Beste lezer Dit document is door SETUP gebruikt om bij een 4-jarige subsidieregeling aan te vragen bij de afdeling culturele zaken van de gemeente Utrecht., voor een bedrag van 80.000 per jaar. De commissie heeft ons helaas als onsubsidiabel beoordeeld. Daarmee kun je je afvragen of je dit document als voorbeeld with gebruiken. Then again, mensen die al veel subsidieaanvragen hebben geschreven en gelezen vonden het een goede aanvraag. De feedback van de commissie was dat het document inhoudelijk zwak was. Achteraf gezien hadden we graag een gedetailleerder 4-jaren plan bijgevoegd. Wie een jonge cultureel initiatief succesvol in een bredere infrastructuur wil inbouwen heeft drie dingen nodig: Een goed trackrecord Een goeie lobby Een goeie aanvraag Andere tips: Lees de eisen vanuit de subsidient goed door! En ga ook eens praten met de subsidiegever waar je aan wilt vragen. Let niet teveel op het aantal worden dat je mag gebruiken. Iedereen gaat daar overheen. Of voeg gewoon een bijlage bij :-) Voeg tijdslijnen en andere verhelderende grafieken toe. Succes! Dit document is geschreven door Jelle van der Ster, Jelte Timmer en Tijmen Schep. We stellen het beschikbaar onder een Creative Commons licentie: attribution, share-alike, non-commercial. Versie 2.5.
Is privacy een achterhaald concept? Zijn interactieve media meer engaging? Wat is transmedia storytelling? Wanneer is crowdfunding een valide bron van inkomsten? Zijn games kunst? Hoe groot is de e-cultuur sector? Heeft een boek op papier drukken nog zin? Is de creatieve industrie de redder van de economie? Hoe vertel je verhalen met GPS? Waar vind ik nerds die mijn culturele doelen aanvoelen? Wat doet de 3D printer met het juweliersvak? Is de crowd werkelijk slimmer? Wat zegt mijn facebook profiel over mij, en tegen wie? Is de menselijke geest in cijfers te vangen? Wat is de schoonheid van een Alternate Reallity Game? Hoe steunen we digitaal burgerschap? Wat houdt open data ideologie in, en is die geloofwaardig? Is mijn auto slimmer dan mijn cavia? Wat maakt een goede datajournalist? Is er nog geld voor journalistiek, en als dat niet zo is, wordt die functie opgevangen? Ben ik nog digitaal ontwerper als de stroom uitvalt? Is information overload een medische conditie? Mogen mijn kinderen games spelen die met behulp van psychologische kennis zo verslavend mogelijk zijn gemaakt? Hoe ziet digitaal theater er uit? Kan ik landschapsfotograaf zijn in een virtuele wereld? Moeten we doodsbedreigingen op Twitter serieus nemen?
1 Missie A. SETUP creëert een mediabewuste en mediakritische maatschappij Visie Het is gelukkig niet meer nodig om uit te leggen dat nieuwe media een van de belangrijkste drijfveren van verandering zijn in onze maatschappij. De zich snel ontwikkelende technologische mogelijkheden stellen ons vragen over oude maatschappelijke systemen en processen. Onze ideeën over menszijn en samenleven komen veelal op losse schroeven te staan. Maar hoewel technologie vragen stelt, is het niet zo dat ze ons determineert. Technologie is geen vloedgolf, ze is een geglobaliseerd wedstrijdje touwtrekken. Uiteindelijk zijn het mensen die technologie maken, en het zijn hun ideeën die leidend zijn. Technologie is tastbare ideologie. Missie Het is de missie van SETUP om een mediakritische maatschappij te creëren. In een steeds sterker technologisch gemedieerde maatschappij, is het van vitaal belang dat de maatschappij weer in elkaar geschroefd wordt door een brede schare creatieve burgers met genuanceerde ideeën over de relatie tussen technologie en mens. Daarom organiseren we events waarin nieuwe technologie betekenis krijgt, en de deelnemers door het delen van nieuwe perspectieven en skills grip krijgen op de ontwikkelingen. Media leren is media maken. Doelstellingen 1. We bieden makers een platform om een kritisch discours over hun praktijk te ontwikkelen. We bieden een mengvat voor experimenten in de kunsten, theorieën uit de menswetenschap, blauwdrukken van techneuten, prototypen uit de e-cultuur, en activisme uit de hackerscene. 2. We bieden een breder publiek toegang tot het discours van de makers en helpen in de duiding ervan. Door hen laagdrempelig ideeën en skills uit de makerswereld te introduceren prikkelen we tot verder onderzoek en meningsvorming. Zelf media kunnen maken zien we als essentiële skill om meer dan alleen consument te worden. 3. Waar mogelijk steunen we de bredere culture sector in Utrecht in hun onderzoeken, bijvoorbeeld door ze aan makers te introduceren. 2 About us SETUP is een jonge culturele instelling met een groeiende commerciële poot. In 2010 ontstaan vanuit een groep nieuwe media enthousiastelingen die beseften dat Utrecht een plek voor nieuwe media nodig had. In 2010 organiseerden we in een toen nog lege Dutch Game Garden een pilot: we testten in 3 maanden of een lab in Utrecht levensvatbaar was. Het antwoord bleek jazeker : we vonden genoeg partijen, medewerkers en vrijwilligers om ruim 50 evenementen te organiseren. Na de succesvolle pilot draaiden we in 2011 ons eerste jaarprogramma. Onze events raakten voor het eerst uitverkocht. Onze activiteiten werden steeds vaker opgepikt in de sociale en traditionele media. Over de gehele periode trokken wij zo'n 3.400 bezoekers verspreid over zo'n 100 events die we met tientallen partijen samen organiseerden. We kregen meer dan 1000 Facebook vrienden en meer dan 1500 volgers op Twitter. Onze website werd door 32.875 mensen bezocht, 8.744 keer werden verslagen van onze events gelezen en 31.594 foto's van deze events werden bekeken op fotosite Flickr. 1
A. Standpunten We richten ons meer op cultuur dan op Kunst. We proberen de kloof tussen burger en de kunsten te slechten door in begrijpelijke taal aan te sluiten bij herkenbare vraagstukken. Achter de schermen zijn we wel degelijk bevlogen kunstenaars en intellectuelen, maar we doen er niet moeilijk over. We geloven dat juist in het internet tijdperk er een breedgedragen diverse, kritische en expressieve cultuur kan ontstaan. We produceren denkhandvatten. Als 'medialab nieuwe stijl' of 'lab voor kennisdeling' richten we ons op zachte in plaats van harde innovatie. Dit In de zomer van 2011 sliepen 10 houdt in dat ons eindproduct niet nieuwe technologieën of werken zijn, maar deelnemers (die online het meeste geld zachte producten als een sociaal netwerk, kennisverspreiding, en geboden hadden op de 10 tickets) een denkkaders. Technologie is volgens ons tastbare ideologie, en daarom is het nacht in beddenwinkel Nachtleven aan de belangrijker om de ideeën over technologie vorm te geven dan de Voorstraat. Na een publiek technologie zelf. avondprogramma over de relatie tussen slaap en technologie, gingen ze 'apps We experimenteren op onszelf. Niet alleen onze inhoud gaat over voor in bed' testen. De smartphones als vernieuwing, maar ook onze vorm. We willen concepten als open source, bedpartner meten slaappatronen, boden crowdsourcing, DIY-culture, de hacker mentaliteit, en gamification verwerken lichttherapie, programmeerden met in een culturele instelling van de 21e eeuw. We zijn benieuwd hoe de liminale suggesties, etc. Voor Sextracker, maatschappij maar ook de culturele sector deze concepten in haar een app die stootfrequentie en intensiteit werkwijze kan integreren. bijhoudt en online laat vergelijken, vonden We geven om expressie. In de wereld van de nerds overheerst de we geen vrijwilligers. functionalistische mindset de expressieve. Maar niet bij SETUP. We zijn benieuwd naar de 'talen' (zoals beeldtaal) die binnen digitale media ontstaan, en denken dat het kunnen leren spreken daarvan voor iedereen, van culturele sector tot de commerciële, relevant is. B. Business tak Het businessmodel van SETUP bleek uiteindelijk die van consultancy: de kennis die we opdoen en de innovatieve events die we organiseren blijken ook in het bedrijfsleven in goede aarde te vallen. In 2011 organiseerde onze businessdeveloper (0,2FTE) 7 events in opdracht, voor klanten als APS, gemeente Utrecht, Buitenhuis en GG&GD. Ook traden we op als adviseur aan culturele instellingen in Utrecht, zoals het Fonds voor Cultuur Participatie en Stichting Museumkwartier. We verkochten een van onze events ook voor het eerst bij een andere culturele instelling: het uitverkochte Data op het Doek, een bioscoop programma over de overtuigingskracht van datavisualisatie, werd succesvol herhaald in Trouw Amsterdam. Steeds meer zien we onze businesstak niet alleen als een inkomstenbron, maar ook als een kans om een divers publiek te bereiken. C. Vernetwerking Samen met EKKO, Born Digital, Expodium en Kaasschaafcollectief vormen we de Alliantie, een samenwerkingsverband tussen creatieve partijen met een gezamenlijke, doch tijdelijke, presentatieruimte OG183 aan de Oude Gracht. Samen met Casco en LUCY willen wij in 2013 'De Plompe Toren' een open culturele ruimte voor alternatieve cultuur opzetten, en daar ook onze eigen events in programmeren. Al onze medewerkers werken part-time bij ons, maar ook part-time elders. Daardoor hebben we als vanzelf veel sterke connecties met andere instellingen, zoals de UU, Virtueel Platform, Kunstfactor, Fiber, Born Digital, Vers Vermaak, APS, Strawberry Earth en het Rathenau Instituut. Daarnaast hebben we banden opgebouwd met partijen als de HKU, de HU, Casco, U-design, Hackerspace Utrecht, CBKU, de Cult Dealer, en het museum kwartier en vele anderen. Omdat we in de Dutch Game Garden gevestigd zijn hebben we onze vinger aan de pols van makend 2
Utrecht. Via digitale kanalen zijn we verweven met allerlei digitale- en aanverwante communities binnen Utrecht die we bij onze events betrekken. Enkele hiervan organiseren hun bijeenkomsten al bij ons. D. Voorbeelden De bijgeleverde uitgave 'Ons eerste jaar' beschrijft enkele van onze events. 3 Ambitie A. Organisatorisch We merken dat de vraag naar expertise en genuanceerde perspectieven op onze digitale omgeving toeneemt, en er wordt steeds vaker bij ons aan de deur geklopt. Door de komende vier jaar een stabiel fundament onder onze voeten te hebben kunnen we de grootste hobbels waar we mee worstelen wegnemen: Een instabiele talentpool (onze medewerkers zijn populair bij andere instellingen, en de financiële realiteit maakt het moeilijk om ze vast te houden), en het kunnen bieden van stabiel partnerschap aan partijen in onze omgeving. Het programma van SETUP komt tot stand met zeer bescheiden budgetten, met inzet van vrijwilligers en steeds inspelend op de actualiteit van de nieuwe media, de kunsten en de maatschappij. In 2013 willen wij de organisatie, die in operationele zin nog te veel rust op stagiaires en vrijwilligers uitbreiden, professionaliseren en stabiliseren. Concrete voorbeelden zijn: ons kantoor iets representatiever inrichten, (h)erkend worden als goeie stageplek, onderzoeken of we loondienst zouden kunnen aanbieden, aansluiten bij bestaande allianties en convenanten, onze ambassadeurs structureler betrekken, thee drinken met vrijwilligers. B. Inhoudelijk Inhoudelijk zijn er drie vlakken waarop we onze ambities willen beschrijven. We willen cultuureffectiviteit onderzoeken, we willen onze resultaten beter verspreiden, en we willen de infrastructuur voor digitaal talent versterken. B1. Duurzame culturele productie: flexibel en effectief Zoals we in onze stellingname noemden, is SETUP als jonge 'digitally born' culturele instelling nieuwsgierig naar de vorm die een culturele instelling anno 2012 in kan nemen. De context waarin we tot strand kwamen is die van bezuinigingen, een explosie aan media, en een ondernemende online hacker- en startupcultuur. Dit biedt ons een enorme vrijheid, want niets is voor ons vanzelfsprekend, en we hebben als een van de weinige culturele instellingen niets te verliezen. Dit stelt ons in staat om kritisch te kijken naar wat de essentie van een culturele instelling is, en welke infrastructuren we als waardevol zouden beschouwen. Een gedeelde ruimte Een centrale ambitie die we al sinds onze oprichting nastreven is die om 'open ruimte' in Utrecht op te zetten waar verschillende organisaties en verbanden events in kunnen organiseren. We geloven dat zo'n ruimte meerwaarde kan bieden aan de 'long tail' van de Utrechtse creatievelingen: een relatief grote hoeveelheid kleine culturele initiatieven, met een relatief korte levensduur, die ontstaan maar geen vaste plek binnen de Utrechtse culturele infrastructuur vormen of willen vormen. Op moment van schrijven exploiteert SETUP i.s.m. de Alliantie een ruimte aan de Oude Gracht 183. Deze ruimte is fantastisch, maar tijdelijk. We merken dat dat samenwerkingspartners afschrikt. We willen voor de nieuwe media cultuur in Utrecht een stabieler honk vinden. 3
Voor de periode 2013-2016 wil SETUP samen met Casco, LUCY een gedeelde culturele ruimte 'De Plompe Toren' realiseren. Deze willen we aan onze 'scenes' aanbieden als plaats voor kruisbestuiving. Door deze centrale presentatieruimte te delen hopen we een 'als Tetris volgeblokt' programma te kunnen opbouwen, en daardoor kosten te kunnen besparen. Naast een effectiever gebruik van middelen heeft deze samenwerking voor ons ook inhoudelijke voordelen. Casco heeft een sterk theoretisch programma en een groot internationaal netwerk. LUCY is stevig ingebed in de Utrechtse beeldendekunstenscene. Ze zullen ons inhoudelijk prikkelen en wij zullen hen uitdagen een breder publiek te bereiken. Een volledige beschrijving is te vinden in het document 'De Plompe Toren'. Een tweede stap is dat we onze events willen herhalen. Sommige events vinden al een tweede leven als cultuurproduct van onze business tak, zoals de game- en eventstorms. Maar onze meer populaire events willen we ook aan andere culturele instellingen aanbieden. De herhaling van het uitverkochte Data op het Doek in Trouw Amsterdam was hierin een eerste experiment. We bereikten compleet nieuwe mensen, en werden daarvoor betaald. Een derde logische stap is dat we met andere medialabs (bijvoorbeeld Worm, Mediamatic, de Waag, V2_) uitwisselingen willen onderzoeken. Uitwisselingen van events, maar bijvoorbeeld ook van ingevlogen sprekers. B2. Ontsluiten van nieuwe media cultuur: cultuur maken we samen. Effectief cultuur maken betekent ook dat je programma een uitwerking heeft op haar omgeving. Hoewel de vonken van onze events enkele mooie vuurtjes hebben aangestoken, willen we dat onze events beter beklijven. Allereerst vergt dit een inhoudelijke slag. Onze events zijn sprankelend, maar Onze 'Make a meme' workshop, waarin missen soms inhoudelijke diepgang. We gaan ons inhoudelijke team versterken, werd bekeken wat iets nou een goeie en onze raad van advies vaker als klankbord gebruiken. meme maakt, en waarin we ook zelf Daarnaast willen we aansluiten bij de Utrechtse dynamiek. Deel uitmaken van de memes maakten, piekte te vroeg: een programmering van de culturele zondagen, de viering van de Vrede van Utrecht, week later explodeerde de website en het bid om in 2018 van Utrecht de culturele hoofdstad van Europa te worden 9gag.com en maakte iedereen in een zijn logische stappen. handomdraai memes. Wie ons event had Onze makersachterban willen we verleiden om, in de trend van Nerds Unite en bezocht had een sterk verhaal. Het Hackers NL, meer bijeenkomsten bij ons te organiseren. verkeer op onze website zag een duidelijke piek. Tenslotte willen we de resultaten van onze events na afloop beter verspreiden in het veld. Zoals ons raad van advies-lid Mark Fonteijn, mede-oprichter van Mobile Monday, ons leerde: marketing eindigt niet bij je event, maar begint er. Verspreid wat je hebt geleerd. Concreet betekent dit dat we vaker videoverslagen van onze events gaan produceren, en structureel video opnames online gaan zetten. We willen ook beter verspreidbare samenvattingen, reviews, handige lijstjes en andere kennisproducten online zetten. Wanneer relevant kijken we of onze events als voorbeeld kunnen dienen in analyses (zoals de interesse in Facebook data tijdens ons Data-Is-Me event). Ook gaan we kijken waar we over onze werkwijze en events kunnen vertellen (zoals op het DEAF festival). We willen onze meest toegankelijke events in bladen als de 030 laten bespreken, en ons opgeven voor awards. Deze marketing stappen zullen ons helpen om beter onder de aandacht te komen, en daarmee meer verwijzingen naar onze activiteiten genereren. 4
B3. Talentontwikkeling: voorop in kennis en cultuur. Talenten vanuit de hogescholen leren hun vaardigheden binnen de omgeving van de opleiding maar hebben vervolgens binnen Utrecht weinig ruimte voor verdieping of om talent te tonen. SETUP heeft vanaf het begin gewezen op deze lacune, en het belang van een platform/podium waar kennis uitgewisseld kan worden. SETUP wil meer events organiseren die op de combinatie van young professionals en jonge digitaal-creatieven toegespitst zijn. Dit kunnen events zijn als het Startup weekend, dat we financieel en inhoudelijk hebben ondersteund, maar we willen vooral meer culturele formats naar Utrecht halen die als podium kunnen dienen, zoals Bring Your Own Beamer, How Do You Do, en Ignite. Ook onze rol als kennisontwikkelaar willen we blijven verbeteren. Nu organiseren we zogenaamde 'Skillswaps': informele workshops waarin creatieven met relatief veel kennis over een onderwerp die overdragen aan de deelnemers (en waarbij flink genetwerkt wordt). We willen de nadruk leggen op uitwisseling van kennis die voor kunstenaars en digitaal-creatieven relevant is. De HackersNL avonden zijn een voorbeeld van wat SETUP kan betekenen: een groep digitaal-creatieven heeft met onze steun haar eigen reeks lezingen over geavanceerde onderwerpen opgezet. Een van de meest ambiteuze ontwikkelingen op het gebied van Skillswapping zou de oprichting van een Utrechtse tak van ThePublicSchool.org zijn. The public school is een marktplaats voor educatie: iedereen kan een les voorstellen of aanvragen, over koken of programmeren, en bij genoeg interesse wordt die georganiseerd. Het zou het eerst gezamenlijke project kunnen zijn dat we met Casco en LUCY ondernemen. We zijn ook van plan om een 'OpenCRM' aan te bieden. Een CRM is een contactendatabase die door veel bedrijven wordt gebruikt. Ook SETUP heeft zo'n database, maar die is nu nog niet voor een breder publiek toegankelijk. Omdat we een gesubsidieerde instelling zijn, en openheid een van onze onderzoeksgebieden, willen we deze database naar buiten openen, zodat Utrechts digitaal-creatief talent beter doorzoekbaar wordt. 4 Activiteiten A. Eigen activiteiten In zowel de jaarprogramma's voor 2011 als 2012 beschreven we drie thema's die we wilden onderzoeken. In 2011 richten wij ons op speelse game cultuur, media-eigenwijsheid en data identiteiten. In 2012 richtten we ons wederom op media-eigenwijsheid, met daarnaast een programma over internet cultuur ('Like me') en onder de titel 'Black box' een programma over de macht van algoritmes. In de periode 2013-2016 zullen wij ook ieder jaar een aantal technologische thema's en bijpassende events beschrijven die aansluiten bij de veranderingen in onze digitale maatschappij. Inhoudelijke zwaartepunten die ons nu in het oog springen zijn: # Participatiecultuur, zelf media maken, zelf meedoen aan media productie, virtuele saamhorigheid. # Data identiteiten en intieme technologie, de drang naar data verzamelen over onszelf en omgeving. # Openheid en transparantie, de vraag van het publiek om invloed en inzicht in processen. # Educatie, over de opkomst van alternatieve modellen, zoals online zelf educatie. # Maakbaarheid, over de wereldbeelden van de Moderne nerd: wetenschapper, humanist en positivist. # Expressie en (transmedia) storytelling: welke nieuwe talen en genres ontwikkelen zich? # Ambachtelijkheid, over hoe in een digitaal tijdperk de ambachten nieuwe vormen vinden. 5
# Play, over psychologische modellen en beïnvloeding in een wereld waarin alles leuk moet zijn. # Nieuwe subculturen, over verrassende appropriatie van technologie en haar concepten. # Technocratie en burgerlijke ongehoorzaamheid, over de nieuwe grenzen van criminaliteit en macht. # Vrede, over grondstoffengebrek, cyber warfare, en andere nieuwe internationale spanningen. B. Gezamenlijke activiteiten Een van de internet concepten die SETUP zelf in de praktijk onderzoekt, is verregaande openheid. Zo geven we in elk jaarprogramma aan dat we ruimte willen reserveren voor events die door anderen worden aangedragen. Een voorbeeld: op onze site kan iedereen een projectvoorstel indienen. Iedereen kan vervolgens ook in de keuken kijken, want van elk event is de ontwikkeling, van voorstel tot verslag, te volgen. Dit proces helpt ons onverwachte en ook meer partijen in een vroeg stadium te betrekken. Onze benaderbaarheid stimuleert jong talent om nieuwe initiatieven op te zetten en van de grond te krijgen. Samen met de partij die het idee aandraagt kijken we hoe we tot een waardevol event komen dat een goede inhoudelijke vraag stelt. Daarnaast zoeken we vanzelfsprekend zelf actief samenwerkingen op. Die leidden in veel gevallen tot spannende events. Voorbeelden zijn het Virtueel Verzet in samenwerking met het Studium Generale, of de klassieker 'Sterrenkijken met mobiele telefoons' in samenwerking met Sterrenwacht Sonnenborgh. Met de leden van de Alliantie programmeren we samen OG183. Daarnaast willen we, zoals in deel 3 beproken, samen met Casco en Lucy een nieuwe plek ontwikkelen. C. Beschrijving activiteiten De combinatie van een deels eigen en een deels crowdsourced programma resulteert in een groot en verscheiden aantal samenwerkingspartners en events. In de basis is deze variëteit terug te brengen in drie typen. Workshops, lezingen en tentoonstellingen. C1. Workshops Een groot deel van de events van SETUP valt te typeren als workshops, welke we 'Skillswaps' noemen. We geloven in hands-on onderzoek, en het belang van een sterke makerscultuur. Workshops bieden ruimte voor informele dialoog en netwerk vorming, en dragen zo bij aan een creatief klimaat. Workshops lopen qua vorm en grootte erg uiteen. Tijdens de kleinere delen experts hun enthousiaste en kennis onder hun expertise, vaak tegen een 'pay what you like' vergoeding (wat verrassend veel oplevert). Skillswaps vormen voor het publiek van SETUP interessante leeravonden en ze geven de organisator een toegankelijk podium, terwijl ze ons weinig organisatorische energie kosten. Daarnaast organiseren we ook grotere workshops waarin we belangrijke thema's aansnijden, en toonaangevende experts en kennis naar Utrecht brengen. We bedienen zowel een algemeen geïnteresseerd publiek met toegankelijke workshops, als de groep met meer technologische expertise. Per jaar verwachten wij minimaal 14 van deze workshops te organiseren. C2. Lezingen Naast workshops organiseert SETUP ook veel lezingen. Avonden waarin een inhoudelijke vraag op een interessante manier gepresenteerd word. We experimenteren veel met formats en vorm om voorbij de lezing als droge monoloog 6
te gaan. Deze avonden passen in het uitgaanspatroon van de cultuurbezoeker en geven ons de mogelijkheid om een groter en breder publiek aan te spreken. Een avondje uit in de nieuwe media bioscoop. Onze lezingen stellen kritische vragen over mediacultuur en mediakunst. Daarbij zorgen we altijd voor mogelijkheden tot interactie voor het publiek om de vragen te laten leven. We laten mensen live stemmen via hun smartphones en visualiseren deze input (Data op het doek), voegen spel-elementen toe (Virtueel Verzet), of plaatsen een debat in een boksring (Debite). Per jaar organiseren we minimaal 10 lezingen. C3. Tentoonstellingen Exposities zijn kostbaar en nemen organisatorisch veel tijd en materiaal in beslag. SETUP organiseert haar tentoonstellingen dan ook haar eigen manier slimme en effectieve manier. In 2011 organiseerde SETUP in samenwerking met het CBKU de eerste Utrechtse Bring Your Own Beamer Night. Het concept is simpel doch doeltreffend. De witte ruimte wordt vrijgegeven aan visuele kunstenaars vanuit diverse disciplines, variërend in ervaring en professionaliteit die met een eigen beamer hun werk op de muur projecteren. De expositie wordt opgebouwd in een middag, de expositie duurt een avond en in de nacht gaan alle beamers weer mee naar huis. In 2012 willen wij echter meer tijd vrijmaken voor het organiseren van langere (2 a 3 weken) en grote tentoonstellingen met randprogrammering. Een voorbeeld is een expositie Internet meme's en digitaal immaterieel erfgoed. Rondom deze expositie willen wij ook een educatief programma aanbieden over het maken van internet meme's en een inhoudelijk debat over welke culturele producten op het internet je kan bestempelen als immaterieel erfgoed. Per jaar organiseren wij minimaal 3 tentoonstellingen. 5 Positionering A. SETUP als onderdeel van een stad voor kennis en cultuur De ad-hoc visitatiecommisie beeldende kunst 2009-2012 signaleerde in Utrecht een voedingsbodem voor nieuwe media in Utrecht met een veelbelovende, nu nog kleine, keten bestaande uit o.a. de opleidingen aan de Hogeschool voor de Kunsten (HKU), een medialab in oprichting (SETUP) en een aantal nieuwe media instellingen opererend vanuit een artistiek, sociaal en/of technologisch uitgangspunt. Ook geeft deze commissie aan dat nieuwe media een gebied is waarmee Utrecht zich steeds meer op de kaart zet en waar de stad zich nog sterker mee zou kunnen profileren. Als SETUP kunnen wij dit enkel beamen en toejuichen. De kleine keten, waar de commissie het over heeft, bestaat naast de opleidingen aan de HKU ook uit de Hogeschool Utrecht (Crossmedialab) en de Universiteit Utrecht (Nieuwe media en Digitale Cultuur en Computer Science). Naast deze opleiding is er een netwerk van veelal ex-studenten, kunstenaars, kleine bedrijven, ZZP-ers, opinie makers die zich op hun eigen manier bezighouden met nieuwe media. Naast deze creatieve industrie zijn er binnen de culturele sector ook een aantal partijen actief rondom nieuwe media. Er zijn productie-gerichte instellingen zoals Zesbaans, INTK, Born Digital en z25. Daarnaast zijn er meer presentatie gerichte instellingen zoals Impakt en SETUP. Daarbij onderscheiden we ons van Impakt (en vullen haar aan) door ons doorlopende programma, onze sectorbrede blik, en een laagdrempelige interactieve programmering die zich meer op brede digitale cultuur richt. Met alle partijen werken we graag samen. B. SETUP en de E-Cultuur in nederland Buiten Utrecht verhoud SETUP zich tot de verschillende bestaande medialabs en instellingen die zich bezig houden met E-Cultuur. In de culturele sector zijn dit instellingen als V2_, Waag Society, OpenToko en Mediamatic, en de vele festivals zoals Impakt en STRP. 7
SETUP onderscheid zich van andere medialabs door haar focus op zachte innovatie. Het dichts in de buurt komen Mediamatic en Worm/Moddr. Ook Mediamatic richt zich ook op maatschappelijke ontwikkelingen, maar onze thematiek is sterker gefocust op nieuwe media en digitale cultuur. Daarnaast richten we ons expliciet op de Utrechtse scene. C. SETUP als node in een geglobaliseerde wereld. SETUP is, net als ons publiek, sterk verweven met internetcultuur. Hierdoor verhoudt kennis de we opdoen of creëren zich altijd tot dit netwerk. We sluiten Utrecht hierop aan. Door internationale helden naar Utrecht te halen en te verbinden met lokale helden willen wij samenwerkingen initiëren en stimuleren. Hiermee dragen wij bij aan de uitstraling van Utrecht als stad van kennis en cultuur in internationale digitale netwerken. De viering van de Vrede van Utrecht in 2013 ziet SETUP een uitgelezen kans om meer internationale connecties te leggen. Ook ondersteunt SETUP de ambitie van Utrecht om in 2018 Culturele Hoofdstad te worden. We zijn enthousiast over de gekozen thematiek, en willen ons graag bij dit programma aansluiten. In ons programma voor 2013 zullen we daarom expliciet de thematiek van de Vrede van Utrecht spiegelen in verwante digitale thema's. 6 Educatie De events van SETUP hebben vaak een bepaald educatief karakter. Ze geven inzicht in nieuwe media cultuur en leren hiermee om te gaan. SETUP heeft echter geen educatief programma dat zich specifiek richt op scholen en andere plekken waar traditioneel onderwijs gegeven wordt. SETUP richt zich daarom op een proces wat wij educating the educators noemen. We werken samen met de personen die wel de expertise hebben binnen de educatieve context en kijken hoe we vanuit onze expertise op het gebied van nieuwe media, deze technologie in het onderwijs kunnen bespreken en inzetten. We hebben aan aantal educatieve partners gevonden, en ontwikkelen met en voor hen diensten. Zo organiseerde SETUP met het Fonds voor Cultuurparticipatie in 2011 een aantal events rondom het thema media-eigenwijsheid. Hier onderzochten wij wat vormen van digitale cultuurparticipatie zijn en hoe je een workshop of een educatietraject rondom onderwerpen als wearable electronics, de hackersmentaliteit, internet meme's en datavisualisatie geeft. Vanaf maart 2012 zal SETUP met partners als Kunstfactor, het UCK, Critical Mass en APS deze events proberen om te vormen tot educatieve diensten. Workshops die bijvoorbeeld een dag op een middelbare school gegeven kunnen worden (in ontwikkeling), een lesprogramma van meerdere dagen voor een kunstencentrum of een online cursus die geïnteresseerde in hun eigen tijd kunnen volgen. 7 Ondernemerschap SETUP ziet zich zelf als een mix van culturele organisatie en bedrijf. De kennis en producten die SETUP ontwikkelt hebben een bredere afzetmarkt dan alleen de culturele sector. Er zijn tal van bedrijven of instellingen die zoeken naar hoe zij nieuwe media, innovatie of 'het digitale' in kunnen zetten in hun sector of specifieke bedrijfsprocessen. SETUP heeft deze kennis en tijdens haar events wordt deze kennis tastbaar, toegankelijk en toepasbaar. SETUP organiseert daarom naast events vanuit een culturele missie ook events in opdracht. Deze events zijn eigenlijk een herhaling van de eerder genoemde workshops, lezingen en tentoonstellingen maar omgevormd voor een ander publiek met andere doelstellingen. Een workshop 'verhalen vertellen met locatieve media' is interessant voor kunstenaars om de expressieve mogelijkheden van geomedia te onderzoeken. Maar deze 8
workshop kan ook omgezet worden voor een docent geschiedenis of aardrijkskunde die zijn leerlingen (via hun mobiele telefoon) over de bodemsoorten van Nederland wil vertellen. Events in opdracht zijn voor ons geen noodzakelijk kwaad om inkomsten te generen voor onze culturele activiteiten. Door te kijken naar verschillende podia kunnen wij juist ons bereik vergroten. Belangrijk is wel dat wij ook binnen deze commerciële events onze missie en kritische geluiden over het gebruik van nieuwe media kunnen laten horen. Hoewel wij deze events in opdracht organiseren betekent dit niet dat onze opdrachtgever ons inhoudelijke verhaal kan bepalen. Onze missie is het creëren van een media kritische maatschappij en deze culturele missie dragen wij ook in onze opdrachten uit. Deze earned income strategies zijn een bron van inkomsten, maar om ruimte te kunnen geven aan onderzoek, het nieuwe, het vervreemdende, het experimentele vraagt SETUP ook een bijdrage van fondsen, sponsors en de overheid. Door niet volledig afhankelijk te zijn van de markt kan SETUP een onafhankelijk en kritisch geluid laten horen. Met deze publieke gelden kan SETUP ruimte geven aan innovatie en aanstormend (jong) talent. SETUP streeft er naar om uiteindelijk 35% subsidies van de overheid, 35% van fondsen en sponsoringen en 30% earned income strategies te verkrijgen. Door niet volledig afhankelijk te zijn van een bron willen wij zorgen dat, mocht een van de bronnen opdrogen, wij voldoende tijd hebben om de organisatie en activiteiten te herpositioneren. Bij tegenvallende of verwachtingen overstijgende resultaten kan SETUP, door haar flexibele inrichting, gemakkelijk groeien of krimpen. Omdat de organisatie niet wordt geleid door een persoon met visie maar wordt gedragen door een netwerk van individuen met dezelfde missie is het relatief eenvoudig om mankracht te mobiliseren (of te parkeren) voor de verschillende projecten van SETUP. 8 Bedrijfsvoering A. Organisatie van de werkvloer SETUP is in 2 jaar tijd gegroeid van een initiatief van een aantal kleine nieuwe media partijen tot een culturele instelling (1.8 FTE) met flexible platte organisatie. In 2013 willen wij verder groeien naar 3.2 FTE. Hiermee willen wij de huidige medewerkers kunnen betalen voor het werk dat ze nu (veelal onbetaald) verzetten maar kunnen investeren in het inhoudelijk ontwikkelen en het laten beklijven van onze activiteiten. Het kernteam van SETUP zal vanaf 2013 bestaan uit [naam] (algemeen directeur - 0.4 FTE), [naam] (Artistic Lead - 0.4 FTE), [naam] (Business Development - 0.4 FTE) en [naam] (PR en Communicatie - 0.4 FTE). Dit kernteam werkt, op projectbasis, samen met externe-freelancers (1.6 FTE), kunstenaars en andere organisaties. Samen organiseren zij de activiteiten van SETUP. Binnen de organisatie neemt de redactie een centrale plek in. Vanuit de missie van SETUP ligt er een groot belang in het duiden van technologische ontwikkeling. Dat vergt een sterke inzet van de redactie die moet onderzoeken waarin de culturele betekenis van deze ontwikkelingen ligt, en hoe kritisch de hype van de werkelijke trend kan worden onderscheiden. Daarnaast hebben we in de crowdsourced events een ondersteunende functie naar andere creatieve initiatieven, waarmee we gezamenlijk een inhoudelijke vraag articuleren. Met een sterke flexibele redactie geven we op deze manier duiding en ruimte aan lokaal talent. B. Organisatie van het bestuur Boven de werkvloer staat het bestuur en de Raad van Toezicht van Stichting Medialab Utrecht. Het bestuur, bestaande uit leden van het kernteam, bepaald de inhoudelijke koers en de budgetten van de organisatie en stelt jaarlijks SMART doelstellingen op. De validiteit, effectiviteit en deugdelijkheid van deze budgetten, doelstellingen en 9
activiteiten wordt gecontroleerd door de Raad van Toezicht. Deze raad komt vier keer per jaar, met het bestuur samen en controleert, adviseert en corrigeert de organisatie waar nodig. In 2012 zal naast onze raad van advies ook de volledige Raad van Toezicht geïnstalleerd zijn volgens de richtlijnen van Code Cultural Governance. [naam] (o.a. [organisatie] ), [naam] (o.a. [organisatie] ) en [naam] (o.a. [organisatie] ) zullen zitting nemen in deze raad. 9 Communicatie A. Doelgroepen SETUP organiseert een groot aantal verschillende soorten events, waarmee we verschillende doelgroepen trachten te bereiken. We onderscheiden hierin drie groepen: makers, lovers (brede publiek) en coöperators. A1. Makers Makers zijn producenten van innovatieve, digitale kennisproducten. Het gaat hier om mannen en vrouwen in de leeftijd vanaf gemiddeld 25 jaar. Veel van de makers zijn opgeleid aan een van de Utrechtse mediaopleidingen, zoals de HKU, de HU of de UU. Ze werken zelfstandig of in loondienst bij een van de 4000 creatieve bedrijven in Utrecht. Het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) onderscheidt deze groep mensen als de innovators. Mensen die een belangrijke bijdrage leveren aan de adoptie van technologie in de samenleving. A2. Lovers Lovers is een bredere groep (niet-professionele) gebruikers van media in Utrecht. Het kan hier gaan om amateur filmmakers, grafisch ontwerpers, animators of media-studenten, maar ook mensen die een beroep of studie doen die niet direct met media te maken hebben. Deze groep van liefhebbers komen naar de events van SETUP vanuit hun fascinatie met een bepaald onderwerp of vanuit een bredere interesse in het innovatieve en andere van nieuwe media. In onze events maken zij actief kennis met nieuwe en innovatieve media cultuur, en krijgen ze handvaten aangereikt om deze ontwikkelingen te plaatsen. Op basis van hun houding ten opzichte van technologie kunnen lovers getypeerd worden als de groep die door het SCP de early majority wordt genoemd. Ze zijn de mensen die na de innovators nieuwe technologische ontwikkelingen oppikken en zorgen voor de bredere verspreiding van technologie en perspectieven hierop in de maatschappij. A3. Coöperators Onder coöperators verstaan wij de bedrijven of instellingen die iets met nieuwe media willen maar nog niet weten wat. Denk aan educatieve of zorginstellingen, commerciële bedrijven maar ook musea en festivals. SETUP helpt hen in dit proces. Dit resulteert vaak in een adviserende sessie of event in opdracht. Nieuwe klanten werven we in de regel via onze culturele events. Deze bezoekers zijn vaak makers of lovers die binnen een bedrijf verantwoordelijk zijn voor het ontwikkelen en voeren digitaliserings-beleid. Naast de toevallige bezoekers richt SETUP zich actief op het zoeken naar coöperators binnen de zorg, educatie en semi-publieke sector. B. Communicatie Strategieën SETUP kiest in alle communicatie voor het perspectief van de bezoeker. Wij willen het verhaal van SETUP zo vertellen dat het aanzet tot doorvertellen. We streven naar retweets op internet, het café en de keukentafel. De PR en communicatie van SETUP is gebaseerd op een het onderhouden van een duurzame relatie met onze doelgroepen. Het meeste van onze pr en marketing speelt zich af op het internet. 10
De communicatie van SETUP verloopt op twee niveau s. Als eerste is er de structurele communicatie. Dit is de externe communicatie met de drie doelgroepen op de momenten dat er geen extra publiciteit voor events wordt gemaakt. Hiermee worden de doelgroepen aan SETUP gebonden. Website en mailings spelen hierin een basisrol maar nog veel belangrijker is het gebruik maken van de bestaande sociale infrastructuur. Via onze Facebook-pagina en Twitteraccount houden we ons publiek op de hoogte van onze events, maar ook van verslagen van afgelopen events en andere relevante ontwikkelingen op het vlak van cultuur en nieuwe media. Zo houden we hen continue bij de activiteiten van SETUP betrokken op een manier die in hun dagelijkse mediaroutine valt. Naast het aanspreken van onze eigen achterban wordt de communicatie wordt uitgezet in verschillende niche netwerken, afhankelijk van het onderwerp van het event. SETUP heeft contact met de ambassadeurs van een mix van online community's, opleidingen, studieverenigingen, blogs en offline media (NL30, Bright).Al deze community's samen hebben een groter bereik dan SETUP alleen en daar maken wij dankbaar gebruik van. Omdat SETUP veel samenwerkt met andere partijen kunnen wij ook gebruik van de media-kanalen van deze organisaties. Dit heeft een bijkomend voordeel: via de samenwerkingspartners en netwerken waar we binnenkomen door onze verschillende onderwerpen, spreken we steeds nieuwe groepen mensen aan die aan SETUP gebonden kunnen worden. 10 Ten Slotte De afgelopen twee jaar zien steeds meer mensen de waarde van een plek als SETUP binnnen Utrecht. We zien onze bezoekers aantallen groeien, meer mensen willen met ons samenwerken en er is steeds meer vraag naar het genuanceerde perspectief dat wij bieden. We zitten midden in de grootste sociaal-culturele en maatschappelijke veranderingen sinds de industriële revolutie en SETUP heeft de missie, visie en ambitie om zo veel mogelijk mensen mee te nemen in deze ontwikkeling. Wij hopen dan ook dat u serieus wil overwegen om SETUP, en de nieuwe-mediascene waar wij voor staan, de komende vier jaar de kans te geven om de ambities waar te maken. 11
11 Lasten A. Toelichting op de Lasten A1. Huisvestingslasten algemeen 2013 2014 2015 2016 Huisvestingslasten Subtotaal A2. Organisatielasten algemeen Bureaukosten Administratie, verzekeringen en boekhouding Pr en Marketing Internet/telefoon ICT infrastructuur Representatiekosten Opmaak jaarrekening, verklaring account e.d Subtotaal A3. Beheerslasten personeel Ontwikkeling Visie, Beleid en Netwerk Algemene Directeur en Coördinatie Administratief en zakelijke ondersteuning Algemene PR en Marketing SETUP Subtotaal A4. Activiteiten lasten: tentoonstellingen Aankleding & inrichting expositie Ontwikkeling en uitvoering educatieve randprogrammering Verslaglegging (fotografie, streaming, videoverslag) Incidentele externe expositieruimte Catering opening, artiesten & medewerkers Drukwerk & verspreiding Overige technische benodigdheden Subtotaal 12
A5. Activiteiten lasten: lezingen 2013 2014 2015 2016 Kunstenaars/sprekers/artiesten/moderatoren/experts Verslaglegging (fotografie, streaming, videoverslag) Aankleding & inrichting Reis- en verblijfkosten Incidentele externe lokatie (bioscoop, beddenwinkel e.d) Drukwerk & verspreiding Catering artiesten & medewerkers Overige technische benodigdheden Subtotaal A5. Activiteiten lasten: workshops Kunstenaars/sprekers/arties1ten/moderatoren/experts Verslaglegging (fotografie, videostreaming, videoverslag) Materiaalkosten en techniek Subtotaal A6. Activiteitenlasten personeel Business Development Ontwikkeling en Redactie Events Productie en Coördinatie Events PR en Marketing Events Vrijwilligers, stage en onkosten vergoedingen Subtotaal Totaal beheerslasten + activiteitenlasten Onvoorzien Totaal 13
12 Baten A. Toelichting op de Baten A1. Subsidies van de Overheid 2013 2014 2015 2016 Gemeente Utrecht Culturele Zaken Totaal A2. Fondsen en Sponsoringen Meerjaren programma E-cultuur Overige fondsen (SNSReaal, Doen, VSB, FCP) Sponsoringen Totaal A3. Earned Income Strategies / Publieksinkomsten Gamestromen met Advies en consultancy trajecten Workshops, trainingen en educatie in opdracht Directe publieksinkomsten Totaal Totale baten 14
13 BIJLAGE 1 A. Verklarende woordenlijst: volgens http://nl.wikipedia.org Social Media zijn online platformen (websites) waarop gebruikers bepaalde dingen delen (fotos, videos, vriendenlijsten, gelezen boeken, leuke websites, wandelpaden, etc) en daar eindeloos over praten. CRM: Customer Relationship Management. Een populair soort software waarmee bedrijven precies bij kunnen houden wie hun klanten zijn, en wanneer en waarover ze daarmee gesproken hebben. Crowdsourcing is een Engelstalig neologisme, een koppeling van 'crowd' (masse mensen) en 'outsourcing'. Het is een techniek waarbij veelal online gebruikers worden gebruikt grondstof. Vele handen maken licht werk: Wanneer een massa mensen allemaal een klein beetje kennis of arbeid leveren, kan de optelsom toch enorm waardevol zijn. In zekere zin is Wikipedia een gecrowdsourcte encyclopedie. Zie ook: crowdfunding, waarbij een massa mensen wordt gevraagd om allemaal een klein beetje geld te doneren. Datavisualisatie: in een wereld waarin steeds meer computerdata wordt verzameld, zijn ook technieken nodig om daar wijs uit te worden. Een goede datavisualsatie maakt gebruik van onze capaciteit om snel patronen te herkennen in grote een bepaalde 'dataset' (een verzameling data over een bepaald onderwerp). Digitale media: zie nieuwe media. Digitally born: iets dat nooit een analoge vorm heeft gehad: het is gemaakt op een computer. Gamification: het toepassen van technieken uit (computer)spellen ontwerp om alledaagse taken toch 'leuk' te laten lijken. Er is veel kritiek op het 'misbruiken' van psychologische modellen om mensen zo te manipuleren, maar toch is het een populaire techniek. Long tail:term uit een lange tijd populaire economische anlyse over de kracht van het internet: dankzij automatisering en een website kunnen winkels veel meer soorten producten aanbieden, en die allemaal minder vaak verkopen, en toch winstgevend zijn. Een voorbeeld is Bol.com, dat obscure boeken toch kan verkopen omdat de kosten laag zijn. Media-eigenwijsheid is SETUP's variant op Mediawijsheid. Mediawijsheid gaat over het leren lezen en gebruiken van nieuwe media en is vaak gericht op het leren produceren van media, omdat dat een demystificerend effect heeft: als je weet hoe iets wordt gemaakt, verliest het zijn magie. Nieuwe media (ook wel: digitale media, vroeger ook: interactieve media): communicatie en informatie technologieen, zoals het internet. Omdat ze uit nullen en enen bestaan hebben we enkele bijzondere eigenschappen: met behulp van computers zijn ze gemakkelijk kopieerbaar, gemakkelijk te verspreiden, en gemakkelijk aan te passen. Nieuwe media zijn een subset van de bredere term Technologie. Start-up: een koosnaam voor kleine, jonge bedrijven in Silicon Valley waarbij technologie de basis vormt van hun product. Kunnen nog wel eens uitgroeien tot Google of Facebook, en daarom enorm spannend.
14 BIJLAGE 2 A. Verslagen van Events A1. Workshop: Data-is-me A2. Lezing: Data op het Doek A3. Tentoonstelling: BYOB A4. Event in Opdracht: Gamestormen met GG&GD-ers
15 BIJLAGE 3: A. 1 Jaar SETUP Boekje