de vraag Wilt u een nieuw deelgebaar maken? Klik op Ja. Het nieuwe (nog lege) deelgebaar komt op het scherm. 2007 Handicom, NLse_signps.doc Pagina 12
4. Een gloss kiezen of maken De betekenis van een gebaar blijkt uit het gloss of de glosses die aan het gebaar gekoppeld zijn. Een of meer glosses aan een gebaar koppelen is dan ook een van de belangrijkste stappen bij het maken van een gebaartekening. U kunt een gloss kiezen uit de Symbol for Windows conceptenlijst, of zelf een nieuw gloss maken. Beide mogelijkheden worden hieronder in aparte paragrafen besproken. 4.1 Een bestaand gloss koppelen aan een gebaar Kies Bewerken Gloss, uit het menu, of klik op het werkbalkknopje Gloss. Er komt een dialoog tevoorschijn met een overzicht van glosses die voor het gebaartekening zijn gekozen. Klik op de knop Gloss toevoegen, als u een gloss wilt kiezen. Via het dialoog dat nu verschijnt kunt u zoeken in verschillende databases of een nieuw gloss aanmaken. Rechts bovenaan staat de naam van de huidige database. Klik links in het dialoog onder Categorie op Standaard categoriestructuur. De lijst in het midden wordt dan gevuld met concepten. Klik op een concept (dus op een woord in de middelste lijst). Het voorbeeld rechts laat het eerste gebaartekening of symbool zien dat bij dat concept hoort. Gebruik de kleine knoppen met de afbeelding van een wandelende persoon, om door de synoniemen heen te lopen. Synoniemen zijn symbolen of gebaren die aan hetzelfde concept zijn gekoppeld. Er kunnen bijvoorbeeld best twee verschillende gebaren voor huis in een database zitten; die symbolen zijn dan allebei aan het concept huis gekoppeld. Als u de betekenis die u zoekt, niet op deze manier heeft kunnen vinden, zijn er nog twee andere manieren om te zoeken. Zoeken via de categorieën Als u op de naam van één categorie klikt, wordt de middelste lijst gevuld met alle concepten. Dit zijn de concepten die zowel in die categorie, als in de gekozen database (plus geopende standaard database) voorkomen. Een [+] voor de naam van een categorie betekent dat er subcategorieën zijn. Klik met de linker muisknop op de [+] om de categorie uit te vouwen. Nu kunt u de inhoud van de subcategorieën bekijken. Onder de categoriestructuur staan twee opties die het zoeken via de categorieën makkelijker kunnen maken: 1. Inclusief concepten in subcategorieën: is deze optie aangekruist, dan werkt de categoriestructuur als volgt: wanneer u op de naam van een categorie met subcategorieën klikt, wordt de middelste lijst in het dialoogvenster gevuld met alle concepten die zowel in de gekozen database voorkomen als in de huidige categorie en alle subcategorieën daarvan. (Dit is altijd het geval als u op de hoofdcategorie klikt, ongeacht of deze optie aan staat.) 2. Plaats de inhoud van kleine categorieën een niveau hoger en verberg lege: wanneer een symbooldatabase niet veel symbolen bevat, zijn er veel lege categorieën en subcategorieën te verwachten; dat zoekt natuurlijk niet makkelijk. Kruis deze optie aan om de lege categorieën uit de structuur te verwijderen en de inhoud van al te kleine subcategorieën een niveau hoger te zetten. Zodra u een andere symbooldatabase kiest, zal de categoriestructuur daaraan worden aangepast. 3. De optie Onthoud de momenteel gekozen categorie dwingt het dialoog de volgende keer te openen in dezelfde categorie die geopend was toen het dialoog gesloten werd. Zoeken met behulp van de Zoek-knoppen Met de knoppen Zoek, Zoek volgende en Zoek vorige kunt u zoeken naar een woord of een gedeelte van een woord. Het (deel van het) woord wordt gezocht in alle categorieën. Als er een conceptnaam gevonden is waarin het (deel van het) woord voorkomt, is in de 2007 Handicom, NLse_signps.doc Pagina 13
categorielijst te zien in welke categorie het concept thuishoort. De naam van die categorie krijgt een grijze achtergrond. Taalswitch Om u het zoeken nog makkelijker te maken, kunt u de concepten en categorieën ook laten weergeven in een andere taal. Klik op de knop Taal en kies een taal. De gekozen taal wordt ook gebruikt voor de labels in de antwoordvakken (als die labels zichtbaar zijn). Gloss selecteren Selecteer een gloss in de middelste lijst en klik op OK om dit aan de huidige gebaartekening toe te wijzen. Wilt u terug zonder een keuze te maken, klik dan op Annuleren (of druk op Esc). 4.2 Een nieuw gloss maken en koppelen aan een gebaar Kies Bestand Gloss aanpassen, uit het menu, of klik op het knopje Gloss. Als er nog geen gloss gekozen is voor het gebaar, verschijnt meteen het dialoog voor het kiezen van een gloss. Was er al wel een gloss gekozen, dan wordt een dialoog zichtbaar met een overzicht van glosses die voor het gebaartekening zijn gekozen. Klik op de knop Gloss toevoegen, als u een gloss wilt kiezen. Via het dialoog dat nu verschijnt kunt u zoeken naar een gloss. Klik het gloss aan en klik op OK om het aan het gebaar te koppelen. Het juiste concept niet gevonden? Maak dan een nieuw gloss aan, eventueel in een nieuwe categorie. Selecteer eerst de categorie waarin het nieuwe concept moet komen te staan; het is niet mogelijk om een concept te verplaatsen. U kunt ook eerst een nieuwe categorie maken. Selecteer dan eerst de categorie waar de nieuwe categorie in moet komen te staan; het is niet mogelijk om een categorie te verplaatsen. Klik daarna op de knop Categorie toevoegen en typ de naam van de nieuwe categorie; klik op OK om de categorie aan de categoriestructuur toe te voegen. Klik na het kiezen van een categorie op de knop Gloss toevoegen en typ daarna het nieuwe gloss; klik op OK om het gloss aan de lijst toe te voegen. Selecteer het nieuwe gloss en klik op OK om dit aan het huidige gebaartekening toe te wijzen. Wilt u terug zonder een keuze te maken, klik dan op Annuleren (of druk op Esc). 4.3 Een gloss loskoppelen van een gebaar Kies Bestand Gloss aanpassen, uit het menu, of klik op het knopje Gloss. Er komt een dialoog tevoorschijn met een overzicht van glosses die voor de gebaartekening zijn gekozen. Klik eerst op het gloss dat u wilt verwijderen en dan op de knop Gloss verwijderen. Klik vervolgens op OK om het dialoog te sluiten. 2007 Handicom, NLse_signps.doc Pagina 14
5. Gebaren opslaan, verwijderen en exporteren 5.1 Een gebaartekening opslaan in de database Wanneer de gebaartekening klaar is kan hij opgeslagen worden in de database door in het menu Bestand Opslaan te kiezen. Vergeet niet, eerst een gloss te kiezen. Als er al een gebaartekening bestaat met hetzelfde gloss, krijgt u de vraag of u de huidige gebaartekening als synoniem wilt opslaan; zo nee, dan wordt de al aanwezige gebaartekening overschreven. Wanneer u een gebaartekening heeft aangepast en u wilt ook de originele gebaartekening bewaren, kies dan in het menu Bestand Opslaan als. xxxxx 5.2 Een gebaartekening verwijderen uit de database Kies Database Verwijder gebaartekening, uit het menu. Er komt een dialoog tevoorschijn met in het midden een lijst van de gebaren die er zijn in de geopende database. Links staat een categoriestructuur die u kan helpen bij het vinden van het gebaartekening in een grote database (zie voor uitleg bijv. paragraaf 4.1, Een bestaand gloss koppelen aan een gebaar). Selecteer de gebaartekening die u wilt verwijderen en klik op OK. Let op: een gebaartekening kan meerdere namen (glosses) hebben en dus ook meerdere keren in de lijst voorkomen. Wilt u alleen een gloss verwijderen, en niet het gebaar, sluit dan dit dialoog (met Annuleren), open de betreffende gebaartekening (zie paragraaf 3.2, Een bestaande gebaartekening openen) en wijzig het gloss (zie paragraaf 4.3, Een gloss loskoppelen van een gebaar). 5.3 Een gebaartekening kopiëren naar het klembord Via het menu: Bestand Exporteren naar klembord... kunt u de gebaartekening die op het scherm staat in de Sign Editor kopiëren naar het klembord. In andere programma s voor het werken met grafische bestanden kunt u de gebaartekening dan plakken (meestal via het menu: Bewerken Plakken). 5.4 Een gebaartekening afdrukken De Sign Editor biedt de mogelijkheid om de geopende gebaartekening uit te printen. Kies Bestand Afdrukken... uit het menu. De gebaartekening kan worden afgedrukt op een vlak tussen de 2 en 20 centimeter in het vierkant. De gebaartekening wordt zo vergroot of verkleind dat hij de ruimte optimaal benut. 5.5 Een gebaartekening exporteren naar een afbeeldingsbestand Als u een licentie heeft voor het Symbol for Windows Export programma, kunt u een gebaartekening ook direct vanuit de Sign Editor exporteren naar een grafisch bestand. Kies Bestand Exporteren naar afbeelding, in het menu. U moet dan eerst een gebaartekening kiezen uit uw eigen database of uit de geopende standaard database. Wanneer u op OK klikt wordt het export-scherm in de Sign Editor opgeroepen. Lees de handleiding bij het Export Programma voor uitleg over dit scherm. 5.6 Gebaartekeningen exporteren naar een Sign Editor File U kunt een gebaartekening of een set gebaartekeningen exporteren naar een Sign Editor File (.sef). Kies Bestand Exporteren U krijgt een venster te zien met links een lijst van de gebaartekeningen die aanwezig zijn in de geopende database. Klik op een gebaartekening die u wilt exporteren en klik op het pijltje naar rechts. De gebaartekeningen die u zo selecteert komen in een lijstje in het 2007 Handicom, NLse_signps.doc Pagina 15
midden te staan. Door te klikken op het pijltje naar links kunt u een gebaartekening weer verwijderen uit deze lijst. Klik vervolgens op OK. U kunt het bestand met de geëxporteerde gebaren nu een naam geven. 2007 Handicom, NLse_signps.doc Pagina 16