Analyse van de kosten en baten van De Zelfmoordlijn 11 oktober 2012 Lore Pil Lieven Annemans
Achtergrond en doelstelling Jaarlijks ondernemen in Vlaanderen > 9000 mensen een poging tot zelfdoding en zijn er >1000 gevallen van zelfdoding Naast menselijk leed is ook een kost RIZIV: 32 Miljoen Euro Maatschappij (productiviteitsverlies): 600-700 miljoen Euro In 2011 werd de zelfmoordlijn >5000 maal gecontacteerd. 3785 mensen contacteerden de zelfmoordlijn voor een persoonlijke problematiek (hetzij via telefoon, hetzij via chatsessies) Hiervan hadden 52% matige tot sterke suïcidale gedachten. ONDERZOEKSVRAAG: Wat zijn de kosten en baten van een dergelijke zelfmoordlijn?
Methode 1. Hoe zou de situatie er uit zien zonder De Zelfmoordlijn? wat is de kans op (een poging tot) zelfdoding bij de beschouwde populatie, indien de zelfmoordlijn er niet zou zijn? 2. Wat zegt de wetenschappelijke literatuur omtrent de effecten van een contact met een zelfmoordlijn? 3. Wat zijn de kosten van de investering? 4. Wat zijn de baten door het aantal vermeden pogingen en suïcides? 5. Wat is de geschatte impact (vermeden suïcides en bespaarde kosten) over een periode van 10 jaar?
1. De situatie zonder de zelfmoordlijn 3785 personen 64% vrouwen Gemiddelde leeftijd = 37 jaar, o 42 jaar in potentiële telefoon-service gebruikers (80%) o 21 jaar in potentiële chat-service gebruikers 52% met matig tot sterke suïcidale gedachten o Kans op suïcidepoging bij suïcidale mensen = 7,2% per jaar o Kans op suïcide bij suïcidale mensen = 1,4% per jaar (May, Klonsky & Klein, 2012)
1. De situatie zonder de zelfmoordlijn (vervolg) Kans op herval na eerste poging 6,46% kans per jaar op nieuwe poging 1,27% kans op suïcide Jaarlijkse kansen over periode van de eerste 2 jaar na de eerste poging Aangepast aan geslacht en leeftijd
2. Effecten van een zelfmoordlijn Relatieve daling van 41% in het aantal personen met matig tot sterke suïcidale gedachten (Gould, 2007)
3. Kosten van de zelfmoordlijn 218.299 = Totale kost zelfmoordlijn 2011 43,19 = Gemiddelde kost per contact berekend op totaal aantal gebruikers, ook wie zelfmoordlijn contacteert voor derden (5.054)
4. Kost van pogingen en van suïcide Poging (RIZIV) = 3.376 in jaar 1 = 102 in jaar 2+ Suïcide (RIZIV) = 1.178 Poging (maatschappij) = 43.438 in jaar 1 Suïcide (maatschappij) = 60.537/jaar
Enkele aannames Voorspelling van het effect over 10 jaar Kans op suïcidepogingen blijft bestaan bij het initiële cohort of vervalt na 3 jaar (May, 2012) Kost voor de maatschappij van een suïcide geldt voor de komende 10 jaar geldt slechts één jaar
5. Resultaten a. NETTO BESPARINGEN Per type persoon over 10 jaar, maximale schattingen (personen blijven suïcidaal, en maximale maatschappelijke impact) Vrouwen Telefoon Chat RIZIV 513 587 Maatschappij 4801 5720 Mannen Telefoon Chat RIZIV 561 604 Maatschappij 8204 7650
5. Resultaten b. NETTO BESPARINGEN Per type persoon over 10 jaar, minimale schattingen (niet meer suïcidaal na 3 jaar, minimale maatschappelijke impact) Vrouwen Telefoon Chat RIZIV 204 240 Maatschappij 1446 1593 Mannen Telefoon Chat RIZIV 242 255 Maatschappij 1583 1418
5. Resultaten c. Samenvatting op populatieniveau (minimale en maximale schatting) over een periode van 10 jaar Vermeden pogingen Vermeden suïcides* Minimale schatting Maximale schatting 162 419 26 65 Netto Besparingen RIZIV 791.641 2.001.849 Netto Besparingen Maatschappij 5.717.319 23.259.279 * 35% van de zelfdodingen vermeden
Conclusies Daling van +/- 35% van het aantal zelfdodingen Aantal vermeden suïcides in startcohort tussen 26 en 65. De baten van de zelfmoordlijn overstijgen in belangrijke mate de kosten. Per Euro geïnvesteerd in de zelfmoordlijn wint men 3 tot 10 Euro terug voor de ziekteverzekering en nog veel meer voor de maatschappij. Totale maatschappelijke besparing 5,7 tot 23 miljoen Bij mannen zijn de resultaten gemiddeld beter wegens hogere kans op suïcide Resultaten hangen sterk af van uitdovend effect van suïcidaliteit en van maatschappelijke impact van een overlijden.
Analyse van de kosten en baten van De Zelfmoordlijn 11 oktober 2012 Lore Pil Lieven Annemans
bronnen: 1. De Jaegere E, Wittouck C, Portzky G, Van Heeringen C. De epidemiologie van suïcidepogingen in Vlaanderen. Jaarverslag 2009. 2010. 2. Boffin N, Bossuyt N, Van Casteren V. Suïcide en suïcidepogingen in Vlaanderen: de registratie door het Belgische netwerk van Huisartsenpeilpraktijken in 2007-2008. 2010. 3. May AM, Klonsky ED, Klein DN. Predicting future suicide attempts among depressed suicide ideators: A 10- year longitudinal study. J Psychiatr Res 2012 Jul;46(7):946-52. 4. Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid. Zelfdoding per leeftijd. 2012 5. Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid. Sterftecijfer per leeftijd. 2012. 15-4-2012. 6. Tejedor MC, Diaz A, Castillon JJ, Pericay JM. Attempted suicide: repetition and survival--findings of a followup study. Acta Psychiatr Scand 1999 Sep;100(3):205-11. 7. Centrum ter Preventie van Zelfdoding (CPZ). Oproepverslagen 2011. 2012. 8. Corso P, Finkelstein E, Miller T, et al. Incidence and lifetime costs of injuries in the United States. Inj Prev 2006 Aug;12(4):212-8. 9. Verschraegen A. De kostprijs van een suïcidepoging bij opname in het ziekenhuis. Ghent: Ghent University; 2007. 10. Corso PS, Mercy JA, Simon TR, et al. Medical costs and productivity losses due to interpersonal and selfdirected violence in the United States. Am J Prev Med 2007 Jun;32(6):474-82. 11. Securex. Absenteïsme in de privésector 2010. 2010. 12. Draper B. Suicidal behaviour in the elderly. Int J Geriatr Psychiatr 9, 655-661. 1994. 13. Gould MS, Kalafat J, Harrismunfakh JL, Kleinman M. An evaluation of crisis hotline outcomes. Part 2: Suicidal callers. Suicide Life Threat Behav 2007 Jun;37(3):338-52. 14. Fukkink R, Herrmans J. Counseling children at a helpline. J Community Psych 37, 939-948. 2009.